Þjóðviljinn - 21.10.1989, Side 15

f VIKULOK
í DAG
Konur gegna lykilhlutverki
Pheobe Muga Asiyo fulltrúi UNIFEM: Vilji menn aðstoðaþriðja
heiminn hlýturþað að beinast einkum að konumþvíþœr halda
þjóðfélaginu gangandi
Hér á landi er nú stödd Pheobe
Muga Asiyo, sérstakur fulltrúi
Hjálparsjóðs Sameinuðu þjóð-
anna fyrir konur - UNIFEM. Er
hún hér til að kynna starfsemi
sjóðsins sem leggur mikla
áherslu á betri lífsgrundvöll
kvenna í þriðja heiminum.
Asiyo kemur frá Kenýa og hef-
ur um áratuga skeið barist fyrir
mannréttindum í heimalandi sín-
um sem og um gjörvallan heim.
Hún hefur gegnt fjölda áhrifast-
aða fyrir Kenýa og verið einn af
frumkvöðlum í
mannréttindabaráttu þjóðarinn-
ar. Hún hefur nýlega látið af
þingmennsku í Kenýa og tekið
við sem sérstakur kynningarfullt-
rúi UNIFEM.
- Sjóðurinn var stofnaður upp-
úr 1975 með höfuðáherslu á
mannréttindi kvenna í þriðja
heiminum. Okkar starf beinist
aðallega að þeim svæðum sem
verst eru stödd hvað þetta varð-
ar, td. í þorpum ýmissa landa í
Afríku þarsem konur vinna nær
öll störf fyrir þjóðarbúið. Um
80% bænda í Afríku eru konur og
sömuleiðis um 60% bænda í Asíu
og 40% bænda í rómönsku Am-
eríku. Vilji menn aðstoða þriðja
heiminn eru þeir fyrst og fremst
að segjast vilja aðstoða konur,
sagði Pheobe Asiyo á blaða-
mannafundi í gær.
- Mannréttindi kvenna eru
undirstaða betri heims, bæði
hvað varðar félags- og efnahags-
lega þróun. Hinsvegar virðast
fjölmiðlar ávallt beina spjótum
sínum að fjármálahöllunum í
Wall Street. Þannig geta þeir
ekki fundið lausn á efnahags-
vanda heimsins því þriðji heimur-
inn er svo stór og gegnir þar lykil-
hlutverki.
Upplýsa konur
3. heims
Á hvaða hátt getið þið aðstoð-
að konur í þessum heimshluta?
- Við verðum að fræða þær og
gefa þeim kost á sömu menntun
og karlarnir. Konurnar byrja svo
oft að hugsa um heimilið að þær
glata tækifæri til menntunar. Bet-
ur upplýstar konur eignast oft
færri börn og betri heimili og geta
upplýst börn sín betur þannig þau
gangi einnig menntaveginn. Við
þurfum einnig að geta gert fólki
kleyft að lifa í sínu þjóðfélagi án
þess að það skemmi út frá sér. Á
hverju ári breytum við 110 þús-
und ferkílómetrum í eyðimörk og
er það mikið til vegna þess að
fólkið í þessum löndum veit ekki
að það er að gera skaða. Við
þurfum að kenna konum í þess-
um löndum - sem vinna helstu
landbúnaðarstörf - að nýta nátt-
úruauðlindir á annan hátt.
Hvernig geta þjóðir einsog ís-
land komið þar að gagni?
- Norðurlönd eru mjög fram-
arlega á sviði jafnréttismála og
skilja frekar þennan vanda.
Danska stjórnin gaf td. nýverið fé
til UNIFEM og hefur okkur orð-
ið talsvert ágengt í löndum einsog
Zimbabwe vegna slíkrar aðstoð-
ar. Þetta er líka hægt í öðrum
löndum og vinnum við nú á svip-
aðan hátt með stjórn Tansaníu.
Þið hafið konu í forsetastóli og
konur eru hvarvetna í áhrifastöð-
um í ykkar þjóðfélagi og því
væntum við stuðnings frá íslandi.
Stjórmálamenn tala mikið um
breytingar en nú er tfmi athafna
kominn. Við þurfum að aðstoða
konur til að standa á eigin fótum
því annars gengur þróunin miklu
Pheobe Asiyo: íslendingar hafa skilning á jafnréttismálum og geta því hægar.
komið okkur til aðstoðar. Mynd: Jim Smart. -þóm
Stefna Kvikmyndahátíðar
Nú þegar Kvikmyndahátíð er nýlokið er ekki úr
vegi að skoða hana í víðara samhengi en faglegar
umsagnir kvikmyndaskríbenta hafa náð að gera
meðan á hátíðinni stóð. Þetta var níunda hátíðin í
röðinni og eru auðvitað skiptar skoðanir um hvernig
tókst til að þessu sinni. Eitt verður þó ekki af þessari
hátíð tekið, en það er aðsóknin sem var betri en
oftast áður. Lengri dagskrá en til tveggja daga í senn
hefði samt ekki dregið úr henni!
Ef grannt er skoðað er varla hægt að segj a annað
en mjög vel hafi tekist með val á myndum á hátíð-
ina. Þarna voru flestar helstu kvikmyndir sem gert
hafa það gott á öðrum hátíðum síðustu tvö árin eða
svo, en var einhverra hluta vegna hafnað af eigend-
um kvikmyndahúsa. Myndir sem fengu ýmis meiri-
háttar verðlaun, ss. gull- og silfurbjörninn í Berlín
1988, gullpálmann í Cannes 1988 og fjögurra ann-
arra sem hlutu sérstök verðlaun á sömu hátíð, fyrstu
verðlaun í Rúðuborg 1989 og nýjasta dæmið var
mynd sem fékk listrænu verðlaunin í Cannes 1989.
Þrjár þessara mynda hlutu reyndar einnig óskar,
Evrópuóskar og gullhlébarða í Locarno og margar
myndanna voru tilnefndar í ýmsum keppnum. Þá
voru sýndar ýmsar mjög athyglisverðar myndirfrá
öllum heimshornum þótt ekki teljist þær í hópi
þeirra bestu. Á heildina litið virðist Kvikmyndahá-
tíð hafa tekist ætlunarverk sitt: að pikka út þær
myndir sem hlutu hvað mestan sukkseks á nýliðnum
árum þannig að ekki myndaðist gat í kvikmynda-
sögu Islendinga.
En með því er ekki öll sagan sögð. Erfitt er að
vera fullkomlega ánægður þegar talsverðum hluta
myndanna hefði jafnvel mátt sleppa. Sem dæmi
hefur einhverra hluta vegna ekki tekist að ná því
besta úr franskri kvikmyndagerð. Fjórar myndir
komu þaðan og var engin þeirra nógu góð til að
teljast til stórverka Frakka í dag. Þá hefði auðvitað
mátt reyna við ennnýrri myndirtd. Sex, liesand
videotape, Jesus de Montreal og Trop belle pour toi
sem hlotið hafa verðlaun á þessu ári. Afsökun
undirbúningsnefndar - að enn sé von um að fá þess-
ar myndir á almennar sýningar - verður þó að teljast
góð og gild þótt ég leyfi mér að efast um amk. þær
tvær síðartöldu.
Kvikmyndahátíð mun því áfram verða á eftir tím-
anum hverju sinni og þurfa að hreinsa upp eftir
íslensk bíó. Kannski gæti ástandið batnað ef hátíðin
yrði haldin árlega. Svo deila menn endalaust um
hvort eigi að sýna gamlar myndir í bland við nýmetið
og hvort sýna eigi röð mynda í sama flokki einsog nú
var gert með István Szabó. Undirbúningsnefndin er
því að mörgu leyti ekki öfundsverð af hlutskipti sínu
og á erfitt með að leggja nákvæma stefnumörkun
hátíðarinnar. Enda hefur það komið á daginn að
Kvikmyndahátíð hefur nánast ekkert þróast þennan
rúma áratug sem hún hefur verið við lýði. Þetta gæti
auðvitað breyst ef ekki glampaði svo illilega á doll-
arana í augum íslenskra kvikmyndahúseigenda og
þeirgæfu einhverju öðru gaum en bandrískusukki.
En þá verða menningarvitarnir líka að mæta í
myrkrið þótt ekki sé það kallað Kvikmyndahátíð
með stóru K-i. Að síðustu hefur þessi hátíð þá ein-
kennilegu sérstöðu að sýna enga innlenda mynd og
er það vondur siður sem tilheyrir vonandi fortíðinni.
-þóm
þJÓDVILJINN
FYRIR 50 ÁRUM
fyrir 50 árum
Kínverski herinn hefurgert harð-
ar árásir á lið Japana norðan
járnbrautarllnunnar Nachang-
Tsiuking. Aðaltakmark árásanna
eru borgirnarWuning.Tsinang
og Fengshien.
21. október
laugardagur. 294. dagur ársins.
Fyrsti vetrardagur. Fyrstavika
vetrar hefst. Gormánuður byrjar.
Kolnismeyjamessa. Sólarupprás
í Reykjavíkkl. 8.36-sólarlag
17.48.
Viðburðir
Bókabruninn mikli í Kaupmanna-
höfn 1728. Þjóðhátíðardagur
Sómalíu. Sigurjón Ólafsson
myndhöggvari fæddur 1908. Ný-
sköpunarstjórnin mynduð 1944.
APÓTEK
Reykjavík. Helgar- og kvöldvarsla lyfj-
abúöa vlkuna
20.-26. okt. er í Lyfjabergi og Ingólfs
Apóteki.
Fyrrnefnda apótekiö eropiö um helgar
og annast næturvörslu alla daga 22-9 (tll
f 0 frídaga). Siðarnef nda apótekið er
opið á kvöldin 18-22 virka daga og á
laugardögum 9-22 samhliða hinu fyrr-
nefnda.
LÖGGAN
Reykjavík sími 1 11 66
Kópavogur..............sími 4 12 00
Seltj.nes..............sími 1 84 55
Hafnarfj...............sími 5 11 66
Garðabær...............sfmi 5 11 66
Slökkvilið og sjúkrabílar:
Reykjavík..............sími 1 11 00
Kópavogur..............sími 1 11 00
Seltj.nes..............sími 1 11 00
Hafnarfj...............sími 5 11 00
Garðabær...............simi 5 11 00
LÆKNAR
Læknavakt fyrir Reykjavík, Sel-
tjarnarnes og Kópavog er í Heilsu-
verndarstöð Reykjavíkur alla virka daga
frá kl. 17 til 08, á laugardögum og helgi-
dögum allan sólarhringinn. Vitj-
anabeiðnir, símaráðleggingar og tíma-
pantanir í síma 21230. Upplýsingar um
lækna og lyfjaþjónustu eru gefnar í sím-
svara 18888.
Borgarspítalinn: Vakt virka daga kl. 8-
17 og fyrir þá sem ekki hafa heimilis-
lækni eða ná ekki til hans. Landspít-
alinn: Göngudeildin er opin 20-21.
Slysadeild Borgarspítalans: opin allan
sólahringinn sími 696600.
Hafnarfjörður: Dagvakt, Heilsugæslan
sími 53722. Næturvakt lækna sími
51100.
Garðabær: Heilsugæslan Garðaflöt s.
656066, upplýsingar um vaktlækna s.
51100.
Akureyri: Dagvakt 8-17 á Læknamið-
stöðinni s. 23222, hjá slökkviliðinu s.
22222, hjá Akureyrarapóteki s. 22445.
Farsími vaktlæknis 985-23221.
Kef lavik: Dagvakt. Upplýsingar s. 3360.
Vestmannaeyjar: Neyðarvakt lækna s.
1966.
SJÚKRAHÚS
Heimsóknartímar: Landspitalinn: alla
daga 15-16,19-20. Borgarspítallnn:
virka daga 18.30-19.30, helgar 15-18,
og eftir samkomulagi. Fæðingardeild
Landspítalans: 15-16. Feðratími 19.30-
20.30. Öldrunarlækningadeild Land-
spítalans Hátúni 10 B. Alla daga 14-20
og eftir samkomulagi. Grensásdeild
Borgarspítala: virka daga 16-19, helgar
14-19.30. Heilsuverndarstöðin við
Barónsstíg opin alla dagá 15-16 og
18.30-19.30. Landakotsspítali: alla
daga 15-16 og 18.30-19. Barnadeild:
heimsóknir annarra en foreldra kl. 16-17
daglega. St. Jósefsspftali Hafnarfirði:
alla daga 15-16 og 19-19.30. Klepps-
t spitalinn: alla daga 15-16 og 18.30-19.
DAGBOK
Vestmannaeyjum: alla virka daga 15-
16og 19-19.30. SjúkrahúsAkraness:
alla daga 15.30-16 og 19-19.30. Sjúkra-
húsið Húsavík: alladaga 15-16 og
19.30-20.
ÝMISLEGT
Hjáiparstöð RKÍ. Neyðarathvarf fyrirung-
linga Tjarnargötu 35. Sími: 622266, opið
allansólarhringinn.
Sálfræðistöðin. Ráögjöf í sálfræöilegum
efnum. Sími 687075.
MS-félagið Álandi 13. Opið virka daga frá
kl.8-17. Slminner 688620.
Kvennaráðgjöf in Hlaðvarpanum Vestur-
götu 3. Opið þriðjudaga kl.20-22,
fimmtudaga 13.30-15.30 og kl. 20-22,
sími 21500, símsvari.
Sjálfshjálparhópar þeirra sem orðið hafa
fyrir sifjaspellum, s. 21500, simsvari.
Upplýsingar um eyðni. Simi 622280.
beint samband við lækni/hjúkrunarfræðing
á miðvikudögum kl. 18-19, annars sím-
svari.
Samtök um kvennaathvarf, simi 21205.
Húsaskjól og aðstoð fyrir konur sem beittar
hafa verið ofbeldi eða orðið fyrir nauðgun.
Samtökin '78. Svarað er í upplýsinga- og
ráðgjafarsíma félags lesbía og homma á
mánudags- og fimmtudagskvöldum kl. 21-
23. Símsvari á öðrum tímum. Siminn er
91-28539.
Bllanavakt rafmagns- og hitaveitu: s. j
27311. Raf magnsveita bilanavakt s.
686230.
Vinnuhópur um sifjaspellamál. Sími
21260 alla virka daga kl. 1 -5.
Lögfræðiaðstoð Orators, félags laga-
nema, er veitt i síma 11012 milli kl. 19.30
og 22.00 á fimmtudagskvöldum.
„Opið hus“ krabbameinssjúklinga
Skógarhlið 8 er „Opið hús" fyrir alla krabb-
ameinssjúklinga og aðstandendur þeirra á .
fimmtudögumkl. 17.00-19.00.
Samtök áhugaf ólks um ainæmisvand-
ann sem vilja styðja við smitaða og sjúka
og aðstandendur þeirra. Hringið í sima 91 -
22400 alla virka daga.
GENGIÐ
Sala
Bandaríkjadollar.......... 61,31000
Sterlingspund............. 98,56500
Kanadadollar............ 51,94200
Dönskkróna................. 8,34720
Norskkróna................. 8,81900
Sænskkróna................. 9,48920
Finnsktmark............... 14,22180
Franskurfranki............ 9,59620
Belgískur franki.......... 1,54810
Svissn.íranki............. 37,44120
Holl. gyiiini............. 28,76310
V.-þýsktmark.............. 32.47350
Itölsklíra................ 0,04485
Austurr.sch............... 4,61500
Portúg. escudo............ 0,38490
Spánskurpeseti............ 0,51410
Japanskt yen.............. 0,43505
Irsktpund................. 86,53000
KROSSGÁTA
X
Lárétf: 1 ágeng4sak-
laus 6 viðkvæm 7 klöpp
9kvenmannsnafn 12
umhyggjusöm 14
hrædd15amboð16
fuglar19eðja20glens
21 bölvi
Lóðrétt:2blaut3
hreinsa 4 fyrirlíti 5
hreysi 7 meiðast 8 ver-
urlOkarlmannsnfan
11 illgresiö 13 auö 7
vitlausa18beita
Lausn á síðustu
krossgátu
Lárétt: 1 háls4köst6
pól7masi9óska12
klökk 14 góa 15 rám 16
klafi 19akki20eðja21
hrella
Lóðrétt:2ása3spil4
klók 5 sök 7 möglar 8
skakka10skriða11
aumkar 13 öra 17 lin 18 fer
Laugardagur 21. október 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 15