Þjóðviljinn - 06.10.1989, Blaðsíða 19

NÝTT HELGARBLAÐ - SlDA 1»
Hugsað í litum
Valgarður Gunnarsson: Er fyrst og fremst að
sækjast eftir að sjá hvernig liturinn fúnkerar
Valgarður Gunnarsson list-
málari, sem opnar málverkasýn-
ingu í Nýhöfn á morgun, segir
innihald eða merkingu mynda
sinna vera lítinn hluta verkanna,
það sem hann hafi mestan
áhuga á sé að gera tilraunir með
að hnoða saman litum. - Ég hef
mikla ánægju af að mála, segir
hann, - fyrir mér er það aðalat-
riðið.
- Ég sýni olíumálverk frá
þessu ári, og viðfangsefnin, því
maður verður samt sem áður að
velja sér slíkt, eru mestan partinn
sitjandi fígúrur, hálfpartinn eins
og stólar. Þetta eru mjög einfald-
ar myndir og kyrrar, það er að
segja að mótívin eru eitthvað sem
aðeins utanaðkomandi kraftar
geta hreyft og mætti ef til vill sjá
þau sem tákn um einhverja eilífa
bið. Þessar fígúrur hafa beðið svo
lengi að þær eru um það bil að
verða hluti af landslaginu. Eru
menn ekki oftast nær að bíða eftir
einhverju? ... Og svo gerist nátt-
úrlega ekki neitt.
- Annars er ég fyrst og fremst
að sækjast eftir að sjá hvernig lit-
urinn fúnkerar. Ég reyni að fá
hann til að verða að einhverju í
sjálfu sér og er yfirleitt ánægður
með mynd þegar mér finnst mér
hafa tekist að fá lit málverksins,
form þess og viðfangsefni til að
smella saman í eina heild. Ég hef
ekki gert mikið af því að skil-
greina það sem ég er að gera. Ég
byrja út frá einhverju einföldu
formi, en verð mjög fljótlega
upptekinn af málningarvinnunni
sjálfri, enda skiptir hún mig
mestu. Að mála mynd til að
koma einhverjum boðskap til
skila eða segja eitthvað ákveðið
finnst mér frekar heyra undir
myndskreytingar.
- Ég nota yfirleitt mjög grunnt
rými. Þetta liggur allt á yfirborð-
inu, ef það er dýpt í þessum mál-
verkum er hún í litnum og þeim
stemmningum sem mér hefur
tekist að kalla fram. Það má segja
að sumar þessar stemmningar séu
óbein áhrif frá landslagi, ákveð-
inni birtu eða minningu um áhrif
eða lit. Ég hugsa í litum, enda fer
ekki hjá því að málverk sé fyrst
og fremst hugsað sem eitthvað
fyrir augað. Það sem er í þessum
verkum skilst með því að horfa á
þau, þannig eru þau hugsuð, þau
Valgarður Gunnarsson: Aðalatriðið er að mála.
Mynd - Jim Smart.
eru ekki eitthvað sem maður skýra til þess að geta skilið hvað
verður að hlusta á einhvem út- um er að ræða. LG
við neitt veldur honum skapraun
og reiði. Og þetta er ekki per-
sóna, sem bregst við sem þro-
skaður einstaklingur og sættir sig
við vonbrigðin, heldur æpir hann
og öskrar og fer í fýlu.
Móðgað yfirvald
- Það sem felst í hlutverkinu er
að sýna þetta móðgaða yfirvald,
sem missir allt út úr höndunum.
Honum er ákaflega mikilvægt að
halda virðingu sinni, en í hvert
skipti sem leikið er á hann kemst
þessi virðing í hættu. Staða hans
krefst þess að hann sé sterkur og
að litið sé upp til hans, en slíkt
verður ákaflega erfitt þegar allir
leggjast á eitt um að njósna urn
hann og leika á hann. Operuna í
gegn beitir hann frekju og blekk-
ingum til að endurvinna virðingu
undirsátanna en ekkert gengur
þar til í lokin, að hann gerir loks-
ins heiðarlega játningu og biður
konu sína fyrirgefningar.
- Greifinn er mjög kven-
samur, eins og títt var um aðals-
menn á þessum tíma. Hann elsk-
ar að vísu konu sína en hefur alla
tíð getað fengið þær konur sem
hann benti á auk hennar. Áður
en óperan hefst hefur hann lýst
því yfir að hann afnemi þann rétt
lénsherrans að eyða brúð-
kaupsnóttinni með konum undir-
sáta sinna, en þann rétt vill hann
nú taka sér aftur með Súsönnu,
þjónustustúlku konu sinnar, sem
ætlar að giftast Fígaró, þjóni
hans.
- Óperunni lýkur með því að
greifinn sættir sig við það í fyrsta
skipti á ævinni að taka tillit til
annarra og ég tel hann vaxa við
þá ákvörðun. Að mínu mati
þroskast hann sem persóna í
Íeiknum, þótt slíkt sé vissulega
túlkunaratriði. Sá sem leikstýrði
mér í þessu hlutverki þegar ég var
í skóla hélt því fram að greifinn
gæfist upp vegna þess að hann
neyddist til þess en að hann
breyttist í rauninni ekki neitt, en
ég er ekki sammála því. Mér
finnst tónlistin gefa til kynna að
persónan hafi í raun og veru
þroskast. Þegar þau syngja öll
saman í lokin og biðja hvert ann-
að afsökunar breytist tónlistin,
verður hátíðlegri og svolítið í átt-
ina að kirkjutónlist og þannig
finnst mér Mozart gefa til kynna
að raunveruleg hugarfarsbreyt-
ing hafi átt sér stað.
LG
íslenska óperan tekur aftur
upp sýningar á Brúðkaupi Fígar-
ós nú um helgina, en fimm sýn-
ingar eru fyrirhugaðar á Brúð-
kaupinu áður en farið verður að
huga að næsta verkefni Óper-
unnar. Hlutverkaskipan er
óbreytt nema að því leyti að nýr
maður tekur við hlutverki
Greifans kvensama; Bandaríkja-
maðurinn Keith Reed, tekur við
af Kristni Sigmundssyni.
Keith Reed flutti hingað til
lands síðastliðið vor og kennir nú
við Söngskólann og Kennarahá-
skóla íslands auk þess sem hann
syngur í Óperunni. - Ég lauk
MA prófi frá Tónlistarháskólan-
um í Indiana í maí í vor, segir
hann. - Það er stærsti tónlistar-
skóli í heimi og ég hef því haft
mörg tækifæri til að koma fram á
námsárunum, hef til að mynda
sungið hlutverk Greifans í Brúð-
kaupi Fígarós, „Þann illa“ í
ævintýrum Hoffmanns og í Peter
Grimes eftir Britten svo eitthvað
sé nefnt. Við konan mín, sem er
íslensk, komum svo hingað eftir
að ég lauk prófi og þá prufusöng
ég fyrir hlutverk Greifans. Það
varð úr að ég byrjaði minn feril
sem atvinnusöngvari hér á landi
og ég er mjög ánægður með það
tækifæri.
- Mér finnst ég mjög heppinn
að fá að byrja með svona góðu
fólki. Ég varð undrandi á því að
hér væri svo mikið af hæfileika-
fólki, sem hefði lært hér og vildi
leggja sinn metnað og sína hæfi-
leika í að halda hér uppi góðri
óperu. Ef við berum Reykjavík
saman við borg af sömu stærð í
Bandaríkjunum kæmi aldrei til
greina að þar þrifist ópera í þess-
um gæðaflokki.
Hagsmuna-
árekstur
herra og þjóna
En hvernig hefur gengið að
ganga inn í hlutverk annars
manns ísýningu sem erþegar full-
mótuð?
- Það hefur gengið mjög vel.
Fólk hefur tekið mér vel og gert
mér auðvelt að falla inn í hópinn,
og ég tel Þórihildi Þorleifsdóttur
leikstjóra eiga mestar þakkir
skildar fyrir hvað þetta hefur allt
gengið snurðulaust fyrir sig.
Henni hefur tekist að sameina
alla þræðina og hefur komið því
sem ég hef fram að færa inn í
sýninguna, svo ég er mjög ánægð-
ur og tel mig heppinn að hafa
fengið að byrja minn feril sem
atvinnusöngvari á svo jákvæðan
hátt.
- Brúðkaup Fígarós er samið
eftir leikriti eftir franska skáldið
Beaumarchais, leikrit, sem á sín-
um tíma var talið einn af neistun-
um, sem stuðluðu að frönsku
byltingunni. Þar kemur berlega í
ljós það hyldýpi, sem er á milli
há- og lágstétta, auk þess sem
herrarnir eru dregnir fram sem
hálfgerðir þursar sem sniðugir
þjónar geta leikið á. Þetta leikrit
þótti slík ádeila á ríkjandi skipu-
lag í Frakklandi að konungur
bannaði það. ítalinn Lorenzo da
Ponte, sem skrifaði óperutextann
upp úr leikritinu, dregur að vísu
mjög úr þeirri ádeilu sem í því
felst, en á þeim tíma sem óperan
er samin var þetta samt sem áður
nokkuð skörp gagnrýni. Þarna er
fjallað um hagsmunaárekstur
herra og þjóna, og það eru þjón-
arnir sem fara með sigur af hólmi.
- Greifinn syngur dásamlega
tónlist, en sem persóna er hann
ekki par heillandi. Hann er í
rauninni ekki þroskaðri en
spilltur tíu ára pottormur, sem
hefur alla tíð fengið allt sem hann
benti á, og óperan fjallar um það
hvernig hann í fyrsta skipti lendir
í því að fá ekki vilja sínum fram-
gengt. Hann er vanur því að hlut-
irnir séu aðeins á einn veg; þann
sem honum hentar best, svo það
að hann ræður ekki lengur neitt
Keith Reed
í hlutverki
Greifans: Mér
finnstGreifinn
þroskastvið
að neyðast
til að taka tillit til
annarra. Mynd
-JimSmart.
Nýr Greifi
í Fígaró
Keith Reed: Greifinn er eins og spilltur tíu ára
pottormur