Þjóðviljinn - 10.11.1989, Síða 8

Málgagn sósíallsma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Síðumúla 6, 108 Reykjavík
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson
Ritstjórar: Árni Bergmann, Ólafur H. Torfason
Umsjónarmaður Helgarblaðs: Ólafur Gíslason
Fréttastjóri: SigurðurÁ. Friðþjófsson
Útlit: Þröstur Haraldsson
Auglýsingastjóri: Olga Clausen
Afgreiðsla:®68 13 33
Auglýsingadeild:®68 13 10-68 13 31
Símfax:68 19 35
Verð: í lausasölu 140 krónur
Setning og umbrot: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Hver á
fiskimiðin?
Eins og lög gera ráö fyrir er margt skrifaö og skrafað
þessa dagana um stjórn fiskveiða. Og eins og allir vita fer
því fjarri, aö eitthvað sem líkist þjóöarsamstööu um þau
mál hafi náöst - nema hvaö allir telja sig eiga þaö mark-
mið að gera fiskveiðar hagkvæmari og koma í veg fyrir aö
íslendingar ofveiði sig út á gaddinn. Við erum einmitt
þessa daga minnt á það með herfilegum dæmum af hruni
fiskveiða við Norður-Noreg, hve háskalegt það getur ver-
ið að umgangast ráðleggingar fiskifræðinga með léttúð
og svo að svindla á kvótum með ýmislegu sukki um borð.
Jóhann J. Ólafsson, formaður Verslunarráðs, leggur
orð í belg um þessi mál í opnugrein í Morgunblaðinu í gær
- þar sem því er slegið föstu í fyrirsögn að „Útvegsmenn
eiga fiskimið íslands." Hann telur þann vanda stærstan í
stjórn fiskveiða, að fiskimiðin hér við land séu „ekki háð
neinum eignarrétti í hefðbundnum skilningi þessa orðs“.
Að vísu sé það viðurkennt, að fiskimiðin séu eign íslensku
þjóðarinnar, en það sé markleysa, vegna þess að það
sem allir eiga það eigi enginn. Af því stafi rányrkjan.
Lausn greinarhöfundar á svo að vera sú, að stofnað sé
hlutafélag (eitt eða fleiri) um íslandsmið, sem eigi fiskinn í
sjónum og gæti hans af búskaparhyggindum eins og
bændur sinna afgirtu túna. Ekki á þetta að vera almenn-
ingshlutafélag eins og sumum hefur dottið í hug, heldur
eiga útgerðarmenn að fá hlutabréfum úthlutað. Vegna
þess, segir greinarhöfundur að „útgerðarmenn hafa
stundað fiskveiðar við ísland frá alda öðli og haft frjálsan
aðgang að fiskimiðunum. Það er því sanngjarnt að þeir
eignist fyrstir hlutabréfin í hinu nýja fyrirtæki“.
Þetta eru meira en hæpin sjónarmið. Hér er enn á ferð
sama lénsveldishugsjónin og sigraði við mótun kvóta -
kerfis: þeir sem af tilviljun eru að fást við útgerð á tilteknu
árabili, þeir eru í reynd látnir “eiga sjóinn". Það er meira
en vafasamt að slík ráðstöfun sé skynsamleg og hún er
vitanlega alls ekki réttlát. Nær væri að segja, að fólkið í
þeim plássum sem ekki væru til ef ekki væru fiskveiðar,
það hefði vissan forgangsrétt til fiskveiða. Eða á það fólk
sem hefur stundað sjó kynslóð fram af kynslóð að vera
háð duttlungum hlutabréfamarkaðarins? Á að gera ráð
fyrir því sem sjálfsögðum hlut, að pláss hrynji með bryggj-
um sínum og bátum, skólum og fjölskylduhúsum - ef
lénsherranum, það er að segja stærsta útgerðaraðilan-
um, þóknast að hætta rekstri? (Þeir sem vilja hætta
veiðum halda þó tekjum af sölu fisks í sjónum, segir
greinarhöfundur- það á svo sem að tryggja hag lénsherr-
anna í bak og fyrir.)
Þær lausnir á vanda fiskveiðistjórnar sem láta mál sem
þessi lönd og leið skapa ný vandamál sem eru ekki
smærri en þær áttu að leysa. Svo er annað: formaður
Verslunarráðs er að vona, að ofangreind hlutafélags -
stofnun um þorskinn í sjónum muni vernda okkur fyrir
Evrópubandalaginu. „Ríkisstjórnin gæti ekki samið við
aðrar þjóðir um kvóta á íslandsmiðum því þau væru í
einkaeign“ segir hann. Hætt er við að slík ráðstöfun yrði
skammgóður vermir enda þótt gert sé ráð fyrir því að
„takmarka þyrfti eignarrétt að hlutabréfum við íslenska
ríkisborgara að mestu leyti“. Ekki nema von reyndar að
gert sé ráð fyrir því að erlendir aðilar smeygi sér „að
nokkru leyti“ inn í væntanleg íslandsmið hf. - eða hvernig
ætla menn að gangast undir hið fræga frelsi í fjármagns-
streymi í samningum við Evrópubandalagið og undan-
skilja kaup á hlutabréfum í þeim fyrirtækjum einum sem
minnsta slorlykt er af?
Ljóðatónleikar í Óperunni
Sigríður Ella Magnúsdóttir og Geoffrey Parsons flytja íslensk og
erlend ljóð í Óperunni á sunnudaginn
Sigríður Ella í hlutverki Carmen. Á sunnudaginn syngur hún íslensk og
erlend Ijóð við undirleik Geoffrey Parsons.
Sigríður Ella Magnúsdóttir
meesósópran og Geoffrey Pars-
ons píanóleikari halda Ijóðatón-
leika í íslensku óperunni á sunn-
udaginn. Tónleikarnir hefjast kl.
15 og á efnisskránni eru íslensk
og erlend Ijóð, meðal annars eftir
Haydn, Schubert, Delius, Sibe-
lius, Sigvalda Kaldalóns og Árna
Thorsteinsson.
Sigríður Ella hefur tekið virk-
an þátt í íslensku tónlistarlífi á
undanförnum árum í óperum, ór-
atoríum og ljóðasöng. Hún er bú-
sett í London og hefur sungið
mikið bæði á Bretlandi og á
meginlandi Evrópu á síðustu
misserum.
Geoffrey Parsons er heims-
þekktur undirleikari, fæddur í
Ástralíu og heldur þar reglulega
tónleika auk þess sem hann er
fastur gestur í ástralska Ríkisút-
varpinu. Hann hefur á tónlistar-
ferli sínum unnið með ýmsum
stórsöngvurum, svo sem Victoriu
de los Angeles, Elisabeth
Schwarzkopf, Birgit Nilsson og
Hans Hotter.
Parsons verður með „Master
Class“ fyrir nokkra söngvara og
undirleikara þeirra á mánudags-
kvöldið kl. 20:30 í sal Tónlistar-
skólans í Reykjavík, Skipholti
33. Öllum er frjáls aðgangur til
áheyrnar gegn vægum aðgangs-
eyri- LG
Helgarveðrið
Horfur á laugardag: N og NA-átt um land allt. Éljagangur Norðanlands, en úrkomu-
laust og víða léttskýjað syðra. Frost 1 til 6 stig.
Horfur á sunnudag: Fremur hæg breytileg átt. Sums staðar él við A- og NA-ströndina,
en annars þurrt og víða léttskýjað. Frost á bilinu 2 til 8 stig.
8 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ jFöstudagur 10. nóvember 1989