Þjóðviljinn - 12.10.1989, Page 1

Fimmtudagur 12. október 1989 170. tölublað 54. órgangur
Fjárlög
Á leið í stöðugleikatímabil
Þriggja milljarða halli áfjárlögum 1990. Frumvarpið einkennist af aðhaldi,jöfnunaraðgerðum og kerfisbreytingum.
Halli nœsta árs lœgri en áþessu ári sem hlutfall afvergri landsframleiðslu
Fjármálaráðherra, Ólafur
Ragnar Grímsson, lagði í gær
fyrir Alþingi fjárlagafrumvarp
ríkisstjórnarinnar fyrir næsta ár.
Vegna samdráttar í íslenskum
þjóðarbúskap segir Ólafur að
ákveðið hafí verið að leggja frum-
varpið fram með tæplega þriggja
milljarða halla. Hins vegar feli
frumvarpið í sér forsendur til að
skapa grundvöll fyrir nýtt stöðug-
leikatímabil í íslenskum efn-
hagsmálum og að millifærslukerfí
Qármagns verði lagt af. Atvinnu-
vegir og verkalýðshreyfíng verði
sjálf að axla ábyrgð á eigin samn-
ingum, rikisstjórnin hafí með
Qárlagafrumvarpinu skapað
efnahagslegt umhverfí sem þessir
aðilar verði að laga sig að.
Að sögn Ólafs Ragnars byggir
grundvöllur fjárlagafrumvarps-
ins á stöðugleika í gengismálum,
jafnvægi í peningamálum og
minnkandi verðbólgu og við-
skiptahalla. Fjárlagafrumvarpið
sé í raun burðarás efnahagsstefnu
ríkisstjórnarinnar og umfangs-
mesta efnahagsaðgerð hennar.
Ekki þýði fyrir atvinnuvegina og
samingsaðila vinnumarkaðarins
að koma til ríkisstjórnarinnar
biðjandi um gengisfellingu eða
auknar niðurgreiðslur eftir ára-
N mótin. Með fjárlagafrumvarpinu
hefði ríkisstjórnin í raun kynnt
sínar efnahagsaðgerðir fyrirfram.
Eitt megineinkenni frumvarps-
ins er aðhald á flestum sviðum .
Ríkisútgjöld lækka að raungildi
um 4% frá þessu ári, eða um 4
milljarða. Fjármálaráðherra
sagði að það væri í fyrsta skipti á
þessum áratug sem ríkisútgjöld
lækkuðu. Þá lækkuðu tekjur
ríkisins að raungildi um 1,5
milljarð og skatthlutfall yrði því
óbreytt sem hlutfall af landsfram-
leiðslu. Halla næsta árs á að fjár-
magna að fullu með innlendum
lántökum, að sögn Ólafs, þannig
að erlend skuldabyrði ykist ekki
og vextir hækkuðu ekki.
Þættir í fjárlagafrumvarpinu
sem verka eiga til jöfnunar í
samfélaginu, eru að lægra þrep
virðisaukaskatts, 13%, verður á
algengustu matvælum, svo sem Félagslegar íbúðir verða Iátnar stofnunar hækkar um 60% í
kjöti, fiski og innlendu grænmeti. hafaforgang. Framlag til byggða- krónutölu og framlög til fram-
Ólafur Ragnar Grímsson segir fjárlagafrumvarp ársins 1990 skapa nýjan grundvöll (íslensku efnahagslífi.
Rafiðnaðarmenn
Línur flækjast
Símasambandslaust við Bretland og Bandaríkin að hluta. Ekki hœgt að
hringja innanbœjar í Þorlákshöfn
Kvikmyndir
Góðaðsókn
á Listahátíð
Eins og kunnugt er stendur
Kvíkmyndahátíð Listahátíðar nú
yfir í Regnboganum. Að sögn
Árna Þórarinssonar í undirbún-
ingsnefnd fyrir hátíðina hefur að-
sókn hingað til verið nokkuð góð
og fer vaxandi með hverjum degi.
Þegar hefur verið uppselt á
nokkrar sýningar þannig að viss-
ara er að tryggja sér miða tíman-
lega. Menn skulu líka vara sig á
að láta tímann hlaupa frá sér því
hátíðin stendur aðeins til 17. okt-
óber. Fjallað er um einstakar
kvikmyndir á hátíðinni á síðu 8 í
dag- -þóm
Ef eitthvað kemur upp á getum
við ekki hringt í lækni eða
slökkviliðið nema þá að hlaupa á
milli húsa. Þannig að ástandið í
símamálunum hér innanbæjar er
mjög alvarlegt, sagði Guðmund-
ur Hermannsson sveitarstjóri
Ölfushrepps. En vegna verkfalls
rafíðnaðarmanna hafa Þorláks-
hafnarbúar ekki getað hringt
innanbæjar í nokkra daga. Ekki
fékkst undanþága til að gera við
hluta símstöðvar sem sér um tal-
samband við útlönd, þannig að
ekki er hægt að ná sambandi við
Bretland og hluta Bandaríkj-
anna.
Þegar Þjóðviljinn fór í prentun
hafði engin hreyfing komist á við-
ræður rafiðnaðarmanna og við-
semjenda þeirra. En þeir sátu hjá
ríkissáttasemja fram á kvöld.
Rafiðnaðarmenn eru örðnir treg-
ir á undanþágur. Þeir minntu
sjónvarpið á það í gær, að þá um
kvöidið rynni út undanþága um
útsendingu auglýsinga. Ekki hef-
ur verið skipt um sérstaka spólu
sem skráir símtöl farsíma, en
venjulega er skipt um hana viku-
lega. Símtöl í gegnum farsíma
gætu því stöðvast.
Erfítt er að ná símasambandi
við og frá Mosfellsbæ. Ekki hefur
verið tekin afstaða til undan-
þágubeiðni. Sveitarstjóri Ölfus-
hrepps hefur sent tvær undan-
þágubeiðnir til verkfallsnefndar
ráfiðnaðarmanna um að síman-
um verði kippt í lag en árangurs.
-grh
kvæmdasjóða aldraðra og fatl-
aðra halda sér í krónutölu.
Tvær kerfisbreytingar hafa
mest áhrif á fjárlagafrumvarpið
að sögn Ólafs Ragnars. Virðis-
aukaskatturinn fæli í sér að end-
urgreiðslum ríkissjóðs á uppsöfn-
uðum söluskatti til atvinnuveg-
anna, yrði hætt og samkeppnis-
aðstaða íslenskra fyrirtækja batn-
aði. Önnur kerfisbreyting sem
hefði mikil áhrif væri ný verka-
skipting ríkis og sveitarfélaga.
f gögnum frá fjármálaráðu-
neytinu kemur í ljós að hlutfall
hallans á ríkissjóði fer lækkandi
með tilliti til vergrar landsfram-
leiðslu. Árið 1986 var þetta hlut-
fall -1,2%, 1987 -1,3%, 1988
-2,8%, 1989 -1,6% en á næsta ári
er þetta hlutfall áætlað -0,8%.
Hrein lánsfjárþörf ríkissjóðs á
næsta ári verður samkvæmt frum-
varpi 1,6 milljarðar. Sérfræðing-
ar fjármálaráðuneytisins segja að
með því að hafa 3 milljarða halla
á fjárlögum næsta árs, skapi
lánsfjárþörf ríkissjóðs lítil
þensluáhrif, eða um 370 milljónir
króna. Ef hallinn hefði verið
meiri, myndi það annað hvort
leiða til hærri vaxta eða vaxandi
skuldabyrði erlendis. En á næsta
ári mun ríkissjóður í raun bæta
stöðu sína gagnvart Seðlabank-
anum um einn milljarð, sem þýð-
ir að grynnkað er á höfuðstól
skulda erlendis.
Indriði Þorláksson, hjá Fjár-
laga og hagssýslustofnun, vakti
athygli á því að ef ríkissjóður
losnaði undan þeim miklu vaxta-
greiðslum sem hann þyrfti að
standa skil á, tæplega 10
milljörðum, yrðu 6 milljarðar í
afgang hjá ríkissjóði. Þetta væri
þó nokkur einföldun þar sem al-
menningur myndi greiða hluta
þessara vaxta ma. með hærra
orkuverði ef ríkissjóður tæki ekki
á sig vissar skuldir orkufyrir-
tækja.
Heildartekjur ríkissjóðs á
næsta ári eru áætlaðar 90,4
milljarðar en heildargjöld 93,2
milljarðar.
-hmp
Bankar
Vextir lækka
Víxilvextir einkabankanna
lækkuðu í gær úr 29% í 27,5%.
Utvegsbankinn hækkaði hinsveg-
ar víxilvexti sína úr 27% í 27,5%.
Landsbankinn og Búnaðarbank-
inn eru hinsvegar enn með 26%
víxilvexti.
Landsbankinn og Búnaðar-
bankinn breyttu hjá sér
innlánsvöxtum og hækkuðu vext
ir af Kjörbók Landsbankans og
eru nú 17% á óverðtryggðum
kjörum og 3% á verðtryggðum
kjörum. Gullbók Búnaðarbank-
ans hækkar úr 16,6% í 20% og
Metbók úr 18,8% í 23,2%.
Þá hækkar Verslunarbankinn
vexti á yfirdráttarlánum úr 33% í
34% en Iðnaðarbankinn lækkar
sömu vexti úr 33% í 32,5%.
-Sáf