Þjóðviljinn - 18.08.1989, Page 19

Karólína Eiríksdóttir: Hvert verk er í
sjálfu sér nýtt.
Myndir - Kristinn.
Mann hef ég séð, ný ópera
eftirKarólínu Eiríksdóttur,
verðurflutt í (slensku Óper-
unni ásunnudagskvöldið.
Óperan var f rumf lutt í Vad-
stena í Svíþjóð ífyrrasumar,
og eru söngvararnirfjórir,
annar leikstjóranna og hljóm-
sveitarstjórinn komin hingað
til lands til að flytja íslending-
um þessafrumraun Karólínu
áóperusviðinu. Mann hef ég
séð verður flutt fjórum sinnum
nú á Hundadögum 89 og er
hljómsveitin íslensk að þessu
sinni; Hátíðarhljómsveit
Hundadaga, sem sett var
saman í tilefni hátíðarinnar.
Auk þess gerir Messíana
Tómasdóttirnýjabúningaog
leikmynd fyrir óperuflutning-
inn, svo búast má við að sýn-
ingin hafi á sér nokkuð annað
yfirbragðen hún hafði íVad-
stenafyrirári.
- Óperan var einfaldlega
pöntuð hjá mér, segir Karólína.
- Ég hef ekki verið í neinum
tengslum áður við Vadstena Ak-
ademien, sem er sumarópera í
Svíþjóð. En snemma árs 1987
kom svo allt í einu bréf inn úr
dyrunum þar sem ég var beðin
um að semja fyrir þá óperu. Ég
átti síðan þrjá fundi með texta-
höfundinum og Ieikstjóranum
þar sem við komum okkur niður
á form óperunnar, ég lauk við
hana í fyrravor og síðan var hún
flutt í Vadstena um sumarið.
Er eitt ár ekki mjög stuttur tími
til að semja heila óperu?
- Þetta er nú engin Wagneróp-
era. Hún er ekki nema klukku-
stundar löng, svo ég veit ekki
hvort þetta er nokkuð stuttur
tími. Svíamir kölluðu hana „mus-
ikdramatiskt drömspel“ og mér
finnst það lýsa henni nokkuð vel.
í>að má kalla hana bæði óperu og
ljóðrænan draumleik.
- Óperan er byggð á ljóða-
flokki sem heitir Nágon har jag
sett eftir Marie Louise Ramne-
falk. Hún er þekkt skáldkona og
fræðimaður í Svíþjóð, er bók-
menntafræðingur og leiklistar-
ráðunautur, fædd 1941. Ljóðin
komu út á bók árið 1979 og vöktu
þá mikla athygli. Þau segja frá
konu, sem hefur misst mann sinn
eða elskhuga, það kemur ekki
fram hvort heldur er, hann
veikist og deyr og ljóðin lýsa því
ferli sem hefst þegar þau vita að
hann er dauðvona og lýkur þegar
hún hefur sætt sig við orðinn hlut.
- Textinn er allur frá hennar
sjónarhorni þó aðrar persónur
syngi þama hlutverk. En þetta er
í sjáifu sér ekki leikrit, heldur
meira abstrakt frásögn, sem öll
gerist í hennar hugarheimi. Hún
rifjar upp samband þeirra, bæði
góðar hliðar og slæmar og gengur
í gegnum ýnisar tilfinningar;
gleði, ást, reiði og sorg.
Hvernig er eiginlega farið að
því að semja óperur? Á hverju er
byrjað?
- Ég veit ekki hvað segja
skal... Textinn hlýtur að vera
mikið atriði, það fyrsta er að setja
sig inn í hann, - og svo bara kem-
ur þetta. Stundum er textinn
kveikja að músíkölskum hug-
myndum, hvaða tónbil eða mús-
íkölsk aðferð er notuð, eða
eitthvað í þá áttina. Þetta er mjög
margþættur texti og skiptin em
„Engin Wagnerópera!"
Rætt við Karólínu Eiríksdóttur tónskáld, höfund óperunnar
Mann hef ég séð, sem verður frumsýnd á sunnudag
Hvað geturðu sagt mér um tón-
listarmennina?
- Söngvaramir em Ingegerd
Nilsson, sópransöngkona, David
Aler, barítón, Linnéa Sallay
messósópran og Lars Palerius,
sem er tenór. Þetta eru úr-
valssöngvarar, svo enginn verður
svikinn af þeirri hliðinni og
hljómsveitin er mjög sérstök,
þetta er að miklum meirihluta
fólk sem starfar eða er við nám
erlendis og mörg þeirra komu
hingað gagngert til að spila í
hljómsveitinni. Til að mynda hef-
ur konsertmeistarinn, Gerður
Gunnarsdóttir, verið lengi við
nám í Köln. Hljómsveitarstjór-
inn er Per Borin og leikstjóramir
Misela Cajchanova, sem á sinn
þátt í sýningunni þó hún komi
ekki til að setja hana upp hér og
svo er það Per-Erik Öhm, sem
sér um þessa uppfærslu.
Hvað tekur svo við hjá þér?
-Ég var svo heppin að fá
starfslaun í eitt ár svo ég kenni
ekkert í vetur, heldur ætla ég að
nota tímann til að skrifa hljóm-
sveitarverk. En ég get ekkert sagt
frá því ennþá, enn sem komið er
er það bara í kollinum á mér.
Operan Mann hef ég séð verð-
ur flutt dagana 20., 22., 24. og 25.
ágúst.
LG
ör, tilað mynda á milli sorgar og
reiði, og tónlistin breytist í sam-
ræmi við það. Það er erfitt að lýsa
þessu neitt nánar, sumar þeirra
hugmynda sem að baki liggja em
mjög áþreifanlegar en aðrar em
huglægari og erfiðara að gera
grein fyrir þeim, kannski meira
byggðar á tilfinningum.
- Það er mjög misjafnt hvemig
verk þróast, hvert þeirra er í
sjálfu sér nýtt og kallar á sína
eigin aðferð. Yfirleitt sé ég ein-
hverja heildarmynd, sem verður
svo smám saman skýrari, og kem-
ur Ioks í fókus í smáatriðum.
Kom þér á óvart að sjá hvernig
þetta hugverk þitt var þegar það
var allt í einu komið á leiksvið?
- Nei, það var ekki svo margt
sem gat komið mér á óvart, við
unnum textann í sameiningu og
ég vissi út frá hvaða sjónarhorni
leikstjóramir unnu. Þar að auki
fylgdist ég með æfingum í eina tíu
daga áður en óperan var fmm-
flutt. En annars er þetta nákvæm-
lega það sama og með leikrit, það
eru þúsund mismunandi leiðir til
að setja það upp. Sýningin nú er
mjög tímalaus, það kemur hvorki
fram ákveðin stund né staður, en
þess vegna hefði mátt gera bæði
sviðsmynd og þætti mun
áþreifanlegri. Annars verður allt
annað yfirbragð á sýningunni hér
en var í Vadstena, því Messíana stena var óperan flutt í gamalli
gerir nýja búninga og leikmynd höll, sem þar er, og leikmyndin
og það breytir heilmiklu. í Vad- var sniðin inn í hana.
Frásögnin er öll frá sjónarhomi konunnar þó fleiri hlutverk sóu (óperunni.
Föstudagur 18. ágúst 1969 NÝTT HELGARBLAO - SfÐA 19