Þjóðviljinn - 19.10.1989, Blaðsíða 6

ERLENDAR FRÉTTIR
Austur-Þýskaland
Honecker hættur
Krenz tekur við. Herrmann og Mittag víkja úrstjórnmálaráði.
Frjálslyndissveifla á döfinni?
Erich Honccker sagði af sér í
gær sem aðalritari austur-
þýska kommúnistaflokksins,
forseti Austur-Þýskalands og for-
maður þjóðvarnarráðsins, æðstu
stofnunar iandsins um varnar-
mál. Miðnefnd flokksins útnefndi
þegar í stað Egon Krenz í embætti
aðalritara hans og fór fram á það
við þingið að það kysi Krenz í hin
embættin tvö. Gert er ráð fyrir að
þingið muni fara að þeim tilmæl-
um.
Honecker er 77 ára og hefur
verið æðsti valdhafi Austur-
Þýskalands frá því árið 1971, er
hann tók við embætti flokksleið-
toga af Walter Ulbricht. í
kveðjuræðu sinni, sem ADN-
fréttastofan birti, segist hann
eftir að hafa vandlega skoðað hug
sinn ákveðið að láta af störfum,
þar eð hann sæi fram á að vegna
heilsubrests yrði sér ekki öllu
lengur fært að vinna eins og nauð-
syn krefði að velferð flokks og
alþýðu. Austurevrópskir heim-
ildarmenn segja að á fundi
stjórnmálaráðs austurþýska
kommúnistaflokksins í fyrradag,
sem stóð fram á nótt, hafi menn
fljótt orðið sammála um að Hon-
ecker yrði að láta af embættum,
en hinsvegar hafi lengi verið deilt
hart um hver verða skyldi eftir-
maður hans.
Valið á Egon Krenz kom ekki á
óvart, þar eð hann hefur alllengi
verið talinn hvað líklegastur sem
eftirmaður Honeckers. Hann er
52 ára og yngstur manna í
stjórnmálaráðinu, þar sem með-
alaldurinn var fyrir gærdaginn
ekki langt undir sjötugu. Krenz
fór með öryggismál í ráðinu og
var þar með valdamesti maður
um þau mál í ríkinu. Hann er
sagður íhaldssamur, duglegur og
greindur.
Þá hefur verið tilkynnt í
Austur-Berlín að miðnefnd ríkis-
flokksins hafi vikið úr
stjórnmálaráðinu, valdamestu
stofnun flokks og þar með ríkis,
þeim Gúnter Mittag, æðsta
manni um efnahagsmál, og Joac-
him Herrmann, áróðursmála-
Krenz og Honecker- þeir hafa verið taldir mjög í einum anda og er því
óvíst hvort mannaskiptin boða teljandi breytingar á stjórnarstefnu.
stjóra flokksins. Mittag var einn-
ig vikið úr embætti varaforseta.
Báðir hafa þeir verið taldir til
íhaldssamari manna forustunnar
og er nú bollalagt um það, hvort
brottvikning þeirra boði ein-
hverjar breytingar á stjórnar-
stefnu. Ljóst er að tíðindi þessi
eru orðin af völdum mótmæla-
öldu þeirrar gegn stjórnvöldum,
sem undanfarið hefur risið í
Austur-Þýskalandi, og fjöldafl-
óttans úr landi.
Reuter/-dþ.
Tveir forustumanna kommúnistaflokksins sem einu sinni var, Imre Pozsgay
(t.v.), sem flokkurinn vill að verði forseti og Laszlo Németh, forsætisráðherra.
Ungverjaland
Lýðræðisstjómar-
skra samþykkt
Landið ekki lengur skilgreint sem
alþýðulýðveldi. Forseti verður valdamikill
Kalifornía
Hátt á þriðja
hundrað forust
Talið að manntjón hefði orðið miklu meira efhús hefðu ekki
verið byggð með þaðfyrir augum að standast jarðskjálfta
Ungverska þingið samþykkti í
gær nýja stjórnarskrá, sem
felur meðal annars í sér að Ung-.
verjaland er ekki lengur skil-
greint sem sósíalískt alþýðulýð-
veldi með kommúnistaflokkinn
sem forustuafl, heldur óháð,
lýðræðislegt lýðveldi, grundvall-
að á stjórnarskrá þar sem tekin
eru mið af jafnt borgaralegu lýð-
ræði og lýðræðislegum sósíal-
isma, eins og það er orðað. Var
nýja stjórnarskráin samþykkt
Deila út af
fjöldamorðum
Tyrkir eru reiðir Bandaríkja-
mönnum út af frumvarpi, sem
liggur fyrir Bandaríkjaþingi, þess
efnis að þingið lýsi 24. apríl 1990
minningardag af tilefni fjöldam-
orða Tyrkja á Armenum 1915-
23. Var þá myrt heil eða hálf
önnur miljón Armena. Kenan
Evren, Tyrklandsforseti, hefur
sagt að samþykkt frumvarpsins
hlyti að spilla samskiptum
Bandaríkjanna og Tyrklands svo,
að óhugsandi væri að úr því yrði
bætt.
með atkvæðum 333 þingmanna
gegn fimm, en átta sátu hjá.
Aðeins tíundi hluti greina
gömlu stjórnarskrárinnar, sem
hefur verið í gildi síðan 1949, er
kommúnistar tóku völd í landinu,
var tekinn upp óbreyttur í þá
nýju, sem þó verður ekki nema til
bráðabirgða, þar eð gert er ráð
fyrir að ný stjórnarskrá til fram-
búðar verði samin eftir næstu
þingkosningar, er fram eiga að
fara á miðju næsta ári. Verða það
fyrstu frjálsu kosningarnar þar-
lendis síðan 1947.
f nýju stjórnarskránni er gert
ráð fyrir fjölflokkakerfi og kveð-
ið á um mann- og borgararétt-
indi. Samkvæmt henni verða
framkvæmdavald, dómsvald og
löggjafarvald aðskilin. Forseti
lýðveldisins, sem hingað til hefur
verið valdalítill, fær aukin völd.
Fyrst um sinn fer Matyas Szuros,
þingforseti, með forsetavald, eða
þangað til forsetakosningar hafa
farið fram, en kommúnistaflokk-
urinn fyrrverandi og stjórnar-
andstæðingar deila um hvenær
þær skuli hafðar. Ungverski
kommúnistaflokkurinn skipti
sem kunnugt er um ham 7. þ.m.
og er síðan sósíalistaflokkur með
vestrænu sniði.
Reuter/-dþ.
A.m.k. 271 maður fórst í jarð-
skjálfta þeim er varð á þriðju-
dagskvöld í Kaliforníu í Banda-
ríkjunum. Langmcst varð
manntjónið er efri hæð tveggja
hæða hraðbrautarkafla í Oak-
land, skammt frá San Fransiskó,
hrundi með þeim afleiðingum að
253 manneskjur a.m.k. krömdust
til bana í bílum sínum undir
steinsteypufargi. Skjálftinn, sem
stóð yflr í 15 sekúndur, varð á
mesta umferðartímanum um
kvöldið.
í San Fransiskó og víða þar um
kring urðu miklar skemmdir á
byggingum, en talið er að bæði
mann- og eignatjón hefði orðið
miklu meira ef byggingar þar um
slóðir hefðu ekki verið hannaðar
með það fyrir augum að standast
jarðskjálfta. Skjálfti þessi, sem
átti upptök sín skammt frá San
Jose og Santa Cruz, um 80 km
suður af San Fransiskó, mældist
6,9 á Richterkvarða og var þann-
ig jafnkröftugur jarðskjálftanum
í Armeníu í des. s.l. En í þeim
jarðskjálfta fórust um 25.000
manns, og þungvæg orsök til þess
gífurlega manntjóns var að há-
hýsi armensku borganna höfðu
ekki verið byggð með hliðsjón af
j arðskj álftahættu.
Kalifornía er eitt af þeim svæð-
um heims, þar sem hættast er við
jarðskjálftum vegna San Andre-
assprungunnar, glufu í jarð-
skorpunni sem liggur eftir fylkinu
næstum endilöngu. Skæðasti
jarðskjálfti í sögu Bandaríkjanna
hingað til varð í San Fransiskó
1906, en þá fórust 452 mann-
eskjur.
Franskir jarðskjálftafræðingar
telja hættu á öðrum jarðskjálfta
og hinum snarpari á San Fran-
siskósvæðinu innan skamms, þar
eð þriðjudagsskjálftinn hafi vak-
ið skjálftavirkni í jarðlögum í San
Andreassprungunni, þar sem slík
virkni hafi ekki verið fyrir hendi í
öld. Aðrir vísindamenn spá mikl-
um jarðskjálfta í Suður-
Kaliforníu innan næstu 20-30 ára
og innan næstu 50-80 ára í
Norður-Kaliforníu. Enn segja
vísindamenn að jarðskjálftinn á
þriðjudagskvöld hafi vakið at-
hygli jarðvísindamanna á því,
hve þekking þeirra á því sem
gengur fyrir sig í jarðskorpunni sé
enn harla takmörkuð og geri það
að verkum að erfitt sé að spá fyrir
um jarðskjálfta af teljandi ná-
kvæmni. Reuter/-dþ.
Atlantis út í geim
Geimskutlunni Atlantis var í
gær skotið á loft frá Canaveral-
höfða í Flórída, eftir 24 stunda töf
vegna veðurs. Skutlan hefur
fimm manna áhöfn og á hún að
senda geimkönnunarfar að nafni
Galileo áleiðis til Júpíters. Sú
ferð Galileos kemur til með að
taka sex ár.
Dyraverndarar sakaðir
um kynþáttahyggju
Frumbyggjar á Aleútaeyjum
og víðar í Alaska og Kanada hafa
sakað dýraverndunarsamtök,
sem beita sér fyrir friðun loðdýra,
um kynþáttahyggju gegn upp-
runalegum íbúum norðurslóða.
Segja frumbyggjar að veiði-
mönnum meðal þeirra hafi verið
hótað bana, láti þeir ekki af loð-
dýraveiðum. Veiðar af þessu tagi
hafa frá örófi alda verið mikil-
vægur liður í atvinnulífi eskimóa,
Aleúta og indíána.
Fundur Gaddafis
og Mubaraks
Gaddafi Líbýuleiðtogi og Mu-
barak forseti Egyptalands, sem
undanfarna daga hafa fundað í
borgum nálægt landamærum
ríkjanna, hafa orðið sammála um
að opna stjórnarerindrekaskrif-
stofur í höfuðborgum hvors ann-
ars. Hér er þó ekki enn um fullt
stjórnmálasamband að ræða. Fá-
leikar hafa verið með ríkjum
þessum um langt skeið.
Kínastjorn hvessir
sig við Hongkong
Opinber fréttastofa Kína fór í
gær hörðum orðum um þá
ákvörðun stjórnvalda í Hong-
kong að færa mikilvæga breska
flotastöð í nýlendunni úr stað
innan marka hennar á næstu
árum. Er þetta í fjórða sinn á
viku, sem stjórnin í Hongkong
sætir ámæli af hálfu kínversku
stjórnarinnar, og hefur þetta vak-
ið verulegan ugg í nýlendunni,
sem ákveðið hefur verið að sam-
einist Kína 1997. Frá því að lýð-
ræðishreyfingin kínverska var
bæld niður í sumar kvíða Hong-
kongbúar almennt fyrir þeim
tímamótum.
57.000 vestur
á fimm vikum
Um 57.000 Austur-Þjóðverjar
hafa flúið vestur yfir tjald yfir
Tékkóslóvakíu, Pólland og Ung-
verjaland frá því 11. sept. s.l. er
Ungverjar opnuðu landamæri sín
að Austurríki. Um 80.000 manns
að auki hafa síðan um s.l. áramót
flust löglega frá Austur- til
Vestur-Þýskalands.
Vatnsskammtur flótta-
manna minnkaður
Starfsmenn Flóttamannastofn-
unar Sameinuðu þjóðanna hafa
minnkað daglegan vatnsskammt
sómalskra flóttamanna í búðum í
Eþíópíu um næstum helming.
Var þetta gert bæði vegna þurrð-
ar á vatni vegna þurrka og fjár-
skorts sem dregur úr mögu-
leikum á að flytja vatn til flóttam-
annabúðanna langt að. Um
350.000 sómalskir flóttamenn eru
í búðum í Eþíópíu.
Líbanonsviðræður
nær strandi
Horfur eru nú á að viðræður
líbanskra þingmanna, sem staðið
hafa yfir í Taif í Saúdi-Arabíu í
þrjár vikur, fari út um þúfur. AI-
varlegasta ágreiningsefnið er
dvöl sýrlenska hersins í Líbanon.
Kristnir Líbanir krefjast þess að
hann verði á brott þegar í stað
eða sem fyrst, en múslímar
landar þeirra vil ja að herinn verði
kyrr þangað til nýju stiórnarfýr-
irkomulagi hafi verið komið á í
landinu.
6 SlÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 19. október 1989