Þjóðviljinn - 13.07.1989, Blaðsíða 3
ísafjörður
Bið á kjarabótinni
Vöruval: Höfum aðeins fengið innan
við þriðjung þess kjöts sem hefur verið
pantað. Þórhallur Arason: Búiðað
kippa þessu í liðinn. 130 tonn seld af
500-600 tonnum
Frá því farið var að selja lamba-
kjöt á tilboðsverði höfum við
fengið ákaflega lítið af því hingað
vestur eða innan við þriðjung
þess sem ég hef pantað. Þannig að
við höfum ekki setið við sama
borð og aðrir landsmenn og óhætt
að segja að kjarabótin hafi verið
lengi á leiðinni hingað, sagði Ben-
edikt Kristjánsson kaupmaður í
Vöruvali.
Að sögn Þórhalls Arasonar
starfsmanns vinnuhóps landbún-
aðarráðuneytisins er búið að
kippa þessu í liðinn og á næstunni
mega ísfirðingar eiga von á að
geta keypt lambakjöt á tilboðs-
verði að vild sinni í matvöruversl-
unum bæjarins. Byrjað er að saga
niður kjöt fyrir Vestfirðinga á
Þingeyri, Flateyri og Bolungar-
vík, auk þess sem það er einnig
gert á Hólmavík á Ströndum.
Þórhallur sagði að fyrstu vik-
una hefðu selst um 130 tonn af
lambakjöti á tilboðsverði af þeim
500-600 tonnum sem ætlað er að
selja. Búist er við að það dugi
fram undir verslunarmannahelgi.
Fram að þessu hefur eftirspurnin
eftir kjötinu verið meiri en fram-
boðið en úr þessu ætti að komast
jafnvægi þar á, en markmiðið og
forsendur þessa söluátaks á
lambakjöti var og er að allir
landsmenn hafi jafnan aðgang að
kjötinu.
-grh
Húsnœðisstofnun
Útdeiling óákveðin
Sigurður Guðmundsson:
Fréttaflutningur sjónvarpsins villandi
og rangur. Fjöldi íbúða í einstaka
landshluta enn óákveðinn. Eðlilegtað
ekki sé lánað jafn mikið á einstaka staði
ár hvert
Mér Jþykir leitt að æsifrétt í
ríkissjónvarpinu, sein ég er
vægt til orða tekið ekki viss um að
hafí verið rétt í öllum atriðum,
skuli valda slíku uppnámi, sagði
Sigurður Guðmundsson forstjóri
Húsnæðisstofnunar, aðspurður
um viðbrögð ýmissa aðila við
ákvörðun Húsnæðisstofnunar
um lánveitingar tii félagslegra
íbúðabygginga. Húsnæðisstofn-
un hefði ekki þá og hefði ekki enn,
gefíð út upplýsingar um út-
deilingu lána eftir landshlutum.
Viðbrögð einstakra aðila byggðu
á hæpnum fréttaflutningi sjón-
varpsins og ótta sveitarfélaga í
kjölfarið.
Sigurður sagði Húsnæðisstofn-
un hafa gefið eftir bestu getu upp-
lýsingar í aðalatriðum. Ekkert
hefði farið út frá stofnuninni um
íbúðafjölda í hvert byggðarlag
fyrir sig. Þau viðbrögð sem fram
hefðu komið yrðu rædd á
stjórnarfundi stofnunarinnar í
dag, og síðan yrði hafinn undir-
búningur að framkvæmdalána-
samningum við sveitarfélög og
aðra aðila sem fá lán frá Húsnæð-
isstofnun.
Það kom fram hjá Sigurði, að
stofnunin ynni að gerð yfirlits á
veitingu framkvæmdalána und-
anfarin 2-4 ár. „Ég vona að hægt
verði að sýna það yfirlit öðru
hvoru megin við helgina," sagði
Sigurður.
Hvað varðaði mismun úthlut-
ana á milli landshluta og
sveitarfélaga, sagði Sigurður ekki
óeðlilegt að Húsnæðisstofnun
lánaði mismikið til einstakra
byggðarlaga, eftir aðstæðum
hverju sinni.
-hmp
Verðmerkingar
Hertar reglur
nauðsynlegar
Neytendasamtökin hafa sent
verðlagsyfirvöldum bréf þess
efnis að endurskoðaðar verði
gildandi reglur um verðmerking-
ar, vegna tilkomu strikamerking-
arinnar svokallaðrar. Strika-
merkingin getur haft í för með sér
að verðskyn neytenda dofni, því
vörur verða ekki lengur verð-
merktar hver og ein. Þetta getur
einnig orðið til þess að ósamræmi
skapist á milli hillumerkingar
annarsvegar og verðs við af-
greiðslukassa hins vegar. Sú hef-
ur orðið raunin á Norðurlöndun-
um.
Með strikamerkingum verður
ekki nauðsynlegt að verðmerkja
hverja vöru fyrir sig, því verð
vörunnar verður ekki stimplað á
kassa eins og hingað til hefur ver-
ið, heldur verður henni rennt í
gegnum einskonar tölvu eða
skanna sem les strikamerkið.
í drögum að reglum um verð-
merkingar sem Neytendasam-
tökin hafa tekið saman, segir að
nauðsynlegt sé að merkja hverja
einstaka vöru með einingarverði
og á hillukanti eða verðskilti skuli
gefa upp samanburðarverð vör-
unnar, þ.e. verð pr. kg. Einnig að
samnotavörur skuli vera á sama
stað og að á kassakvittun skuli
koma fram auk einingarverðs,
heiti vörunnar. Svo og að ef
kaupandi sé krafinn um hærri
greiðslu við kassa en verðmerk-
ing segi til um, skuli viðkomandi
fá hlutinn ókeypis. Þetta síð-
asttalda atriði telja samtökin vel
til þess fallið að veita verslunum
aðhald, þ.e. að kaupmenn athugi
að breyta verði vöru á réttum
tíma. Þetta muni Iíka ýta á
neytendur að fylgjast vel með
vöruverði.
ns.
Offramboð á
menntamönnum?
Ástandið á vinnumarkaðnum
undanfarnar vikur og mánuði
hefur verið mönnum nokkurt
áhyggjuefni. Fólk stendur uppi
atvinnulaust og jafnVel fólk með
mikla menntun og gott háskóla-
próf fær ekki vinnu við sitt hæfi.
Hvað veldur?
Eflaust eru margar ástæður
fyrir þessu ástandi. Það er sam-
dráttur í þjóðfélaginu, miklar
þrengingar í undirstöðuatvinnu-
vegi þjóðarinnar, sjávarútvegin-
um og gjaldþrot blasir við fyrir-
tækjum í mörgum greinum. Fyr-
irtæki á öllum sviðum atvinnulífs-
ins hafa dregið úr starfsemi og
sagt upp fólki. Vonandi batnar
þó ástandið og þjóðfélagið kemst
á réttan kjöl. En hvernig eru
framtíðarhorfur fyrir menntað
fólk, fólk með háskólapróf og
fólk í námi?
Sífellt fleiri fara í framhalds-
nám og flestir halda áfram eftir
stúdentspróf og fara í háskóla.
Síðastliðið haust innrituðust
rúmlega fjögur þúsund manns í
Háskóla íslands og af þeim fóru
langflestir í viðskiptafræðideild.
Margir tala nú um að offramboð
sé á menntamönnum og þá sérí-
lagi á viðskipta- og hagfræðing-
um. Sögur ganga af viðskipta-
fræðingum sem ekki fá vinnu við
sitt hæfi, heldur séu gjaldkerar í
banka eða ritarar á skrifstofu.
Um 90 viðskiptafræðingar út-
skrifuðust úr H.í. í vor og það er
ljóst að vinnumarkaðurinn getur
engan veginn tekið við öllum
þeim fjölda.
Sömu sögu er að segja af öðr-
um greinum. Lögfræðingar sem
útskrifast fá ekki allir vinnu við
sitt hæfi, heldur lenda í að vinna á
skrifstofum í innheimtu. Hjúkr-
unarfræðingar fá ekki vinnu
vegna niðurskurðar hjá hinu op-
inbera og ekki er um auðugan
garð að gresja hjá verkfræðing-
um, náttúrufræðingum eða jarð-
fræðingum. Ungir guðfræðingar
fá ekki brauð upp í hendurnar
þegar þeir útskrifast. Það eru
kannski helst sálfræðingar sem
eitthvað fá að gera í þessu ofur-
stressaða og taugaveiklaða
þjóðfélagi.
Umsóknir í kennarastöður við
framhaldsskóla landsins hafa
sjaldan verið fleiri en nú. Aldrei
þessu vant þarf ekki að bíða langt
fram eftir hausti eftir að fá kenn-
ara til starfa, heldur er fjöldi um-
sókna orðinn svo mikill að það
verður að hafna mörgum. Sam-
kvæmt upplýsingum úr mennta-
málaráðuneytinu færist það sí-
fellt í vöxt að fólk taki uppeldis-
og kennslufræði í Háskóla fs-
lands eftir BA eða BS-próf.
Kennarastaðan er loks orðin
eftirsóknarverð.
Ástæða þess að fólk fer í
auknum mæli í framhaldsnám er
náttúrlega sú að þjóðfélagið
breytist, er orðið flóknara og
kallar á menntað fólk. Sér-
menntun verður nauðsynleg
öllum atvinnuvegum.
Þó svo að þetta sé staðreynd,
að sérmenntun sé nauðsynleg,
svarar það varla þeirri spurningu
hvers vegna 300 manns hefji nám
í viðskiptafræði á hverju hausti.
Af hverju fer allur þessi fjöldi í
þetta nám? Hvað hefur þjóðfé-
lagið að gera fyrir 100 nýja við-
skiptafræðinga á ári? Svar við
spurningunni um aðsókn í við-
skiptafræði er sennilega að finna í
hinni miklu „hægri“bylgju sem
ríkt hefur hér á landi undanfarin
ár. Ungt, hægrisinnað fólk sér
líklega gróðamöguleika í nám-
inu, sér fram á að geta stofnað
fyrirtæki og grætt peninga. Eða
komist að hjá góðu fyrirtæki og
fengið góð laun. Viðskiptafræðin
í BRENNIDEPLI
hefur orðið að tískufyrirbæri og
viðskiptafræðideildin er orðin að
langstærstu deild háskólans.
Aðilar á atvinnumiðlunarskrif-
stofum í Reykjavík sem Þjóðvilj-
inn ræddi við, voru sammála um
það að mikið bæri á fólki með
menntun í viðskipta- og hag-
fræðigreinum. Ekki tækist öllum
að fá vinnu við sitt hæfi, þannig
að margir færu í störf sem að ein-
hverju leyti tengjast menntun
þeirra, s.s. skrifstofustörf ýmis-
konar. Kristján Jóhannsson, for-
maður Félags viðskiptafræðinga
og hagfræðinga, sagði að nú væri
ástandið þannig að þeir sem út-
skrifuðust með hæstu einkunn-
irnar fengju auðveldlega vinnu.
Einnig þeir sem fara erlendis í
framhaldsnám og koma heim
með sérþekkingu að einhverju
leyti. Hinir lenda í lélegri störf-
um. Til ráða fyrir þá sem nú eru
Er framhaldsnám er-
lendis eftir langskólanám
hér heima leiðin að ör-
uggri atvinnu? Offram-
boð á menntamönnum
virðist blasa við á íslandi.
Hefur íslenskt þjóðfélag
eitthvað að gera við 100
viðskiptafrœðinga á ári
hverju? Er léleg við-
skiptafrœðideild Há-
skóla íslands ástœða
stofnunar Viðskiptahá-
skóla Verslunarskólans?
að útskrifast telur Kristján væn-
legast að fara erlendis. Leita út
fyrir landsteinana og fara í nám
sem gefur viðskiptafræðingum
sérþekkingu sem nýtist hér
heima.
Þróunin er því að verða sú
sama og hjá læknum. Lækna-
kandídat sem útskrifast úr hásk-
ólanum fær ekki starf við spítala
nema sem aðstoðarlæknir. Kand-
ídatar fara því langflestir í fram-
haldsnám erlendis og koma heim
sem sérfræðingar í einhverri
grein læknavísindanna. Einnig
eru mörg dæmi þess að þeir komi
hreinlega ekki heim aftur, heldur
komist í góðar stöður úti og setj-
ist þar að í lengri eða skemmri
tíma, eða þangað til staða hér
heima losnar þar sem þeirra sér-
þekking nýtist. Kannski að þetta
eigi eftir að verða raunin með
viðskiptafræðinga?
Það er ekki nóg með það að um
300 stúdentar setjist á bekk í við-
skiptafræðideild Háskóla ís-
lands, heldur er í bígerð hjá
Verslunarskólanum að setja á
stofn Viðskiptaháskóla. Ástæða
stofnunar þess skóla er sögð vera
sú, að viðskiptafræðingar sem út-
skrifast úr Háskóla íslands séu
alls ekki hæfir til að takast á við
þau störf sem þeim eru ætluð.
Kennsla í viðskiptafræðideildinni
sé stöðnuð og hafi ekki þróast
með breyttum þörfum markaðar-
ins og útskrifaðir viðskiptafræð-
ingar séu ekki færir um að reka
fyrirtæki. í Viðskiptaháskólan-
um á að kenna samkvæmt öðrum
formúlum en tíðkast í Háskóla ís-
lands. Minni áhersla verður lögð
á hina fræðilegu hlið námsins, en
þeim mun meiri á hagnýtu hliðina
og verklegu. Námið á aðeins að
taka 2-3 ár, en nemendur fá BA-
próf úr skóianum. Gárungar tala
um viðskiptafræðinga með
pungapróf.
Menn eru þó ekki á einu máli
um nauðsyn þessa Viðskiptahá-
skóla og heldur ekki um hvernig
ástandið verður með tilkomu
hans. Sumir segja þetta afar já-
kvætt framtak og gott, þarna
komi skóli sem útskrifi fólk með
sérmenntun, en aðrir eru nei-
kvæðir. Segja þetta tóma vitleysu
sem litlum tilgangi þjóni og engin
þörf sé fyrir. Viðskiptafræðideild
Háskóla íslands standi vel fyrir
sínu og tilkoma þessa skóla auki
bara enn frekar ásókn í við-
skiptafræðimenntun og sé hún
næg fyrir.
Hverjir hafa rétt fyrir sér verð-
ur tíminn að leiða í ljós. Hvort
Viðskiptaháskólinn mun létta af
Háskóla íslands, eða verða til
þess að íslenskt þjóðfélag verði
viðskiptafræðingaþjóðfélag kem-
ur f ljós.
ns.
Fimmtudagur 13. júlí 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3