Þjóðviljinn - 14.07.1989, Blaðsíða 10

FLUGMÁLASTJ ÓRN
Námskeið í
flugumferðarstjórn
Ákveðiö hefur verið að velja nemendur til náms í
flugumferðarstjórn, sem væntanlega hefst í
byrjun nóvember 1989.
Stöðupróf í íslensku, ensku, stærðfræði og eðl-
isfræði verða haldin í september n.k.
Umsækjendur skulu vera á aldrinum 20-30 ára,
tala skýrt mál, rita greinilega hönd, standast
tilskildar heilbrigðiskröfur og hafa lokið stúd-
entsprófi.
Umsóknareyðublöð liggja frammi hjá Flug-
málastjórn á fyrstu hæð flugturnsbyggingar á
Reykjavíkurflugvelli og ber að skila umsóknum
þangað fyrir 1. september, ásamt staðfestu af-
riti af stúdentsprófsskírteini og sakavottorði.
Flugmálastjóri
RBIönduós - atvinna
Forstöðumaður barnaheimilis
Forstöðumaður við barnaheimilið Barnabæ
óskast frá og með 1. október 1989.
Upplýsingar um starfið veitir bæjarstjóri í síma
95-21481 eða forstöðumaður Barnabæjar í
síma 95-24453.
Bæjarstjóri
FRÁ MENNTAMÁLARÁÐUNEYTINU
Lausar stöður
við framhaldsskóla
Við Framhaldsskóla Austur-Skaftafellssýslu eru lausar til um-
sóknar kennarastöður í stærðfræði, og kennslu erlendra tungu-
mála (ensku, dönsku og þýsku).
Við Iðnskólann í Hafnarfirði er laus kennarastaða í eitt ár í verk-
legum tréiðngreinum.
Þá er framlengdur umsóknarfrestur um stöðu dönskukennara við
Framhaldsskólann á Laugum og stöðu kennara í íslensku við
Framhaldsskólann á Húsavík. Á Húsavík veitir yfirkennari nánari
upplýsingar í síma 96-41440.
Umsóknir ásamt upplýsingum um menntun og fyrri störf sendist
menntamálaráðuneytinu, Hverfisgötu 6, 150 Reykjavík fyrir 24.
júlí n.k.
ALÞÝÐUBANDALAGIÐ
Vesturland
Sumarferð í Flatey
Sumarferð kjördæmisráðs Alþýðubandalagsins á Vesturlandi verður far-
in helgina 12. til 13. ágúst. Farið verður út í Flatey á Breiðafirði kl. 13 á
laugardag frá Stykkishólmi og tjaldað þar. Möguleiki á svefnpokaplássi.
Þátttaka tilkynnist fyrir 26. júlí til eftirtaldra aðila:
Akranesi: Þorbjörg s. 11608, Borgarnesi: Birna s. 71544, Grundarfirði:
s. 66619.
kjördaamisráðs
——
AÐ HAFA
NÆGAN TÍMA..
A næsta áratug mun aðeins helmingur
vinnuaflsins hafa fast starf
með höndum; hinn helmingurinn
verður í hlutastörfum eða engri
vinnu. Hvað á fólk að gera við allan
þennan tíma? Viðtal við André Gorz
André Gorz heitir franskur fræði-
maður sem verið hefur mjög virk-
ur í umræðum evrópskra vinstri-
manna um áratuga skeið. Hann
hefur oft farið lítt troðnar slóðir í
ritum sípum og komið mönnum á
óvart. Árið 1980 gaf hann út rit
sem hann nefndi Verkalýðsstétt-
in kvödd en í henni lýsti hann því
yfir að atvinnuleysið sem herjað
hefur á Vesturlöndum undanfar-
inn áratug og rúmlega það sé
varanlegt og að óraunhæft sé að
vonast eftir því að ná fullu at-
vinnustigi aftur.
Fyrir skömmu birtist viðtal við
Gorz í breska vikuritinu New
Statesman & Society þar sem
hann er spurður hvort hann sé
enn við sama heygarðshornið.
Full vinna er
grimmdar-
leg uppfinning
„Það er ég vissulega, þe. ef
með fullu atvinnustigi er átt við
að sérhver þegn þjóðfélagsins
skuli vinna fulla vinnu ár hvert frá
því skóla lýkur og þangað til hann
fer á eftirlaun. Astæðuna hafa
bandarískir hagfræðingar gefið
en hún er sú að hagvöxturinn
byggist nú fyrst og fremst á því að
framleiða æ meir, hvort sem er af
vörum eða þjónustu, með æ
minna vinnuafli. Þess vegna er
gersamlega óraunhæft að ætla sér
að auka atvinnu með því að örva
fjárfestingar. Þjóðríki sem ætlar
sér að halda sínum hlut í
heimsmarkaðnum - já, og sínum
eigin heimamarkaði - verður að
fjárfesta í nýrri tækni sem sparar
bæði vinnuafl og fjárfestingar.
Það er því borin von að þeir
sem nú eru atvinnulausir komist
aftur í vinnu, þe. fulla vinnu til
frambúðar. Enda er full vinna allt
lífið einhver grimmilegasta upp-
finning kapítalismans. Nær væri
að jafna út þeim störfum sem eru
þjóðfélagslega nauðsynleg þann-
ig að allir geti unnið þrjá daga í
viku eða 30 vikur á ári en hljóta
samt sinn skerf af þeim auði sem
framleiddur er.“
Stundum er því haldið fram að
þjónustustörf geti komið í stað
þeirra starfa sem tapast í fram-
leiðslunni. Þessu er Gorz ósam-
mála og telur slíkan hugsunarhátt
bera vott úrkynjunar.
„Þeir sem benda á þessa leið út
úr vandanum eru í raun að reka
áróður fyrir harla ógeðfelldri
samfélagsgerð sem byggir á gífur-
legu misrétti. Þar eiga þeir sem
framleiðslan hefur ekki þörf fyrir
að selja vinnuafl sitt þeim sem
hafa komið sér bærilega fyrir.
Þetta myndi færa okkur aftur á
síðari hluta 19. aldar þegar einn
af hverjum sex vinnandi mönnum
vann við þjónustu í heimahúsum.
Þetta væri að kalla yfir sig svipað
ástand og ríkir í Suður-Afríku.“
Ríkisvaldið er hreyfi-
aflið, ekki markaður-
inn
Gorz er á því að tæknibyltingin
muni breyta samfélögunum til
frambúðar. En það ríkir ágrein-
ingur um það hvernig hún verði
best látin hafa sinn gang. íhalds-
menn halda því oftast fram að því
aðeins geti tæknibyltingin blóm-
strað að hún fái að þróast óháð
öllum markaðshindrunum á borð
við ríkiseftirlit og áhrif stéttarfé-
laga á kaup og kjör.
Þessu svarar Gorz með því að
benda á að tæknibyltingin sé ekki
afkvæmi hins frjálsa framtaks
eins og oft er haldið fram.
„Þessi bylting hófst í Banda-
ríkjunum og var afleiðing af
rannsóknaverkefnum hersins og
geimferðastofnunarinnar sem al-
ríkisstjórnin kostaði. Sömu sögu
er að segja í Japan þar sem ríkis-
valdið hefur átt verulegan þátt í
að örva tækniþróunina. Nýjung-
ar eins og kísilflögur, örgjörvar,
líftækni og kjarnorka hefðu ekki
orðið til án rannsókna sem ríkis-
valdið ýmist kostaði eða studdi
verulega. í Evrópu sáu risafyrir-
tæki á borð við Philips og Sie-
mens sig nauðbeygð að leita til
ríkisvaldsins um stuðning við
rannsóknir á 16 megabæta kísil-
flögu.“
Erfitt að græða á
lífsnauðsynjum
„Nú vil ég ekki afneita
sköpunarmætti hins frjálsa fram-
taks sem haldið er uppi af fólki
sem getur skapað og fundið upp
hluti. Slíkt fólk er aftur á móti
oftast verkamenn, tæknimenn,
vísinda- eða listamenn og eiga
sjaldnast nægilegt fjármagn til að
þróa hugmyndir sínar. Þeir fá
ekki fjármagn frá bönkunum
vegna þess að þeir geta ekki
tryggt að það ávaxti sig með þeim
hraða sem krafist er.
Tökum dæmi af Evrópu þar
sem blómstrar öflug framleiðsla á
vélum og tækjum. Hún fer fram í
hundruðum smærri fyrirtækja
sem voru upphaflega stofnuð af
iðnaðarmönnum eða tækni-
mönnum sem nutu aðstoðar,
jafnt tæknilegrar sem fjárhags-
legrar, frá héraðs- eða ríkis-
stjórnum.
Frjálshyggjumenn tala alltaf
eins og fjármagnið leiti þangað
sem þörfin er mest fyrir það.
Þetta getur staðist upp að vissu
marki í þjóðfélagi þar sem al-
mennur skortur er ríkjandi. En
eins og málum er nú háttað á
Vesturlöndum leitar fjármagnið
þangað sem ágóðavonin er mest.
Og það vill svo til að það gefur
ekki mest af sér að fullnægja
brýnustu nauðsynjum almenn-
ings. Ágóðavonin er mest í fram-
leiðslu á lúxusvarningi og dægur-
flugum þar sem hægt er að skapa
og stjórna þörfunum."
Frjálshyggjan ávísun
á vanþróun
„Við getum tekið dæmi af
þeirri Ieit sem nú stendur yfir að
íækningu á alnæmi. Ef einhver
fyndi upp lyf sem væri ódýrt,
byggðist ekki á notkun flókinna
efnasambanda og krefðist ekki
mikilla fjárfestinga, þá hefði lyfj-
aiðnaðurinn engan áhuga á því.
Lyfjafyrirtækin sækjast eftir að
græða duglega á miklum fjárfest-
ingum. Enda er það skiptigildið
og hagnaðarvonin sem ræður
ferðum fjármagnsins, ekki nota-
gildið og hagkvæmnin.
Þess vegna hefur frjálshyggjan
óhjákvæmilega í för með sér fé-
Iagslega og efnahagslega hnignun
eins og glöggt má sjá á Bandaríkj-
unum, að ekki sé minnst á Bret-
land. Það flýtir fyrir hnignuninni
þegar dregið er úr áhrifum stétt-
arfélaga á kjaramálin, horfið frá
gerð heildarsamninga um launa-
kjör og dregið úr kaupmætti. Þau
þrjú ríki þar sem völd stéttarfé-
laga eru mest og kaupmáttur
hæstur eru Sviss, Vestur-
Þýskaland og Svíþjóð. í þessum
löndum er launakostnaður fyrir-
tækja 30% hærri en í Frakklandi
og 50% hærri en í Bretlandi.
Samt sem áður er framleiðni og
hagkvæmni í rekstri mest í þess-
um löndum. Það er ekki hægt að
ná hagkvæmni í rekstri með litl-
um kaupmætti. Ef farið er inn á
þá braut að lækka laun og kippa
kjarasamningum úr gildi er at-
vinnurekendum gert kleift að
notast við ódýrt og ófaglært vinn-
uafl í stað vel menntaðs vinnuafls
10 S»A - NÝTT HELGAR8LAÐ Föstudagur 14. júli 1989