Þjóðviljinn - 26.05.1989, Blaðsíða 8

KLIPPT OG SKORIÐ
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Síðumúla 6, 108 Reykjavík
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans ,
Ritstjórar: Árni Bergmann, Mörður Arnason, Silja Aðalsteinsdóttir
Umsjónarmaður Nýs Helgarblaðs: Sigurður Á. Friðþjófsson
Fréttastjóri: Lúðvík Geirsson
Útlit: Þröstur Haraldsson
Auglysingastjóri: Olga Clausen
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson
Afgreiðsla: @ 681333
Auglýsingadeild: @ 681310 - 681331
Verð: 125 krónur
Sjálfstæðisflokkuriim
sextugur
Sjálfstæðisflokkurinn er að halda upp á sextugsafmæli
sitt um þessar mundir. Afmælishátíðin hófst í Morgun-
blaðinu í gær með viðtölum við formann flokksins og aðra
oddvita, og eins og vænta mátti sáu þau vítt land og fagurt
þegar þau litu yfir farinn veg og horfðu til framtíðar. Sjálf-
stæðisflokknum átti þjóðin flest að þakka: sjálfstæði sitt,
frelsi, lýðræði, velferð, menningu og landhelgi og margt
fleira. Sjálfstæðisflokkurinn var öflug hreyfing í sókn og
starfshættir hans höfðu stórlega batnað. Það var allt sam-
an fagurt og indælt. Allt var gott sem gjörði hann.
Pressan var í ótuktarskap sínum að rifja upp sitt af
hverju tagi úr innanhússskýrslum um ásigkomulag
flokksins sem saman voru teknar eftir kosningaósigurinn
síðasta. Þar er allt annað hljóð í strokknum, eins og þeir
muna kannski sem sáu umfjöllun um þessa pappíra hér í
Þjóðviljanum á sínum tíma. Skýrslugerðarfólk kvartaði
yfir því að flokkurinn væri „kaldur, fjarlægur, tilfinninga-
laus og húmorslaus". Hann væri offullur af lögfræðingum
og hagfræðingum og léti alltof mikið á markaðshyggju
sinni bera. Forystumenn hans tengdu sig alltof mikið við
hernaðarhyggju og ýmsir þeirra temdu sér hroka og yfir-
læti sem hrindi frá sér. Flokksstarfið væri allt í skötulíki.
Og svo framvegis. Tónninn var helst þessi: illt er það allt
og bölvað, skítt veri með það og svei því.
Nú er ekki við því að búast að menn finni sannleikann
um Sjálfstæðisflokkinn, hvorki í hátíðaviðtölum við
oddvita hans spariklædda, né heldur með því að skoða
innanhússskýrslur hans þegar hann fer í sjálfs-
gagnrýnidýfu. Það er ekki heldur líklegt til árangurs að
leggja saman og deila með tveim.
Hitt er svo líklegt að á flokksafmælinu velti ýmiskonar
áhugamenn um stjórnmál því fyrir sér, hvers vegna
hægrisinnaður borgaraflokkur hefur jafn sterka stöðu hér
á landi og raun bervitni. Þeirri spurningu erekki fljótsvar-
að, því margt ber til. Flokkurinn komst snemma upp á
lagið með það að virkja sér í hag rótgróna einstaklings-
hyggju bændasamfélags sem kom síðar inn í nútímann
en grannþjóðir okkar. Um leið og hann átti nógu klóka
forystumenn til að gefa upp á bátinn fyrr en íhaldsflokkar í
öðrum löndum virka andstöðu við það velferðarkerfi, sem
flokkar tengdir verklýðshreyfingunni ruddu brautir fyrir.
Það spillti heldur ekki fyrir styrk Sjálfstæðisflokksins, að
framan af átti hann forystumenn sem voru nógu sterkirtil
að kveða niður ófrið sem sprottið gat af þeirri meginþver-
stæðu í hegðun flokksins, að hann þóttist treysta í öllu á
einkaframtak, en var í reynd magnaður ríkisforsjárflokkur.
Hann æpti „báknið burt“ - en meinti það aldrei, því þang-
að sótti hann ekki síst efni í öryggisnet fyrir sína eigin
gæðinga.
Aðstæður hafa vitaskuld breyst mikið síðan grund-
völlur var lagður að veldi Sjálfstæðisflokksins. Á undan-
förnum árum hefur borið tölvert á viðleitni innan hans til
j að segja skilið við allan „kratisma" og stunda hreinrækt-
j aðri hægristefnu með tilheyrandi einkavæðingu sem m.a.
skæri niðurívelferðarkerfinu. Þettahefurvaldiðflokknum
ýmsum erfiðleikum, en einhvernveginn hefur samt tekist
j að ýta þeim til hliðar, setjast ofan á þá. Altént er það svo,
j að skoðanakannanir benda til þess að Sjálfstæðisflokk-
I urinn geti unað vel sínum hag og sé búinn að vinna aftur
það sem hann tapaði þegar Borgaraflokkurinn varð til.
Það fylgi minnir og á þetta hér: að Sjálfstæðisflokkurinn í
stjórnarandstöðu getur reynst öflugri segull fyrir
óánægjufylgi en jafnvel nýr og „syndlaus" flokkureins og
Kvennalistinn. Þetta tekst honum ekki fyrir sakir merki-
legrarstjórnarandstöðu helduröðru fremursakir þess, að
í því andrúmslofti pólitískrar þreytu og skoðanaleysis sem
j nú ríkir á sá flokkur tiltölulega auðveldan leik, sem hefur
i þessa þrenningu hér á bak við sig: stærð, auð og völd út
] um allt samfélag.
LEYNISKÝRSLUR ENDURSKOÐUNARNEFNDAR SJÁLFSTÆÐISFLOKKSINS UM VANDA
FLOKKSINS EFTIR KOSNINGAÓSIGURINN '87
KALDUR, HÚMORSLAUS
OG FRÁHRINDANDI
iJ
3LAÐ SJÁLFSTÆÐISMANNA í KÓPAVOGI
Sjálfstœðisflokkurinn
SEX ÁRATUGIR FRAMFARA
25. MAÍ1989 er merkisdagur I
sögu þjóöarinnar. Þann dag eru
sexlíu ár liðin frá slofnun Sjálf-
að lil alorku einslaklinganna hvar
sem þeir hafa verið staddir I þjóð-
fé/aginu. Enginn flokkur hefur
Þá cr komið út vandað kynning-
arrit um flokkinn og handbók i
lausblaðamöppu. Nú bráðlega
stjórn sem sctið hefur á Íslandi,
aðgerða- og úrræðalaus með öllu.
Samkvæmt skoðanakönnunum
Sextugt íhald
I gær var haldið upp á sextugs
afmæli Sjálfstæðisflokksins með
pomp og prakt með afmælishátíð
í Háskólabíói og fagnaði á Hótel
íslandi. Þorsteinn Pálsson fékk
að tala í bíóinu en á hótelinu hélt
Davíð Oddsson hátíðarræðu og
geta nú Valhallarlógar (saman-
ber Kremlólógar) getið í eyðurn-
ar.
í tilefni afmælisins sat Þor-
steinn Pálsson fyrir svörum í
Þjóðarsálinni á Rás tvö á miðvik-
udag. Sá þáttur var hinn fróðleg-
asti á að hlýða, einkum og sér í
lagi fyrir það hversu svarafátt for-
manni Sjálfstæðisflokksins varð.
Slagorð afmælisins er Sjálf-
stæðisflokkurinn bakhjarl og
brautryðjandi. Einn flokksbróð-
ir Þorsteins hringdi og kvartaði
sáran undan því að flokkinn vant-
aði nýjar hugmyndir, einkum til
að ráða bug á vítahring verðbólg-
unnar, en einsog kunnugt er hef-
ur Þorsteinn predikað stórfellda
gengisfellingu það sem af er
þessu ári, sem töfraformúluna
fyrir lausn efnahagsvandans.
Þorsteinn kvað flokkinn ætíð op-
inn fyrir nýjum hugmyndum,
gleymdi þó að geta þess í leiðinni
hvernig flokkurinn brást við þeg-
ar niðurfærsluleiðin var kunn-
gerð af forstjóranefndinni sem
Flateyringurinn Einar Oddur
Kristjánsson, ein helsta vonar-
stjarna íhaldsins fyrir vestan,
veitti forstöðu. Þessi nýja leið var
alltof ný fyrir íhaldsforystuna
fyrir sunnan og í stað þess að fara
hana var gengið fellt og ríkis-
stjórn Þorsteins Pálssonar féll
samtímis. Þannig fór um þann
brautruðning.
Naflaskoðunin
Pressan sló sér upp á því í gær
að birta útdrætti úr naflaskoðun-
arskýrslum íhaldsins sem aðrir
fjölmiðlar fjölluðu um haustið
1987 þegar ljóst var að miðstjórn
Sjálfstæðisflokksins ætlaði að
sitja á þessum skýrslum. Þessi út-
dráttur Pressunnar er hin fróð-
legasta lesning þótt fátt komi þar
á óvart. T.d. segir í skýrslu Páls
Kr. Pálssonar að tilkoma Borg-
araflokksins hafi ekki orsakað
slæma útkomu íhaldsins í síðustu
kosningum, heldur hafi tilkoma
Borgaraflokksins verið afleiðing
vandans.
„Flokkurinn virðist ekki höfða
lengur til fólksins. Hann virkar
kaldur, fjarlægur, tilfinninga-
laus, flatneskjulegur og það sem
verst er, húmorslaus.“
Harður dómur þetta, en við-
brögð flokksforystunnar, að
stinga þessum skýrslum undir stól
í stað þess að taka þær til umræðu
á opnum vettvangi einsog Al-
þýðubandalagið gerði um svipað
Íeyti með Varmalandsskýrslurn-
ar, staðfesta dóm Páls Kr.
Og ekki er laust við að sá grun-
ur hafi læðst að hlustanda Þjóð-
arsálarinnar að Páll Kr. hafi verið
að lýsa formanni Sjálfstæðis-
flokksins með þessum dómi sín-
um. Yfirleitt eru þeir sem sitja
fyrir svörum í Þjóðarsálinni lif-
andi og einhvernveginn tekst
þeim Stefáni Jóni og Ævari að
snúa ofan af hátíðleikanum, en í
þetta skiptið mistókst það gjör-
samlega. Þorsteinn var einsog
hertur steinbítur fyrir framan
hljóðnemann og lá við að gnístrið
truflaði útsendinguna þegar
Þjóðarsálin saumaði að honum.
Blóraböggull
til vinstri
Höldum okkur áfram við sex-
tugsafmælið. Sjálfstæðisflokkur-
inn í Kópavogi gefur út blaðið
Vogar. Maíblaðið af Vogum er
tileinkað afmælinu einsog vera
ber. Þar skrifar formaðurinn
hugleiðingu um Sjálfstæðisstefn-
una og kemst þar að fróðlegri
niðurstöðu um fylgistap flokksins
í síðustu kosningum. Er einkar
fróðlegt að bera naflaskoðun for-
mannsins saman við naflaskoðun
Páls Kr.
„Enginn vafi leikur á því að
Sjálfstæðisflokkurinn hefur tap-
að nauðsynlegum trúnaði við
marga kjósendur sem aðhyllast
sjálfstæðisstefnuna vegna þess að
honum hefur ekki tekist að koma
stefnumálum sínum nægilega vel
í höfn í samstarfi við vinstri
flokka á undanförnum árum.“
Það er þægilegt að skella skuld-
inni á einhvern annan en hálf
hljómar það hjárænulega þegar
Framsóknarflokkurinn er orðinn
að blóraböggli Sjálfstæðisflokks-
ins, ef litið er til kosningaósigurs-
ins vorið 1987. Varla er Þorsteinn
að tala um samstarfið í eigin ríkis-
stjórn því samkvæmt skoðana-
könnunum virðist íhaldið hafa
endurheimt fyrra fylgi og ætti það
að vera huggun harmi gegn þótt
eigi skuli sigri hrósa fyrr en að
leikslokum þegar þjóðin kveður
upp dóm sinn í kjörklefa.
Dauös manns gröf
Þorsteinn tíundar þá valkosti
sem fyrir hendi verða í næstu
kosningum, annarsvegar Sjálf-
stæðisstefnan og hinsvegar vinstri
stefnan. „Við þurfum að sækja
fram um allt land og sannfæra
kjósendur um að hugmyndir
sjálfstæðisstefnunnar séu ekki
aðeins geðfelldari og rökréttari
en sú stefna sem nú er kölluð „fé-
lagshyggja“ og vinstri flokkarnir
segjast hafa að leiðarljósi.“
Það gæti orðið erfitt þegar
hafður er í huga sá dómur sem
kemur fram í naflaskoðunar-
skýrslunum. „Valhöll er einsog
dauðs manns gröf nema í kring-
um kosningar, happdrætti og
flokksfundi. Mörgum almennum
flokksmönnum finnst þeir óvel -
komnir í húsið...“ segir í skýrslu
Jóns Magnússonar.
„Flokksforystan bæði í þjóð-
málum og málefnum Reykjavík-
urborgar einkennist af hroka og
lítilli mannvirðingu," segir í
skýrslu Magnúsar Gunnarssonar.
Hrokafull forysta
Það er þetta með hrokann.
Ótrúlegur hroki kemur fram í
grein eftir Ólaf G. Einarsson í
Vogum og er ljóst að hann hefur
ekki fengið að glugga í skýrslurn-
ar undir rassinum á miðstjórn-
inni, að minnsta kosti hefur hann
ekki dregið neinn lærdóm af orð-
um Magnúsar.
Eðlilega sárnar Ólafi G. það
mjög að þrátt fyrir nauman meiri-
hluta hafi ríkisstjórninni tekist að
sigla sínum málum í gegnum
þingið með stuðningi þingmanna
frá öðrum stjórnarandstöðu-
flokkum en Sjálfstæðisflokknum.
Hingað til hefur Sjálfstæðisflokk-
urinn litið á sig sem forystuflokk
stjórnarandstöðunnar og má það
til sanns vegar færa, en hætt er við
að Borgaraflokksmenn og þing-
menn Kvennalistans verði ekki
ginnkeyptir fyrir að lúta forystu
sem dæmir þá veiklundað fólk,
vegna þess að þeir létu málefni
ráða en ekki vilja Sjálfstæðisfor-
ystunnar.
„Þegar meirihlutinn er tæpur
kemur til kasta stjórnarand-
stöðu. Og þar hefur mátt finna
veiklundað fólk, annars vegar í
Borgaraflokki og hinsvegar í
Kvennalista.“
Og Ólafur bætir um betur þeg-
ar hann segir Kvennalistann vera
„heilsuhæli fyrir þá, sem ekki
þyrðu að taka afstöðu í pólitík.“
Það þykir ekki hár aldur í dag
að verða sextugur en innanmein
Sjálfstæðisflokksins hafa gert
hann að hrörlegu gamalmenni og
ljúkum við þessu klippi á því að
vitna í mann á svipuðu reki og
Sjálfstæðisflokkurinn er:
„Hvað segirðu, er hann bara
sextugur og svo heldur fólk að
Sjálfstæðisflokkurinn hafi alltaf
verið til.“ _Sáf
8 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 26. maí 1989
T