Þjóðviljinn - 03.11.1989, Side 21

Þjóðviljinn - 03.11.1989, Side 21
Lára Stefánsdóttir og Hany Hadaya taka spor úr Orante '39 fyrir utan Iftnó. grundvallar fyrir hreyfingar dansaranna. - Tónlist Sofiu Gubaidulinu er mjög mikilvæg fyrir kóreógrafí- una. Gubaidulina er rússneskt tónskáld, sem hefur samið mikið í gegnum árin, þó verk hennar hafi ekki farið að vekja verulega athygli fyrr en nýlega, nú þegar hún er komin á sjötugsaldur. Ég er mjög hrifin af tónlist hennar, hún gefur mér mikla möguleika sem dansahöfundi. Þar skiptist á harður taktur, kraftur, mýkt og þagnir. - Verkið skiptist í tvo hluta, í fyrri hlutanum er konan gerand- inn, en í seinni hlutanum snúast hlutverkin við. Tónlistin er mis- munandi eftir þáttum, það smá dregur úr hraða og hreyfingum, krafturinn verður annar og loks verður þögn, en það fannst mér mjög spennandi. Að ljúka ballett í þögn. Fjórir hlutar í heild Pars pro toto frumsýnir fjögur dansverk í Iðnó Danshópurinn Pars pro toto, dansarar, leikari og tón- listarmenn, frumsýnir í Iðnó í kvöld fjögur dansverk eftir fjóra höfunda: Veru eftir Láru Stefánsdóttur, Lausa festu eftir Ingólf Björn Sigurðsson, Orante 89 eftir Sylviu von Kostpoth og Sögu úr Eden eftir Hany Hadaya. Pars pro toto (Hluti fyrir heild) var með sína fyrstu sýningu í Hlað- varpanum í fyrra, þar sem leiklist og dansi var blandað saman í frumsömdu verki, ... en andinn er veikur. Sýning hópsins nú er með nokkuð öðru sniði, en markmiðið er að sýna hvernig fanga megi ólíka strauma nútímadansins í sjálfstæð verk, sem samán mynda heild. í sýningunni koma fram dans- ararnir Auður Bjarnadóttir, Lára Stefánsdóttir, Olafía Bjarnleifs- dóttir, Helga Bernhard, Birgitta Heide, Guðmunda Jóhannes- dóttir, Lilja ívarsdóttir, Margrét Gísladóttir, Hany Hadaya, Ing- ólfur Björn Sigurðsson, Björgvin Friðriksson, Friðrik Thorarensen og Katrín Þórarinsdóttir, sem er níu ára og yngsti dansarinn í sýn- ingunni. Einnig koma fram Árni Pétur Guðjónsson leikari og tón- listarmennirnir Óskar Ingólfs- son, Jón Aðalsteinn Þorgeirsson og Richard Korn. Tónlistin í sýningunni er quint- ett eftir John Speight, fluttur af þeim Pétri Þorvaldssyni, Sesselju Halldórsdóttur, Michael Shelt- on, Richard Korn og Sveinbjörgu Vilhjálmsdóttur, hljóðblöndun eftir Pál Svein Guðmundsson, sem sér um hljóðið í dansverkun- um fjórum, auk verka eftir Osw- ald von Wolkenstein, Sofiu Gu- baidulinu og fleiri. Leikmyndir og búningar eru eftir Ragnhildi Stefánsdóttur, Friðrik Weisshappel, Ásdísi Guðjónsdóttur, Önnu Þ. Guð- jónsdóttur og Ólöfu Ingólfsdótt- ur. Ljós hannaði Sveinn Bene- diktsson og lýsingu á sýningunum annast Björn Þorgeirsson. Lára Stefánsdóttir: Ekki persónur heldur tákn Lára Stefánsdóttir hefur verið meðlimur íslenska dansflokksins í 7 ár, en hefur auk þess unnið talsvert utan flokksins síðustu ár. Hún hefur samið fjölda dansa undanfarin ár, meðal annars Sof- andi jörð fyrir N.a.r.t. hátíðina í Reykjavík, verk sem síðar var unnið fyrir sjónvarp. Lára er ein þeirra sem stóðu að sýningu Pars pro toto í fyrra, og nýtti til þess styrk sem hún fékk úr sjóði menntamálaráðuneytisins sama ár. - Við fengum svo styrk eftir að hafa sett upp ... en andinn er veikur, segir hún, - svo það stóð alltaf til að setja upp aðra sýningu þó ekki hafi orðið af því fyrr en núna. - Vera byggir á hugmyndinni um þetta barn sem býr í okkur öllum og togstreituna sem af því leiðir. Spurningin er hvort við eigum að leyfa þessu barni að njóta sín, að vera, eða ekki. - Þessa glímu reyni ég að undirstrika með tónlist og sviðs- mynd. í fyrri hluta verksins er tónlistin klarinettsóló sem Jón Aðalsteinn Þorgeirsson leikur. Hann er á sviðinu með dönsurun- um og eins er barnið, Katrín Þór- arinsdóttir til staðar. í þessum fyrri hluta ríkir meiri friður en í seinni hlutanum og myndast sam- spil á milli barnsins og einnar persónunnar, eða verunnar, því þetta eru ekki beint persónur heidur mikið frekar tákn. - í seinni hlutanum hverfur svo barnið af sjónarsviðinu og kvintettinn tekur við, en hann finnst mér meira lýsandi fyrir þá glímu sem þarna fer fram. Tog- streitan verður meiri bæði innra með verunum og þeirra á milli, og á sama tíma verða þær meira leitandi en ráðvilltar um leið. Einangrun þeirra reyni ég að undirstrika með sviðsmyndinni, sem eru eins konar hjúpar, táknrænir fyrir þessa litlu ein- staklingsveröld sem manneskjan skapar sér í alheiminum. Ingólfur Björn Sigurðsson: Hreyfing í tíma og rúmi Ingólfur Björn Sigurðsson hélt til dansnáms f Stokkhólmi eftir að hann útskrifaðist úr Leiklistar- skóla íslands árið 1978. Á meðan á náminu stóð samdi hann nokk- ur stutt dansverk og dansaði einnig með ýmsum danshópum í Stokkhólmi. - Kveikjan að verkinu er út- skúfun þess sem af einhverjum ástæðum sker sig úr hópnum, segir hann. - Hópurinn byrjar sem einstaklingar, sem ef til vill eru í einhvers konar sambandi hver við annan, skiptist síðan í konur og karla, sameinast og endar Ioks á því að útiloka einn einstakling. - Þetta er ekki ballett heldur dansverk, hreyfing í tíma og rúmi. Ég er ekki að reyna að svið- setja orð eða breyta þeim í hreyf- ingar þar sem ákveðin hreyfing þýðir eitthvað alveg sérstakt, heldur er þetta dans byggður á ákveðinni hugmynd. - Þessi hugmynd um hreyfingu í tíma og rúmi gaf mér svo hug- myndina að tónlistinni, einhvers konar blöndu úr til dæmis um- hverfishljóðum, tali og tónum. Ég hef sj álfur ekki kunnáttu til að gera slíict og ræddi þetta við Pál Svein Guðmundsson, sem sér um hljóðið í sýningunni og hann gerði fyrir mig músíkina við verk- ið. Sylvia von Kospoth: Hvers vegna hittumst viö? Sylvia von Kospoth er gestahö- fundur Pars pro toto. Hún lauk dansnámi frá Netherlands The- atre School árið 1984 og hefur síðan starfað sem dansari, kenn- ari og dansahöfundur. - Orante ‘89 er tvídans eða pas de deux, segir hún. - Nafnið er sótt til trúarlegra höggmynda, sem mikið var gert af á miðöldum, en í þeim öllum eru hendur sem teygja sig til himins mjög áber- andi. - Þessi handahreyfing er mjög mikilvæg í dansinum þó sama hreyfingin sé ekki endurtekin. Þetta er ekki ástardúett eins og pas de deux er svo oft, heldur er sú spurning sem að baki liggur hvers vegna við hittumst í þessu þjóðfélagi einfaranna. En Or- ante er ekki leikhús eða saga. Ég reyni ekki að svara spurningunni heldur liggur hún einungis til Hany Hadaya: Saga úr Eden Hany Hadaya er austurrískur og lærði dans í Hollandi og í Vín- arborg. Hann hefur auk klassísks dans lært nútímadanstækni og hefur tekið þátt í fjölda sýninga í Hollandi og víðar. Hann dansar nú með íslenska dansflokknum. - Hugmyndin að baki Sögu úr Eden var að ég vildi brjóta upp þessa skiptingu sem er orðin hefðbundin á milli listformanna, segir hann. - Þessi hlutverka- skipting á milli leikara, dansara og tónlistarmanns var ekki til á miðöldum, trúbadúrarnir blönduðu saman leiklist og dansi, sungu og léku á hljóðfæri og þetta finnst mér að ætti allt að sameina í leikhúsinu í dag. - Tónlistin, hreyfingar og bún- ingar eru sótt til miðalda og verk- ið flytja tveir dansarar, leikari og tveir tónlistarmenn, en þá var erfiðast að finna, - í dag eru allir orðnir svo sérhæfðir að það að finna tónlistarmenn sem treystu sér til að standa á leiksviði var alls ekkert einfalt. - Hugmyndina fékk ég upp- haflega af leikriti eftir Dario Fo, það er byggt á ítölsku miðalda- leikriti og í því eru 20 mismun- andi hlutverk fyrir einn ieikara. Túlkun og tungutak miðaldal- eikritanna var með allt öðrum brag en nú er. Tungumálið er gróft borið saman við það sem nú þekkist, en það er samt mun eðli- legra. Allt líkamlegt er eðlilegt. Við höldum að við séum svo líkamlega frjáls og eðlileg í dag, en við erum í rauninni ruddaleg. Til að mynda kunnum við engin önnur ráð, eigi að sýna kynlíf á leiksviði eða í kvikmynd, en að sýna þá samfarir. Á miðöldum réðu menn yfir mun fjölbreyttara táknmáli, enda var fólk þá bæld- ara og þurfti á feluleiknum og táknmálinu að halda. - Verkið lýsir samskiptum karls og konu og það að ég skyldi hafa það söguna af Adam og Évu var eiginlega alveg óvart. f öllum menningarheimum er að finna söguna af fyrsta parinu svo mér fannst ekki úr vegi að taka eitthvað sem allir þekktu, fyrsta parið var ekkert öðruvísi en pör eru í dag, þá eins og nú upplifði fólk ást, hatur og afbrýðisemi. - Auk Adams og Evu þurfti ég svolítið óðan uppfinningamann, sem gerir tilraunir með fólk. Það lá beinast við að það yrði Skapar- inn, sem Richard Korn túlkar, honum er ekið um leiksviðið með kontrabassann. Svo koma þarna fyrir tveir englar, dansari og tón- listarmaður, annar þeirra reynir að koma parinu saman, en hinn er sendur af Skaparanum til að tæla Adam. LG Föstudagur 3. nóvember 1989 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 21

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.