Þjóðviljinn - 01.11.1989, Blaðsíða 3

FRÉTTIR
Lánsfjárlög
Lánsfjárþörf
ríkis minnkar
Ólafur Ragnar Grímsson: Heildarlántökur
lœkka um 8 miljarða árið 1990. Viðskiptahalli
eykst ekki þrátt fyrir flugvélakaup Flugleiða
Igær fór fram fyrsta umræða í
efri deild Alþingis um þann
fylgifisk fjárlaga, frumvarp til
lánsfjárlaga. Olafur Ragnar
Grímsson sagði að skuldir ríkis-
sjóðs myndu ekki aukast á næsta
ári, lánsíjárþörf hans væri áætl-
uð lægri en um árabil og hrein
innlend lánsfjáröflun ríkissjóðs
og opinberra stofnana lækka um
4 miljarða króna. Ráðherrann
sagði aðstæður á innlendum lán-
amarkaði hafa þróast í átt til
aukins jafnvægis á þessu ári,
gætti þar áhrifa samdráttar i
einkaneyslu og fjárfestingu auk
þess sem birgðir útflutningsvara
væru með minnsta móti um þess-
ar mundir. í kjölfar þessa hefðu
vextir lækkað og lausafjárstaða
innlánsstofnana batnað.
Heildarlántökur opinberra að-
ila, opinberra fjárfestingarlána-
sjóða og atvinnufyrirtækja eru
áætlaðar 39,7 miljarðar á næsta
ári, að sögn Ólafs Ragnars. Sam-
svarandi áætlun fyrir þetta ár
hefði hljóað upp á 36,8 miljarða
en nú benti allt til þess að þessar
lántökur yrðu 48 miljarðar á
þessu ári. Heildarlántökur næsta
árs væru því áætlaðar 8 miljörð-
um lægri en í ár. Áætlaðar inn-
lendar lántökur opinberra aðila
og lánastofnana næmu um 18,3
miljörðum 1990 samanborðið við
22,7 milljarða í ár. Innlendar af-
borganir þessara aðila á eldri lán-
um væru áætlaðar 8,8 miljarðar
og þess vegna væri hrein lánsfjár-
þörf ríkissjóðs 9,5 miljarðar, eða
um 4 milljörðum lægri en í ár.
Ólafur Ragnar sagði ekki talið
ráðlegt að n'kissjóður greiddi nið-
ur erlendar skuldir sínar á næsta
ári. Ríkissjóður muni því taka ný
erlend lán á árinu 1990 fyrir af-
borgunum á eldri lánum en þær
væru áætlaðar 1,3 miljarðar
króna. Ríkissjóður áætlaði að
afla 6 miljarða með lánum innan-
lands með sölu spariskírteina og
að greiða af eldri innlendum lán-
um 3,3 miljaða á næsta ári. Inn-
lend lántaka umfram afborganir
næmi 2,7 miljörðum en þar sem
hrein lánsfjárþörf væri einungis
1,6 miljarðar væri stefnt að því að
ríkissjóður greiddi inn í Seðla-
banka einn miljarð til að bæta
stöðu hans þar.
Þjóðhagsáætlun gerir ráð fyrir
10,1 miljarða viðskiptahalla árið
1990. Ólafur sagði þetta sam-
svara 3% af áætlaðri landsfram-
leiðslu sem væri svipað því og
reiknað væri með í ár. Það verði
að teljast einstakur árangur að
viðskiptahalli ykist ekki þrátt
fyrir þriðja samdráttarárið í röð í
þjóðarbúskapnum. Það yrði líka
að haf a í huga að á næsta ári muni
Flugleiðir fara út í flugvélakaup
upp á 7,7 miljaðra króna.
Ráðherrann kynnti þau ný-
mæli í ræðu sinni að í framtíðinni
yrði lánasjóðum og öðrum aðil-
um sem nytu ríkisábyrgðar við er-
lendar lántökur, gert skylt að
kynna Seðlabanka, í umboði
fjármálaráðuneytis, fyrirfram um
áformaðar lántökur og leita sam-
þykkis á boðnum kjörum. Hing-
að til hefði takmarkað verið
fylgst með þessu.
Guðrún Agnarsdóttir,
Kvennalista, sagði lánsfjárlög og
raunar fjárlög í heild hafa reynst
marklaust þlagg og óskhyggju-
dæmi. Sterkustu skilaboðin sem
Kvennalistinn hefði fengið á
fundum sínum með almenningi
væru að rekstur heimilanna væri
fólki daglegt áhyggjuefni. Laun
dygðu ekki fyrir framfærslu og
matarreikningarnir væru of háir.
-hmp
Gestur Guðmundsson fyrrverandi formaður Breiðabliks tekur fyrstu
skóflustunguna að upphituðum og flóðlýstum gervigrasvelli.
Kópavogur
Uppbyggmg íþróttaaðstöðu
Kópavogskaupstaður og Ung-
mennafélagið Breiðablik í
Kópavogi undirrituðu á sunnu-
dag samstarfssamning um upp-
byggingu fjölþættrar íþróttaað-
stöðu á félagssvæði Breiðabliks
við Kópavogsvöll.
Kópavogskaupstaður mun
greiða 80% af kostnaði við bygg-
ingu íþróttamannvirkjanna. Er
stefnt að því að ljúka sandgras-
vellinum haustið 1990, byggingu
félags- og vallaraðstöðu árið 1992
°g byggingu íþróttahúss á
haustmánuðum 1994. Mun bær-
inn greiða Breiðabliki tvær milj-
ónir á mánuði fyrstu þrjú árin, en
eftir það eina miljón á mánuði í
alls 46 mánuði. Greiðslurnar eru
verðtryggðar og bundnar vísitölu
byggingarskostnaðar. Fjár-
veiting bæjaryfirvalda til fram-
kvæmdanna í fyrsta áfanga nem-
ur því alls krónum 118 miljónum.
I bígerð eru svipaðir samningar
Kópavogs við önnur íþróttafélög
í bænum.
-Sáf
Miðvikudagur 1. nóvember 1989 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 3
Bandalag íslenskra listamanna
þingaði í Viðey um helgina
um efnið „Listamaðurinn sem
lærimeistari - Listaháskóli“. Er
þar skemmst frá að segja, að
flestir þeirra sem til máls tóku
tengja góðar vonir við list-
menntun á háskólastigi - en um
leið vilja menn skoða allan undir-
búning slíks skóla með gagnrýnu
hugarfari og með það fyrir
augum að koma í veg fyrir að úr
Listaháskóla verði „stofnun“ með
neikvæðum formerkjum.
Forseti BÍL, Brynja Bene-
diktsdóttir, setti þingið. Umræð-
um stýrði Einar Kárason, for-
maður Rithöfundasambandsins.
Þátttakendur voru um fimmtíu
talsins.
Afangaþroun
Frumvarp um Listaháskóla
hefur enn ekki verið lagt fyrir al-
þingi, en það er nú í höndum
nefndar sem Ragnar Arnalds er
formaður fyrir. I máli Ragnars á
fyrrgreindu málþingi kom það
fram, að Listaháskólanum er ætl-
að að verða einskonar rammi um
æðra listnám í landinu og byggi
hann fyrst á þrem skólum sem til
eru, Leiklistarskólanum, Tónlist-
arskólanum og Myndlista- og
handíðaskólanum. Það sé sam-
komulag um að láta skólana lifa
nokkuð sjálfstæðu lífi fyrst í stað,
hafa ekki „rammann" alltof
þvingaðan. Þar á móti kæmu
kostir eins og samnýting við skrif-
stofuhald og möguleikar á að
sækja fram með nám sem ekki er
Listaháskóli - til hvers?
hægt að stunda á íslandi í dag
(t. d. leikst j órnarnám).
Inntökuskilyrði
Það kom fram í máli Ragnars
að ekki er endilega gert ráð fyrir
stúdentsprófi sem inngönguskil-
yrði í Listaháskólann, heldur
verði háð sérstök inntökupróf og
skólastjórar hafi nokkuð frjálsar
hendur um það hvernig metin er
almenn menntun nemenda. En
það kom líka fram á ráðstefn-
unni, að leikhúsfólk hefur
áhyggjur af því ef enginn getur
byrjað í leiknámi fyrr en að loknu
stúdentsprófi - og svipað er uppi
að því er varðar nám í listdansi ef
og þegar það kæmi inn í Listahá-
skóla. Ýmsir þeirra sem fram-
sögu höfðu og til máls tóku lögðu
á það áherslu, að vitanlega yrðu
til áfram undirbúningsskólar
(tónlist, listdans o.fl.) og að mikil
þörf væri á að finna skynsamleg
og vel virk form á því að sam-
ræma listnám og almenna
menntun á miðskólastigi.
Stofnanaháskinn
Framsögumenn voru einn úr
hverri listgrein og á eftir urðu
umræður með líflegri þátttöku
þinggesta. Sem fyrr segir voru
uppi hafðar áhyggjur af því, að
Listaháskóli yrði kannski ekki
það hnoss sem menn helst vildu.
Þetta kom ekki síst fram í máli
Hjálmars H. Ragnarssonar, sem
minnti á það að stofnanir væru
íhaldssamar í eðli sínu, gætu orð-
ið athvarf og hreiður meðal-
mennsku, dragbítur á lifandi starf
og nýsköpun. Hjálmar var ekki
einn um það að leggja á það
áherslu, að gegn slíkri þróun ynni
ekki síst það að kennsla í Listahá-
skóla yrði sem mest í höndum
skapandi listamanna. Helga
Hjörvar greindi frá því, að það
væri sameiginlegt álit skólastjóra
þeirra listaskóla sem yrðu kjarn-
inn í Listaháskóla, að ekki yrði
um æviráðningar að ræða í slíkum
skóla, allar stöður yrðu auglýstar
þegar til hans yrði stofnað og
ráðið til fjögurra ára í senn og
mundi þetta virka til endurnýjun-
ar.
Nám sem vantar
Að sjálfsögðu nálguðust menn
listnámsdæmið hver út frá sinni
listgrein. Stefán Benediktsson
minnti á það, að fyrir 20 árum
voru um 20 arkitektar starfandi á
íslandi, nú fara þeir að nálgast
200. Það væri því ekki að furða
þótt arkitektar vildu koma á námi
í sinni grein hér á landi - þeir
kæmu úr mörgum heimshornum,
hver með sína þekkingu en eins
í BRENNIDEPLI
og vantaði sameiginlegan grund-
völl. En hann sagði að þeim sýnd-
ist vænlegra að arkitektaskóla
væri komið fyrir innan Háskólans
en Listaháskóla - m.a. vegna
þeirrar samþættingar listar og vís-
inda sem arkitektúr er.
Nokkir minntust á það nám
sem enn er ekki ráð fyrir gert í
Listaháskóla: Nanna Olafsdóttir
(listdans), Messína Tómasdóttir
(leikmyndagerð), María Krist-
jánsdóttir (leikstjórn) - allar létu
uppi þá von að þeirra listgreinum
yrði sinnt í skólanum fyrr en síð-
íslenskir listamenn
hugsa gott til stofnun-
ar Listaháskóla og
vilja taka virkan þátt í
stefnumótun um
hann svo hann ekki
breytist í dragbítar-
stofnun
einhverskonar
ar. Aftur á móti sagði Baldur
Hrafnkell Jónsson kvikmynda-
gerðarmaður á þá leið, að hann
teldi ekki þörf á að taka upp nám í
kvikmyndagerð á íslandi, nær
væri að setja þá peninga sem hægt
væri að herja út til að efla sjálfa
kvikmy ndgerðina.
Njörður P. Njarðvík skýrði
þinginu frá starfi sínu við að taka
upp kennslu í ritlist við Há-
skólann. Hann ræddi um for-
dóma í garð slíks náms, sem
margir teldu óþarft („það lærir
enginn að verða skáld“) og svo
hvað slíkt nám gæti gefið - þótt
svo menn gerðu sér engar grillur
um að nemendur yrðu dugandi
rithöfundar. Engar hugmyndir
komu fram um að tengja nám í
ritlist við Listaháskóla.
Gegn virðis-
aukaskatti
Thor Vilhj álmsson vék m. a. að
þeim háskólum sem listamenn
eigi í raun besta - í þeim meistur-
um sem með verkum sínum gefa
það fordæmi sem herðir á kröfum
til þeirra sem á eftir koma, í
mönnum eins og Kjarval og Hall-
dóri Laxness. Þingið samþykkti
að senda Halldóri Laxness heilla-
óskir í tilefni sjötíu ára rithöfund-
arferils og þar var þess reyndar
getið með þakklæti, að meir
hefðu íslenskir listamenn af Hall-
dóri lært en nokkrum listahá-
skólum.
Tvær aðrar tillögur samþykkti
þing Bandalags íslenskra lista-
manna. Önnur laut að því, að
varað var við því að hafa sam-
drátt í efnahagslífi að réttlætingu
niðurskurðar til menningarmála.
Með hinni lýsti þingið stuðningi
við viðleitni Rithöfundasam-
bands íslands til að fá niður felld-
an virðisaukaskatt af bókum, en
há skattlanging á bækur var í
samþykktinni talið háskalegt til-
ræði við líf bókanna á smáum
markaði.
áb tók saman.