Þjóðviljinn - 09.06.1989, Page 21

HFI (.ARMFNNINGIN
LR kveður Iðnó á sunnudags-
kvöldið. Þá leikur Steindór Hjör-
leifsson Friðrik löggu í Sveitasin-
fóníu í 101. sinn. Höfundurinn,
Ragnar Arnalds, er að vonum
ánægður með viðtökurnar.
Sveita-
sinfónía
í 101.
sinn
Ragnar Arnalds: Að
vonum ánægður með
viðtökurnar
Það verður íslenskt leikrit
sem setur lokapunktinn á eftir
starfsemi Leikfélags Reykja-
víkur í Iðnó á sunnudags-
kvöldið, með 101. sýningunni
áSveitasinfóníunni. Höfundur
verksins, Ragnar Arnalds,
segist að vonum vera fjarska-
lega ánægður með þessar
góðu viðtökur, enda hafa nú
rúmlega tuttugu þúsund
manns séð sýninguna.
Hafa Norðlendingar þyrpst á
sýninguna vegna orðrómsins um
að leikritið gerist kannski í
Skagafirði eða einhvers staðar á
þeim slóðum?
- Þeir hafa aðallega áhuga á að
fá verkið til sýninga fyrir norðan,
það verður líklega sett þar upp
næsta vetur.
- Ég hef heyrt að Skagfirðing-
ar haldi því fram að leikurinn ger-
ist í Skagafirði, Húnvetningar að
hann gerist í Húnaþingi og Þing-
eyingar gætu líka haldið því fram
að hann gerist hjá þeim, og þá er
allt eins og það á að vera.
Og nú stendur til að sýna Sin-
fóníuna í Sovétríkjunum.
- Leikritið var þýtt á þrjú tung-
umál, sænsku, ensku og
rússnesku. Inga Knutson þýddi
það á sænsku, sú þýðing kemur út
á bók eftir nokkrar vikur, með
styrk frá norrænu menningar-
skrifstofunni. Ensku þýðinguna
gerði Alan Boucher, og hún hef-
ur verið kynnt í Bretlandi.
- Rússnesku þýðinguna gerði
svo Lena Bergmann, og kom
henni á framfæri við leikhúsmenn
í Leningrad. Það hefur skilað
þeim árangri að fyrir liggur samn-
ingur um sýningar í sovéskum
leikhúsurn einhvem tímann á
næstu þremur ámm, en hvar það
verður er enn ekki ákveðið.
- Sjálfur skil ég ekki orð í
rússnesku svo ég get ekki metið
þýðinguna, en konan mín sem er
rússneskumælandi segir að hún
sé afburðagóð.
Leikfélag Reykjavíkur tekur
svo til starfa í nýjum húsakynnum
í haust, en félagið tekur við Borg-
arleikhúsinu þann 18. ágúst.
Fyrstu frumsýningar verða 20. og
21. október, og eru æfingar þegar
hafnar á tveimur íslenskum
leikritum, leikgerðum Kjartans
Ragnarssonar á fyrstu og annarri
bók Heimsljóss eftir Halldór
Laxness.
Kraftbirtíngarhljómur guð-
dómsins í leikstjóm Kjartans
verður frumsýnt á litla sviðinu
þann 20. og Höll sumariandsins í
leikstjóm Stefáns Baldurssonar
þann 21. á stóra sviðinu.
LG

Kaflaskil hjá LR
Iðnó kvödd á sunnudagskvöldið
Leikfélag Reykjavíkur
stendur á merkum tíma-
mótum um þessa helgi, því á
sunnudagskvöldið verður síð-
asta leiksýning þess í
Leikhúsinu við Tjörnina, -
allra síðasta sýning á Sveita-
sinfóníu Ragnars Arnalds. Er
þar með lokið nær einnar
aldar búskap Leikfélagsins í
Iðnaðarmannahúsinu gamla,
og við tekur nýtt tímabil í sögu
félagsins. Borgarleikhúsið
verður tekið í notkun í haust,
þrjátíuogsex árum eftir að
leikfélagsmenn stofnuðu hús-
byggingarsjóð og hófu að
safna sér fyrir „alvöru-
leikhúsi".
Saga Leikfélagsins er nátengd
húsinu við Tjömina. Iðnaðar-
mannahúsið var fullbyggt árið
1897 og sama ár var Leikfélagið
stofnað, en þá sameinuðust að
framkvæði iðnaðarmanna tveir
leikhópar sem starfað höfðu í
bænum, annar í Fjalakettinum og
hinn í Góðtemplarahúsinu. Iðnó
er því elsta leikhús Reykjavíkur,
þó húsið hafi ekki verið byggt
sem leikhús, heldur sem sam-
komustaður iðnaðarmanna og
hafi verið notað sem samkomu-
og dansstaður fram eftir öldinni.
Leikfélagsmenn era að vonum
ánægðir með að langþráðum
áfanga er náð, en þó er ekki laust
við að söknuðurinn geri vart við
sig, nú þegar komið er að sjálfum
flutningnum. En eins og þrír af
leikurum félagsins, þau Sigríður
Hagalín, Steindór Hjörleifsson
og Kjartan Ragnarsson eru sam-
mála um er breytingin til batnað-
ar, hvað sem allri eftirsjá líður,
enda þarf þessi flutningur von-
andi ekki að þýða að leikhús-
rekstur leggist af við Tjörnina í
Reykjavík.
Sigríður Hagalín:
Andi er ekki hús
Þetta hefur verið okkar
draumur í mörg ár, segir Sigríður
Hagalín,- þó auðvitað fylgi þess-
um tímamótum viss tregi. Þetta
hús hefur verið mitt annað heim-
ili í rúm fjöratíu ár og því tengjast
Sigríður Hagalín: Langþráður
draumur að rætast.
Myndir - Jim Smart.
margar minningar. En Borgar-
leikhúsið hefur líka verið stór
hluti af mínu lífi í mörg ár, eigin-
lega hluti af mínu heimili, því
maðurinn minn var alltaf fyrir
okkur í Byggingarnefndinni og
sagði alla tíð að hann hætti ekki
sínu starfi þar fyrr en okkur tæk-
ist að koma Borgarleikhúsinu
upp.
- Flest vonum við að Iðnó
verði áfram notað undir leiklist-
arstarfsemi þó við flytjum. Við
erum svo heppin að sjá langþráð-
an draum rætast, og það era ekki
allir sem fá að upplifa það. Þann
anda sem tengist okkar starfsemi
hér flytjum við væntanlega með
okkur á nýja staðinn, andi er ekki
hús, heldur fólkið sem þar býr
eða starfar og ég trúi því ekki að
við missum hann nokkurn tím-
ann, hvar svo sem við verðum til
húsa.
Steindór Hjörleifsson:
Höfum lifaö á
þessum draumi í
mörg ár
- Við teljum sjálfsagt og eðli-
legt að hér verði áfram leikhús,
segir Steindór Hjörleifsson.
- Iðnó er merkilegt hús, nátengt
menningarsögu Reykjavíkur og
byggt af stórhug. Þegar það var
reist voru bæjarbúar eitthvað um
5000 og húsið tók rúmlega 300
manns í sæti. Og svo er Leikfé-
lagið eitt elsta og merkasta
menningarfélag Reykjavíkur,
hér hafa margir merkir menn
starfað, - og félagið var jafnrétt-
issinnað, alveg frá upphafi, hér
hafa konur alltaf fengið sömu
laun og karlar.
- Þetta er f annað skipti sem ég
flyt héðan til að fara í nýtt
leikhús, svo kannski kem ég aftur
eina ferðina enn, og enda hér sem
draugur.
- Eg byrjaði hér 1947, var síð-
an með annan fótinn í Þjóðleik-
húsinu eftir að það tók til starfa,
þangað til ég var kosinn í stjórn
Leikfélagsins árið 1953. Þar var
ég í tuttugu og fimm ár, og víst
formaður í ein fimmtán.
- Það var okkur til mikillar
gæfu að Gunnar Róbertsson
Hansen réðst til okkar sem leik-
stjóri strax og starfsemin hófst að
nýju, eða árið 1950, því þá fóru
leikstjórarnir allir upp í Þjóð-
leikhús. Gunnar hafði mikil áhrif
á list og stefnu leikhússins næsta
áratuginn.
- Leikfélagið var áhuga-
mannaleikhús alveg fram til árs-
ins 1963, en þá var ráðinn fyrsti
leikhússtjórinn, sem var Sveinn
Einarsson, stofnað leikhúsráð og
ráðnir fastir leikarar, sjö að tölu.
í leikhúsráði situr ásamt leikhús-
stjóra og stjórn Leikféiagsins sér-
stakur fulltrúi borgarstjórans í
Reykjavík, og hefur Baldvin
Tryggvason gegnt því starfi frá
upphafi og reynst okkur betri en
enginn.
- Þegar Sveinn gerðist Þjóð-
leikhússtjóri níu áram seinna,
tók Vigdís Finnbogadóttir við
eins og alþjóð veit. Þorsteinn
Gunnarsson og Stefán Baldurs-
son tóku við af henni, og núver-
andi leikhússtjóri er Hallmar Sig-
urðsson.
- Þátttaka borgarinnar í starfi
Leikfélagsins hefur farið vaxandi
með áranum, árið 1953 var
rekstrarstyrkur hennar til okkar
30.000 krónur á ári, sem var sama
upphæð og Karlakór Reykjavík-
ur fékk, en smám saman fóru
borgaryfirvöld að sinna okkur
meira, og hafa veitt okkur
ómetanlegan stuðning.
- Leikfélag Reykjavíkur er
sjálfseignarfélag, hver félags-
maður ber 100.000 króna ábyrgð
á skuldum félagsins og það segir í
lögum þess að ágóði skuli fyrst
fara til greiðslu á skuldum og síð-
an til kaupa á tækjum og
leiksviðsútbúnaði tækja og bún-
aðarkaupa. Þetta er félag þeirra
sem vinna í húsinu, fyrir leikara
gildir sú regla að þeir þurfa að
hafa leikið opinberlega í minnst
tvö ár, þar af eitt ár hjá Leikfé-
laginu til þess að þeir geti orðið
félagar. En félagið er líka opið
öllum þeim sem hjá því starfa, til
dæmis listrænum starfsmönnum
leiksviðs og leikstjóram.
- Húsbyggingarsjóður Leikfé-
lags Reykjavíkur var stofnaður
1953 og Leikfélagið á þannig
framkvæðið að byggingu Borg-
arleikhússins, en borgin kom
smám saman inn í málið. Þessi
stóri draumur um Borgarleikhús
hefur þjappað leikhópnum sam-
an, við höfum lifað á þessum
draumi og lagt ýmislegt á okkur
til þess að hann mætti rætast.
- Við höfum notið velvildar
borgarbúa, þeir hafa stutt okkur
glæsilega, og auðvitað er Borg-
arleikhúsið sameign okkar allra.
Slíkum stuðningi fylgir mikil
ábyrgð, og henni ætlum við okk-
ur að standa undir.
Kjartan Ragnarsson:
Leikhúsiö mikil-
vægt fyrir varö-
veislu okkar
menningar
- Allur minn leikferill tengist
þessu húsi, segir Kjartan Ragn-
arsson. - Ég kom inn eldhús-
megin árið 1963 til að láta skrifa
mig inn í leiklistarskólann, og hef
verið viðloðandi hér síðan. Þá var
skrifstofan hér á loftinu og þeir
sátu undir súðinni Guðmundur
Pálsson og Sveinn Einarsson,
Framhald á bls. 22
Föstudagur 9. júní 1989 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 21