Þjóðviljinn - 12.10.1989, Blaðsíða 2

Frá síðasta VMSÍ-þingi á Akureyri 1987, - þar sem Karvel var kosinn varaformaður.
Harka í burðaiiiðnum
Kjaramálastefnu fyrir næstu
samningalotu Verkamanna-
sambands Islands verður ætlaður
rúmur tími á þingi sambandsins
sem hefst í dag. VMSÍ ætlar sér
stóran hlut í heildarstefnumörk-
uninni næstu misseri og þaðan má
vænta andsvara við stefnu Vinnu-
veitendasambandsins. Hjá VSI
hefur línan verið lögð, - og
skýrist með hverjum deginum
sem líður frá yfirlýsingu Einars
Odds Kristjánssonar formanns
VSÍ á fundi Verslunarráðsins ný-
lega. Með henni gaf Einar tóninn
og gerði lýðum Ijóst að VSÍ yrði
ekki til umræðu um kauphækk-
anir, - enga verðtryggingu á laun
og umræðugrundvöllur samn-
inga yrði „lágmörkun kaupmátt-
arskerðingar “ fyrir næsta ár.
VMSf-þingið mun gefa tóninn
fyrir mótun kröfugerðar fyrir
næstu samninga. Vísbendingar
um það sem er á oddinum hjá
fulltrúum eru samþykktir verka-
lýðsfélaga víða um land og sam-
taka þeirra. Margar þeirra eru
varlega orðaðar og bíða þess að
þingfulltrúar taki af skarið þar
sem óðum styttist í næstu samn-
ingalotu.
Tengsl við
ríkisstjórnina?
Sérfræðiálit sem lögð verða til
grundvallar umræðunni á þinginu
eru samin af þar til gerðum
ráðnum sérfræðingum. Sumir
þeirra hafa á hinn bóginn tengsl
við ríkisstjórnina og atvinnu-
stefnu hennar beint eða óbeint.
Nokkrir „andófsmenn“ innan
verkalýðs hreyfingarinnar sem
Þjóðviljinn hafði samband við
telja valið á faglegum ráðgjöfum
nú vera tákn um nánari tengsl
VMSÍ við „ máttarvöldin" í
þjóðfélaginu en um langa hríð.
Gildir þar einu hvort um „vinstri"
eða „hægri“ samsteypu-
ríkisstjórnir hefur verið að ræða.
Þá er bent á að hörð viðbrögð
þungavigtarmanna innan VMSÍ
gegn vaxtahækkunum viðskipta-
bankanna nýlega sýni sterkari
tengsl við ráðamenn í ríkisstjórn,
- og jafnvel Seðlabanka.
Sérfræðingarnir sem um ræðir
eru Birgir Árnason hagfræðingur
og aðstoðarmaður Jóns Sigurðar-
sonar iðnaðarráðherra. Hann
fjallar um stóriðju og virkjanir.
Tengsl hans gefa tilefni til að
spyrja að hve miklu leyti sjón-
armið ráðherrans nái inn á þing-
ið. Birgir stendur jafnframt fram-
arlega í forystu ungra krata. Jó-
hann Antonsson viðskiptafræð-
ingur og varaformaður stjórnar
Atvinnutryggingasjóðs hefur sett
saman greinagerð fyrir þingið um
sjávarútveg og fiskvinnslu. Sig-
urður Jóhannesson hagfræðingur
er fyrrum starfsmaður Kjara-
rannsóknarnefndar og skilar
þinginu greinargerð um kjaramál
og lífeyrismálin leggur Hrafn
Magnússon framkvæmdastjóri
Almennra lífeyrissjóða fyrir.
Samábyrgö með
vinnuveitendum?
Verkalýðsfélög hafa á undan-
förnum misserum sum hver lagt
út í fjárfestingar í atvinnufyrir-
tækjum. Nefna má dæmi frá
Höfn í Hornafirði og Seyðisfirði,
- þó ólík séu. Annarsvegar er
þátttaka verkalýðsfélags tilkom-
in vegna kaupa á atvinnutæki
(skipi) hinsvegar vegna gjald-
þrots fyrirtækis og stofnun nýs í
kjölfar þess. Það hefur ætíð verið
viðkvæmt mál innan verkalýðs-
hreyfingarinnar hversu langt
skuli gengið í samkrulli við vinnu-
veitendur, bæði vegna takmark-
aðs fjármagns og erfiðari stöðu
eftir á við samningaborðið. Málið
í BRENNIDEPLI
er skylt afstöðu fólks í verkalýðs-
hreynngunni til bankareksturs en
þó álíta sumir vera umtalsverðan
mun hér á og verja fjárfestingar
verkalýðsfélaga í atvinnufyrir-
tækjum með röksemdum um
tryggingu atvinnutækifæra og
byggðastefnu auk þess sem það
telur að þannig séu peningasjóðir
verkalýðsfélaganna betur tryggð-
ir (sé um arðbæran atvinnurekst-
ur að ræða).
Ólík afstaða fólks bæði í for-
ystu verkalýðshreyfingarinnar og
í rótum hennar til bankastarfsemi
hefur glögglega komið fram eftir
að ákveðið var að ganga inn í
væntanlegan íslandsbanka. Nú
þegar, sjást skil á milli skoðana
þeirra sem hafa það hlutverk að
gæta hagsmuna bankans (for-
maður bankaráðs, fulltrúi
Dagsbrúnar í bankaráði Alþýðu-
bankans o.fl.)og þeirra sem frá
upphafi hafa verið andsnúnir
samferð verkalýðs með iðnrek-
endum og verslunareigendum í
sameiginlegum bankarekstri. Nú
íljósi þess að nán-
ari tengsl virðast
nú vera meðfor-
ystu VMSÍ ogrík-
isstjórn má búast
við erfiðri göngu
fyrir þá sem stefna
í aukna hörku við
samningaborðin
eftir þetta þing
þegar skilin hafa skerpst leitar
fólk til hugsjónarinnar og það er
líklegt að VMSÍ-þingið verði
grundvöllur frekari ákvarðanna í
þessum málum þar sem spurning-
in hefur óðfluga nálgast pólitískt
eðli sitt ekki síður en það rekstr-
arhagfræðilega.
Ábyrgðarstörf og
samningaþóf
í ljósi þess að nánari tengsl
virðast nú vera með forystu
VMSÍ og ríkisstjórn má búast við
erfiðri göngu fyrir þá sem stefna í
aukna hörku við samningaborðin
eftir þetta þing. í samningum
skipta forystustörfin miklu og í
kosningum innan VMSÍ á laugar-
daginn gerir fólk kröfu til þess að
útkoman endurspegli málefnin.
Viðmælendur Þjóöviljans telja
að hér sé ekki um að ræða spurn-
ingu um einn mann til eða frá, -
út úr eða inn í stjórn. Þeim sem
tamt er að líta fyrst á styrk per-
sónanna og síðan á málefnin
hljóti að vera freisting af því að
spá í samsetningu á forystu VSÍ, -
toppstöðurnar meðal atvinnu-
rekenda og skoða síðan mögu-
leika á sterkri samningasveit
VMSÍ. Spurningin geti því orðið
þessi: á að senda vana verkalýð-
sforkólfa á sitjandi forystu VSÍ
eða nýtt fólk gegn nýju fólki þar?
í því sambandi minnist fólk þess
hvernig samningamenn á báða
bóga sem „vanir" eru hver öðrum
geta orðið erfiðir ljáir í þúfu og
lengt samningaþref. Hinu má
ekki gleyma að sókn VMSÍ-
forystunnar í sérfræðinga til að
semja greinagerðir og tillögur
fyrir þetta þing getur einnig verið
vísbending um aukna áherslu á
fagleg vinnubrögð.
Vegna pólitískrar skiptingar á
toppstöðunum innan VMSÍ, sem
fæstir telja að raskist á þessu
þingi, kann að vera athyglisvert
að skoða þá kreppu sem kratar
ganga í gegnum í dag og næstu
tvo. Pétur Sigurðsson forseti
ASV er krati og orðaður sem er-
fingi á sæti Karvels Pálmasonar í
varaformannsstarfið. Pétur hefur
setið á móti núverandi formanni
Vinnuveitendasambandsins Ein-
ari Oddi í áraraðir við samninga-
borðið á Vestfjörðum .Þeir áttu
til dæmis mikið samstarf þegar
hópbónus var komið í flest frysti-
hús á Vestfjörðum á einum vetri
og verða að teljast frumkvöðlar
að því kerfi. Það kann því að fara
eftir skoðunum manna á hversu
æskilegt er að hafa þvílíka fortíð ,
-eða „haldgóða reynslu“ hvort
kratar þrýsta fast eða Iétt á Pétur.
Aðrir benda á að gegn „hópbón-
usfurstanum" Einari Oddi væri
eðlilegast að senda hagvanann
fulltrúa úr sal: hópbónuskonu.
fmg
FRÉTTIR
Innanlandsflug
Meiri samkeppni
Arnarflug sækir um aðfljúga á þrjá staði sem
Flugleiðir þjóna
Arnarflug hefur sótt um til sam-
gönguráðuneytisins að fá að
fljúga áætlunarflug á þrjá staði
sem Flugleiðir hafa nú einkaleyfl
á að fljúga tU. Þetta eru Höfn í
Hornafirði, Húsavík og Patreks-
fjörður. Flugleyfum verður
endurúthlutað til flmm ára um
næstu áramót og segir Steingrím-
ur J Sigfússon, samgönguráð-
herra að tvær leiðir komi tU
greina í þessum efnum.
í samtali við Þjóðviljann sagði
Steingrímur að menn hefðu horft
til tveggja möguleika með innan-
landsflugið. Annars vegar að
veita sérleyfi á ákeðna staði undir
ákveðnu og virku eftirlitskerfi,
sem hefði það verkefni að fylgjast
náið með hvernig flugfélögin
þjónustuðu sína ákvörðunar-
staði. Hins vegar væri hægt að
hugsa sér hvort réttlætanlegt væri
að opna fyrir einhverja sam-
keppni. Engum komi þó til hugar
annað en að sú samkeppni gæti
aldrei orðið nema takmörkuð og
mjög stýrð. Ráðherra sagðist
ekki vilja tjá sig mikið um málið í
fjölmiðíum að svo stöddu. Aðilar
eins og Flugmálastjórn og Flugr-
áð ættu eftir að fjalla um það.
Jörundur Guðmundsson,
markaðsstjóri Arnarflugs innan-
lands, sagði að félagið hefði þeg-
ar skrifað bæjarstjórnum þeirra
þriggja bæjarfélaga sem félagið
hefði sótt um áætlun til. Félagið
vildi fá að fljúga þrjá daga í viku
til Hafnar og Húsavíkur, tvisvar á
dag. En aftur á móti sækti félagið
um að fá að sjá alfarið um flugið
til Patreksfjarðar, þar sem það
flug tengdist mjög þjónustu fé-
lagsins við Bfldudal. Jörundur
sagði Arnarflug nú þegar bjóða
lægra verð á fargjöldum en Flug-
leiðir, fargjöld væru almennt of
dýr, en hann tryði því að meiri
samkeppni leiddi til lækkunar.
Það kemur fram í bréfi Arnar-
flugs til samgönguráðherra, að 10
milljóna tap hefði verið á rekstri
innanlandsflugs Arnarflugs á síð-
asta ári. Félagið rekur tapið
einna helst til þess hvað sérleyfin
gefi Arnarflugi færi á að flytja fáa
farþega.
I máli samgönguráðherra kom
fram að Flugleiðir og nokkur
smærri flugfélög landsbyggðar-
innar, hefðu sett fram hugmyndir
um nánara samstarf þeirra á milli
og sagði Steingrímur að þann
möguleika yrði að skoða í stöð-
unni, eins og alla aðra mögu-
leika.
-hmp
Bifreiðaverkstœði
Loftræsting víða léleg
Vinnueftirlit ríkisins kannaði aðbúnað, holl-
ustuhætti og öryggi á 128 bílaverkstœðum á
höfuðborgarsvœðinu
Ikönnun á aðbúnaði, holiustu-
háttum og öryggi á 128 bfla-
verkstæðum á höfuðborgarsvæð-
inu gerði Vinnucftirlit ríkisins
kröfu um úrbætur í meira en
helmingi fyrirtækjanna varðandi
almenna loftræstingu, afsogi frá
útblæstri bfla og tækjabúnaði
sem einkum var ábótavant í
vinnurými. _______
Svo var einnig um aðstöðu við
vélahlutaþvott og vinnu við hluti
sem innihalda asbest. Aðstöðu
við sprautuvinnu var einkum
ábótavant í litlum fyrirtækjum.
Þó reyndist hávaði ekki meðal
stærstu vandamála í greininni og
lýsing var víðast hvar góð.
Vinnueftirlitið fylgdi eftir þeim
kröfum sem gerðar voru sam-
hliða könnumnm og í september-
lok höfðu fyrirtækin fullnægt
meira en 80% af kröfum sem
varða öryggi, um 70% af þeim
sem snerta aðbúnað starfsmanna
og_60% af kröfum sem varða
hollustuhætti.
Tilgangur könnunarinnar var
að afla upplýsinga um ástand að-
búnaðar, hollustuhátta og örygg-
is á vinnustöðum innan bfl-
greinanna á höfuðborgarsvæðinu
og nýta þær við að efla slysavarnir
'og vinna að úrbótum á vinnu-
rými, tækjabúnaði og starfs-
mannarými. Þá var lögð sérstök
áhersla á að kanna hávaða, loft-
ræstingu, meðferð lífrænna leysi-
efna og hugsanlega mengun.
-grh
Ólafsvík
Stakkholt vill selja enskum
Gerír út þrjá báta auk fisk- og rœkjuvinnslu
r
Utgerðar- og fiskvinnsjufyrir-
tækið Stakkholt hf. í Olafsvík
hefur boðið enskum aðila í New-
castle kaup á 20% eignarhluta
fyrirtækisins til að rétta við fjár-
hagsstöðu þess.
Stakkholt hf. gerir út þrjá báta
auk þess sem fyrirtækið rekur
eigin fisk- og rækjuvinnslu. Ekki
hefur þó formlega verið gengið
frá kaupunum en samningavið-
ræður hafa verið í gangi um nokk-
urn tíma.
Nokkur áhöld virðast vera á
túlkun laga um eignaraðild er-
lendra aðila í fiskvinnslu- og út-
gerðarfyrirtækjum hér á landi.
Sj ávarútvegsráðuneytið telur að
erlendir aðilar megi ekki reka
fiskvinnslustöðvar hérlendis en í
lagi að eiga hlutdeild í útgerðar-
fyrirtækjum en þó ekki meiri-
hluta. Aftur á móti virðist það
ekki vera jafn mikið á tæru þegar
í hlut á fyrirtæki sem er í senn
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN
fiskvinnslu- og útgerðarfyrirtæki.
Hins vegar vegar hafa íslensk
stjórnvöld ekki séð ástæðu til að
amast við því þó að belgískir aðil-
ar eigi allt að 49% í fiskvinnslu-
fyrirtæki á Suðumesjum. _grj,
Borgaraflokkur
Guðmundur þing-
flokksformaður
Guðmundur Ágústsson þing-
maður Borgaraflokksins, hefur
verið valinn til þess að gegna for-
mennsku í þingflokknum. Hann
tekur við af Óla Þ Guðbjartssyni,
sem nú gegnir starfi
dómsmálaráðherra. Aðalheiður
Bjarnfreðsdóttir verður varafor-
maður þingflokksins og Ásgeir
Hannes Eiríksson gegnir starfi
ritara.
-hmp