Þjóðviljinn - 10.08.1989, Page 6

ERLENDAR FRETTIR
Japan
Kaifu forsætisráðherra
Flokkur hans á við meiri erfiðleika að stríða en nokkru sinnifyrr á
stjórnartíð sinni og sjálfur er hann ekki talinn mikill skörungur
Toshiki Kaifu var í gær kjörinn
forsætisráðherra Japans og
verður hann sá 48. sem því emb-
ætti gegnir í sögu landsins. Kaifu
er 58 ára að aldri, í yngra lagi
miðað við flesta aðra helstu menn
stjórnarflokksins, Frjálslynda
lýðræðisflokksins svokallaða.
Ekki er hann talinn vera neinn
sérstakur skörungur og er álitið
að eldri flokksbroddar muni
áfram ráða miklu eða mestu á
bakvið tjöldin. Er það samkvæmt
fornri hefð japanskri, sem stjórn-
arflokkurinn hefur tamið sér.
Frjálslyndi lýðræðisflokkurinn
á um þessar mundir í meiri vand-
ræðum en nokkru sinni fyrr í sögu
sinni. Flestir helstu ráðamanna
flokksins eru flæktir í mútu-
hneykslið kringum stórfyrirtækið
Recruit, og varð Noboru Takes-
hita að segja af sér embætti for-
sætisráðherra þessvegna snemma
í júní s.l. Tók þá við Sosuke Uno,
en hann varð að segja af sér eftir
að uppvíst varð að hann hafði
staðið í ástarsambandi við geishu
(gleðikonu). Vakti það mál mikla
athygli, því að fram að þessu hef-
ur það ekki þótt tiltökumál í Jap-
an að heldri menn væru í slíkum
samböndum við geishur. Þykir
þetta bera vott um vaxandi vest-
ræn áhrif á hugsunarhátt Japana,
ekki síst þarlendar konur.
Annað sem bendir til hins
sama er að aðsópsmesti stjórn-
málaleiðtogi landsins eins og sak-
ir standa er kona. Hún er Takako
Doi, leiðtogi Sósíalistaflokks
Japans, sem er stærstur
stjórnarandstöðuflokkanna.
Undir forustu hennar vann
stjórnarandstaðan mikinn sigur í
kosningum 23. júlí s.l., er kosið
var til nokkurs hluta efri deildar
þingsins. Missti Frjálslyndi lýð-
ræðisflokkurinn þá meirihluta
sinn í deildinni, í fyrsta sinn frá
stofnun flokksins 1955.
í gær kaus efri deildin Doi til
embættis forsætisráðherra, en
þar eð neðri deildin, þar sem
Frjálslyndi lýðræðisflokkurinn
hefur enn meirihluta, hefur úr-
skurðarvald um þetta efni fram-
yfir efri deild, var kosningu henn-
ar hnekkt og Kaifu kjörinn í emb-
ættið. Eigi að síður þykir kosn-
ingin í efri deild tíðindum sæta,
þar eð þetta er í fyrsta sinn sem
hún brýtur þannig í bága við vilja
neðri deildar.
Kaifu hefur hingað til verið lítt
áberandi í forustu stjórnarflokks-
ins, en honum til gildis er talið að
hann sé ekki að ráði flæktur í
Recruithneykslið og ekki er held-
ur til þess vitað að hann hafi verið
í samböndum við geishur. Frétta-
maður hefur eftir samstarfs-
manni Kaifus að kona hans sé
alltof ráðrík til þess að nokkur
von sé til þess að hann hefði kom-
ist upp með slíkt.
Fjármálaráðherra í hinni nýju
Japansstjórn verður Ryutaro
Hashimoto, fyrrum aðalritari
Frjálslynda lýðræðisflokksins, og
utanríkisráðherra Taro Nakay-
ama, doktor í læknisfræði sem
talar ensku reiprennandi, en hef-
ur til þessa ekki verið framarlega
í stjórnmálum.
Sumir þingmenn stjórnar-
flokksins létu í ljós í gær að þeir
byggjust ekki við miklu af Kaifu
sem leiðtoga og efuðust jafnvel
um að hann sæti lengi á forsætis-
ráðherrastóli. Hann hefur orð á
sér fyrir að hafa hingað til verið
hlýðinn fylgismaður Takeshita,
sem sumir telja að stjórna muni
gegnum hann.
Reuter/-dþ.
Sómalíland
Mikið mannfall í óeirðum
Brutust út eftir handtöku trúarleiðtoga. Handtökum haldið áfram
Barre - kennir „bófum með trúna
að skálkaskjóli" um óeirðirnar.
Félagar í mannréttindasam-
tökum og flóttamenn frá
Sómalílandi segja að her og lög-
regla þarlendis haldi enn áfram
húsrannsóknum og handtökum
eftir ócirðir miklar, sem urðu í
Mogadishu, höfuðborg landsins,
um miðjan s.l. mánuð. Rakiya
Omaar, framkvæmdastjóri
mannréttindasamtakanna Afric-
an Watch, telur að þá hafi a.m.k.
um 450 manns verið drepnir.
Óeirðirnar brutust út eftir
föstudagsbænir 14. júlí, er mikill
mannfjöldi var samankominn við
moskur sómölsku höfuðborgar-
innar, og stóðu yfir í þrjá daga.
Rakiya Omaar, sem sjálf er sóm-
ölsk, segist hafa heimildir fyrir
því að auk hinna drepnu hafa um
1000 manns særst í óeirðunum og
um 2000 verið handteknir. Meðal
hinna drepnu eru 46, sem her-
menn stjórnarinnar söfnuðu sam-
an niðri í fjöru og skutu að kvöldi
dags 16. júlí.
Omaar segist óttast að dánar-
talan sé í raun hærri, en vill ekki
fullyrða neitt um það vegna
skorts á sönnunum. Sómalska
þjóðarhreyfingin, semtök sem
haldið hafa uppi vopnaðri bar-
áttu gegn stjórninni síðan 1981,
halda því fram að yfir 1500 manns
hafi verið drepnir í óeirðunum,
sem brutust út eftir að stjórnin
hafði látið handtaka fjóra trúar--
leiðtoga. Sómalir eru flestir ísl-
amskir að trú.
Að sögn sómölsku stjórnarinn-
ar voru 23 menn drepnir og 52
særðir. Stjórnin segir bófa, sem
notað hafi trúna sem skálkaskjól,
hafa stofnað til óeirðanna og ráð-
ist á her- og lögreglumenn með
grjót, barefli og hnífa að vopni.
Erlendum blaðamönnum hefur
verið bannaður aðgangur að
landinu frá því að óeirðirnar
brutust út, svo að fréttaflutningur
þaðan er í molum. Að sögn Oma-
ar var mikið um rán og rupl í
óeirðunum, og voru þar að verki
bæði hermenn og óbreyttir borg-
arar. Mikið var einnig um
nauðganir.
Forseti í Sómalílandi er Mo-
hamed Siad Barre, er stjórnað
hefur landinu með harðri hendi
s.l. tvo áratugi. Um skeið var
hann mikill vinur Sovétmanna,
en snerist á sveif með Bandaríkj-
unum eftir að ráðamenn í Mos-
kvu fóru að hjálpa upp á óvini
hans Eþíópa. Hefur Barre þegið
af Bandaríkjunum verulega efna-
hagshjálp.
Reuter/-dþ.
Bandaríkin
Bush setur vinsældamet
Byltingar-
stjómarskrá
úr gildi
Ný stjórnarskrá er gengin í
gildi í Portúgal og fellur þá um
leið úr gildi sú stjórnarskrá, sem
sett var eftir blómabyltinguna
1974. í nýju stjórnarskránni er
ekkert minnst á sósíalisma og að
verulegur hluti fyrirtækja skuli
vera í ríkiseigu. Talið er að ríkis-
stjórnin muni fljótlega í kjölfar
samþykktar nýju stjórnarskrár-
innar selja flest þau fyrirtæki,
sem nú eru í eign ríkisins. í Por-
túgal er nú í stjórn svokallaður
Jafnaðarmannaflokkur, sem
þrátt fyrir nafnið er til hægri við
miðju í stjórnmálum.
67 af hundraði Bandaríkja-
manna telja að George Bush
standi sig ágætlega sem forseti,
samkvæmt niðurstöðum skoðan-
akönnunar á vegum New York
Times og CBS, sem birtar voru
nýlega. Könnun þessi var gerð að
Bush nýheimkomnum úr opin-
berum hcimsóknum til Póllands,
Ungverjalands og Frakklands, en
áður en mál gíslanna í Líbanon
komust enn á ný í brennidepil.
Þetta bendir til þess að Bush sé
nú vinsælli meðal þjóðar sinnar
en nokkru sinni fyrr frá því að
hann tók viðforsetaembætti. Að-
eins 17 af hundraði aðspurðra
kváðust vera óánægðir með Bush
sem forseta og 16 af hundraði
kváðust ekki hafa neinar skoðan-
ir um frammistöðu hans í emb-
ætti.
Ýmsum skýringum er brugðið
upp á vinsældum forsetans, m.a.
þeirri að fólki líki vel að hann á
stóra fjölskyldu og mörg barna-
börn. Enn er bent á að hann hafi
fyrir reglu að lýsa yfir stuðningi
við ýmislegt, sem margir bera
fyrir brjósti. Hann segist til dæm-
is allur af vilja gerður til að vinna
gegn loftmengun, gera umbætur
á skólakerfinu og fjölga dag-
heimilum fyrir börn, en harmar
jafnframt að hann hafi enga eða
ekki nógu mikla peninga til að
gera neitt eða nóg í þessum mál-
um. Honum hefur tekist að haga
máli sínu á jrann veg, að fólk hef-
ur um þessi efni og fleiri fjár-
lagahallann fyrir sökinni, en ekki
stjórn Bush.
Bush hefur einnig tekist að
komast hjá því að espa andstæð-
inga sína upp á sama hátt og Re-
agan hætti til. í þeim tilgangi hef-
ur hann blandað sér eins lítið og
honum hefur verið unnt í hita-
mál, t.d. um fóstureyðingar.
IHT/-dþ.
6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 10. ágúst 1989
Sjóræningjar
drepa
flóttamenn
Talið er sjóræningjar hafi
drepið yfir 70 víetnamska flótta-
menn, er ræningjarnir réðust á
skip Víetnamanna út af norð-
austurströnd Malasíu á laugardag
s.l. Fiskimenn og verkamenn á
olíuborpalli í grennd björguðu 13
flóttamannanna úr sjónum. Þetta
er versta hryðjuverkið sem fram-
ið hefur verið á víetnömskum
bátflóttamönnum frá því að sjó-
ræningjar myrtu yfir 130 þeirra
um miðjan apríl.
Drepinn
á eitri
Haji Abdul Latif, hálfáttræður
afganskur skæruliðaforingi sem
kallaður hefur verið Ljónið frá
Kandahar, er látinn og þykir
mönnum hans líklegt að hann
hafi verið myrtur á eitri, senni-
lega að undirlagi einhvers annars
skæruliðahóps. Mujahideen við
Kandahar og víðar sunnanlands í
Afganistan eru hollir Zahir Shah,
síðasta Afganistanskonunginum
sem nú situr í Róm, og hafa ekki
háar hugmyndir um bráðabirgða-
stjórn uppreisnarmanna í Pes-
hawar. Þetta er t.d. afstaða
Mahaz-i-Milli, samtaka þeirra er
Latif veitti forustu, og hafa menn
hans oft átt í illdeilum við strangt-
rúuð samtök, einkum Hezb-i-
Islami undir forustu Gulbuddins
Hekmatjar, sem er utanríkisráð-
herra í bráðabirgðastjórninni.
Mahaz og fleiri skæruliðahópar
sunnanlands vísuðu nýlega á bug
fyrirskipun bráðabirgðastjórnar-
innar um að hefja allsherjarsókn
gegn liði Kabúlstjórnar.
Veridall
Eistlands-
Rússa
Um 20,000 rússneskir verka-
menn í Eistlandi, flestir í höfuð-
borginni Tallinn, hafa gert verk-
fall í mótmælaskyni við ný lög,
sem æðstaráð landsins samþykkti
s.l. þriðjudag. Samkvæmt þeim
lögum verða menn að hafa verið
búsettir í landinu í a.m.k. tvö ár
til að fá kosningarétt og í fimm ár
til að öðlast kjörgengi. Eistlands-
Rússar telja að í þessu felist gróft
misrétti og komst einn talsmanna
þeirra svo að orði að þeir myndu
„taka völdin, eins og í bylting-
unni 1917“, ef lögin yrðu ekki úr
gildi numin. Mikill fjöldi Rússa
hefur flust til Eistlands frá því að
það var innlimað í Sovétríkin og
er nú talið að um 28 af hundraði
íbúa landsins sé rússneskur að
þjóðerni.
17 fómst
í sprengingu
A.m.k. 17 manns fórust og um
30 særðust er sprenging varð í
farþegavagni á leið frá Punjab til
Nýju Delhi í gær. Indverska lög-
reglan telur að sjálfstæðissinnar
af trúflokki Síka hafi valdið
sprengingunni. Síkneskir hryðju-
verkamenn hafa undanfarið hert
árásir í tilefni þess, að 15. þ.m.
verða 42 ár liðin frá því að Ind-
land varð sjálfstætt ríki.