Þjóðviljinn - 26.05.1989, Blaðsíða 14

Waltraud Wagner - 100 manna bani? Maria Gruber - drap .ekki eins
marga" og Waltraud.
Irene Leidolt - bar sakir a
Waltraud og Mariu.
Stefame Mayer - drufusykur
i æð sykursjuklings.
„Vínamomimar“ fjórar
Þær komu öllum fyrir sjónir sem kyrrlátar, siðprúðar og fremur óásj álegar hversdagsmanneskj ur.
Engu að síður myrtú þessar fjórar austurrísku hjúkrunarkonur
ánokkrumáruma.m.k. tugi ogsennilega hundruð gamalmenna
Líklega er sakamál það, sem
vakið hefur mesta athygli í
Evrópu það sem af er árinu,
mál „Vínarnornanna" fjög-
urra, eins og þær hafa verið
nefndar í einhverjum blöðum.
Konur þessar, sem allar störf-
uðu sem aðstoðarhjúkrunar-
konur á Lainz-sjúkrahúsi í
Vínarborg, hafa þegar játað á
sig morð á 49 gamalmennum
á einni ianglegudeild sjúkra-
hússins, en vera kann að þær
hafi flýtt fyrir fráfalli miklu fleiri.
Samkvæmt því, sem fram hefur
komið í málinu, virðast aðstoðar-
hjúkkur þessar hafa lagt stund á
þetta alla tíð frá árinu 1983, án
þess að upp um þær kæmist, eða
að minnsta kosti án þess að
gaumur væri að gefinn. Það var
fyrst á páskum s.l. ár, sem athygli
fór að beinast að sumum aðstoð-
arhjúkrunarkvennanna á Lainz
sem hugsanlegum morðingjum.
Þá var það einn daginn að saman
sátu á veitingahúsi í Grinzing,
borgarhluta þar sem mikið er um
krár og skemmtan, Alois nokkur
Waschnig, svæfingalæknir, og
vinkona hans Dorah Eugenie
Ferrado-Avendano, chilísk
hjúkrunakona starfandi á Lainz.
Þegar keimljúft hvítvín staðarins
hafði liðkað á henni málbeinið •
hrökk m.a. upp úr henni að á
Deild D 1, langlegudeild á Lainz,
þar sem hún sjálf vann, iðkuðu
hjúkrunarkonur að sprauta í
sjúklinga svefnlyfi, „til að þeir
hefðu sig hæga“.
„Norn“
á næturvakt
Waschnig þótti sem hér væri
ekki allt með felldu og sagði þetta
Franz Xaver Pesendorfer, yfir-
lækni 1. lyflækningadeildar á
Lainz, en undir hann heyrði um-
rædd langlegudeild. Svo vildi til
að um það leyti, nánar tiltekið 19.
apríl, andaðist þar 84 ára gömul
kona, Anna Urban, og þótti það
undarlega til bera. Blóðrannsókn
leiddi í ljós að henni hafði veríð
gefið inn róandi lyf, „án fyrir-
mæla læknis“, eins og það var
orðað í skýrslu frá sjúkrahúsinu.
Pesendorfer læknir tilkynnti
þetta rannsóknarlögreglunni og
gaf í skyn grun um, að hér væri
um að ræða glæpsamlegt athæfi
„ákveðins starfshóps“ sjúkra-
hússins. Lögreglan yfirheyrði
Waschnig, en hann lét ekki upp
nafn vinkonu sinnar. Niðurstöð-
ur rannsókna á líki Önnu Urban,
sem tóku æðitíma, urðu þær að
hún hefði dáið af eðlilegum or-
sökum. Þar með virtist málið úr
sögunni.
En 1. apríl s.l. var áttræður
maður, Franz Kohout, sem feng-
ið hafði snert af heiíablóðfalli,
lagður inn á umrædda deild.
Nokkrum stundum síðar kom í
ljós að tvær aðstoðarhjúkrunar-
konur, Waltraud Wagner, þrít-
ug, og Stefanie Mayer, 49 ára,
höfðu fært hann inn í annað her-
bergi, þar sem hann var fallinn í
dvala, og ekki tilkynnt læknum
um versnandi líðan hans. Þá
hafði Pesendorfer yfirlæknir aft-
ur samband við rannsóknar-
lögregluna, sem komst í þetta
sinn að þeirri niðurstöðu, að
furðumikið væri um dauðsföll að
nóttu til á langlegudeild þessari. í
ljós kom að fjórar aðstoðarhjúkr-
unarkonur voru þar nær alltaf á
næturvakt. Auk þeirra tveggja
nýnefndu voru það Irene Leidolf,
27 ára, og Maria Gruber, 26 ára.
Lögreglumenn þeir, er
rannsóknina höfðu með hönd-
um, komust á snoðir um orðróm,
sem gekk meðal starfsfólks á
sjúkrahúsinu, þess efnis að alltaf
dæi einhver á langlegudeildinni,
er „nornin“ væri þar á næturvakt.
Sú sem svo var nefnd reyndist
vera Waltraud (kölluð Traudl)
Wagner.
„Munnmeðferð“
Þær Stefanie Mayer voru nú
yfirheyrðar, urðu tvísaga og
innan skamms viðurkenndi Stef-
anie, að hún hefði þegar fyrir
tveimur árum veitt því athygli, að
Waltraud banaði sjúklingum
með aðferð, sem hún nefndi
„munnmeðferð". Sjálf kvaðst
Stefanie eitt sinn hafa sprautað í
æð sykursjúklingi drúfusykri, „til
að koma honum af stöðinni". Það
varð hans bani.
Eftir það leið ekki á löngu áður
en Waltraud Wagner játaði á sig
sakir. Hún kvað þetta hafa byrj-
að með því að önnur hjúkrunar-
kona hefði hvatt hana til að bana
sjúklingum, „sem liði illa“, og
hefðu drápin smámsaman orðið
að vana hjá sér. Hjúkrunarkona
sú, sem Waltraud sagði hafa
hvatt sig til morðanna, reyndist
vera engin önnur en Dorah Eug-
enie Ferrado-Avendano, sem
árið áður hafði vakið illan grun
hjá Waschnig lækni neð frásögn
yfir hvítvíni úti í Giinzing. Hún
var yfirheyrð lengi, en ekkert
Meðalaldur sjúklinga á umræddri
langlegudeild á Lainz er tæp 85
ár og batavonir flestra hverfandi.
Dorah Eugenie Ferrado-
Avendano - sagan komst á kreik
yfir vínglasi úti í Grinzing.
sannaðist á hana og var henni því
að lokum sleppt.
Að jafnaði
þrír á mánuði
Waltraud hélt hinsvegar áfram
að játa og kvaðst frá þvf s.l.
sumar hafa drepið að jafnaði þrjá
sjúklinga á mánuði, þ. á m.
nokkra sem hún kvað hafa verið
úr hófi fyrirhafnarsama, skömm-
ótta og illviljaða. Að lokum ját-
aði hún á sig morð á alls 39 sjúk-
lingum. Hún gaf einnig upp að
Irene Leidolf væri sér meðsek, og
Irene nefndi til Mariu Gruber.
Þær játuðu á sig morð og báru
sakir hvor á aðra. Irene kvað
Maríu hafa orðið mörgum sjúk-
lingum að bana, þó ekki eins
mörgum og Waltraud, sem síð-
ustu tvö árin hefði „drepið um
100 sjúklinga".
Lögreglan hafði nú einnig tal af
sjúklingum þeim á deildinni, er
hressastir voru, og skýrði einn
þeirra, Ernst Szeiferth að nafni,
svo frá, að í júní s.l. hefði legið í
næsta rúmi við hann Josef Weins,
86 ára, er stöðugt hefði verið að
hringja á hjúkrunarkonurnar.
Nótt eina, er Weins hafði verið
sofandi, hafði Waltraut komið að
rúmi hans, vakið hann, gefið
honum eitthvað inn og sódavatn
á eftir að drekka. Þetta hefði hún
gert öðru sinni skömmu síðar og
sagt við Weins, að þetta væri
svefnmeðalið hans. Þótti
Szeiferth það með ólíkindum, að
maður skyldi vera vakinn til að
taka svefnlyf. Að síðari inngjöf-
inni lokinni hefði Waltraud
bundið við fót Weins spjald af því
tagi, er regla var að merkja með
þá sem voru látnir, og hefði öld-
ungurinn þá enn dregið andann.
Venju fremur
kyrrlátar
Á langlegudeildinni, þar sem
morðin fóru fram, er meðalaldur
sjúklinga tæp 85 ár. Flestir þeirra
eru farlama með öllu og margir
ruglaðir eða sjaldnast með rænu.
„Nornirnar“ réðu flestum þeirra,
sem þær myrtu, bana með því að
gefa þeim inn stóra skammta af
svefnlyfinu rohypnol, sprauta
ýmsum efnum í æðar þeim eða
drekkja þeim - síðastnefnda að-
ferðin var „munnmeðferðin“
svokallaða. Hún var á þá leið að
vatni var hellt niður í lungu sjúkl-
ingunum, og um helmingur hinna
myrtu hafði látið lífið á þann hátt.
Sjúklingum þeim, sem nutu
umönnunar kvennanna fjögurra
og lifa þó enn, ber saman um að
þær hafi ætíð verið umhyggju-
samar, vingjarnlegar og nær-
gætnar. Þær áttu ýmislegt sam-
eiginlegt. Waltraud Wagner, sem
virðist hafa haft forustu fyrir hin-
um um morðin, er af lágum stig-
um utan úr sveit, fór í hjúkrunar-
skóla en stóðst ekki prófin þar.
Síðan hún var 17 ára hefur hún
unnið á Lainz sem aðstoðar-
hjúkrunarkona og frá því árið
1982 á langlegudeild þeirri, sem
hér um ræðir. Um hinar er svipað
að segja, hvað uppruna snertir og
menntun. Samverkafólki þeirra
og nágrönnum ber saman um að
þær hafí allar verið venju fremur
kyrrlátar, engin stásskvendi, lítið
úti á lífinu og alltaf kurteisar.
Dauöaenglar
að nóttu
Þar sem þær voru ekki
fullgildar hjúkrunarkonur, máttu
þær eiginlega reglum samkvæmt
ekki gefa sjúklingum lyf eða
sprautur. En vegna skorts á
starfsfólki voru þær látnar ganga í
þessi störf og þannig er það um
allt Austurríki og víðar. Væri far-
ið nákvæmlega eftir reglunum,
hryndi allt heilbrigðiskerfið eins
og spilaborg, er haft eftir austur-
rískum forustumanni.
Sálfræðingar gefa einna helst
þær skýringar á þessum ósköpum
að konurnar fjórar, allar tak-
mörkuðum gáfum gæddar, neð-
arlega í mannfélagsstiganum og
haldnar minnimáttarkennd, hafi
ekki risið til lengdar undir því
álagi sem því fylgir að umgangast
sífellt dauðvona og deyjandi fólk.
Um flestalla sjúklinga þeirra var
ljóst, að batavonir þeirra voru
engar, og þær hafi því smám-
saman komist að þeirri niður-
stöðu, að ekki gæti talist neinn
stórglæpur að flýta fyrir héðan-
ferð þeirra. Mikið vinnuálag og
ógeð á gamalmennum sem slík-
um hafi og komið inn í þetta,
einkum gagnvart erfíðum og
fyrirhafnarsömum sjúklingum.
Þá kunni konurnar, sem hvers-
dagslega hafi ekki haft háar hug-
myndir um sig sjálfar og verið
litnar smáum augum af öðrum,
að hafa notið þess að gerast á
næturvöktunum á langlegu-
deildinni einskonar dauðaenglar
eða örlaganornir með vald yfir lífi
og dauða.
Stern/-dþ.
14 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 26. maí 1985