Þjóðviljinn - 30.05.1989, Blaðsíða 9
ERLENDAR FRETTIR
Atlantshafsbandalag
Bush býður fimmtungs
fækkun í Bandaríkjaher
Leggur til gagnkvæma fækkun íherjum risavelda í Evrópu og býður
Sovétríkjunum upp á innflutning hátæknivarnings
George Bush Bandaríkjaforseti
flutti ræðu í gær. á leiðtoga-
fundi Atlantshafsbandalagsins í
Briissel og bauð þá meðal annars
upp á að Bandaríkin fækkuðu í
bardagahersveitum sínum um
fímmtung. Er þetta það atriði í
ræðu Bush, sem mesta athygli
hefur vakið, en í Reutersfrétta-
skeyti er komist svo að orði, að
þetta tilboð og önnur i ræðunni
hafi verið lögð fram með það
fyrir augum að „vinna hjörtu og
hugi Vestur-Evrópumanna."
Bush kom einnig í ræðunni
fram með þá uppástungu, að
Bandaríkin næmu úr gildi núgild-
andi bann sitt við því að flytja út
til Sovétríkjanna hátæknilegan
varning. Á sunnudag skrifaði
Bandaríkjaforseti Gorbatsjov
Sovétríkjaforseta bréf með nán-
ari útskýringum á tillögum sín-
um. Er litið á tillögur þessar sem
djarflegasta frumkvæði Bush-
stjórnarinnar í utanríkismálum
hingað til, og tóku aðrir leiðtogar
Atlantshafsbandalagsríkja vel
undir þær í gær.
Bush sagði ennfremur í ræð-
unni að Atlantshafsbandalagið
ætti að stefna að því að sam-
komulag næðist í viðræðunum
um hefðbundinn vígbúnað í Evr-
ópu innan sex mánaða til árs og
að niðurskurður sá á þeim víg-
búnaði, sem samkomulag næðist
um, yrði framkvæmdur eigi síðar
en 1992 eða 1993. Er hér gert ráð
fyrir allmiklu skemmri tíma til að
koma þessu til leiðar en gengið
hefur verið útfrá í tillögum Sovét-
ríkjanna um þetta efni. Þá leggur
Bush til að Bandaríkin og Sovétr-
íkin skuli í framtíðinni hafa
275.000 manna lið í Evrópu hvor
um sig. Að líkindum er Evrópuh-
luti Sovétríkjanna ekki talinn hér
með, enda þótt ekki komi það
fram í frétt af ræðunni. Banda-
ríkjaforseti kvaðst telja að staða
Gorbatsjovs heimafyrir hefði
styrkst undanfarið og sagðist
vona að þessar tillögur sínar yrðu
umbótafyrirætlunum hans til
framdráttar.
Bush leggur ennfremur til að
skriðdrekar þeir og brynvagnar,
er fluttir verði frá Evrópu sam-
kvæmt tillögum hans, verði eyði-
lagðir, sem og fallbyssur. Hann
hvatti aukheldur í fyrsta sinn til
þess að bæði Atlantshafsbanda-
lagið og Varsjárbandalagið fækki
herflugvélum sínum, þ.á m. her-
þyrlum.
Svo sem fyrr er að vikið túlka
fréttaskýrendur ræðu Bush svo,
að með henni sé hann að reyna að
vinna hylli evrópskra banda-
manna sinna í Atlantshafsbanda-
laginu. Með henni sé hann að
reyna að sýna þeim fram á, að
hann sé maður til þess að gegna
hlutverki leiðtoga bandalagsins.
Einnig er ræðan túlkuð sem til-
raun til að leiða athyglina frá
deilunni innan bandalagsins um
skammdrægar kjarnaflaugar á
meginlandi Evrópu.
Bush sagði í gær að hann hefði
ekkert á móti viðræðum við Sov-
étríkin um fækkun skammdrægra
kjarnaflauga eftir að austur- og
vesturblökk hefðu náð sam-
komulagi um hefðbundin vopn
og að nokkru komið því sam-
komulagi í framkvæmd. Á tals-
manni vesturþýsku stjórnarinnar
var svo að heyra, að viðleitni
Bush til að knýja fram samkomu-
lag um hefðbundinn vígbúnað
fyrr en áður hefði verið ráð fyrir
gert gæti orðið til þess að jafna
Bush - útbreiddur faðmur móti Evrópu og Sovétríkjum?
ágreining Bandaríkjanna og
Bretlands annarsvegar og
Vestur-Þýskalands o.fl. ríkja á
meginlandi Vestur-Evrópu hins-
vegar um skammdrægu kjarna-
flaugarnar.
Leiðtogaráðstefna þessi er
haldin í tilefni fertugsafmælis
Atlantshafsbandalagsins og er
því eðlilega reynt að bregða á
hana nokkrum hátíðarblæ. Man-
fred Wörner, hinn vesturþýski
framkvæmdastjóri bandalagsins,
komst svo að orði í setningarræðu
að bandalagið hefði tryggt Evr-
ópu lengra friðartímabil en sú
heimsálfa hefði nokkru sinni not-
ið frá því á tímum Rómaveldis.
Wörner fórust ennfremur orð á
þá leið, að nú, hálfri annarri öld
eftir útkomu Kommúnista-
ávarpsins, leitaði Austrið at-
hvarfs hjá Vestrinu, og væri það
merki þess að kommúnisminn
hefði brugðist. Hvatti hann Atl-
antshafsbandalagið til að láta
ekki framhjá sér fara þau tæki-
færi, sem breytingarnar austant-
jalds byðu upp á. „Eftirstríðs-
tímabilinu, eins og við þekkjum
það, er að ljúka,“ sagði Wörner.
Reuter/-dþ.
Sovétþing
Lúkjanov
varaforseti
Róttœkur minnihluti
gegn Gorbatsjov
Míkhafl Gorbatsjov
Sovétríkjaforseta tókst í gær að fá
frambjóðanda sinn til embættis
fyrsta varaforseta, Anatólíj Lúkj-
anov, kjörinn í það með miklum
meirihluta atkvæða á fulltrúa-
þinginu, sem nú er haldið í fyrsta
sinn. Áður hafði þingið endur-
kjörið Gorbatsjov í embætti fors-
eta.
Samkvæmt gamla stjórnkerf-
inu var forsetaembættið því sem
næst valdalaus virðingarstaða, en
frá því að víðtækar breytingar á
stjórnarskrá gengu í gildi þar ey-
stra hefur Sovétríkjaforseti hlið-
stæð völd og Bandaríkjaforseti.
Hinsvegar er ekki fýllilega ljóst
ennþá á hvaða þrepi fyrsti varaf-
orsetinn lendir í valdastiganum.
Af 2250 þingmönnum fulltrúa-
þingsins greiddu aðeins 179 at-
kvæði gegn Lúkjanov, sem var
einn í framboði, og 137 sátu hjá.
Þeir Gorbatsjov og Lúkjanov
hafa að sögn verið kunningjar frá
því fyrir yfir 35 árum, er þeir lásu
saman lög við Moskvuháskóla.
Málin á fulltrúaþinginu, sem
sett var á fimmtudaginn, þykja
yfirleitt hafa gengið Gorbatsjov í
vil, en hann hefur þó mætt þar
vissri andstöðu frá tiltölulega rót-
tækum þingmönnum, um 300-
400 að tölu, flestum frá Moskvu,
Leníngrad og baltnesku lýðveld-
unum þremur.
Reuter/-dþ.
Kína
Öldungaræði komið á?
Flokksleiðtogar á nírœðisaldri sameinast um hert tök á
stjórnartaumum. Li Peng talinn leppurþeirra. Sjávofu Dullesar
ganga Ijósum logum
Fréttir frá Kína benda helst til
þess, að háaldraðir forustu-
menn kommúnistaflokksins, sem
áður höfðu að mestu látið af völd-
um, a.m.k. formlega, og lítið hafa
haft sig í frammi síðustu ár, hafi
nú skipað sér í fylkingu með Deng
Xiaoping með það fyrir augum að
bæla niður mótmælaöldurnar
miklu, er gengið hafa yfir landið
frá því laust fyrir miðjan s.l.
mánuð. Til þessa þykir ásamt
með öðru benda leyniræða, flutt
af Yang Shangkun, Kínaforseta,
en að sögn hafa mótmælastúdent-
ar komist yfir eintök af ræðunni
og dreift henni meðal frétta-
manna.
Yang, sem sjálfur er 82 ára að
aldri, á að hafa flutt ræðuna yfir
hermálanefnd kommúnista-
flokksins 24. þ.m., fjórum
dögum eftir að herlögum var lýst
yfir í Peking. í ræðunni er m.a.
komist að orði á þá leið að „engin
undanhaldsleið sé fær,“ sem og
að „saga alþýðulýðveldisins sé
s'enn á enda“ og að „kapítalism-
inn verði endurreistur,“ ef hið
minnsta sé látið undan kröfum
mótmælafólksins. „Þetta er ná-
kvæmlega það, sem Dulles hinn
bandaríski gerði sér vonir um,“ á
Yang einnig að hafa sagt.
f gær var útvarpað ræðu fluttri
af Peng Zhen, 89 ára gömlum
fyrrverandi stjórnmálaráðsfull-
trúa, og fór hann í ræðunni hörð-
um orðum um þá landa sína er
hann kvað aðhyllast „borgara-
lega frjálshyggju." Með þeim fra-
sa er í Kína að jafnaði átt við
vestrænar hugmyndir almennt,
þegar fjallað er um þær í nei-
kvæðri merkingu, og er þetta í
fyrsta sinn í tvö ár, sem svo er gert
af opinberri hálfu þarlendis.
Það að Yang skuli rifja upp
óskemmtilegar endurminningar
Kínverja um John Foster Dulles,
utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, sem mest kvað að sem
óvini „heimskommúnismans" og
ekki síst kínverskra kommúnista
meðan hann var og hét, bendir
ásamt með öðru til þess að elsta
kynslóð flokksforustunnar,
mótuð á þeim áratugum er flokk-
urinn barðist fyrir lífi sínu f
harðvítugum og langvinnum
stríðum við svokallaðan þjóðern-
issinnaflokk Sjang Kaisjeks og
Japani, þykist nú sjá fram á að
öllu því, sem hún barðist fyrir, sé
ógnað, og hafi því skipað sér sam-
an um að herða tökin á stjórnar-
taumunum. Er sumra ætlan að Li
Peng forsætisráðherra, sem lýsti
yfir herlögunum og hefur hingað
til verið talinn helsti andstæðing-
ur mótmælafólksins, sé aðeins
leppur öldunganna.
Enn sem fyrr er margt óljóst
um framvindu mála í Kína. Old-
ungarnir eru sagðir byggja traust
sitt einkum á hernum, en ekki er
talið öruggt að hann sé einhuga
að baki þeim. Almennt er talið að
Zhao Ziyang flokksaðalritari,
sem er „aöeins" 69 ára, sé orðinn
undir í valdabaráttunni, en ekki
hefur verið tilkynnt opinberlega
að hann hafi sagt af sér og hann
kvað hafa talsvert fylgi í flokkn-
um,
dþ.
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 9
VANNSTU NUNA? TIL HAMINGJU!
(28) N (S) I J \® (32J B1,1 1 __L (S1 (S) j— BÓNUSTALA |
Þetta eru tölurnar sem upp komu 27. maf. Heildarvinningsupphæö var kr. 4.636.212.
1. vinningur var kr. 2.134.062. 1 var með fimm tölur réttar.
Bónusvinningurinn (fjórartölur + bónustala) varkr. 370.725, skiptistá3 vinningshafaog
fær hver þeirra kr. 123.575.
Fjórar tölur réttar, kr. 639.431, skiptast á 101 vinningshafa, kr. 6.331 á mann.
Þrjár tölur réttar, kr. 1.491.994 skiptast á 3002 vinningshafa, kr. 497 á mann.
Sölustaðir eru opnir frá mánudegi til laugardags og er lokað 15 mfnútum fyrir útdrátt.
Sími 685111. Upplýsingasímsvari 681511.