Þjóðviljinn - 22.09.1989, Blaðsíða 25

KVIKMYNDIR
Að leggja heiminn að fótum sér
Pelle sigurvegari (Pelle erobreren),
sýnd í Regnboganum. Dönsk, árgerð
1988. Leikstjóri: Bille August. Fram-
leiðandi: Pcr Holst. Handrit: Bille
August, eftir skáldsögu Martins
Anderscns Nexös. Kvikmyndataka:
Jörgen Persson. Aðalhlutverk: Pelle
Hvenegárd, Max Von Sydow.
Eftir að hafa sigrað heiminn í
hálft annað ár er kvikmyndin um
Pelle sigurvegara loks komin
hingað á hjara veraldar. Og því-
líkt kvikmyndaverk! Pelle sigur-
vegari er meistaraverk hinnar
blómlegu kvikmyndagerðar
Dana um þessar mundir. Hún er
upplifun sem má ekki fara fram-
hjá kvikmyndaáhugamönnum.
Pelle sigurvegari segir frá lífs-
baráttu hins níu ára gamla pilts og
rosknum föður hans í Danmörku
skömmu fyrir síðustu aldamót.
Þeir eru sænskir innflytjendur og
hyggja á bjartari framtíð handan
við sundið. Þegar ekkert annað
en strögl og vosbúð tekur við á
sveitasetri nokkru hugsa þeir enn
hærra og byggja sér drauma um
að flytjast til Vesturheims.
Myndin lýsir svo tilraunum feð-
ganna - og þá sérstaklega Pelle -
til að láta drauminn rætast og öðl-
ast betra líf, sigra heiminn.
Myndin gerist í smáu samfélagi
á tíma sem var líkast til flestum
Norðurlandabúum erfiður. Engu
að síður er hún þverskurðarmynd
af þeirri þjóð sem byggði Dan-
mörku um síðustu aldamót og
gerir fulla grein fyrir því þjóðfé-
lagsástandi sem var ríkjandi á
þessum tíma. Feðgarnir eru fá-
Kvikmynda-
sýningar MÍR
Kvikmyndasýningar MÍR eru
hafnar að nýju í bíósal félagsins
að Vatnsstíg 10. Verða sýningar
kl. 16 á hverjum sunnudegi í vet-
ur og sýndar gamlar og nýjar so-
véskar kvikmyndir.
Aðgangur að kvikmyndasýn-
ingum MIR er ókeypis og öllum
heimill á meðan húsrúm leyfir.
tækir Svíar og er þeim nokkur
vorkunn í danskri lífsbaráttu.
Þeir líða nokkuð fyrir fordóma í
þeirra garð sem eiga sér sögu-
legar skýringar. En Pelle sigur-
vegari er umfram allt sönn
þjóðfélagslýsing þarsem þeir sem
minna mega sín eru skotspónn
hinna voldugri.
Myndin er gerð eftir einum
hluta skáldsögu Martins Ander-
sens Nexös. Því miður hef ég ekki
lesið söguna en hún hlýtur einnig
að vera stórbrotin, því annars
hefði kvikmyndin aldrei orðið
það heldur. Epísk frásagnarað-
ferð er snilldarlega úr garði gerð
og sagan sem lýsir hinu góða og
illa í mannlegu samfélagi verður
geysilega heillandi fyrir margra
hluta sakir.
Pelle sigurvegari er dæmigerð
epík. Kvikmyndinerílengralagi,
með tilkomumiklum fallegum
senum og inní söguna spannast
nokkrir hliðarþræðir. Kvik-
myndataka Jörgens Perssons er
kapítuli útaf fyrir sig í þessu stór-
brotna kvikmyndaverki.
Varla þarf að fara mörgum
orðum um að Max Von Sydow
gæðir föður Pelle ógleymanlegu
lífi í myndinni. Maður sem sér
vonir sínar bresta hverja af ann-
ari og hefur að lokum litla trú á að
hann geti látið drauma sína ræt-
ast. Hann hefur þó ekki brjóst í
sér til að draga úr syni sínum og
hvetur hann til að fara aðra leið
en hann valdi sj álfur - sigra heim-
inn. Pelle Hvenegárd er þó senu-
þjófurinn í hlutverki nafna síns.
Börn hafa í auknum mæli verið í
aðalhlutverkum kvikmynda síð-
ustu misseri og hefur Bille
August gert talsvert af því að
stýra börnum í myndum sínum.
Pelle Hvenegárd verður örugg-
lega í hópi hinna eftirminnileg-
ustu.
Með þessari kvikmynd er það
fyrst og fremst leikstjórinn Bille
August sem sigrar enn einu sinni.
Nostalgíu-dúó hans um ungling-
ana í Zappa og Tru, háb og kær-
lighed eru í hópi betri kvikmynda
frá Danmörku í seinni tíð. Pelle
sigurvegari fer enn lengra, enda
var tilgangurinn að sigra heiminn
en ekki bara heimalandið.
skipti Holmes og Watsons, en þó meö fullri
viröingu fyrir sögum A. C. Doyles. Caine
hefur loks valið sér hlutverk af kostgaefni
og Kingsley er ekki verri en sem Ghandhi á
sínum tíma. Góð hugmynd og ágætlega
útfærð. Prýðis góð skemmtun.
Regnboginn
The Dawning
(Dögun)
Athyglisvert og vel gert drama frá Bret-
landi. Hopkins, Howard (í sínu síðasta hlut-
verki), Pidgeon og Simmons gera þessa
mynd að sannkallaðri perlu þótt lítið fari
fyrir henni.
A Cry in the Dark ★★★★
(Móðir fyrir rétti)
Mynd um fórnarlömb náttúrunnar og
jafnvel enn frekar fórnarlömb mannlegs
samfélags þegar það tekur á sig hina grim-
mustu mynd. Schepisi teflir fram náttú-
runni gegn almenningi og fjölmiðlum þann-
ig aö úr verður einhver áhrifamesta kvik-
mynd sinnar tegundar í langan tíma. Mynd
sem allir hafa gott af að sjá.
Laugarásbíó
The Bear ★★★
(Björninn)
Annaud kemur vissulega nokkuð á óvart
með þessum óð sínum til náttúrunnar en
það verður ekki frá honum tekið að myndin
er listavel gerð. Falleg og rómantísk mynd
og góð skemmtun fyrir alla fjölskylduna,
sérstaklega þá sem unna óspilltu náttúru-
lífi. Aðalleikararnir fara á kostum!
Sherlock and Me ★★
(Sherlock og ég)
Hártinn breskur húmor um hlutverka-
Cohen and Tate ★
(Cohen og Tate)
Roy Scheider leikur í verri kvikmyndum
með hverju hlutverkinu. Hér er hann
barnaræningi í heldur spennusnauðum
þriller. Hvað kemur næst?
K-9 ★
James Belushi er afskaplega þreytu-
iegur í þessari slöppu gamanmynd. Hund-
urinn getur litið gert að því hvað myndin er
kjánaleg, ekkert frekar en aþinn sem var
með Clint Eastwood hér um árið. Nú bíðum
við bara eftir að sjá næstu buddy-mynd því
Pelle Hvenegárd og Max Von Sydow í hlutverkum feðganna sem ætla sér að sigra heiminn
Indy í þriðja sinn
hyggju að gera fleiri kvikmyndir þó aldrei að segja aldrei í þessum
um Indiana Jones, en þeir ættu bransa. Spyrjið bara Connery.
Einsog venjulega lendir Indy í ótrúlegustu hrakningum.
Þriðja kvikmynd Stevens Spiel-
bergs og George Lucas um ævin-
týri forneifafræðingsins Indiana
Jones verður frumsýnd hér á
landi í dag.
Sem fyrr er það Harrison Ford
sem leikur fræðimanninn og
harðjaxlinn með hattinn. Að
þessu sinni lendir hann í
ógöngum með föður sínum fyrir
leikinn er af Sean Connery. Einn-
ig bregður við atriði úr æsku
Indys en River Phoenix fer með
hlutverk hans á unga aldri. Kem-
ur þar ýmislegt fram sem gefur
skýringar á sérvisku dr. Jones. Þá
er vitanlega kona í spilinu en hún
er ekki öll þarsem hún er séð -
sannkölluð femme fatale.
Spielberg og Lucas hafa ekki í
alltaf reyna þeir að skipta um partner. Stól-
arnir voru ágætir.
Bíóhöllin
Batman ★★
Vinsældirnar eiga greinilega djörfu
auglýsingasukki Warner-bræðra að þakka
fremur en kvikmyndinni sjálfri. Myndin á
sinar fyndnu hliðar þegar Jókerinn sþriklar
og sprellar en annars nær Batman ekki
uppí nefið á sér fyrir útjaskaðri klisju. Ba-
singer er ekki einu sinni sexí og þá er nú
mikið sagt.
Lethal Weapon II ★★
(Tveir á toppnum 2)
Gibson og Glover eru gott gengi og
Pesci skemmtilega óþolandi en því miður
er myndin yfirkeyrð af ófrumlegum byssu-
bardögum og hvimleiðum hrottaskap. Ekk-
ert er þó verra en steingeldur söguþráður-
inn sem allir hafa séð áður.
Licence to Kill ★★★
(Leyfið afturkallað)
Ein besta Bond-myndin í langan tíma.
Dalton er 007 holdi klæddur og spannar allt
frá hörkutóli til sjentilmanns. Broccoli hefur
hrist, en ekki hrært, upp í Bond-ímyndinni
með góðum árangri.
The Gods Must Be Crazy II ★
(Guðirnir hijóta að vera
geggjaðir 2)
Ágæti fyrri myndarinnar var einkum.
snjallri og frumlegri hugmynd að þakka. Því
er ekki fyrir að fara hér heldur er, einsog
alltof oft, reynt að notfæra sér vinsældir
fyrri myndarinnar til að gera aðra eins. Á
sér sínar góðu hliðar en þær hverfa fyrir
hinum verri.
Her Alibi ★★
(Með allt í lagi)
Hreint ágætis skemmtun þarsem
klaufinn Tom Selleck líkir eftir Cary Grant
hér á árum áður. Vel er fléttað á milli hinnar
raunverulegu sögu og skáldskapar rithöf-
undarins en atriðin með Rúmenum og þar
með talið lokaatriðið heldur hugmynda-
snauð.
Bíóborgin
Batman ★★
Vinsældirnar eru greinilega djörfu
auglýsingasukki Warner-bræðra að þakka
fremur en kvikmyndinni sjálfri. Myndin á
sínar fyndnu hliðar þegar Jókerinn spriklar
og sprellar en annars nær Batman ekki
uppí nefið á sér fyrir útjaskaðri klisju. Ba-
singer er ekki einu sinni sexí og þá er nú
mikið sagt.
Lethal Weapon II ★★
(Tveir á toppnum 2)
Gibson og Glover eru gott gengi og
Pesci skemmtilega óþolandi en því miður
er myndin yfirkeyrð af ófrumlegum byssu-
bardögum og hvimleiðum hrottaskaþ. Ekk-
ert er þó verra en steingeldur söguþráður-
inn sem allir hafa séð áður.
Forever Friends ★★
(Alltaf vinir)
Um margt ágæt lýsing á langvarandi vin-
áttu tveggja ólikra kvenna. Agætlega
leikin, sérstaklega er Midler hrífandi í einni
buddy-myndinni enn. Myndin reynir hins-
vegar aö segja alitof mikið, einsog dæmi-
gerð væmin míní-sería, og veldur hún ekki
þessum mikla söguþræði.
Háskólabíó
Survival Quest ★
(Upp á líf og dauða)
Misheppnuð spennumynd með einum
rugl söguþræðinum enn. Állt saman heldur
rýrt í roðinu og segir auglýsingaplakatið allt
sem segja þarf.
Stjörnubíó
Magnús ★★★
Lang besta kvikmynd Þráins til þessa og
jafnframt í hópi betri kvikmynda sem gerð-
ar hafa verið hér á landi. Þráinn hefur náð
auknum þroska sem listamaður og byggir
mynd sína vel Uþp til að byrja með en ým-
issa brotalama fer að gæta þegar leysa á
úr vandamálum höfuðþersóna. Oft yndis-
legur gálgahúmor og Magnús er
sannkölluö skemmtimynd fyrir alla aldurs-
hóþa.
Baron Múnchhausen ★★★
(Ævintýri Múnchhausen)
Ævintýri barónsins af Miinchhausen
eftir lygasögum R. E. Rasþe gætu varla
fengið betri meðferð en hjá fyrrum Monty
Python fólkinu undir stjórn Terry Gilliam.
Sannkölluð fantasía sem allir geta haft
gaman af, jafnt ungviðið sem kvikmynda-
fríkin. Svona eiga ævintýri að vera.
Föstudagur 22. september 1989 ;NÝTT HELGARBLAÐ — SÍÐA 25