Þjóðviljinn - 02.08.1989, Qupperneq 5

______________FERÐABLAÐ_____________
Hringinn í kringum Tjömina á
tveimur jafnfljótum
Þaö þarf ekki aö fara allt of
langt til að komast í snertingu við
sögufræga staði. Fyrir okkur í
hægfara hópnum (sem flestir
kjósa að kalla letingja) er þessi
staðreynd ákaflega hentug.
Hvað er sögufrægt og hvað er
ekki sögufrægt er líka svo
teygjanlegt að hver og einn getur
í rauninni fyllt þann merkimiða
eigin skýringum. Er það sem tíu
manns upplifa t.a.m. minna sö-
gufrægt en það sem ein milljón
manna upplifir? Við skulum ekki
staldra við þessa pælingu, heldur
láta hana eftir sprenglærðum
sagnfræðingum og öðrum fortíð-
argrúskurum til að rífast um.
Hægt er að upplifa söguna í
sínu nánasta umhverfi, bæði þá
sögu sem fyrir löngu gerðist og þá
sem hefur nýlega gerst og þá sem
er rétt í þann mund að gerast. Ef
menn veita umhverfi sínu lág-
marks athygli eru hús, götur,
styttur og jafnvel veður uppfull af
sögu.
Göngutúr kringum tjörnina í
Reykjavík getur búið yfir fjölda
minna. Ef gengið er Fríkirkju-
veginn, meðfram tjörninni, blasir
við sögufræg kirkja. Þegar litið er
upp að þessu gamla og virðulega
húsi kristilegra fríhuga, kemur
umsvifalaust ákaflega litskrúðug
deilauppíhugann. Þettaer kirkj-
an þar sem prestinum var meinað
að messa. í þessari kirkju varð
sóknarnefndin skyndilega rjóð í
kinnum af æsingi yfir selló-
leikara, klofnaði, réði nýjan
prest en hefur enn ekki losnað við
þann gamla úr bústað prófasts. Á
þessum sögufræga stað bráðnar
ísinn í höndum manns, hvernig
sem viðrar.
Nú ef áfram er haldið tvö skref
í átt að hljómskálanum, rekast
menn á gamalt íshús. Þar var ís
sem höggvinn var á tjörninni
geymdur og vei þeim sem tók ís í
leyfisleysi. Það varðaði sektum.
En svo hitnaði heldur betur í kol-
unum. Blómakynslóðin fyllti ís-
húsið með söngvum um ást og
frið og svo heit varð ástin og til-
beiðslan til friðarins, að á endan-
um brann allt klabbið til kaldra
kola. í skýrslum Slökkviliðsins
stendur sjálfsagt: „Eldsupptök
ókunn“, enda telst það varla vís-
indaleg skýring á meðal slökkvi-
liðsmanna að hús brenni til ösku
vegna of mikillar ástar á
náunganum. í húsinu við hliðina
á þó að heita að kenningar um
bróðurkærleik séu kenndar og
einhverstaðar stendur að vegir
ástarinnar séu órannsakanlegir,
rétt eins og vegir guðs.
Fríkirkjuvegurinn er í raun
krökkur af sögufrægum stöðum.
Sagan borgarinnar liggur í hverju
skrefi sem tekið er við þessa fal-
legu götu. Kvennskólinn er næst-
ur við hliðina á.íshúsinu, þar sem
þjóðin geymir nú listaverk sín.
En Kvennaskólinn býr ekki yfir
neinni sögu í mínum huga, enda
er ég utan af landi. Eini Kvenna-
skólinn í minni sveit var húsm-
æðraskólinn, þar sem merkileg-
ustu sögurnar gerðust á nóttinni
þegar sjómenn og aðrir ofurhug-
ar, klifruðu veggina eins og köng-
ulær. Þá sögu hafa fáir skráð hjá
sér, þó hún komi skýrt fram í af-
kvæmum þessara köngulóar-
manna.
Við löbbum sem sagt hratt
fram hjá Kvennaskólanum en
stöldrum aðeins við glæsilegt
gamalt hús við Fríkirkjuveg 11.
Garðurinn í kringum þetta hús
kallast Hallargarðurinn og á
sennilega rætur sínar í slotlegu
yfirbragði hússins. Hér bjó
óskabarn auðvaldsins, Thor
Jensen, sem byggði höllina af
mikilli atorkusemi og fram-
kvæmdagleði. Það sem helst gerir
húsið sögufrægt í mínum huga, er
að þarna var fyrst reyrit að kenna
mér ræðumennsku. Þarna mætti
ég ungur að árum ásamt öðrum
ungmennum til að læra að tjá mig
á sannfærandi hátt, um mál sem
mér stóð algerlega á sama um.
Þetta var því eiginlega námskeið í
þingmennsku.
Verkefnin voru ákaflega erfið
viðureignar. Ég kem úr fjöl-
skyldu þar sem allir þurfa geysi-
lega mikið að tjá sig og sá kemst
að sem galar hæst. Hræðsla mín
varðandi tjáningu var af
rússneskum toga; ég var mest
hræddur um að fá ekki að tjá mig.
En á þessu námskeiði fólust verk-
efnin í því að halda uppi vörnum
fyrir þrautfúlum málstað með
þeim hætti að áheyrendur tryðu
manni fullkomlega.
Hvað um það. Þetta hús var
mikið auðvaldssetur. Þess vegna
fengu sumir betri borgarar anda-
teppu þegar Sovétmenn ágirntust
húsið árið 1944. Sovétmönnum
þótti upplagt að hafa sendiráð við
þennan uppáhalds poll Reykvík-
inga en það var komið í veg fyrir
það.
Þegar maður gengur síðan yfir
brúna og horfir norður eftir
tjörninni mætir manni umdeild
sýn. Þar er að rísa upp ein um-
deildasta bygging seinni ára, ráð-
húsið. Vegna þess að ég er utan af
landi, er mér nokk sama hvort
ráðhús Reykvíkinga stendur við
tjörnina, í tjörninni eða fyrir ofan
tjörnina. Ég er samt heitur and-
stæðingur ráðhúsbyggingarinnar.
Hún er nefnilega svo hrikalega
ljót að mínu mati. Þegar ég sá
líkanið af þessu braggapari með
súlunum hugsaði ég: Þetta er
stríðsára rómantík og mun standa
sem einn fjölmargra minnisvarða
um fádæma smekkleysi íslenskra
arkitekta tuttugustu aldarinnar.
Ráðhúsið vekur alltaf sömu
spurninguna í mínum huga:
Hvers vegna er byggt svona
mikið af ljótum húsum. Arkitekt-
ar á íslandi munu, ef þeir lesa
þennan pistil, fá sams konar ást á
mér og breskir arkitektar hafa á
krónprinsinum breska. En Kalli
hefur sagt þá hafa unnið meira
tjón á London en sprengjuflug-
vélar Hitlers.
Tjarnargatan er mikilvæg gata.
f túnfætinum við Ráðherrabúst-
aðinn, skoppaði eitt sinn fjörugur
strákur og boðaði hugmyndir
samvinnunnar yfir jafnöldrum
sínum sem byggðu hús sín í sand-
kössum. Pabbi hans var forsætis-
ráðherra og kannski hefur snáð-
inn strax í sandkassanum ákveðið
að feta í fótspor föðurins? Hvort
sem hann gerði það eða ekki er
hann nú í hlutverki landföðurins
mikla, sem skilur íslenska þjóð-
arsál svo vel,' að hann telur best
að gleyma öllu óþægilegu, þannig
að hamingjusamasta þjóð
heimsins missi ekki verðbólgið
brosið af andlitinu.
Spássitúr um tjarnarsvæðið er
fræðandi ferðalag og það besta
við þetta ferðalag er hvað það er
ódýrt, nema maður búi á Fagur-
hólsmýri. Davíð hefur líka, við
mikinn fögnuð allra minnihluta
borgarinnar, látið gera fallegan
göngustíg meðfram tjörninni og
plantað niður trjám og bekkjum.
Við skulum ímynda okkur að við
séum búin að ganga allan hring-
inn í kring um tjörnina og sitjum
á einum bekkjanna við Fríkirkju-
veginn. Frá þeim sjónarhóli
verða orð vegfaranda sem Steinn
Steinarr rakst eitt sinn á, mjög
skiljanleg. En Steinn heyrði þar
tal tveggj a manna og annar sagði:
„Það er fiskilegt vatn tjörnin".
Alla vega virðist vargurinn á
þessari skoðun þar sem hann
herjar í stórum hópum á endur og
brauðmola, öllum til ama og
leiðinda. -hmp
> Skógum
dduhótelinu að Skógum undir Eyjafjöllum
Hótelstjóri ásamt hluta starfsfólksins.
Pú kemst skjótt og greiðlega á
áfangastað innanlands með því að
ferðast fljúgandi. Með öryggið að
leiðarljósi greiða Flugleiðir götu þína
og bjóða áætlunarflug til 10 staða
á landinu. ísamvinnu við önnurflug-
félög og sérleyfishafa áttu síðan kost
á tengiferðum til alls 42 slaða.
Sparaðu þér tíma og fyrirhöfn -
taktu flugið. Með Flugleiðum.
Hluti hins glæsilega kvöldverðarhlaðborðs.
gagngert til að fá sér að borða og
fer svo aftur í bæinn um kvöldið.
Það eru allir velkomnir sem vilja
fara í kvöldverð og fá sér að
borða hjá okkur. Matsalurinn er
opnaður kl. 7 á hverju kvöldi. f
hádeginu erum við með matseðil
en á morgnana bjóðum við uppá
morgunverðarhlaðborð. Konan
sem eldar öll herlegheitin heitir
Helga Helgadóttir og hefur verið
hér frá upphafi."
Þegar hér var komið ákváðu
undirritaðar að tefja Jón Grétar
ekki lengur enda miklu meir en
nóg að snúast á stóru heimili. En
það er nákvæmlega tilfinningin
sem við fengum. Hótelið er mjög
heimilislegt og allt bæði innan- og
utandyra með afbrigðum þrifa-
legt, starfsfólkið viðmótsþýtt og
andrúmsloft afslappað og rólegt.
Hér er maður alveg laus við borg-
arstressið, ysinn og þysinn.
Við lögðum af stað heim á leið
endurnærðar á sál og líkama eftir
sólarhringsdvöl að Skógum.
GC/GK
Allar nánari upplýsingar á sölu-
skrifstofum Flugleiða. hjá umboðs-
mönnum og ferðaskrifstofum.
FLUGLEIÐIR
INNANLANDSFLUG
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5
AUK/SÍA k110d20-336