Þjóðviljinn - 27.09.1989, Blaðsíða 4

Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar__
___________KLIPPT OG SKQRIÐ
Raunir Þorsteins
Pálssonar
Fyrir nokkru hélt Sjálfstæöisflokkurinn ráöstefnu þar
sem hann reyndi aö finna sér stefnu í sjávarútvegsmálum
- nánar tiltekið: gera það upp við sig meö hverskonar
stýringu á fiskveiðum flokkurinn treysti sér til aö mæla. Af
frásögnum af ráðstefnu þessari mátti ráöa aö mjög ands-
tæö sjónarmið væru innan flokksins um þetta mál og þarf
þaö í sjálfu sér ekki aö koma neinum á óvart. Ekki heldur
þaö aö bersýnilega var uppi talsveröur ágreiningur milli
formanns Sjálfstæöisflokksins, Þorsteins Pálssonar, og
varaformann hans, Friöriks Sophussonar, um þessi mál.
Hinsvegar ráku menn upp stór augu þegar Morgunblaöiö
birti haröoröan leiðara á sunnudaginn þar sem Þorsteinn
Pálsson var gagnrýndur fyrir að taka þá afstööu á ráö-
stefnunni aö vísa algjörlega frá sér hugmyndum um sölu
veiðileyfa eöa auðlindaskatt. Einnig fékk Þorsteinn á
baukinn fyrir að vera ekki til viöræöna um það, að meö
upptöku kvótakerfisins hefði verið tekið upp einskonar
lénsskipulag : Eins og margir hafa bent á fengu þeir menn
sem af tilviljun stóðu í útgerð á tilteknum tíma sjóinn,
sameign þjóöarinnar, aö léni, og sá lénsréttur hefur veriö
aö breytast í einskonar eignarhald án þess aö nokkur fái
rönd við reist.
En aðalinntak gagnrýninnar var það, aö Þorsteinn
Pálsson heföi ekki staðiö sig í því hlutverki formanns „aö
vera sáttasemjari milli ólíkra sjónarmiða". Blaðiö segir að
fiskveiöistjórnin sé viökvæmasta og erfiðasta deilumál í
landinu og aö „með því aö taka svo ákveöna afstööu í
upphafi sjávarútvegsráðstefnunnar hefurformaður Sjálf-
stæöisflokksins gert sér erfiðara um vik en ella aö leiða
máliö til lykta þegar til landsfundar kemur.“
Þessi leiðari hefur aö sjálfsögöu farið mjög fyrir brjóstiö
á formanni Sjálfstæöisflokksins og hann hefur haft uppi
yfirlýsingar um þaö í fjölmiðlum aö Morgunblaöiö og rit-
stjóri þess Styrmir Gunnarsson komi Sjálfstæöisflokkn-
um ekkert viö! Sem er reyndar ekki ný kenning, en jafn
undarleg alltaf samt: ekki síst þegar til þess er tekið aö
Morgunblaðið, sem stynur þungan undan of miklu aö-
sendu efni, hefurgert Þorstein aö föstum greinahöfundi á
opnum sínum.
Hér skal engum getum aö því leitt hvort þetta mál allt
ber vitni um einhverskonar samblástur gegn Þorsteini
Pálssyni sem formanni Sjálfstæöisflokksins, sem gæti
reynst honum erfiður þegar á landsfund kemur. Hitt er
Ijóst að það er ekki lítið áfall fyrir Þorstein aö fá þann dóm í
sínu blaði að hann dugi ekki sem sáttasemjari. Það hefur
verið ein eftirlætiskenning á þeim bæ, aö Sjálfstæöis-
flokkurinn sem slíkur ætti að vera vettvangur málamiðl-
ana í þjóöfélaginu. Og þegar formanninum mistekst
gjörsamlega að bræöa sitt lið og þess ólíku hagsmuni
saman á ráðstefnu um afmarkað málefni, þá hljóta fleiri
en ritstjórar Morgunblaösins að spyrja: hvað þá um
landsmálapakkann allan? Og hvað með samstarfsmögu-
leika við önnur pólitísk öfl í landinu, sem eru enn til, hvaö
sem líður útbreiddri óskhyggju Flokksins stóra?
Það er athyglisvert, að þegar Þorsteinn Pálsson vísar
frá sér hugmyndum um sölu veiðileyfa, þá gerir hann það
undir þeim formerkjum að hann vilji sem minnst afskipti
ríkisins af þessum málum. Þarna er óbeint komið að
mikium höfuðverk Sjálfstæðismanna: þeir vilja trúa því að
í öllum greinum sé kenningin um lágmarksafskipti ríkis-
valds lausnarorðið eina. En sjálf vitneskjan um fiskstofn-
ana sem takmarkaða auðlind kallar hinsvegar á róttæk
afskipti almannavaldsins af fiskveiðum - svonefnd frjáls
samkeppni einstaklinga hefur engar hömlur í sér
geymdar sem kæmi í veg fyrir að sjórinn væri þurrausinn
á skömmum tíma. Á flökti milli kenningar og veruleika í
þessu stórmáli magnast svo sú ringulreið og það stefnu-
leysi sem einkennir allt atferli Sjálfstæðisflokksins í þess-
um málum.
ÁB
Frambjóðendur Sjálfstæðisflokksins í Reykjaneskjördæmi stilla sér upp fyrir framan Flugstöðina fyrir síðustu kosningar:
sjáið þið hvað við erum dugleg...
Við erum ábyrgir
Stundum hafa hægri flokkar
hér og þar i heiminum unnið
kosningasigra út á það eitt að
hamra oft á degi hverjum í öllum
tiltækum fjölmiðlum á einu ein-
földu vígorði. Og það er þetta
vígorð hér:
Við erum þeir einu sem kunna
að fara með peninga.
Ábyrgðarleysið, - það eru hin-
ir. vinstrimenn og miðjumenn og
það pakk allt.
Til dæmis munum við ekki bet-
ur en að Kristilegir í Vestur-
Þýskalandi hafi unnið þann kosn-
ingasigur sem dugði þeim til
stjórnarforystu einmitt með
þessu einfalda ráði sem áðan var
um getið.
Reyndin er samt allt önnur.
Sukk til hægri
Ólafur Ragnar fjármálaráð-
herra var á dögunum að minna
okkur á dýrkeyptan kosningavíx-
il Sjálfstæðismanna, á Flugstöð-
ina sem varð að feiknalöngum
miðgarðsormi sem ætlar að svel-
gja í sig fimm miljarði í taprekst-
ur og afborganir af lánum á næstu
árum. Það er kannski ókurteisi
að minnast á það, en ekki munum
við betur en leiðarahöfundar
Tímans og Alþýðublaðsins hafi
endilega viljað eigna sínum
mönnum Flugstöðina - þeas.
áður en menn fóru að reikna
dæmin. En það er sama: einmitt
Sjálfstæðisflokkurinn lagði sig
allan fram um að eiga gripinn,
eins og myndin sem hér fylgir
með minnir á.
Svavar Gestsson minnti líka á
það um daginn að þegar Sjálf-
stæðisflokkurinn stýrði ríkis-
stjórn hér fyrir skemmstu í hinu
mesta góðæri, tókst samt að reka
ríkissjóð (á árunum 1986 til 1987)
með átta miljarða króna halla (á
verðlagi því sem nú gildir). Við-
skiptahallinn við útlönd var og
gífurlegur - eins þótt þjóðarfram-
leiðslan hefðí sjaldan eða aldréi
tekið jafnstóran kipp.
Og þetta er ekkert einsdæmi.
Arfleifð Reagans
Þegar Reagan forseti í Banda-
ríkjunum lét af embætti voru
menn um stund með nokkrar
glýjur í augum út af því, að hann
hafði viljað kveðja söguna sem
friðarhöfðingi og var orðinn til-
tölulega samstiga mótleikara sín-
um í heimstaflinu, Gorbatsjov
Sovétforseta, í samningum og til-
lögum sem greiddu fyrir afvopn-
un. Menn sáu því ekki fyrr en
seinna hve grátt þetta átrúnað-
argoð fjölmargra hægrimanna
hafði í rauninni leikið sinn þjóð-
arbúskap, sitt fólk.
Dálkahöfundurinn Russel
Baker hefur minnt á það, að for-
setaefni og aðrir frambjóðendur í
Bandaríkjunum hafa jafnan þurft
á einhverjum skálki að halda,
einhverju skuggalegu afli, sem
hefur skapað Skelfilegt Ástand,
sem er Ógn við Bandaríkin.
Stundum voru það andskotans
kommúnistarnir sem höfðu
skapað Ástandið, stundum fjöl-
miðlarnir, eða þá djöfuls egg-
hausarnir (menntamennirnir) -
að ekki sé talað um Kerfið, sem
var einatt skrifað með stórum staf
eins og til að koma í veg fyrir að
menn efuðust um að svo skelfi-
lega útlínulaust kvikindi væri til.
En, segir Baker, það var Reag-
an sem var fyrstur til að berjast
undir þeim gunnfána að það væri
ríkisstjómin sem væri hið illa afl í
samfélaginu, sem öllu spillti og
fordjarfaði. Þessi áróður gekk vel
í Bandaríkjamenn, enda munu
þeir eiga sér tölverða hefð í að
vantreysta stjórnvöldum -
jafnvel mun sterkari en þá van-
traustshefð er sem hefur verið við
lýði hjá íslendingum. Og Reagan
lét sem hann hefði í fullu tré við
Stjórnina - hann var hinn snari og
úrræðagóði minkur í rugluðu
hæsnabúi pólitíkusanna.
Og síðan vakna Bandaríkja-
menn upp við vondan draum.
Reagan og hans menn hafa rekið
sinn búskap af því sjaldgæfa
ábyrgðarleysi, að fjárlagahallinn,
sem var ærinn fyrir, þrefaldaðist,
og Bandaríkjamenn gerðust
skuldugasta þjóð heimsins. Þetta
gerðist m.a. með því móti að
þeim sem best voru settir var
hyglað með skattalækkunum ( og
höfðu þó ótal smugur áður til að
koma sér undan sköttum eins og
nærri má geta). Annað dýrt
ábyrgðarleysi sem velt er yfir á þá
sem síðar koma er tengt því, að
allt var látið reka á reiðanum í
kjarnorkuiðnaði og ekki síst í
k j arnorku vopnaframleiðslunni.
Þar hefur hlaðist upp vandi í
nauðsynlegum stórviðgerðum á
gömlum verksmiðjum og brýnum
ráðstöfunum til að losna með
sæmilega viðunandi hætti við
geislavirkan úrgang sem metinn
er á meira en hundrað miljarði
dollara.
í þriðja lagi nefna bandarískir
dálkahöfundar ( m.a. Anthony
Lewis í New York Times) það
hneyksli sem kennt er við „spari-
fé og lán“. Sem fyrrgreindur Ant-
hony Lewis kallar ógeðslegt
dæmi um það hvernig einkaaðilar
fengu að maka krókinn á kostnað
almennings. En Reagan og hans
menn hleyptu óprúttnum þrösk-
urum í sparifé landsmanna með
þeim hætti að gífurlegar fúlgur,
ríkisábyrgðar, gufuðu upp í ljós-
fælnum viðskiptum og sukki.
Kostnaðurinn af þessu ævintýri
leiðir til aukaútgjalda fyrir
bandaríska skattgreiðendur sem
nema munu að minnsta kosti
hundrað miljörðum dollara á
næstu tíu árum - og þó eru öll kurl
hvegi nærri komin til grafar.
Og svo mætti áfram halda.
Lömun
Þetta leiðir allt saman til þess,
segir Anthony Lewis, að fólk er
svo lamað af vonbrigðum með
stjórnmálamenn, að öngvir
stjórnmálamenn þora að reyna
neitt nýtt. Og þegar George Bush
blæs nu í hérlúðra gegn eiturlyfj-
um ( sem nú eru Ovinurinn sem
skapar Skelfilegt Ástand eftir að
Rússar duttu úr því hlutverki), þá
taka menn þeim nauðsynlega
hernaði með fyrirvara miklum.
Ekki endilega vegha þess að
Bandaríkjamenn vilji ekki greiða
þá skatta sem þarf til að berjast
við eiturlyfjafaraldurinn, heldur
af því að þeir treysta því ekki að
peningunum verði varið eins og
til stóð.
Gáum að þessu.
ÁB
Miklir
framtíðarvíxlar
þlÓÐVILJINN
Síðumúla 6'108 Reykjavík
Sími: 68133
Kvöldsími: 681348
Símfax: 681935
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Ritstjóri: Árni Bergmann.
Fróttastjóri: SiguröurÁ. Friðþjófsson.
Aftrir blaftamenn: Dagur Þorleifsson, Elías Mar (pr.), Guðmundur
Rúnar Heiðarsson, HeimirMár Pétursson, HildurFinnsdóttir(pr), Jim
Smart(ljósm.), Lilja Gunnarsdóttir, ólafurGíslason.ÞorfinnurÖmars-
son (íþr.), Þröstur Haraldsson.
Skrífstofustjóri: Sigrún Gunnarsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Olga Clausen.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Unnur
Ágústsdóttir.
Sfmavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Þorgerður Sigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbreiðslu-ogafgreiðslustjóri:GuðrúnGísladóttir.
Afgreiftsla: Bára Sigurðardóttir, Halla Pálsdóttir, Hrefna
Magnúsdóttir.
Innheimtumaftur: Katrín Bárðardóttir.
Utkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síftumúla 6, Reykjavfk, símar: 68 13 33 & 68 16 63.
Sfmfax:68 19 35
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verft í lausasölu: 90 kr. Nýtt Helgarblaft: 140kr
Askriftarverö á mánufti: 1000 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 27. september 1989