Þjóðviljinn - 09.11.1989, Qupperneq 1

Fimmtudagur 9. nóvember 1989 190. tölublað 54. árgangur
Fiskeldi
Islandslax gjaldþrata
Stœrsta strandeldisstöð landsins ímeirihlutaeign Sambands íslenskra samvinnufélaga. Heildarskuldirþess nema
1,1 miljarði króna. Stœrstu kröfuhafar Fiskveiðasjóður, Framkvœmdasjóður og Landsbanki Islands. Arlax á Kópaskeri
gjaldþrota sem einnig er að hluta til íeigu SÍS. Skuldþess nemur um 200 miljónum króna. Landbúnaðarráðherra:
Engar tillögur til lausnar á vanda fiskeldis á borði ríkisstjórnarinnar
Afundi stjórnar íslandslax hf. í
gær var ákveðið að óska eftir
gjaldþrotaskiptum í félaginu. Til-
raunir til að ná samkomulagi um
leiðir til að halda fyrirtækinu
gangandi urðu árangurslausar.
Eftir fundi með stærstu kröfu-
höfum varð ljóst að þrátt fyrir
möguleika á nokkurri skuld-
breytingu var ekki um annað að
ræða en að óska gjaldþrotaskipta
eftir að fímm mánaða greiðslu-
stöðvun þess lauk.
í dag mun skiptatráðandi vænt-
anlega útnefna bústjóra sem í
samráði við stærstu kröfuhafana,
sem eru Fiskveiðasjóður, Fram-
kvæmdasjóður og Landsbanki ís-
lands, ákveða um áframhaldandi
rekstur íslandslax. En kröfur
þessara þriggja aðila munu nema
samtals um 450 miljónum króna..
Að sögn Axels Gíslasonar
stjórnarformanns íslandslax hf.
hafa stjórnendur fyrirtækisins
lagt ríka áherslu á það við stærstu
kröfuhafana og undirbúið það á
þann veg að þeim væri ljós þýðing
þess að halda starfsemi fyrirtæk-
isins áfram. Sjálfur sagðist Axel
vera sannfærður um það að fyrir-
tækið ætti eftir að gera það gott
innan fárra ára.
Heildarskuldir fyrirtækisins
nema nú um 1,1 miljarði króna.
Hluthafar hafa þar af lánað fyrir-
tækinu og gengið í ábyrgðir fyrir
samtals rúmlega 400 miljónum
króna. Aðrar skuldir eru um 700
miljónir og þar af eru um 580
miljónir króna tryggðar með veð-
um í seiðaeldisstöð, klakstöð,
matfiskeldisstöð svo og í um það
bil 400 tonnum af laxi sem eru í
stöðinni. Eftir standa því um 120
miljónir króna af heildarskuld
fyrirtækisins sem ekki er til veð
fyrir.
íslandslax hf. var stofnað 1984
og standa að félaginu tveir hópar
hluthafa þar sem 51% hlutafjár
er í eigu íslenskra fyrirtækja,
Sambands íslenskra samvinnufé-
laga og samstarfsfyrirtækja þess,
en 49% í eigu norskra aðila Nor-
aqua. Heildarhiutafé fyrirtækis-
ins er 102 miljónir króna. Þessir
tveir hlutafjárhópar náðu ekki
samkomulagi um sameiginlega
tillögu til að leggja fyrir lánar-
drottna.
Eftir að ljóst varð að sam-
komulag næðist ekki um sam-
eiginlega tillögu hafa farið fram
viðræður milli fulltrúa eigenda
um hugsanlega yfirtöku íslenska
hluthafahópsins á öllum hlutab-
réfum í fyrirtækinu en þær samn-
ingaumleitanir leiddu ekki til
samkomulags.
Axel Gíslason stjórnarformað-
ur íslandslax og forstjóri Vá-
tryggingafélags íslands sagði eftir
stjórnarfundinn í gær ekki neita
því að þessi úrslit væru mikil von-
brigði fyrir sig og aðra sem trúi á
framtíð fiskeldis hér á landi sem
getur orðið arðbær atvinnugrein.
„Þrátt fyrir þetta vona ég að fi-
skeldið verði ekki dæmt sem
óhæfur atvinnurekstur hér á
landi,“ sagði Axel Gíslason.
Ástæður þess hvernig fór fyrir
íslandslaxi hf. sagði Axel þær
helstar að fyrirtækið hefði verið
brautryðjandi á sviði strandfisk-
eldis og fyrsta stöð af þessari
stærð í heiminum. Af þeim
sökum hafi mikill kostnaður farið
í tilraunir og rannsóknir sem fyr-
irtækið þurfti að bera. Þá hefði
seiðaútflutningur brugðist og
hefði þurft að afskrifa seiði uppá
annað hundrað miljónir króna
vegna þess að markaðir lokuðust.
Ennfremur hafi ekki tekist að
byggja jafn hratt upp matfisk-
eldið og áætlanir höfðu gert ráð
fyrir. Engu að síður verður sú
framleiðsla 100% meiri en á síð-
asta ári og hægt að auka hana enn
frekar strax á næsta ári.
í gær var svo annað stórt fisk-
eldisfyrirtæki Árlax hf. á Kópa-
skeri sem Samband íslenskra
samvinnufélaga er einnig stór
eignaraðili að, tekið til gjaldþ-
rotaskipta, en skuldir þess nema
um 200 miljónum króna. Að ósk
bústjóra reka starfsmenn þess
það áfram.
Steingrímur J. Sigfússon land-
búnaðarráðherra sagði í gær að
rekstrarvandi fiskeldisfyrirtækja
væri ekki beinlínis inn á borði
ríkisstjórnarinnar í formi tillagna '
en tvívegis á undanförnum vikum
hefur hann þó tekið málið þar
upp til að gera ráðherrunum
grein fyrir stöðunni og til upplýs-
inga. Steingrímur sagði að hann
og forsætisráðherra hafi fundað
að undanförnu með forsvars-
mönnum fjárfestingalánasjóð-
anna og bankanna til að heyra
hljóðið í mönnum þar og því væri
ekki að neita að menn eru ugg-
andi um ástandið.
-grh
Forystumenn VMSf á fundi formanna stjórnarflokkanna. Talið til hægri frá Steingrími: Karl Steinar Guðna-
son, varaformaður VMSÍ, Snær Karlsson, formaður Verkalýðsfélags Húsavíkur, Ragna Bergmann, for-
maður Verkakvennafélagsins Framsóknar og Sigurður T. Sigurðsson, formaður Hlífar. Mynd: Jim Smart.
VMSÍ
Jákvæð viðbrögð ráðherra
Steingrímur Hermannsson: Fagna þvíþegar verkalýðshreyfingin kemur
fram með uppbyggilegar ogjákvœðar ábendingar. KarlSteinarGuðna-
son: Skilningur á okkar kröfum í ríkisstjórn
Forystufólk úr rö9um Verka-
mannasambands Islands gekk
á fund formanna stjórnarflokk-
anna i gær og kynnti þeim álykt-
anir nýafstaðins þings sambands-
ins. Að loknum fundinum sagði
Steingrímur Hermannsson, for-
sætisráðherra, að fundurinn
hefði verið jákvæður og hann
fagnaði því þegar verkalýðs-
hreyfíngin kæmi með uppbyggi-
legar og jákvæðar ábendingar.
Ráðherrann sagði forystufólk
VMSI hafa gert grein fyrir sínum
tillögum og þær hefðu verið
ræddar en ákveðið hefði verið að
skoða þær nánar og halda síðan
um þær annan fund.
Ein af ályktunum VMSÍ varðar
verðtryggingu launa, um að ann-
aðhvort verði laun verðtryggð
eða allar verðtryggingar afnumd-
ar. Steingrímur sagðist ekki hafa
farið leynt með þá skoðun sína að
fara ætti seinni leiðina og afnema
verðtryggingu á öllum sviðum.
Þá lýsir VMSÍ yfir áhyggjum sín-
um vegna þróunar í atvinnumál-
. um og útflutnings á óunnum fiski.
Steingrímur sagði ekkert vera í
ályktunum VMSÍ sem ríkis-
stjórnin gæti ekki sætt sig við á
þessu stigi, nema þá verðtrygg-
ingu launa. Þetta væri annars
samningsatriði hjá aðilum á vinn-
umarkaði.
í einni ályktun VMSÍ er mælt
með því að ráðist verði í nýja
stóriðju. Steingrímur sagðist ekki
telja nokkuð í þessum ályktunum
sem valdið gæti deilum innan
ríkisstjórnar. Innan ríkisstjórnar-
innar hefðu formenn stjómar-
flokkanna rætt þetta mál og það
hefði töluvert verið rætt í rílris-
stjórn. Það væri ljóst að innan
Alþýðubandalagsins og einstakir
aðilar í öðrum flokkum, vildu
gera strangari kröfur til stóryðju.
Enginn ágreiningur væri hvað
snerti mengunarvarnir en skiptar
skoðanir væru í öllum flokkum
varðandi orkuverð og hvað hægt
væri að fara langt niður með
verðið til að byrja með.
Karl Steinar Guðnason, vara-
formaður VMSÍ, sagði það
' skoðun VMSÍ-þings að auka
mætti hagvöxt í landinu með stór-
iðju og auka atvinnu. Ráðherr-
unum hefði verið kynnt sú af-
staða VMSÍ að allan fisk ætti að
selja á mörkuðum innanlands,
þannig að íslendingar hefðu
sama rétt og útlendingar til að
bjóða í fiskinn og ekki væri verið
að byggja upp fiskvinnslu er-
lendis á meðan vinnufúsar hend-
ur á íslandi hefðu ekkert að gera.
Að mati Karls Steinars sýndu
ráðherrarnir skilning á kröfum
VMSÍ og viðbrögð þeirra hefðu
verið mjög jákvæð. Hann var
spurður hvort komandi kjara-
samninga hefði borið á góma og
svaraði því til að um þá yrði rætt
við viðsemjendur VMSI. Ríkis-
stjórninni hefði þó verið tjáð að
VMSÍ færi fram til að ná fram
jafnari lífskjörum og til að stöðva
kaupmáttarhrapið. Ráðherramir
hefðu sagt að þeir væntu þess að
verðbólga færi lækkandi, næði
efnhagsstefna þeirra fram að
ganga, sem myndi þýða lækkandi
vexti og betra umhverfi í pening-
amálum hvað snerti heimilin í
landinu.
-hmp
Borgarmál
Hefur Davíð
ekki tíma?
- Svo virðist sem embættis-
menn innan borgarinnar séu
farnir að taka mikilvægar á-
kvarðanir algerlega án vitneskju
borgarstjóra. Frímúraraplaninu
var lokað af borgarverkfræðingi
og Davíð hefur tekið það skýrt
fram að hann hafí ekkert vitað af
þessum aðgerðum. Nú kemur
það fram í svari Inga Ú. Magnús-,
sonar, gatnamálastjóra, að svæð-
ið bak við Skúlagötuhúsin var
lagt undir bílastæði án þess að
borgarstjóri hafí haft hugmynd
um það. Þess vegna er tímabært
að borgarbúar spyrji þeirrar’
spurningar hvort Davíð Oddsson
hafí ekki lengur tíma til að stjórna
borginni eftir að hann var gerður
að varaformanni Sjálfstæðis-
flokksins, sagði Össur Skarphéð-
insson borgarfulltrúi Alþýðu-
bandalagsins, en svör við fyrir-
spurnum sem hann lagði fram á
borgarstjórnarfundi varðandi
þessi mál hafa nú borist.
Eins og fram hefur komið í
fréttum Þjóðviljans var bílastæð-
um við Frímúrarahöllina lokað
fyrir almennri notkun, en fólk gat
þó keypt sér bílastæði þar fyrir
litlar 36 þúsund krónur á ári. Nýtt
bflastæði var tekið í notkun við
hliðina á barnaleikvelli á bak við
Skúlagötuhúsin. í framhaldi af
umræðum í borgarstjórn um
þessi mál voru bflastæðin við
Frímúrarahöllina opnuð aftur.
í svari gatnamálastjóra kemur
fram að það var aldrei sótt um
leyfi til þess að loka frímúrara-
pl aninu sem þó er skylt samkvæmt
byggingarreglugerð. Það kemur
líka fram að slíkt hefur aldrei ver-
ið gert þegar lokunarbúnaður er
settur upp.
Varðandi fyrirspum um bfla-
stæðin við leiksvæðið bak við
Skúlagötuhúsin kemur fram í
svari gatnamálastjóra að hann
hafi farið í vettvangskönnun
ásamt Pétri Melsteð rakara við
Skúlagötuna.
- Það er erfitt að sjá af svarinu
hver tók ákvörðun um þessi bfl-
astæði. Einna helst virðist sem
gatnamálastjóri ásamt Pétri Mel-
steð rakara hafi tekið þessa
ákvörðun. Ég veit ekki síðan hve-
nær rakarar út í bæ fóru að taka
ákvarðanir í borgarmálefnum og
það er algerlega óskiljanlegt að
þetta skuli vera gert án þess að
umhverfismálaráð hafi fjaliað um
málið. Það er óverjandi að setja -
niður bflastæði á þessum stað, við
hliðina á bamaleikvelli og auk
þess grænt svæði samkvæmt
skipulagi. Bflar skapa bæði
mengunar- og slysahættu sem
ekki er bömum bjóðandi, sagði
Össur og kvaðst mundi taka mál-
ið upp á næsta fundi umhverfis-
málaráðs. -iþ