Þjóðviljinn - 13.06.1989, Síða 3

FRÉTTIR
Fiskveiðar
Trassar
sviptir
leyfum
Veiðieftirlitið: Kvóta- og
veiðiskýrslum þarfað
skila til ráðuneytisins 12.
hvers mánaðar. Hinir
óskilvísu oftþeirsömu
aftur og aftur
Nokkur brögð eru að því að
útgerðarmenn báta og skipa
trassi að skila inn kvóta- og
veiðiskýrslum til sjávarútvegs-
ráðuneytisins en þeim þarf að
skila fyrir 12. hvers mánaðar.
Geri þeir það ekki eiga þeir á
hættu að verða sviptir veiði-
leyfum.
Að sögn Björns Jónssonar
veiðieftirlitsmanns hjá sjávarút-
vegsráðuneytinu voru 25 bátar
nýlega sviptir veiðileyfum þar
sem útgerðir þeirra höfðu ekki
skilað inn umbeðnum skýrslum
þrátt fyrir margítrekuð tilmæli
þar um frá ráðuneytinu. Það kom
þó ekki illa við mörg fyrirtækj-
anna þar sem bátar þeirra voru
flestir búnir með kvóta sína. En
útgerðir dragnótabáta sem ekki
stóðu í skilum með sínar skýrslur
fyrir 1. júní eiga á hættu að fá ekki
leyfi til dragnóta í sumar.
Björn sagði að upp til hópa
væru þetta sömu fyrirtækin aftur
og aftur sem trössuðu að skila inn
kvóta- og veiðiskýrslum til ráðu-
neytisins. En obbinn af þeim væri
hinsvegar skilvís og meðvitaður
um gagnsemi þeirra.
Um þessar mundir er mikið að
gera í kvótamillifærslum hjá
starfsmönnum veiðieftirlitsins.
Mörg útgerðarfyrirtæki eru kom-
in í kvótavandræði en vegna mjög
góðra aflabragða á síðustu vertíð
er mun minna um kvóta á lausu
en oft áður. Þetta hefur sprengt
upp verð á óveiddum fiski sem
hefur nær tvöfaldast frá síðasta
ári. Þá fór kvótakílóið á um 8
krónur en er núna um 15 krónur
og jafnvel hærra. Engu að síður
eru til þær útgerðir sem munar
ekki um að greiða þetta verð fyrir
kílóið og eru það einna helst út-
gerðir frystitogara sem ráða við
það.__________ -grh.
Fundur
Ekkna-
skatti
mótmælt
Ekkjur, ekklar og aðrir ein-
staklingar hafa boðað til almenns
borgarafundar i dag, þriðjudag-
inn 13. júní, til að mótmæla
ekknaskattinum svokallaða.
Á fundinum munu flytja ávörp
Þuríður Pálsdóttir söngkona, Sig-
urður Líndal prófessor, Sigurður
Tómasson endurskoðandi og
Kristjana Milla Thorsteinsson
viðskiptafræðingur. Sem fyrr
segir er það ekknaskatturinn sem
verður til umræðu og það misrétti
sem bitnar á ekkjum, ekklum og
einstaklingum með tilkomu hans.
Fundarboðendur segja að með
ekknaskattinum sé um eignaupp-
töku að ræða, verið sé að skerða
mannréttindi og refsa fólki fyrir
sparnað og ráðdeild. Ennfremur
er efast um að málið hafi verið
kynnt fyrir alþingismönnum á
réttum forsendum. Alþingis-
menn eru sérstaklega hvattir til
að mæta á fundinn sem hefst kl.
20.30 á Hótel Borg. ns.
Staðfesta
sjávarútvegsráðuneytisins að auka
ekki við áður veittar veiðiheimildir
kallaráný vinnubrögð hjá
kvótahandhöfum. Aukaþarfenn
frekar samrœmingu milli veiða og
vinnslu með það markmið að
tryggjafulla atvinnu til lands og
sjávar útárið. Ella blasir víða við
fjöldaatvinnuleysi á seinnihluta
ársins vegna skammsýni og
tímabundinna gróðasjónarmiða.
Allt virðist benda til þess að fátt
verði um fína drætti hjá fisk-
veiðiflotanum í haust og það sem
eftir er ársins þar sem margar út-
gerðir eru langt komnar með að
veiða upp í kvóta sína og með öllu
óvíst hvort þeim tekst að treina þá
út árið. Fari svo eins og þeir
svartsýnustu spá, má búast við að
mörg veiðiskip verði bundin við
bryggju meira eða minna þegar
líða tekur á árið með tilheyrandi
atvinnuleysi hjá sjómönnum og
fiskvinnslufólki. Ef svo verður þá Æ fleiri skip og
munu Islendingar upplifa nokk- bátar liggja nú-
urskonar tímabundið haUæri tíl orðið við land-
lands og sjávar vegna kvótastefnu festar í léngrí
stjórnvalda sem virðast ætla að eðaskemmrí
standa fast á fyrri ákvörðunum tíma vegnatak-
um að auka ekki við núgUdandi markaðra veiði-
veiðiheimUdir hvað sem tautar og heimilda. Mynd:
raular. Að baki Uggur sú bjarg- Jjm Smart.
Hallæri á næsta leiti?
fasta sannfæring að með tíma-
bundinni kvótaskerðingu og
þeirri verndun sem henni fylgir
verði í framtíðinni hægt að auka
við veiðiheimUdir frá því sem nú
er. Hvort sú verður reyndin eða
ekki mun koma í ljós í næstu
framtíð.
Ný vinnubrögð
Samkvæmt núgildandi lögum
um stjómun fiskveiða hefur sjáv-
arútvegsráðherra heimild til að
auka við áðurútgefnar veiðiheim-
ildir að fegnum tillögum þar að
lútandi frá Hafrannsóknastofnun
fyrir 15. apríl ár hvert. í ár ákvað
ráðuneytið, að fengnum tiljögum
frá Hafrannsókn, að ekki væru
neinar forsendur fyrir auknum
veiðiheimildum frá því sem áður
hafði verið ákveðið. Sú ákvörðun
kom mörgum á óvart því hálft í
hvom höfðu menn átt von á að
veiðiheimildir yrðu rýmkaðar í
ljósi þeirra góðu aflabragða sem
verið höfðu á miðum vertíðar-
báta. Meðal annars taldi forseti
Farmanna- og fiskimannasamb-
andsins, Guðjón A. Kristjánsson
ekki úr vegi að auka 10% við
þorskkvótann, eða sem nemur
þeirri skerðingu sem ákveðin var
í upphafi ársins.
Þegar ljóst var að ráðuneytinu
yrði ekki hnikað þrátt fyrir pressu
hagsmunaaðila urðu útgerðar-
menn báta og skipa að endur-
skipuleggja veiðamar með tilliti
til þess að ekki yrði aukið við
veiðiheimildir og að kvótinn yrði
að duga út árið. Að mörgu leyti
kallar núverandi ástand á ný
vinnubrögð hjá útgerðar-
mönnum sem verða að skipu-
ieggja veiðarnar með tilliti til alls
ársins í stað þess að veiða sem
mest yfir sumartímann þegar
ódýrast er að gera skip og báta út.
Hvort sem mönnum líkar það
betur eða verr verða þeir að taka
mið af hagsmunum heildarinnar í
stað þess að hugsa einungis um
hvað sé þeim fyrir bestu þá stund-
ina. Mikið er í húfi að það takist
sem best því ella blasir við
atvinnuleysi hjá fiskvinnslufólki í
haust og í byrjun vetrar og tíma-
bundin lokun vinnslustöðva.
Ljóst er að margar þeirra þola
ekki stöðvun þótt í stuttan tíma sé
og viðbúið að einhverjar fisk-
vinnslustöðvar munu eiga áfar
erfitt með að fara í gang á nýjan
leik vegna viðvarandi tapreksturs
á liðnum misserum.
Lokað vegna
sumarlejla
Til að bregðast við ástandinu
hafa mörg fiskvinnslufyrirtæki
ákveðið eða eru að bræða með
sér að loka yfir hásumarið á með-
an fastir starfsmenn eru í sumar-
leyfum. Þetta er hægt svo framar-
lega sem samkomulag tekst við
viðkomandi útgerðir að gera hið
sama. Það þýðir lítið fyrir vinns-
luna að loka ef útgerðin heldur
áfram óbreyttri stefnu að veiða
og flytja fiskinn óunninn út í gám-
um eða láta skipin sigla með
aflann erlendis, eins og stundað
hefur verið á meðan viðkomandi
stöðvar hafa verið lokaðar tíma-
bundið vegna rekstrarörðug-
leika.
Að hinu leytinu er gámaút-
flutningurinn alveg sérkapítuli út
af fyrri sig í baráttunni um hrá-
efnið. Svo virðist sem margir út-
gerðarmenn telji það þjóðarbú-
inu fyrir bestu að flytja fiskinn
óunninn út í gámum í stað þess að
vinna hann í héraði og skapa at-
vinnu um leið.
Svo rammt hefur kveðið að
þessum útflutningi að forsætis-
ráðherra sá ástæðu til að skamm-
ast út í útflytjendur á nýaf-
stöðnum aðalfundi Vinnuveit-
endasambandsins. Að hinu
leytinu er það skiljanlegt að út-
gerðarmenn og sjómenn. vilji
bæta sér upp lágt fiskverð og tak-
markaðan kvóta með gámaút-
flutningi. En auðvitað er það út í
hött að samræma ekki betur en
verið hefur veiðar og vinnslu.
Alltof lengi hefur það verið látið
viðgangast að umframaflinn sé
fluttur út óunninn og í núverandi
ástandi er það með öllu fráleitt.
Það verður að gera þá kröfu til
þeirra sem leyfi hafa til að nytja
þessa takmörkuðu auðlind sem
fiskistofnarnir óneitanlega eru,
I BRENNIDEPLI
að þeir geri það á sem hagkvæm-
astan hátt fyrir heildina en ekki
vegna stundarhagsmuna ein-
hverra einstaklinga.
Slagurinn um
kvótann
Á nýafstaðinni bátavertíð sem
var sú besta sem hefur komið víð-
ast hvar síðan 1982 náðu margir
bátar að klára kvóta sína. Að
sögn Sævars Gunnarssonar for-
manns Sjómanna- og vélstjórafé-
lags Grindavíkur var það mjög
gott að Grindavíkurbátar skyldu
geta fiskað upp í kvóta sína í ár í
stað þess að eiga svo og svo mikið
eftir óveitt. Þegar það hefur verið
hafa fjársterkar útgerðir, og þá
einkum útgerðir frystitogara,
keypt kvóta þaðan á markaðs-
verði í stað þess að hann sé nýttur
til eflingar atvinnulífs í héraði.
Vegna þeirrar góðu veiði sem var
á bátavertíðinni er mun minna
framboð en áður á óveiddum
fiski en eftirspumin aldrei meiri
vegna þeirrar kvótaskerðingar
sem ákveðin var í upphafi ársins.
Er' nú svo komið að kílóið af
óveiddum fiski í sjónum selst á
um 15 krónur, sem er rífleg
hækkun frá því sem var á síðasta
ári. Þá seldist kílóið af þorskígildi
á um 8 krónur. Hið sama gildir
um rækjuna.
En það em ekki aðeins útgerð-
ir frystitogara sem bítast um þann
afgangskvóta sem til fellur heldur
hafa Vestfirðingar blásið í her-
lúðra og eru loksins að vakna til
lífsins af fimm ára kvótasvefni.
Kvótaskerðingar stjórnvalda
hafa gert það að verkum að
Vestfirðingar eru farnir að spyrja
sjálfa sig þeirrar spumingar hvort
verið sé að útiloka þá frá eigin
heimamiðum. Enda ekki nema
að vonum þegar þess er gætt að á
sama tíma og togarar Vestfirð-
inga héldu nýverið á Austfjarð-
amið í leit að þorski mættu þeir
heimatogumm á leið vestur að
veiða grálúðu! Það er ekki að
undra þó að útgerðin berjist í
bökkum þegar skipulagið er ekki
betra en raun ber vitni. Vonandi
verður þetta þó til þess að tekin
verði upp meiri og betri ha-
græðing og skipulag í veiðunum
en verið hefur, með það að mark-
miði að minnka útgerðark-
ostnaðinn þar sem því verður við-
komiö.
Petta reddast
allt saman
Það hefur löngum verið haft á
orði þegar einhver erfiðleikaský
hrannast upp við sjóndeildar-
hringinn í sjávarútvegsmálum
landsmanna að þetta muni redd-
ast allt saman á endanum og svo
er enn. Þó er hætt við að djúpt
verði á lausnunum í ár ef ekki er
hugað að þeim í tíma. Sú ábyrgð
hvflir nú á herðum útvegsmanna
að þeir skipuleggi veiðamar á
þann hátt að fiskvinnslufólki
verði tryggð atvinna út árið þó
svo að það raski eitthvað áður
gerðum áætlunum þeirra. Fari
svo að þeir taki meira mið af
skammtíma gróðasjónarmiðum
en langtímamarkmiðum heildar-
innar má gera ráð fyrir að hjól
atvinnulífsins í mörgum byggð-
arlögunum stöðvist í haust og í
byrjun vetrar með tilheyrandi
fjöldaatvinnuleysi og lokun fisk-
vinnslufyrirtækja. Vonandi verð-
ur svo ekki því sá skaði yrði seint
bættur.
-grh
ÞJÓDVILJINN - SÍÐA 3