Þjóðviljinn - 18.08.1989, Page 4

Bragi Jósepsson er á beininu
Böm þurfa
alltaf að borða
íslendingar hafa lengst af verið f rekar ánægðir með sitt velf erðarkerf i og
eitt skrautblómið þar hefur verið menntakerf ið. Við hælum okkur af því
að á íslandi geti allir gengið menntaveginn og möguleikarnir séu jafnir
hver sem á í hlut. Það er því ekki undarlegt að umræða skapist í
þjóðfélaginu þegar menn hafa á prjónunum að stofna nýjan einkaskóla á
grunnskólastigi. Bragi Jósepsson er einn þeirra sem stendur að stofnun
Miðskólans. Enn er óvíst hvort menntamálaráðherra gefur grænt Ijós á
skólann en Bragi er á beininu og svarar spurningum varðandi hinn nýja
skóla.
Mynd: Kristinn
Er verið að stofna skóla fyrir
sérstakiega gáfuð börn?
Nei, þaö er ekki verið að stofna
skóla fyrir gáfuð börn frekar en
önnur börn. Þetta er bara skóli
fyrir börn í Reykjavík. Börn í
Reykjavík ganga fyrir og ef við
fyllum ekki skólann geta börn í
nágranna byggðarlögunum sótt
um, en það er ekki farið eftir
einkunum. Þeir sem sækja um
fyrst eru fyrst teknir inn í hvern
bekk fyrir sig.
Við reynum að jafna stráka og
stelpur, þannig að það séu álíka
margir strákar og stelpur í bekk
og svo tökum við inn þangað til er
búið að fylla bekkjardeild.
Hvaða þættir eru það í starf-
semi hins almenna grunnskóla
sem skapa þörf fyrir sérskóia?
Ég held að það séu kannski
helst óskir almennings um meiri
og betri þjónustu. Skólinn er
þjónustustofnun fyrir almenning,
fyrir foreldrana. Og ég held að
við sem erum búin að vinna lengi
að skóiamálum vitum að skóla-
kerfið er lengi að taka við sér.
Kennarasamtökin hafa til dæmis
barist fyrir alls konar úrbótum og
hafa ekki fengið. Stundum er,
hægt að koma á nýbreytni og
bæta þjónustuna með því að leita
íil einkaaðila til þess að leysa úr.
Þannig að það er ekki alltaf
sjálfgefið að ríkið sé tilleiðanlegt
til þess að veita þjónustu sem er
nauðsynleg. Það getur tekið ára-
tugi og við höldum að einka-
skólarnir muni virka sem þrýst-
ingur á ríkið um að veita þessa
þjónustu. Vegna þess að það er
fólkið í landinu, foreldrarnir
sjálfir sem fara fram á aukna
þjónustu. Við erum að bjóða upp
á ákveðna þætti sem ríkisskól-
arnir gera ekki, því miður.
Eins og hvað?
Eins og til dæmis heils dags
skóla. Samfelldan skóladag og
einsetna kennslustofu. Nemend-
ur hafa sína kennslustofu til um-
ráða allan daginn. Það eru engir
aðrir bekkir að koma þangað inn.
í stofunum verða þeirra húsgögn,
þeirra myndir og þeirra andrúms-
loft og þeirra borð. Þetta er
heilsdags skóli þannig að nem-
endur þurfa ekki að fara heim í
millitíðinni, þetta er vemdað um-
hverfi. Skólinn er samfelldur að
því Ieyti að það koma engar
eyður inn í daginn. Eyðurnar eru
nýttar og skipulagðar.
Eftir að búið er að fara yfir þær
námsgreinar sem ber að fara yfir
samkvæmt námsskrá þá er við-
bótartíminn notaður til að fara
yfir námið fyrir næsta dag. Það er
verið að undirbúa sig, það er ver-
ið að lesa heima. Öllu heimanámi
á að vera hægt að ljúka í skól-
anum. Og kennarar og leiðsögu-
menn verða til staðar til að að-
stoða börnin við það. Þannig að
þegar þau fara heim eiga þau að
vera búin að læra. En auðvitað
eru einhverjir foreldrar og börn
sem vinna verkefnin heima og
vilja það.
Fyrir utan þetta erum við líka
með hugmyndir um sérstaka
tónlistarkennslu, sem nýtir þenn-
an aukatíma sem verður, vegna
þess að við erum með börnin í
skólanum miklu lengur en al-
mennir skólar. Það er ekki enn
búiö að ákveða hvemig þetta
verður framkvæmt en það hefur
meðal annars verið talað um að
kenna börnunum almennt að lesa
nótur og ýmsa aðra þætti í tónlist.
Við hliðina á þessu, stendur þeim
börnum sem ekki hafa áhuga á
þessu, til boða listþættir, aðallega
myndlist en einnig aðrar list-
greinar.
Hvernig kemur það heim og
saman við þær jafnréttishug-
myndir sem eru ríkjandi í grunn-
skólalögunum, að stofna sérstak-
an skóla þar sem foreldrar þurfa
að greiða fyrir skólavist barna
sinna? Ber að skoða stofnun Mið-
skólans sem vísvitandi fráhvarf
frá þeim hugmyndum?
Nei, þetta er ekki fráhvarf frá
jafnréttishugmyndunum. Samfé-
lagið er afskaplega flókið og
þjónustan sem almenningur fær
er margbrotin. Það er ákveðin
þjónusta sem ríkið sér um en það
er líka ýmiss konar þjónusta sem
samfélagið veitir í gegnum einka-
geirann. Öll þjónusta fyrir al-
menning hlýtur að vera af hinu
góða. Þess vegna get ég ekki séð
að það sé verið að níðast á
jafnrétti einhverra með því að
auka þjónustuna við fólk. Ég get
alls ekki séð það.
Hver er sundurliðaður kostn-
aður foreldra við að hafa eitt
barn í skólanum?
Foreldri greiðir 113 þúsund
krónur á ári. Það er ekki sundur-
liðun, kostnaðurinn er 12 þúsund
krónur á mánuði. Innritunar-
ojald er síðan 5000 krónur. Börn-
in fá svo heitan mat í hádeginu og
það er áætlað að matur fyrir barn
kosti um 300 krónur en börn
þurfa náttúrulega að borða hvort
sem þau eru í Miðskólanum eða
öðrum skólum. Ég efast um að
heimilin muni setja það fyrir sig
að börnin fái næringu. Það er ein-
mitt einn af þáttunum í okkar
framlagi, við teljum að börn sem
eru að leggja af hendi heilsdags
vinnu við nám, þurfi hollan mat.
Við ætlum að nota matmáls -
tímannsemlið í uppeldinu og
reyna að venja börnin frá ýmsurn
óhollum mat og beina þeim að
næringarríkum mat.
Þannig að þessar 300 krónur
sem foreldrar setja í heitan mat
get ég ekki séð að hægt sé að bæta
við skólakostnaðinn. Börn þurfa
alltaf að borða.
Hvaða opinbera styrki fær
skólinn? Borgin lætur í té hús-
næði en er gert ráð fyrir framlagi
frá ríkinu, td. að ríkið greiði
kennurum laun?
Ríkið borgar ekkert, ekki
fimmeyring. Við fáum húsnæði,
Ijós og hita og kennsluaðstöðu í
Miðbæjarskólanum. Það er húsn-
æði sem Vesturbæjarskólinn
hafði til afnota áður en hann flutti
í nýja húsið. Stundum hefur verið
talað um að Tjarnarskólinn væri
þarna. Tjarnarskólinn er ekki í
þessu húsi. Hann er farinn fyrir
tveimur árum yfir götuna í Bún-
aðarfélagshúsið.
Svo hafa einkaaðilar sýnt
áhuga á að veita styrki til skólans.
Eins og gerist líka í ríkisskólun-
um. Foreldrar hafa gefið skólum
tölvur, hljóðfæri, bækur og sjón-
varpstæki. Þetta er ekkert nýtt,
þetta er alveg eins hjá okkur og
öðrum. Það eru áhugasamir for-
eldrar sem gefa þessa hluti.
Hvaða aðilar eru þetta?
Það eru bara einstaklingar og
fyrirtæki einstaklinga sem hata
sýnt þessu áhuga.
Hafið þið leitað til þeirra?
Nei, við höfum ekki leitað til
neinna aðila.
Er það ekki óréttlæti að al-
mennir skattgreiðendur í Reykja-
vík taki þátt í rekstri þessa skóla?
Nei, það sé ég ekki. Það er ver-
ið að tala um anda grunnskóla-
laganna. Einn megin þátturinn í
þeim er umburðarlyndi gagnvart
viðhorfum annarra. Við Islend-
ingar höfum þjóðkirkju sem er
kostuð af skattborgurum. Við
h'tum samt svo á að trúfrelsi sé í
landinu. Við getum verið í sér-
trúarflokkum utan þjóðkirkju og
við teljum að þetta sýni ákveðið
umburðarlyndi gagnvart hver
öðrum.
Ég tel ákaflega mikilvægt fyrir
okkur sem viljum fylgja anda
grunnskólalaganna, að sýna hver
öðrum umburðarlyndi og við
höldum því fram að þessir skólar
eigi fullan rétt á sér eins og aðrir.
Ekki endilega af því að við viljum
setja þá á laggirnar, heldur vegna
þess að foreldrarnir sem eiga
börnin, óska eftir því að fá þjón-
ustu sem er öðruvísi. Það er held-
ur ekki hagur samfélagsins að
steypa alla í sama mót. Var það
ekki einhver róttækur sósíalisti
sem talaði um að það ætti að leyfa
þúsundum blóma að blómstra?
Það er nákvæmlega þetta sem
þarf, fjölbreytt átak í samfé-
laginu. Og það má kannski skjóta
því að ykkur á Þjóðviljanum, að
margir af ykkar sterkustu stjórn-
málamönnum eru alls ekki frá-
hverfir skóla sem þessum.
í hverju felast þau gæði sem
þessi skóli býður nemendum um-
fram grunnskólann?
Það er fyrst og fremst að þetta
er verndað skólaumhverfi. For-
eldrar eiga að geta sent böm sín í
skólann og verið ömgg um að þau
séu í góðum höndum. Bömin
þurfa ekki að fara heim í hádeg-
inu og koma aftur. Ég get nefnt
sem dæmi sjómann á miililanda-
skipi sem á litla telpu sem er hjá
mömmu hans. Það leysir stórt
vandamál fyrir hann að geta
komið með bamið klukkan átta í
skólann og sótt það klukkan hálf
sex. Það er því ekki bara ríkt fólk
sem sendir börn sín í skólann,
það er allskonar fólk. Ég get líka
bent á að dagvistargjöld em
ósköp svipuð skólagjöldunum.
Er það eðlilegur framgangs-
máti að auglýsa eftir nemendum í
fjölmiðlum áður en endanlegt
starfsleyfi er fengið, eða er verið
að stilla menntamálaráðuneytinu
upp við vegg?
Það er ekki verið að stilla
menntamálaráðuneytinu upp við
vegg. Hins vegar er þetta ekki
eðlilegur framgangsmáti að því
leyti að við emm í afskaplega
mikilli tímaþröng. Við vorum ó-
formlega búnir að ráða kennara
og skólastjóra, en við erum að
missa þessa kennara út og höfum
þegar misst tvo kennara sem
treystu sér ekki til að bíða lengur
og sóttu um starf í ríkiskerfinu.
Þannig að við emm í afar slæmri
klemmu.
Tíminn er orðinn mjög naumur
og við þurfum að vita hvort við
höfum nægilega mörg börn í
skólann og það er mjög mikilvægt
að vita hvaða starfskrafta við höf-
um. Þess vegna var okkur einn
kostur fær og hann var að auglýsa
formlega og það hafa mjög marg-
ir hringt í okkur. Fólk hringir og
biður okkur að taka niður nöfn.
Það hefur verið mjög erfitt fyrir
okkur að gera það. En við ákváð-
um að taka inn börn á meðan
pláss leyfði og loka síðan.
En það er ekki verið að stilla
menntamálaráðuneytinu upp við
vcgg, því við erum ennþá afskap-
lega vongóðir um að fá þetta leyfi
og að menntamálaráðherra stað-
festi starfsskrána.
Hver verða viðbrögð stofnenda
skólans ef starfsleyfið fæst ekki?
Það er nú það. Ég veit það
ekki, en ætli við verðum ekki að
hringja í alla foreldrana og bíða
betri tíma. Við verðum að vona
að hagkvæmari tímar komi síðar.
Það tekur stundum langan tíma
að koma ákveðnum hlutum í
gegn.
Við höfum rætt við ráðherra og
aðstoðarmann hans og mætt á
fundi í ráðuneytinu. Það hefur
Verið mikil umræða um þetta
mál, en ég held að það sem ráð-
herra setur fyrst og fremst fyrir
sig sé þessi mjög svo furðulega
afstaða forystumanna Kennaras-
ambandsins. Það er alveg með ól-
íkindum hversu mikla áherslu
þeir leggja á að það sé verið að
auka misrétti í samfélaginu með
þessu. Þeir ættu að tala minna um
umburðarlyndi þessir menn, þeir
ættu að fara að kynna sér þessi
atriði betur.
Ég vona því að menntamála-
ráðherra leyfi okkur að fara af
stað og það held ég yrði samfé-
laginu og öllum aðilum til góðs.
-Iirnp
4 SÍÐA-NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 18. ágúst 1989