Þjóðviljinn - 12.09.1989, Blaðsíða 3

Birting
Máskráfélaga
Ólafur Ragnar Grímsson: Deilur til lykta
leiddar íflokknum með samþykktmiðstjórnar
Beiðni Birtingar um að félagið
teldist vera málefnafélag
innan Alþýðubandalagsins og
mætti þess vegna skrá nýja félaga
í flokkinn, var samþykkt á mið-
stjórnarfundi flokksins um síð-
ustu helgi. í upphafi fundar lagði
formaður flokksins, Ólafur
Ragnar Grímsson, til að beiðni
Birtingar yrði samþykkt. Átta
miðstjórnarmeðlimir greiddu at-
kvæði gegn tillögunni. Ólafur
Ragnar segist telja að með þessari
samþykkt hafl þær deilur sem
ríkt hafa í flokknum um Birtingu,
verið ieiddar til lykta.
f samtali við Þjóðviljann sagð-
ist Ólafur hafa talið nauðsynlegt
að lýsa því yfir á fundi miðstjórn-
ar, að Birting væri tvímælalaust
málefnafélag innan Alþýðu-
bandalagsins, og ætti að fá að
skrá nýja félaga í flokkinn og efla
þannig og styrkja hann. Það væri
ekki í verkahring miðstjórnar að
ákveða skipan mála á Reykjavík-
ursvæðinu. Slíkt yrði að ákvarð-
ast af samkomulagi Alþýðu-
bandalagsfélags Reykjavíkur og
Birtingar.
Formaður miðstjórnar, Svan-
fríður Jónasdóttir, sagði að
niðurstaða fundarins fæli í sér ák-
veðinn skilning á lögum Alþýðu-
bandalagsins. Ekki væri hægt að
tala um sigur eða ósigur í þessu
sambandi. Birting hefði með
þessu sömu réttindi og aðrar
grunneiningar flokksins.
Það er einnig mjög mikilvægt
fyrir einingu í flokknum og styrk
hans út á við að niðurstaða mið-
stjórnar var jafn afgerandi og
raun bar vitni, að mati Ólafs
Ragnars. Hann vonaðist til að
þessi niðurstaða yrði til þess að
allir flokksmenn tækju þátt í að
efla málefnastarf og umræðu
innan flokks, og taki þannig þátt í
að efla grunn að nýrri framtíð.
Fyrir nýtt fólk sem vildi koma til
liðs við flokkinn með þessum
hætti, væri mikilvægt að afstaða
miðstjórnar væri þetta skýr.
Formaðurinn sagðist því telja
að fundur miðstjórnar hafi verið
styrkur fyrir málefnalega og pól-
itíska stöðu Alþýðubandalagsins
og markað sterkan grundvöll
fyrir málefni framtíðarinnar.
„Flokkur jafnaðarmanna,
vinstrafólks og sósíalista þarf á
öflugum og nýjum hugmyndum
að halda,“ sagði Ólafur Ragnar
Grímsson.
-hmp/ns
Miðstjórn AB
Brýnt að styritja
stöðu launafólks
Samþykkt samhljóða að krefjastþess afráð-
herrum Alþýðubandalagsins að beita sérfyrir
nauðsynlegum lagabótum umþað hvenær
maður er launamaður eða sjálfstœður at-
vinnurekandi
Amiðstjórnarfundi Alþýðu-
bandalagsins um helgina var
samþykkt samhljóða ályktun þar
sem þess er kraflst af ráðherrum
flokksins að þeir beiti sér fyrir
nauðsynlegum lagabótum til að
styrkja stöðu launafólks á vinn-
umarkaði hvað varðar það hve-
nær maður er launamaður eða
sjálfstæður atvinnurekandi.
f greinargerð^ með ályktunni
sem Kristbjörn Árnason formað-
ur Félags starfsfólks í húsgagna-
iðnaði bar upp segir: ,,Á siðustu
árum og þó einkum á síðustu
mánuðum hefur það færst mjög
alvarlega í vöxt að ráðningas-
amningar launafólks hafi verið
færðir í búning verktakastarfsemi
og launamaðurinn talinn undir-
verkataki atvinnurekandans.
Mörg deilumál hafa risið vegna
þess hvað lögin um það hvenær
maður telst launamaður og hve-
nær sjálfstæður atvinnurekandi
eru óskýr.“
„Þetta hefur leitt til þess að
fjöldi launamanna hefur neyðst
til þess af kröfu atvinnurekanda,
nú á þessum samdráttartímum að
ráða sig í vinnu á slíkum kjörum.
Þá yfirleitt bundið samnings-
bundnum kjörum þess stéttarfé-
lags sem samið hefur um kaup og
kjör á viðkomandi vinnustað til
þess að fá atvinnu. Algengt er að
starfsfólki er sagt upp störfum og
síðan boðið upp á slík býtti. I
öllum tilfellum hrynja af þessu
fólki öll lagaleg og samnings-
bundin mannréttindi sem gangast
undir þessa nauðung."
„Hinn raunverulegi atvinnu-
rekandi er þannig laus allra mála
og áhættan af atvinnurekstrinum
liggur þá öll hjá hinum raunveru-
lega launamanni. Ef ekki verður
gripið í taumana nú þegar og rétt-
ur launafólks tryggður gagnvart
þessum árásum atvinnurekanda
og stöðu launafólks í atvinnulíf-
inu, þá mun máttur verkalýðsfél-
aganna nánast hrynja á örstuttum
tíma og ekki aðeins það heldur
einnig aílt velferðarkerfið í
landinu." -grh
Stéttarsamband bœnda
Ahersla á fjölskyldubú
Miklar umræður urðu ó aðal-
fundi Stéttarsambands
bænda um ályktun verðlags- og
kjaranefndar um ,rstarfsskilvrði
landbúnaðar, kjör bænda og
verðlagsmál“. Sú ályktun, sem
endanlega var samþykkt, var í 9
liðum.
Áhersla var lögð á fjölskyldu-
bú en skorður reistar við frekari
uppbyggingu eða stækkun verk-
smiðjubúa. Forgangsverkefni
rannsókna- og leiðbeiningaþjón-
ustu bænda verði að leita leiða til
lækkunar á búvöruverði. Krafist
er að stjómvöld móti samræmda,
ábyrga stefnu um niðurgreiðslur
og skattlagningu á búvörur og að
söluskattur á þeim verði ekki
hærri en 8%. Fundurinn studdi
þá hugmynd, að niðurgreiðslur
gangi beint til bænda ef athugun
leiði í ljós, að það sé þeim til hags-
bóta. - mhg
Þrlðjudagur 12. september 1989JÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3
Þessi laun eru að
sjálfsögðu
svimandi há við
hliðina á launum
verkafólks í
landinu. Þau eru
þó varla nema brot
afþeim launum
sem hinir
ósýnilegu og
ósnertanlegu hafa
Abatasamar
Það sem af er þessum áratug
hefur átt sér stað hröð þróun í
íslensku samfélagi sem hefur ger-
breytt efnahagslegri afkomu al-
mennings og þeirra sem draga til
sín fjármagn. Allt frá því ríkis-
stjórn Steingríms Hermanns-
sonar afnam vísitölutryggingu
launa árið 1983, hefur stöðugt
sigið á ógæfuhlið launafólks og
bilið á milli hinna moldríku og
hinna fátæku hefur stækkað. Sú
þjóðsaga var lengi almennt viður-
kennd á íslandi að engir auðmenn
gistu þetta land víkinga, hér ríkti
meiri jöfnuður en þekktist í öðr-
um kapitalískum ríkjum. Þróun
síðustu ára hefur náð að drepa
þessa þjóðsögu.
íslensk auðmannastétt er sýni-
legri en nokkru sinni fyrr. Hún
skammast sín ekki fyrir auðæfi
sín enda lifir hún við skilyrði sem
hampa þeim sem berast á. Því er
líka með öflugri hætti en áður
innprenntað í almenning, að ríki-
dæmi sé eitthvað sem allir geti
öðlast. Þar ráði engir stéttahags-
munir ferðinni, heldur dugnaður
og þor, útsjónarsemi og fjármála-
vit. Þeir sem hafi síðan ekkert af
þessum eiginleikum, geti freistað
gæfunnar í fjölmörgum happa-
drættum þjóðarinnar og þannig
óvænt eignast lykil að himnanna
dyrum.
Bjargræði happsins
Þetta uppeldi endurspeglast
mjög sterkt í vikulegum
skemmtiþætti í ríkissjónvarpinu.
Þar mætir til leiks huggulega búið
par og tilkynnir hversu kaupóð
þjóðin hafi verið þessa vikuna á
lottómiða og hvað vinningurinn
sé stór. Síðan er gælt við lottó-
vélina eins og hún væri lifandi
vera og þjóðin bíður í andakt eftir
að Lotta birti í glymum sínum
tölur kvöldsins. Sigríður Jóns-
dóttir Sóknarkona gæti á örfáum
mínútum breyst í
milljónamæring. Þá er reglulega
birt samantekt yfir það hversu
mörgum milljónamæringum
blessuð lottóvélin hafi ungað út
frá upphafi.
Þessi skemmtiþáttur byggist
auðvitað ekki á öðm en því að
hæðast að vinnandi fólki þessa
lands. Hugmyndir borgarastétt-
arinnar hafa frá upphafi verið
þær að kjarnanum til, að lífið sé
eitt lotterí. Það sé náttúrulögmál
að sumir séu einfaldlega ríkir en
aðrir fátækir. Þessi hrokastefna
hefur leitt af sér fyrirlitningu á
fátæku fólki, þar sem hún hefur
náð að þróast lengst og ef mál
þróast með svipuð hætti á íslandi
og verið hefur, gæti þessi hroki
náð upp á yfirborðið.
Lögmál borgarastéttarinnar
um „eðiilega ríka og eðlilega fá-
tæka“ ætti að koma fram þegar
tekjur ólíkra þjóðfélagshópa em
skoðaðar. Eitt málgagn borgar-
astéttarinnar, Frjáls verslun, tók
saman merkilegt yfirlit um þetta í
síðasta tölublaði. Þar er hulunni
af hinum raunverulegu auð-
mönnum þjóðarinnar auðvitað
ekki svipt af, enda ekki við því að
búast. Hér er aðeins um að ræða
uppljóstranir um kaup manna í
efri þenslustétt, sem af ýmsum
ástæðum geta ekki falið tekjur
sínar.
Engu að síður er mjög forvitni-
Iegt að skoða þennan hóp. Þetta
er sá hópur sem öll kapitalísk
samfélög verða að halda góðum
og sæmilega feitum, ef einhver
samstaða á að ríkja í efri lögum
samfélagsins um það þjóðfé-
lagsform sem kapitalisminn er.
Það hefur sýnt sig margsinnis í
mannkynssögunni, að þegar
þessi hópur fer að kveinka sér er
voðinn vís. Efri millistéttin er
í BRENNIDEPLI
nefnilega póhtískt hugsjónalaus
að öðru leyti en því, að hún styð-
ur þá sem gefa henni stúkusæti
við kjötkatlana.
Mesta athygli vekur í saman-
tekt Frjálsrar verslunar, að í kap-
italísku hagkerfi íslands þrífast
fógetar á óförum samborgara
sinna, rétt eins og skattheimtu-
menn hafa gert í aldaraðir. Jón
Skaftason, yfirborgarfógeti í
Reykjavík, hefur til að mynda
fitnað laglega af launum sínum
árið 1988, þegar frjálshyggjutil-
raun Þorsteins Pálssonar stóð
sem hæst. Á meðan fjármagns-
eigendur dunduðu sér við að
plokka fasteignir og aðrar eignir
af vinnandi fólki, undir yfirskini
frjálsra vaxta, innheimta fógetar
3% af öllum gjaldþrotum sem
þeir þurfa að staðfesta með emb-
ættisstimpli sínum. Skattskyldar
tekjur Jóns á síðasta ári voru litl-
ar 10,9 milljónir króna. Hann
hafði að jafnaði tæpa milljón í
mánaðartekjur.
Aðrir fógetar bera minna úr
býtum, enda umdæmi þeirra
smærri og kannski „óhöppin“
færri. ÁsgeirPétursson bæjarfóg-
eti í Kópavogi er í öðru sæti á
þessum afrekalista, var aðeins
með 7,5 milljónir í skattskyldar
tekjur á árinu 1988. í þriðja sæti
er Jón Eysteinsson, bæjarfógeti í
Keflavík, með 6,7 milljónir
króna. Elías I. Elíasson, bæjar-
fógeti á Akureyri fylgir fast á eftir
með 6,3 milljónir og neðstur í út-
tektinni er sýslumaðurinn á
Húsavík, Halldór Kristinisson,
með 2,8 milljónir króna.
Þessi laun eru að sjálfsögðu
svimandi há við hliðina á launum
verkafólks í landinu. Þau eru þó
varla nema brot af þeim launum
sem hinir ósýnilegu og ósnertan-
legu hafa á bakvið leiktjöld vel-
ferðarsamfélagsins. Látum þá
liggja á milli hluta en berum al-
mennt launafólk saman við áð-
urnefnda fógeta. Kjararann-
sóknarnefnd fylgist með launum
verkafólks og gerir reglulega
skýrslur þar um. Gylfi Amórsson
hjá Kjararannsóknamefnd sagði
nefndina fylgjast með launum sjö
hópa.
Verðlagning
handverksins
Á fyrsta ársfjórðungi þessa árs
voru heildarmánaðarlaun þess-
ara hópa eins og hér segir: Verka-
menn: 83,106 kr., verkakonur:
63,556 kr., iðnaðarmenn: 11,222
kr., afgreiðslukarlar: 89,708 kr.,
afgreiðslukonur: 69,913 kr.,
skrifstofukarlar: 108,744 kr. og
skrifstofukonur: 75,406 kr.
Meðallaun landverkafólks innan
vébanda ASÍ voru á sama tíma
84,967 kr.
Fyrir alla þá sem einhverntíma
kaupa í matinn á íslandi, greiða
orkureikninga, afborganir af lán-
um og húsaleigu, er það stað-
reynd að þessi laun duga engan
veginn fyrir eðlilegri framfærslu.
Fjöiskyldum verkafólks hefur
með skipulegum hætti á undan-
fömum 6 árum verið komið í
slíka sjálfheldu, að ekkert annað
en róttækur uppskurður á öllu
launakerfi landsins getur bætt þar
úr.
Sá fáránleiki að skuldir fólks
skuli verðtryggðar en laun þess
óverðtryggð, spilar auðvitað
stóra rullu í þeirri frelsissviptingu
sem á sér stað á vinnandi fólki.
Þegar vinnukraftar fullfrísks
fólks era svo lítið metnir, er það
auðvitað ekkert annað fjötrar á
hendur þessa fólks. Þegar það
síðan glatar eignum sínum eftir
að hver efnahags- og spamaðar-
ráðstöfun heimilisins hefur
bmgðist á fætur annarri, mætir
það fyrir fógeta sem hagnast af
öllu saman. Hvernig sem á þetta
fyrirkomulag er litið, þá er það
siðlaust og það er verkefni allra
sem eitthvert siðgæði bera í
brjósti, að brjóta það á bak aftur.
Forsætisráðherra hefur marg-
lýst yfir, að hann vilji lánskjara-
vísitölu og helst allar vísitölur
feigar. Hann hefur einnig lýst því
yfir að andstaðan við þá tillögu sé
mest í Seðlabanka íslands, bank-
akerfinu í heild og á hinum svo
kallaða grá markaði fjár-
magnsins. Þessa andstöðu verður
að brjóta á bak aftur og það verð-
ur að finna leið til að finna pen-
ingana þar sem þeir liggja og
dreifa þeim réttlátlega á milli
þegna landsins með ráðum
stjórnkerfisins og skattakerfisins.
Ólafur Ragnar Grímsson, fjár-
málaráðherra, segir að nú fari
fram endurskoðun á því skipulagi
sem skapi vissum hópum innan
hins opinbera kerfis svimandi há
laun. Sá launamunur sem sé við
lýði í kerfinu sé tvímælalaust í
andstöðu við þær jafnaðarhug-
myndir sem Álþýðubandalagið
hafi að leiðarljósi. Launafólk
hlýtur að binda nokkrar vonir við
að þetta starf ráðuneytisins skili
árangri, því þannig verður meira
til skiptanna og einhverjar líkur
verða til þess að hægt sé að slá á
neyð þeirra sem raunverulega
búa við kjör sem ekki em sæm-
andi nútíma veiferðarþjóðfélagi.
Þegar sýslumaður eða fógeti
gerir upp heimili alþýðufólks, er
það sorgarathöfn sem enginn ætti
að hagnast á.
-hmp