Þjóðviljinn - 29.06.1989, Blaðsíða 6

ERLENDAR FRETTIR
✓
Ahrif Evrópu-
bandalagsins eftir
stofnun „innri-
markaðar“
Gæði matvæla munu rýrna,
stefnan í umhverfismálum
mun taka mið af þeim ríkjum
sem minnstar kröfur gera um
umhverfisvemd, einstök ríki
fá ekki að gera vel við flótta-
menn og innflytjendur þótt
þau vildu.
Þetta og margt fleira kemur
fram í yfirliti því sem hér birtist
um áhrif „innri markaðar" Evr-
ópubandalagsins og Jón
Gunnarsson lektor hefurtekið
saman. Samantektin byggir á
plaggi frá hópi efasemdar-
manna á Evrópuþingi (GRA-
EL). Annar kafli úr plagginu
birtist hér í blaðinu á
fimmtudaginn var.
framfylgt nokkurri þeirri stefnu í
orkumálum, sem er samræman-
leg fullbúinni löggjöf um um-
hverfisnefnd.
Áhrifin á
samgöngur
Afnám hafta er einnig megin-
viðmiðun hér (og fer þetta nú að
verða nokkuð tuggukennt). Af-
nema skal hagræðissamsteypur
flugfélaganna og flutningabfla-
kvóta fyrir árslok 1992. í kjölfar-
ið ætti samkeppnin að harðna.
Það verður ódýrara að fljúga, og
án efa eru það góð tíðindi fyrir vel
birga viðskiptavini og fésýslu-
menn, en naumast jafngóð frétt
að því er varðar umhverfismál.
Flutningar með vörubflum verða
einnig ódýrari þegar samkeppnin
vex. Verði ekki spornað við með
neinum hætti, verður meiri varn-
ingur fluttur um vegi en með
járnbrautarlestum eða skipum.
Frá sjónarmiði umhverfisvernd-
unar er þetta vitaskuld ekki hin
rétta stefna. Fremur þveröfugt.
samvinnu. Verulegur ágreining-
ur hefur risið af tillögum slíkra
„klúbba“, jafnt í Framkvæmda-
nefndinni sem í öllum stjórn-
málahópum á Evrópuþinginu.
Áhrifin á
innf lytjendur og
flóttamenn
Afnám landamæragæslu innan
EB hefur gert enn sárari vanda
þann, sem snýr að innflytjendum
og þeim, sem leita hælis sem
flóttamenn. Að öðru jöfnu ættu
innflytjendur frá öðrum ríkjum,
sem eiga heimili sitt og starf
innan EB, að njóta góðs af af-
námi innri landamæra, rétt eins
og borgarar í aðildarríkjunum.
En stjórnmálaþróunin nú lofar
ekki góðu að því er varðar þær 17
miljónir innflytjenda, sem nú
eiga heima í löndum Evrópu-
bandalagsins.
Það eru aðeins örfá aðildarríki,
sem líta svo á, að þessi „Evrópa
alþýðunnar“ skuli einnig ná til
innflytjenda. Yfirgnæfandi
Erfiðar verður að vemda umhverfi
sem og mannréttindi innflytjenda
Gæði matvæla munu rýrna
eftir því sem hraðinn eykst við
hagræðingu matvælaframleiðslu
og samræmingu staðla. f löndum
innri markaðarins er hvarvetna
unnið að aukinni hátæknivæð-
ingu landbúnaðar. Það mun aftur
leiða til þess að lands- og héraða-
bundnir markaðir verða lagðir af.
Ofan á bætist að við stórum land-
búnaðarhéruðum blasir mann-
flótti og auðn vegna þessarar
stefnu.
Um ágreiningsmál, eins og t.d.
það, hvort hleypa skuli lífverum,
búnum til á rannsóknarstofum,
út í náttúruna, verður nú úr-
skurðað af stjórn Evrópubanda -
lagsins, þai eð ákvarðanataka ein-
stakra ríkja skiptir naumast
nokkru máli lengur eftir að öll
innri landamæri hafa verið numin
burt.
Áhrifin á
umhverfið
Hætta er á að umhverfismál
hljóti áþekka afgreiðslu og fé-
lagsmálin. Hin síðarnefndu vekja
vitaskuld meiri ugg, þar sem hluti
þeirra í framleiðslukostnaði er
oft á bilinu 30-50%. Atriði, sem
varða umhverfismál, ná hins veg-
ar sjaldnast meira en 10% af
framleiðslukostnaði.
Iðnaðarfyrirtæki geta engu að
síður sniðgengið hin harðari
ákvæði í umhverfislöggjöf norð-
lægari EB-ríkja með því að flytja
starfsemi sína til suðlægari
svæða, þar sem löggjöf veitir
þeim lítið aðhald. Vegna aukinn-
ar samkeppni má vitaskuld
greina ákveðinn þrýsting innan
EB í þá veru að samræma löggjöf
í umhverfismálum, en stefnu-
mótun EB á því sviði er harla
skammt á veg komin. Svo lengi
sem einróma samþykkta er kraf-
ist í Umhverfismálaráði EB, mun
stefna EB þróast ámóta hratt og
stefna þess ríkis, sem kýs að fara
sér hægast hverju sinni. Vita-
skuld geta aðildarríki með
stranga umhverfislöggjöf ekki
beðið svo lengi (og eiga ekki að
gera það). Það er staðfestu Dan-
merkur í Umhverfismálaráðinu
að þakka, að ráðið heimilar nú
einstökum aðildarrfkjum að setja
sér strangarí löggjöf í þessum
málum innan eigin landamæra.
En engu að síður þrýsta vinnu-
r
veitendur í norðlægari aðildar-
ríkjunum á um það að slaka á
kröfunum, þar sem umhver-
fislöggjöf er þróuðust (einkum
Danmörku, Hollandi og Vestur-
Þýskalandi). Þeir segja, að slík
löggjöf veiki samkeppnisstöðu
þeirra og hafa í hótunum: „Við
verðum þá að flytja okkur suðúr
eftir“.
Ahrif á
orkumál
Tilslakanir á orkumarkaði við
lok ársins 1992 verða umhverfinu
til verulegrar ógnar. Þá verður
t.d. unnt að flytja út „ódýrt“ raf-
magn frá frönskum kjarnorku-
verum til Vestur-Þýskalands. Þá
stefnu Þjóðverja að veita kola-
námi og kolaiðnaði opinberan
styrk, verður þá torveldara að
verja.
Öll höft skulu numin af orku-
mörkuðum við árslok 1992. Eftir
það verða opinberar styrkveit-
ingar bannaðar. Samkeppni um
ólíka orkugjafa á markaði mun
þá ráðast af verðlaginu einu og
innri landamæri EB verða ekki
lengur til hindrunar. í Cecchini-
skýrslunni er gert ráð fyrir að kol
muni þá verða 50% ódýrari í
Vestur-Þýskalandi.
Nú afmarkast orkumarkaðir af
landamærum þjóðríkja og stefna
einstakra ríkja ræður miklu um
eðli þeirra og gerð. Auk þess eru
til ófá stórfyrirtæki, sem lúta
stjórn örfárra, eins og t.d. Shell
og BP í Bretlandi og Hollandi.
Að líkindum er hér að finna
ástæðu þess að fjármálaráðherrar
þessara ríkja reyna í sífellu að
draga á langinn mótun sameigin-
legrar orkustefnu, enda þótt þeir
lofi að öðru leyti þá kosti, sem
„1992“ muni hafa í för með sér.
En Framkvæmdanefndin hef-
ur, enn sem komið er, ekki einu
sinni látið frá sér fara svo mikið
sem drög að því, hvernig nema
skuli höft af orkumarkaðnum.
Og vitaskuld þarf fyrst að komast
að niðurstöðum um samræmingu
óbeinnar skattheimtu, vegna
þess að í henni felst skýringin á
hinu geysiólíka verðlagi á orku-
gjöfum.
Og eigi í alvöru að nema öll
höft af orkumarkaðnum innan
EB, er erfitt að sjá fyrir sér
hvernig einstök aðildarríki geti
Ahrif á
hernaöarmál
Almennt á það hér við að að-
ildarríki Evrópubandalagsins
geti keppt sín á milli um þær pant-
anir, sem einstök varnarmála-
ráðuneyti kunna að setja fram.
Eins hefur verið ákveðið að beita
þessari viðmiðun þegar um er að
ræða framkvæmdir á almennings
vegum. Hugarfarið, sem hér
dylst að baki, er vafasamt; látið
er sem vopnaframleiðsla sé leg-
gjandi að jöfnu við hvern annan
iðnað.
Frakkland, Bretland, Þýska-
land og Ítalía veita nú forgang
eigin hergangaiðnaði. Smærri að-
ildarríki kaupa vopnabúnað sinn
einatt frá Bandaríkjunum. Hér á
hið sama við og um orkumálin:
Engin drög eða tillögur frá Fram-
kvæmdanefndinni liggja fyrir
enn. Vitaskuld hafa menn rætt
um það í u.þ.b. tvö ár nú í hinum
pólitísku „hemaðarklúbbum“
EB, hvernig nýta megi gögn og
gæði Evrópubandalagsins betur
til rannsókna á sviði hergagna-
framleiðslu og til skipulagningar
meirihluti aðildarríkja vill færa
hin ströngu ákvæði um vega-
bréfsáritun, sem nú gilda um
borgara Tyrklands og ríkja
Norður-Afríku yfir á borgara
annarra ríkja utan EB. Mun væg-
ari ákvæði mun gilda um borgara
Norðurlanda. Þetta leiðir í Ijós,
svo að ekki verður um villst, þá
kynþáttafordóma sem eru kjarn-
inn í þessari stefnu. Sé flótta-
manni neitað um landvist í einu
aðildarríki, er honum strax visað
frá og synjað um hæli í hvaða
öðru aðildarríki sem vera skal.
Þetta atriði torveldar vitaskuld
sérhverju aðildarríki að koma á
framsæknari löggjöf um mál
flóttamanna.
Afnám innri landamæra hefur
einnig í för með sér aukna sam-
ræmingu og samvinnu í baráttu
gegn hryðjuverkum og fíkniefna-
sölu. Umburðarlynd löggjöf eins
ríkis að því er varðar fíkniefni,
eins og t.d. í Hollandi, sætir nú
hörðum þrýstingi frá öðrum að-
ildarríkjum, sem sett hafa mun
strangari lög. Eftir 1992 verður
það því undir hlutaðeigandi ráð-
herra komið hverju sinni, hvort
stætt reynist á slflcri umburðar-
lyndri löggjöf.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN