Þjóðviljinn - 22.09.1989, Blaðsíða 15

Salarkynning neðanjarðar.
verða mun verri en áður þegar
báðar álmurnar væru orðnar að
safnhúsi, enda var reiknað út að
við þessa nýsköpun safnsins
myndi húsrými fyrir sýningarsali
aukast um 82%. Segja mátti að
„miðpunktur" Louvre-hallarinn-
ar væri mitt á milli álmanna
tveggja, og stakk Pei upp á því að
hafa þar eins konar forstofu og
miðstöð safnsins neðanjarðar:
myndu menn þar ganga niður í
mikil salarkynni með miðasölu,
fatageymslu, veitingastöðum,
verslunum og alls kyns þjónustu
en síðan væru greiðfærir gangar
með rúllustigum í þrjár áttir, til
álmanna tveggja og til ferhyrndu
byggingarinnar. Pei var þeirrar
skoðunar, að nauðsynlegt væri að
þessi þungamiðja safnsins væri
mjög vel sýnileg og laðaði fólk til
sín án þess þó að trufla þá heild
sem höllin myndaði þrátt fyrir
allt, og því stakk hann upp á að
reisa stóran glerpýramída fyrir
ofan forsalinn og hafa í kringum
hann torg fyrir fótgangandi
menn.
Nefndarfundurinn, þegarþess-
ar tillögur voru kynntar í fyrsta
sinn, varð í meira lagi storma-
samur, og síðan hófst þegar í stað
mikil herferð í blöðum stjórnar-
andstöðunnar - og reyndar fleiri
- gegn glerpýramídanum. Beind-
ist gagnrýnin gegn öllu: pýramí-
danum sjálfum, því að útlending-
ur skyldi hafa verið valinn til að
endurskipuleggja Louvre-safnið
og jafnvel gegn endurskipulagn-
ingunni sem slíkri. Nefndin
heimtaði þegar í stað að gert yrði
einhvers konar líkan af pýramíd-
anum í fullri stærð til að unnt væri
að dæma um hann, en menn biðu
þó ekki eftir því og fundu honum
flest til foráttu: væri hann
eitthvert fornaldarskrýmsl, graf-
hýsi aftan úr öldum fyrir Mitter-
rand forseta, sem háðblað eitt
kallaði „Mitterramses fyrsta", og
prjálhús sem ætti alls ekki við á
þessum sögufræga stað. Ýmsir
arkitektar og reyndar fleiri
gagnrýndu að þetta verk skyldi
hafa verið falið Kínverja frá
Bandaríkjunum og rifjuðu upp
nöfn ýmissa annarra útlendinga
sem svipuð verkefni hefðu verið
falin á stjórnartímum Mitterr-
ands: væri þetta tilræði við
franska menningu. Loks fannst
sumum endurskipulagningin
vera gerð í röngum anda: yrði
safnið þannig gert að e.k.
kaupstefnu með nýbyggingum og
innréttingum í „flugvallarstiT.
Töldu sumir að réttara væri að
skipta Louvre-safninu í margar
deildir, sem yrðu hver um sig
nánast því að sérstöku safni með
sérinngangi.
Deilur magnast
Fljótlega urðu þessar deilur að
gamalkunnum illdeilum milli
hægri og vinstri manna: vörðu
vinstri menn tillögurnar og höfðu
að því að vinna menn til fylgis við
tillögurnar.
Þrátt fyrir þessa andstöðu var
hafist handa um nýskipun
Louvre-safnsins: framkyæmdirn-
heldur kátbroslegra deilna um
„vinstri og hægri fornleifafræði“:
áttu fylgismenn hinnar fyrr-
nefndu að beina athyglinni eink-
um að gömlum ruslahaugum,
gröfum og slíku til að finna þar
vegsummerki um „lífið sjálft" en
fylgismenn hinnar síðarnefndu
að hafa fyrst og fremst áhuga á
múrveggjum og öðrum bygginga-
leifum. En árangur þessa upp-
graftar var mjög mikill á öllum
sviðum, og er vafalaust mest um
það vert að undir „Ferhyrnda
garðinum" fundu menn miklar
leifar af kastalanum sem hafði
verið reistur þarna um 1200 og
staðið þangað til farið var að reisa
núverandi höll. Ákveðið var að
byggja neðanjarðarhvelfingu
undir „Ferhyrnda garðinum" til
að varðveita þessar leifar í tengs-
lum við safnið, þannig að al-
Glerpýramídinn.
með sér fjölmarga nútímalista-
menn, eins og tónskáldið Pierre
Boulez, en hægri menn skáru upp
herör gegn þeim og beittu þá fyrir
sig ýmsum íbúasamtökum, svo og
menningarfrömuðum, sem sumir
hverjir töldust þó vinstri sinnað-
ir. Eftir þeim bréfum að dæma
sem blöð fengu var meiri hluti
Parísarbúa andvígur tillögunum í
byrjun. En það kom líka fljótt í
ljós, að hér var ekki um að ræða
venjulegar deilur milli vinstri og
hægri manna: eftir að hafa rætt
við Ieoh Ming Pei snerist Gaull-
istinn Jacques Chirac, borgar-
stjóri í París, persónulega á sveif
með tillögum hans og þótt hann
yrði að fara mjög varlega til að
Horft á höllina úr glerpýramídanum.
kljúfa ekki stjórnarandstöðuna í
þessu hitamáli, studdi hann þær
eftir megni. Leit hann svo á að
nýskipun Louvre-safnsins yrði
lyftistöng fyrir höfuðborgina og
tillögur Peis væru snjöll lausn á
flóknu vandamáli. Þegar líkanið
var loks reist stuðlaði það frekar
ar voru svo umfangsmiklar, að
gerðar voru áætlanir um marga
áfanga, og átti að byrja á því að
byggja miðstöðina og glerpýram-
ídann. En jafnframt gripu menn
tækifærið til að framkvæma víð-
tækan fornleifauppgröft á svæð-
inu, og varð þetta að tilefni til
menningur ætti þess kost að
skoða þær.
Síðasti
þátturinn
Öllum þessum verkum miðaði
nokkuð vel áfram, en árið 1986
var síðasti þátturinn í togstreitu-
farsanum kringum nýsköpun
Louvre-safnsins. Vegna stöðugr-
ar andstöðu hægri manna við
áætlunina gripu sósíalistar til þess
rétt fyrir þingkosningarnar í mars
það ár að flytja fjármálaráðu-
neytið burt úr nyrðri álmu hallar-
innar og byrja á framkvæmdum
þar við að breyta salarkynnunum
í safnhús. Gerðu þeir ráð fyrir að
eftir það yrði ekki aftur snúið,
hverjar sem niðurstöður kosning-
anna yrðu. En þær leiddu til þess
að hægri stjórn tók við völdum og
varð Balladur fjármálaráðherra,
en hann var harðvítugur and-
stæðingur nýsköpunar Louvre-
safnsins: lét hann það verða eitt
sitt fyrsta verk að flytja fjármál-
aráðuneytið aftur inn í höllina
með ærnum tilkostnaði og reyndi
með öðrum slíkum ráðum að
trufla framkvæmdir.
Chirac, sem þá var forsætisráð-
herra, var í slæmri klípu, því hann
var hlyntur nýsköpuninni sem
fyrr og hafði menningarmála-
ráðherrann með sér. Reyndu þeir
í sameiningu að finna einhverja
málamiðlun, en það kom fyrir
ekki: Balladur var harður í sinni
andstöðu þó svo að almenningsá-
litið væri smám saman að snúast.
Er ekki fjarri lagi, að klaufa-
skapur af þessu tagi, sem kom
fram í mörgum öðrum málum
iíka, hafi átt stóran þátt í ósigri
hægri manna í forsetakosningun-
um tveimur árum síðar. Þá urðu
þeir að hrökklast frá völdum og
hafa ekki borið sitt barr eftir það,
en í staðinn kom vinstri stjórn.
Öllum framkvæmdum við
Louvre-safnið var þá flýtt á ný og
fór svo að þrátt fyrir allar tafirnar
var fyrsta áfanganum lokið í apríl
í vor, tæpu ári eftir að upphaflega
hafði verið ráðgert, og voru þá
glerpýramídinn, neðanjarðar-
miðstöðin og hvelfingarnar vígð
við hátíðlega athöfn og opnuð al-
menningi.
Dómur
almennings
Þegar menn fengu loks að sjá
þessar umdeildu framkvæmdir
voru undirtektirnar harla já-
kvæðar. Glerpýramídinn sjálfur,
sem er í sömu hlutföllum og pýr-
amídinn mikli í Gizeh, 21,64 m
hár og 35,42 m breiður með rúm-
lega 51 gráðu halla, er ákaflega
stílhreinn: er leikur ljóssins í gler-
inu með alls kyns litbrigðum á
hinum ýmsu stundum dagsins og
endurspeglast jafnframt í vatns-
flötum lauga og gosbrunna sem
eru umhverfis pýramídann. Þar
eru einnig þrír smærri glerpýra-
mídar. Svæðið umhverfis, milli
álmanna tveggja, sem áður var
ruglingslegt og illa hirt bflastæði
og ónýtt fyrir gangandi fólk, er nú
orðið að göngutorgi, þar sem
menn geta nú í fyrsta skipti notið
útsýnisins til hallarinnar og pýr-
amídanna.
Þegar komið er inn um dyrnar
á glerpýramídanum, er gengið
niður í forsalinn, sem er risastór
og fær ijós í gegnum glerveggi
pýramídans: þar er einnig alveg
nýtt og nokkuð óvænt útsýni til
álmanna beggja. Til hliðar við
forsalinn er stór bókabúð fyrir
utan póstkortasölu og slíkt, og
Föstudagur 22. september 1989 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 15