Þjóðviljinn - 13.07.1989, Blaðsíða 12

"■SPURNINGIN™
Borðar þú minna af kart-
öflum nú en áður?
Bjarnveig Gísladóttir
húsmóöir
Nei, ég borða ekki minna af þeim,
en ég elda þær öðruvísi. í staðinn
fyrir að sjóða þær bara nota ég
margskonar matreiðsluaðferðir.
Sjöfn Magnúsdóttir
starfar við verslun
Já, ég borða mun minna af þeim
vegna þess að það er svo margt
annáð meðlæti til í dag. Alls kyns
grænmeti sem ég nota í staðinn.
Alþýðutrúin segir frá því að hundar taki upp á þeirri ósvinnu að bíta gras einmitt um það leyti sem hundadagarnir standa.
Hundadagar
Hannes Jónsson
húsasmiður
Nei, alveg jafn mikið. Mér finnst
engin ástæða til annars.
Valdís Vilhjálmsdóttir
bankastarfsmaður
Já, mun minna. Kartöflurnar í dag
eru svo lélegar.
Páll Guðbergsson
dúklagningarmeistari
Nei, það er alveg sama neysla
hjá mór.
Hundar leggjast á beit
Hundadagar hefjast í dag. Þjóðtrúin gerir ráðfyrir að þá skipti veðri.
Páll Bergþórsson veðurfrœðingur: Valtaðleggja hald sitt á slíkt
Hundadagar hefjast í dag. Alis-
kyns þjóðtrú er tengd hunda-
dögunum, s.s. að þá gerist hund-
ar grasbítar. Jafnframt er það
lífseig trú margra að við þessi
tímamót verði snögg umskipti á
veðurfarinu, vætutíð láti undan
fyrir sól og heiðríkju eða hið
gagnstæða.
Páll Bergþórsson veðurfræð-
ingur sagði í samtali við Þjóðvilj-
ann, að þetta væri gömul og gild
trú, en menn væru ekki alveg
vissir í sinni sök hvenær umskipti
yrðu á veðurfarinu upp á dag.
Samkvæmt þessu ætti þeirri væt-
utíð, sem ráðið hefur ríkjum
vestan- og sunnanlands að und-
anförnu, að linna og sömuleiðis
þurrviðrinu og blíðunni á austan-
verðu landinu.
- Þetta er eins og hver önnur
trú, upprunnin úr stjörnuspeki
fyrir nokkur hundruð árum,
sagði Páll. Ekki væri unnt að
greina neinar breytingar á veður-
farinu fyrst um sinn, en þar kæmi
á móti að breytilegt væri hvenær
hundadagar hæfust. Samkvæmt
dagatali sem gilti fyrir um 70
árum byrjuðu hundadagar seinna
en nú, eða 23. júlí.
í bókinni Saga daganna eftir
Arna Björnsson þjóðháttafræð-
ing, er greint frá því að júlímán-
uður hafi verið nefndur maðka-
mánuður af þeim Guðbrandi
Þorlákssyni biskup og Arngrími
Jónssyni lærða, en það heiti hafi
náð yfir um sex vikna skeið -
heitasta tíma sumarsins.
Nafngiftina segir Árni vera sótta
til Forngrikkja sem settu sumar-
hita í samband við hundastjörn-
una Síríus, er tók að sjást á morg-
unhimni um þetta leyti.
Tvær alþýðuskýringar eru
einnig til um hundadaganafngift-
ina. Onriur er sú að hundar hafi
um þetta leyti árs tekið upp á
þeirri ósvinnu að bíta gras. Hin
skýringin er sú að hundfiskar,
betur kunnir sem höfrungar í
dag, söfnuðu á sig spiki um þenn-
an tíma og fitan rynni fyrir augu
þeirra svo þeir syntu í blindni upp
á land og væru því auðvinnan-
legir.
Nú tengja menn líkast til hund-
adagana öðru fremur við sögu-
legt tímabil í fslandssögu 19.
aldar, nefnilega hundadagastjórn
Jörundar er tók sér konungs-
nafnbót og „ríkti“ hér frá 25. júní
til 27. ágúst. Það var ekki að
sökum að spyrja með íslending-
inn sem gaf honum viðurnefnið
hundadagakonungurinn fyrir
vikið.
Hvort gamlar „kerlingabækur"
um þátt hundadaganna í gangi
veðurfarsins ganga eftir þetta
sumarið verður að koma í ljós.
Alla vega er víst að margur mað-
urinn sunnan- og vestanlands
yrði umskiptunum feginn, en
ekki er þar með sagt að Austlend-
ingar kynnu slíkum skiptum vel.
hmp/rk