Þjóðviljinn - 06.09.1989, Blaðsíða 5

VIÐHORF
Fleiri stóla -feerri stóla - bara stóla
Birna Þórðardóttir skrifar:
Leiðaraskrifari Þjóðviljans
(ótilgreindur) veltir því fyrir sér
þann 29. ágúst sl. hvort ríkis-
stjórnin sé á vetur setjandi. Er
greinilegt að skrifara þykir hægt
ganga í jöfnunarátt og vísar til
skoðanakannana að svo þyki
fleirum. „Það má því telja
fullvíst,“ stendur í leiðara, að
„ríkisstjórnin njóti ekki fylgis hjá
öllum stuðningsmönnum stjórn-
arflokkanna." Það hefur hún
reyndar aldrei gert.
Innan Alþýðubandalagsins var
mikil andstaða gegn því að taka
þátt í ríkisstjórn sem héldi verka-
lýðshreyfingunni áfram í
fjötrum; virti ekki samningsrétt
hreyfingarinnar og ógilti gerða
kjarasamninga. Þegar miðstjórn
Alþýðubandalagsins var kölluð
saman fyrir tæpu ári til að taka
afstöðu til stjórnarmyndunar var
ljóst að stór hluti hennar og trú-
lega meirihluti var andvígur ríkis-
stjórnarþátttöku, enda ljóst að
stjórnarsáttmálinn fól ekki í sér
nein af stefnumiðum flokksins.
Við þetta bættist umræða um
mögulega stjórnarþátttöku Borg-
araflokksins sem stór hópur
innan Alþýðubandalagsins var
mjög andvígur.
Þá var miðstjórnarfélögum
haldið í biðstöðu yfir heila helgi á
meðan strákarnir púsluðu sig
saman. Þegar miðstjórn var loks
kölluð saman aftur, eða reyndar
aðeins stór-reykvíkingar, var að-
almálið að Borgaraflokkurinn
væri ekki lengur með, svo væri
formanni Alþýðubandalagsins
fyrir að þakka. Þetta virkaði eins
og vel útfært spennufall og önnur
andstaða hvarf í skuggann. Hægt
var að kalla á sjónvarpið og
segja: Þannig var hluti miðstjórn-
ar Alþýðubandalagsins vélaður á
sínum tíma. En nú er langt um
liðið og engin ástæða til að rifja
upp fyrri heitstrengingar.
Þegar þetta greinarkorn birtist
verður trúlega búið að mynda
nýja ríkisstjórn með þátttöku
Borgaraflokksins, enda getur rík-
ið alltaf á sig ráðherrum bætt,
einsog skáldið sagði. Eftir stend-
ur að umræðan um stjórnarþátt-
töku Borgaraflokksins sem stað-
ið hefur undangengnar vikur, er
með því lágkúrulegasta sem mað-
ur hefur orðið vitni að í hérlendri
pólitík, og hefur þó á ýmsu
gengið. Málið hefur aðeins snúist
um kaupverð Borgaraflokksins.
Deilt hefur verið um prísinn.
Með hvaða stólum á að borga?
Forystumönnum stjórnarflokk-
anna virðist þetta sjálfsagt og
ekki gerð minnsta tilraun til að
leyna subbuskapnum. Með orð-
um formanns Alþýðubandalags-
ins á fundi framkvæmdastjórnar
flokksins: Enginn stefnulegur ág-
reiningur er við Borgaraflokk-
inn, aðeins spurning um valda-
hlutföll.
framkvæmdastjórnar Alþýðu-
bandalagsins hefur komið fram
mikil og hörð andstaða við það að
mynduð verði ný ríkisstjórn með
þátttöku Borgaraflokksins.
Einnig hefur komið fram opin-
berlega að ekki eru allir þing-
menn flokksins sammála því að
innbyrða Borgara. En samkvæmt
venju verður framkvæmdastjóm
og miðstjórn stillt upp við orðn-
um hlut og sagt: Úr þessu verður
ekki snúið við.
Mánudaginn 28. ágúst var boð-
aður fundur í framkvæmdastjórn
Alþýðubandalagsins og ömggt
má telja að þar hefði meðal ann-
ars verið fjallað um viðræður for-
manna ríkisstjórnarflokkanna
við Borgaraflokksmenn sem áttu
sér stað helgina áður, þvert ofan í
vilja margra framkvæmda-
stjórnarmanna. En hvað gerist,
framkvæmdastjórnarfundur er
afboðaður! f hádegisfréttum
sama dag er hins vegar skýrt frá
svokölluðu „lokatilboði" for-
manna stjórnarflokkanna til
Borgaraflokksins. Það er greini-
legt að framkvæmdastjórn Al-
þýðubandalagsins átti ekki að
Á tveimur síðustu fundum
Birting eöa myikvun?
Hörður Bergmann skrifar
,yÁstandið er orðið eins og ístjórnartíð
Gunnars Thor-stjórnarinnar: Öllu varðar að
halda í ráðherrastólana, tilfjandans með
fögrufyrirheitin (hafi einhver verið), hvaðþá
samþykkta stefnu og aðra slíka smámuni. “
Miðstjórn Alþýðubanda-
lagsins og Alþýðubandalagsfélag
Reykjavíkur standa frammi fyrir
ákvörðun um það hvort stjórn-
málafélagið Birting fær sams
konar stöðu innan flokksins og
þau félög sem þar eru fyrir. Ég
held að niðurstaðan verði örlag-
arík. Ekki fyrir þróun lífskiara og
menningar í þessu landi. Á hana
hafa stjórnmálaflokkar takmörk-
uð áhrif þótt forystumenn þeirra
láti annað í veðri vaka. Þau mark-
mið sem einstaklingar, félög og
fyrir þá sem hafa áhuga á
stjórnmálum að hafa vettvang til
að viðra skoðanir sínar, fá við-
brögð við þeim og skýra þannig
hugmyndir sínar og keppikefli á
vettvangi þjóðmálanna. Þeir sem
hafa hugsjónir jafnaðarstefnu að
leiðarljósi verða að eiga sér virk
félög sem opna leið fyrir við-
eigandi endurmat á forsendum
stjórnmálabaráttunnar og mótun
nýrrar stefnu sem vitnar um raun-
sætt mat á breyttum lífsskilyrðum
og framtíðarhorfum. Stefnu sem
,yÁ stœðanfyrir því aðfélagar í Birtingu velja
sérþann vettvang fremur en Alþýðubanda-
lagsfélag Reykjavíkur er einfaldlega sú að það
félag býður ekki til umrœðu sem kallar á
áhuga þeirra... ”
fyrirtæki setja sér ráða mestu um
framvindu þjóðmála. Þau verða
stjórnmálaflokkar með einhverj-
um hætti að gera að sínum. Ann-
ars verða þeir fylgislausir. Þróun
stjórn- og þjóðmála er gagnvirkt
ferli þannig að niðurstaðan
endurspeglar bæði markmið ein-
staklinga og hópa. Því betra tæki-
færi sem einstaklingamir hafa til
að fræðast og ræða saman um
stöðu og stefnu þjóðmála þeim
mun skynsamlegri verður niður-
staðan af stjórnmálastarfi. Nið-
urstaðan hjá miðstjórn og ABR
verður hins vegar örlagarík fyrir
flokkinn.
Það skiptir afar miklu máli
er trú sígildum hugsjónum jafn-
aðarstefnu en tekur mið af
breyttum tíma, nýjum staðr-
eyndum um eyðingarmátt fram-
leiðslutækjanna, ofveiðina sem
þau gera mögulega og nátt-
úruspjöllin sem þau valda, svo
dæmi séu nefnd. Draumsýnina
um þjóðfélag allsnægtanna eru
vonandi flestir orðnir sammála
um að endurskoða í ljósi þess
ranglætis sem allsnægtaríkin
beita hin snauðu samfélög þriðja
heimsins.
Slíkt endurnýjunarhlutverk
ætla stofnendur Birtingar félagi
sínu. Slíkur félagsskapur býðst
Alþýðubandalaginu vegna þess
að félagar í Birtingu telja þann
flokk geta gegnt hlutverki við
mótun og framkvæmd slíkrar
stefnu. En ástæðan fyrir því að
félagar í Birtingu velja sér þann
vettvang fremur en Alþýðu-
bandalagsfélag Reykjavíkur er
einfaldlega sú að það félag býður
ekki til umræðu sem kallar á
áhuga þeirra sem eru með hug-
myndir sínar um jöfnuð, réttlæti
og lýðræði á einhverju skriði.
Miðstjórn«g gamla Reykjavík-
urfélagið kunna að hafna þeim
sem vilja vera í Birtingu fremur
en félagi sem ekki býður upp á
tækifæri til pólitískrar umræðu
(býður ekki einu sinni til árs-
hátíðar eða kaffisopa 1. maí!) og
neita þeim um full réttindi innan
Alþýðubandalagsins. Það mun
sem fyrr segir varla hafa sérstök
áhrif á framvindu þjóðmála.
Birtingarfélagar geta kosið sér
annan vettvang en Alþýðubanda-
lagið vilji þeir gefa tíma og krafta
í þjóðfélagsbaráttu. En slík
ákvörðun mun hins vegar hafa af-
leiðingar fyrir Alþýðubandalagið
og segja sitt um hvernig flokkur
það vill verða.
Hörður er kennari og rithöfundur
reka puttann í þessa gjörð for-
mannsins fremur en aðrar.
Reyndar bárust fréttir af því síðar
að á sama tíma og afboðaður
framkvæmdastjórnarfundur átti
að vera, gátu ýmsir framkvæmda-
stjómarmenn fundið sér tíma til
að mæta í kvöldverðarboð krata í
ráðherrabústaðnum með leið-
toga v-þýskra krata. Það hefur
kannski haft sitt að segja, enda
ekki sama í hvað tímanum er
eytt. Betra að drekka kratadús á
kostnað ríkisins en ræða um
lummulega prinsippafstöðu í pó-
litík.
Ekki hefur Þjóðviljinn séð á-
stæðu til þess að skýra frá því að
einhver andstaða sé innan Al-
þýðubandalagsins gegn nýrri rík-
isstjórn með þátttöku Borgara-
flokksins. Þar gefur aðeins að
lesa að einhver andstaða hafi ver-
ið í Borgaraflokknum - annars
allt í ljúfri löð.
í sjálfu sér varðar kannski litlu
hvort fundnir verði stólar handa
einum flokknum til viðbótar, það
sem skiptir máli er til hvers og
eina málefnið sem ágreiningur
virðist hafa verið um hjá for-
mönnum flokkanna er matar-
skatturinn. Það verður kannski
dómur sögunnar að frjálshyggju-
forkólfurinn Júlíus Sólnes hafi
knúið ríkisstjórn Steingríms,
Ólafs Ragnars og Jóns Baldvins
til þess að lækka matarskattinn.
Grátbroslegt fyrir fjármálaráð-
herrann sem fyrir tæpu ári stóð á
stól í Miklagarði og skoraði mat-
arskattinn (í líki þáverandi fjár-
málaráðherra, Jóns Baldvins) á
hólm. En nærminnið er svo
brigðult!
En til hvers vilja menn sitja
áfram í stjórn?
Ekki er það til bjargar lands-
byggðinni þótt hluti áróðurs fyrir
stjórnarmyndun hafi gengið í þá
veru. Varla eru Patreksfirðingar,
íbúar Hofsóss eða Hvammstanga
sammála því, þannig að einhverj-
ir staðir séu nefndir.
Ekki er það til að bjarga hús-
næðismálunum.
Ekki er það til að stöðva hern-
aðarframkvæmdir, hvað þá að
losna við herinn og Nató.
Ekki til að forða stóriðjufram-
kvæmdum með erlendu fjár-
magni.
Ekki til að forða því að erlent
fjármagn sölsi undir sig sjávarút-
veginn.
Ekki til að bera friðarboðskap
á borð hjá Sameinuðu þjóðun-
um.
Ástandið er orðið eins og í
stjórnartíð Gunnars Thor-
stjórnarinnar: Öllu varðar að
halda í ráðherrastólana, til fjand-
ans með fögru fyrirheitin (hafi
einhver verið), hvað þá sam-
þykkta stefnu og aðra slíka
smámuni. Ekki virðist valda ann-
að en hið vanabundna. Aðstaða
og völd. Ýmsir sem nú hafa kom-
ist nálægt kjötkötlunum vilja síst
af öllu lenda aftur í kuldanum,
völdin geta líka reynst ljúf: Að fá
að ráða, deila og drottna. Eitt af
síðustu útspilunum voru galgopa-
legar yfirlýsingar fjármálaráð-
herra um það, að ef til vill verði
ekki staðið við kjarasamninga
opinberra starfsmanna, vegna
þess að til að uppfylla þá þurfi
aukafjárveitingu, hana verði að
leggja fyrir þing, sem alls ekki sé
víst að muni samþykkja hana!
Þetta segir fjármálaráðherra um
kjarasamninga sem hann hefur
skrifað undir fyrir hönd ríkisins
án nokkurra skuldbindinga. Að
baki getur ekkert búið annað en
hömlulaus valdahroki: Ég ræð, ég
get sett öllum stólinn fyrir dyrnar
hvað sem öllum samningum líð-
ur. En til að uppfylla valdahrok-
ann þarf öryggishjólið undir
vagninn, nú í líki Borgara-
flokksins.
Reykjavík 1. september 1989
Birna Þórðardóttir á sæti í fram-
kvæmdastjórn Alþýðubandalagsins

^RARIK 1^.^ RAFMAGNSVEITUR RÍKISINS Ljósritunarvél til sölu Afkastamikil Ijósritunarvél með sjálfvirkri frum- ritainnsetningu og röðun til sölu. Rafmagnsveitur ríkisins Inkaupadeild Laugavegi 118 105 Reykjavík
'l
Útboð
''/v/Æ Ólafsvíkurvegur, Borg - Langá
V Vegagerð ríkisins óskar eftir tilboðum í ofangreint ' verk. Lengd vegarkafla 3,8 km, fyllingar 81.000 m3, bergskeringar 9.000 m3. Verki skal lokið 1. ágúst 1990. Útboðsgögn verða afhent hjá Vegagerð ríkisins í Borg- amesi og Reykjavík (aðalgjaldkera) frá og með 5. september n.k. Skila skal tilboðum á sömu stöðum fyrir kl. 14:00 þann 18. september 1989.
Vegamálastjóri

Miðvikudagur 6. september 1989 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5