Þjóðviljinn - 22.09.1989, Blaðsíða 22

3'
U i
uT
1+
U
12
17
10

f
1Z

u
17

13 30
i9
12
JS'

T
n
17

Up
1S
18
'30
12
y.z
30 r\
)(d

jb ii
sr
12
%>n
Zl ¥
31
2t
/F
IT-ryiW
n
j?-
52
21
30
7-
11
11

(Y^
'6
5?
3ö
0
/3
2o
/sr
5r
T
T

T

1
/s“

/?-
IS~
¥
//
/3
2
30
/?

21
i+
W
12
17-
U>

^vf
)í> TlT
n
£
2
V
n
2
17-
13
17-
H TZ
13
10
)0
17
22
17
11
W
f’
sr 22
22
S2
/5“
7T
30
22
/2
AÁBDÐEÉFGHIÍJKLMNOÓPRSTUÚVXYÝÞÆÖ
Krossgáta Nr. 62
Setjið rétta stafi í reitina hér fyrir neðan. Þeir mynda þá örnefni. Sendið
þetta nafn sem lausn á krossgátunni til Þjóðviljans, Síðumúla 6,
Reykjavík, merkt „Krossgáta nr. 62“. Skilafrestur er þrjár vikur. Verð-
launin verða send til vinningshafa.
5" )2 6 22 ! V- 29 Jé 7 70

Lausnarorðið fyrir krossgátu nr. 59 var BÍLDSHÖFÐI. Dregið
var úr réttum lausnum og upp kom nafn Ingibjargar Guðmunds-
dóttur, Fossheiði 15, Selfossi. Hún fær sent annað bindi Glæps
ög refsingar.
Verðlaun fyrir krossgátu nr. 62 er
bókin Grískar þjóðsögur og
ævintýri í þýðingu Friðriks
Þórðarsonar. Mál og menning
gaf út.
FJÖLSKYLDAN
Unglingar og
nýjar fjölskyldur
Ég hef valið að vera frekar al-
mennur í orðavali í þessum grein-
um mínum hér í Þjóðviljanum,
og hefur það sennilega gert það
að verkum, að ég hef ekki fengið
mörg bréf frá lesendum með
beiðni um að taka ákveðin mál
fyrir. Flest bréfin, sem ég hef
fengið hafa verið of persónuleg til
þess að hægt sé að taka þau fyrir í
þessum skrifum. Éghef þó fengið
bréf, þar sem ég hef verið beðinn
um að fjalla um vanda unglinga
við skilnað og ætla ég að gera það
hér, þó að það sé ekki í beinu
framhaldi af undanförnum grein-
um.
Að mörgu leyti gildir það sama
um vanda unglinga og vanda
barna við stofnun nýrra fjöl-
skyldna. Hvað varðar þann þátt,
sem ég hef mest fjallað um, þ.e.
félagssálfræðilega þáttinn, gildir
það sama. Það, sem hins vegar er
allt annars eðlis, varðar þroska
þeirra og stöðu þeirra almennt.
Þegar kemur fram á unglingsár
og fram yfir kynþroska verða svo
miklar breytingar hjá unglingum,
að þær í sjálfu sér valda þeim oft
erfiðleikum. Ef við þær bætast
skilnaður foreldra og ný sambúð
til að takast á við, getur það gert
þeim erfiðara fyrir og einnig haft
áhrif á það hvernig sambúðin
tekst til.
Ég hef áður rætt um það hvern-
ig börn þurfa smátt og smátt að
byggja upp persónuleika sinn og
átta sig á sjálfum sér, skoðunum
sínum og viðhorfum, löngunum
og hæfileikum. Allt þetta tvíeflist
á unglingárum. Þá fer fram end-
anleg mótun persónuleikans,
sjálfsvitundarinnar og sjálfs-
traustsins. Unglingurinn þarf að
sanna fyrir sjálfum sér og öðrum
að hann sé sjálfstæður persónu-
leiki, sem ekki lengur þarf að
vera undir verndarvæng for-
eldranna. í þeim tilgangi leitar
hann svara við spurningum eins
og „Hver er ég?”, „Hvað vil
ég„Hvað get ég?” o.s.frv.
Hann fer því að leitast við að
finna styrk sinn með því að snúast
MATUR
Grískur smokkur
Nú á tímum svartra skýrslna
frá Hafrannsóknastofnun er ekki
úr vegi að nýta ýmist góðgæti sjá-
varins sem landinn hefur hingað
til fúlsað við en aðrar þjóðir
slefað út um bara við að heyra á
það minnst. Fram til þessa höfum
við aðallega notað smokkfisk í
beitu til þess að egna fyrir soðn-
inguna, en smokkurinn er herr-
amannsfæða ef hann er rétt til-
reiddur. Aðalvandamálið við
smokkinn er að útvega hann. Það
ætti þó að vera mögulegt að sérp-
anta hann hjá fisksalanum. Með
smokkfiskinum er borið fram
grískt sallat og ztatziki (grísk
ídýfa), brauð, grískt hvítvín og
fyrir og eftir mat er gott að
dreypa á ozo.
Grískt sallat
Geitarostur
radísur
niðursneidd gúrka
niðursneiddir túmatar
persilja
sítrónubátar
rauður kavíar
græn paprika skorin í litla bita
dökkar ólívur
döðlur
hvítlaukspylsa
Þessu raðað á stórt hringlaga fat
en haft rúm fyrir ídýfuna í miðj-
unni og einnig fyrir smokkfisk-
inn. Yfir gúrku og tómata er stráð
persilju og smá sítrónusafi
kreistur yfir.
ídýfan
2 dl. hreint jógurt
1 dl af smátt brytjaðri gúrku
1 -2 msk. af ólífuolíu
1-2 msk. af vínediki
salt
pipar
1 msk af smátt söxuðu dilli.
Þessu blandað saman í skál og
dilli stráð yfir. Skálinni komið
fyrir á miðjum sallatdisknum.
Smokkurinn
Soðinn í söltu vatni þar til hann
er orðinn mjúkur. Vatninu hellt
af honum og hann þurrkaður
með eldhúsrúllupappír. Velt upp
úr hveiti sem hefur verið kryddað
með salti og pipar. Steiktur í ólíf-
uolíu. Raðað á sallatdiskinn.
Þeir sem haffa áhuga á að fræðast um eitthvert
ákveðið effni varðandi ffjölskylduna geta skrifað.
Merkið umslagið: Fjölskyidan; Nýtt Helgarblað,
Þjóðviljanum, Síðumúla 6, Reykjavík.
gegn ýmsum þeim hugmyndum,
sem foreldrarnir hafa fylgt við
uppeldið, reynir að brjóta ramm-
ann og þær reglur um hegðun,
sem foreldrarnir fylgja. Hann er
jú að reyna að vera sjálfstæður og
sýna fram á styrk sinn. Öll þekkj-
um við þetta undir fyrirsögnum
eins og „Unglingauppreisn” eða
„Unglingavandamál”.
Fyrir 2300 árum sagði Arist-
oteles: „Hinir ungu er heitfengir,
örir og til í að láta stjórnast af
hugdettum sínum, sérstaklega
kynferðislegum... en á því sviði
sýna þeir enga sjálfstjórn. Kröfu-
harka þeirra á sér engin takmörk
á sama tíma og þeir eru flöktandi
í kröfum sínum og fjótir að breyta
þeim. ...Ef hinum ungu verða á
mistök, stafar það ætíð af tak-
mörkunum þeirra og ýkjum...
Þeir ganga ætíð eins langt og þeir
geta, hvort sem um er að ræða ást
eða hatur eða eitthvað annað.
Þeir líta á sjálfa sig sem alvitra...”
Þessi lýsing gildir enn í dag.
Ef sambúð foreldra rofnar í
miðju þessu ferli er auðvitað viss
hætta á að það komi niður á ung-
lingnum. í raun getur allt gerst.
Hann getur stöðvast í þessu ferli,
jafnvel farið afturábak í þroska,
eða hann getur ýkt eða hraðað
ferlinu og svo allt þar á milli. Ef
hann velur fyrri kostinn verður
það honum sjálfum erfiðast, en ef
hann velur þann síðari, finna for-
eldrarnir mest fyrir því, þó svo að
það vissulega komi niður á hon-
um sjálfum.
Velji hann það að stöðvast í
þroskaferlinum, finnst foreldrum
venjulega að hann sé mjög þægi-
legur og taki skilnaðinum vel og
sé fljótur að aðlaga sig breyttum
aðstæðum. Velji hann síðari
kostinn finnst þeim þveröfugt að
hann taki skilnaðinum illa og get-
ur þá oft komið upp togstreita
milli foreldra og unglings. Við
stofnun nýrrar fjölskyldu gildir
það sama. Sá fyrri tekur því vel á
ytra borði að minnsta kosti, en sá
síðari getur virst vinna gegn
henni á allan hátt. Honum lendir
saman við nýja foreldrið, gerir
tvöfalda uppreisn gegn nýju fjöl-
skyldunni, en gæti á sama tíma
reynt að ná betri tengslum við
það foreldrið, sem hann býr ekki
hjá. Það getur svo valdið afbrýði-
semi, ásökunum og togstreitu á
milli foreldranna, þannig að þau
geta ekki tekist á við hlutina í
sameinmgu.
Unglingur, sem er að hefja
lokaundirbúning að sjálfsmynd
sinni og persónu sem fullorðnum
einstaklingi, og verður þátttak-
andi í skilnaði foreldra getur upp-
lifað það sem ákveðið áfall. Áfall
varðandi það að það sé ekki eins
eftirsóknarvert að verða fullorð-
inn eins og af er látið. Hann getur
þá einnig valið þá leið að segja
skilið bæði við barnæskuna og
sóknina í að verða fullorðinn.
Valið að festast í þeirri unglinga-
menningu sem ríkir í það og það
skiptið.
Það er því mjög undir því kom-
ið hvernig foreldrar undirbúa
skilnaðinn eða nýja sambúð,
hvernig unglingurinn tekst á við
hana. Það er mjög mikilvægt að
foreldrar átti sig á því að unglin-
gurinn er að takast á við sjálfan
sig fyrst og fremst, þegar hann er
með hina svokölluðu „unglinga-
uppreisn”, hún beinist ekki að
foreldrunum, heldur er til styrkt-
ar unglingnum sjálfum. Hann er
að leita fram á við. Við utan-
aðkomandi áföll þarf hann ef til
vill stuðning í þessari leit sinni, og
því mikilvægt að bregðast við á
þeim nótum en ekki taka honum
þannig að hann sé aðráðast gegn
foreldrunum. Unglingurinn er í
sjálfu sér miklu örvinglaðri í leit
sinni en foreldrarnir í uppeldinu.
22 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ jFimmtudagur 21. september 1989