Þjóðviljinn - 07.09.1989, Page 1

Fimmtudagur 7. september 1989 152. tölublað 54. órgangur
Vöruverð
Vörugjald afnumið
9% vörugjaldafnumiðafhúsgögnum, timburvörum, málmvörum ogfleiru.
Lœkkarbyggingavísitöluogaðrarvísitölur. Framkvœmd fjárlaga samkvœmt áœtlun
Ríkisstjórnin hefur ákveðið að
fella niður 9% vörugjald af
húsgögnum og innréttingum,
ýmsum timburvörum, blikk- og
málmvörum, raflagnarefni, píp-
ulagningarefni, miðstöðvarofn-
um og fleiru. Einnig verður fellt
niður 11,25% vörugjald af innf-
luttri framleiðslu. Ólafur Ragnar
Grímsson fjármáiaráðherra segir
að afnám vörugjaldsins eigi að
leiða til samsvarandi lækkana á
þessum vöruflokkum og að Verð-
lagsstofnun muni fylgjast með því
að lækkanirnar komi fram.
Fjármálaráðherra stóð í
ströngu við að fá ýmsar breyting-
ar á vörugjaldi í gegn á Alþingi sl.
vetur. Hann sagði að ástæða þess
að þetta gjald væri afnumið nú,
væri að það hefði verið krafa fors-
varsmanna atvinnulífsins þegar
kjarasamningar voru gerðir í
maí, að vörugjaldið yrði lækkað
til að greiða fyrir samningum og
til að framkvæma lækkun vöru-
verðs sem kæmi fram sem kjara-
bót, sérstaklega fyrir þá sem
stæðu í húsbyggingum.
Afnám vörugjaldsins hefur í
för með sér 350 miljóna tekjutap
hjá ríkissjóði á þessu ári og 1000
miljóna tap á næsta ári. Þess
vegna sagði Ólafur Ragnar að
mikilvægt væri að verslunin í
landinu, innflytjendur og fram-
leiðendur, sameinuðust um að
sýna almenningi að þessi breyting
leiddi í raun til lækkunar vöru-
verðs, sem þessir aðilar hefðu
gefið fyrirheit um að yrði ef vöru-
gjaldið yrði lækkað.
Lækkunin kemur fyrst og
fremst fram í byggingavísitölunni
sem kemur til með að verða 1-
1,5% lægri en ella. Lækkun hús-
gagnaverðs hefur einnig áhrif á
framfærsluvísitöluna og lauslega
er áætiað að lánskjaravísitalan
verði 0,5% lægri vegna afnáms
vörugjaldsins. Vörutegundir sem
eiga að lækka vegna þessara
breytinga eru ma. húsgögn,
innréttingar, hurðir, gluggar,
loftræstikerfi, þakjárnogrennur,
plaströr, spónaplötur, kross-
viðarplötur og leiðslur úr stáli,
járni og áli.
Á blaðamannafundi með fjár-
málaráðherra í gær kom fram, að
afkoma ríkissjóðs fyrstu sjö mán-
uði þessa árs sýni að áætlanir fjár-
málaráðuneytisins um fram-
kvæmd fjárlaga hafi gengið vel.
Tekist hefur að lækka rekstrar-
gjöld ríkisstofnana um 3% og
staða ríkissjóðs hjá Seðlabanka
er mun betri nú en á sama tíma í
fyrra. Innlend lánsfjáröflun hefur
gengið mun betur en áætlanir
gerðu ráð fyrir.
-hmp
Sjá síðu 3
Lundúnaháskóli
HalHór laxness
heiðraður
University College stofnartil kennarastöðu í
íslenskum frœðum kennda við Halldór
Laxness. Svavar Gestsson: Tökum þessufagn
andi
Halldór Laxness rithöfundur
var um mánaðamótin heiðraður
af University College í London
með því að þar var stofnuð kenn-
arastaða i íslenskum fræðum sem
kennd verður við nóbelskáldið.
Þann 30. ágúst var undirritaður
samningur á milli íslenskra
stjórnvalda og Lundúnaháskóla
um stofnun stöðunnar og munu
þessir tveir aðilar bera kostnað-
inn af henni í sameiningu.
í tilkynningu frá menntamála-
ráðuneytinu segir að staðan sé
kennd við Halldór í virðingar-
skyni við hann og nefnist staðan
„The Halldór Laxness lecture-
ship in Icelandic language and lit-
erature". Ráðið verður í stöðuna
til þriggja ára í senn að öllu jöfnu,
í fyrsta skipti 1. september á
næsta ári.
Svavar Gestsson, mennta-
málaráðherra, sagði í samtali við
Þjóðviljann að hingað til lands
hefði borist erindi um þetta mál í
gegn um sendiráðið í London. í
framhaldi af því hefði verið haft
samband við Halldór og hann
spurður hvort hann samþykkti að
staða sem þessi yrði sett á laggirn-
ar. Svavar sagði að þetta hefði
talsverða þýðingu fyrir íslenskt
menningarlíf og kynnti okkar
menningu erlendis. Ráðuneytið
legði mikla áherslu á að kynna
íslenska menningu erlendis, sem
meðal annars kæmi fram í menn-
ingartímariti á ensku sem ráðu-
neytið hefði hafið útgáfu á.
Að sögn Svavars er hefð fyrir
því í Bretlandi að kenna háskóla-
stöður við þekkta einstaklinga.
Slík staða hefði í áratugi verið
kennd við málvísindamanninn
Guðbrand Vigfússon í Oxford
háskóla. Svavar sagði að það væri
fagnaðarefni að Lundúnaháskóli
skyldi sýna Halldóri og íslensku
þjóðinni velvilja með þessum
hætti.
Staða Halidórs Laxness verður
auglýst laus til umsóknar og
leitað umsagnar heimspeki-
deildar Háskóla íslands um um-
sækjendur áður en staðan verður
veitt. Sá sem gegnir stöðunni
mun vinna að nánari samskiptum
milli íslands og Bretlands á svið-
um sem tengjast íslenskum bók-
menntum og tungu.
-Iimp
Sjálfsbjörg
- Ferðin hefur gengið nyög vel
þrátt fyrir grýttar götur á stöku
stað. Það hefur reyndar verið
nokkuð kalt að undanförnu en
við erum vel búin og ég geri ekki
ráð fyrir að okkur verði meint af,
sagði Jóhann Pétur Sveinsson,
formaður Sjálfsbjargar þarsem
hann var staddur skammt frá
Fornahvammi neðan Holtavörð-
uheiðar um síðdegið í gær. Jó-
hann hefur ekið við fjórða mann í
hjólastól frá Akureyri sem leið
liggur til Reykjavíkur og er mark-
miðið með þessu uppátæki að
safna nógu miklu fé til að hægt
verði að reka smiðshöggið á
íþróttahús Sjálfsbjargar.
Þeir félagarnir lögðu af stað frá
Akureyri á sunnudag og voru þá
strax leystir út með gjöfum, ma.
eitt hundrað þúsund krónum frá
félagsmálaráðuneytinu. Snigl-
arnir aka á undan hjólastólunum
og afhenda bílstjórum á leiðinni
áheitamiða. Jóhann sagði marga
ökumenn hafa gefið þeim pen-
inga samstundis, þá hafa nánast
allir hreppir og sveitarfélög á
leiðinni gefið fé til söfnunarinn-
ar. Einnig hafa sjómenn í við-
komandi sveitarfélögum verið
rausnarlegir að sögn Jóhanns.
- Við höfum ekki nákvæmar
tölur yfir það sem hefur safnast
en það losar líklega miljón. í
kvöld verðum við í Varmalandi
og síðan reiknum við með að vera
á Ártúnsbrekkunni um tvöleytið
á föstudag. Við væntum þess að
fólk gangi með okkur frá Lauga-
veginum við Sjálfsbjargarhúsið
niður Lækjartorg þarsem tekið
verður á móti okkur, sagði Jó-
hann ennfremur.
Föstudagurinn verður reyndar
hápunktur söfnunarinnar. Rás 2
verður með sérstaka dagskrá
sleitulaust frá morgni til kvölds
og um kvöldið verður skemmti-
þáttur í Sjónvarpinu af þessu ti-
lefni. Spaugstofan vinsæla sér um
hressar kynningar og ýmsar
hljómsveitir munu kyrja lög sín
og er vonast til að þannig muni
safnast nægt fé.
Þess má geta að einum sjallasta
handknattleiksmanni allra tíma,
Joachim Deckarm, hefur verið
boðið til landsins í tilefni lands-
söfnunarinnar. Deckarm varð
fyrir alvarlegu slysi í kappleik
árið 1979 og hefur upp frá því
barist við fötlun sína. Þykir hann
hafa náð undraverðum árangri
með þrotlausri endurhæfingu.
-þóm
Stórbati í
vöruskiptum
Vöruskiptajöfnuður íslands
við útlönd var hagstæður um nær
4 miljarða króna fyrstu sex mán-
uði þessa árs. Á sama tíma í fyrra
var hann óhagstæður um 1,2 milj-
arða á sama gengi.
Fyrstu sex mánuði ársins var
verðmæti vöruútflutningsins 37,9
miljarðar króna sem er 10%
meira á föstu gengi en árið áður.
Sjávarafurðir voru um 73% alls
útflutnings og var verðmæti
þeirra 5% meira en í fyrra. Út-
flutningur á áli var 25% meiri og
á kísiljámi 53% meiri.
Verðmæti innflutningsins
fyrstu sex mánuði ársins var 33,9
miljarðar sem er 5% minna en á
sama tíma í fyrra.
-ÞH