Þjóðviljinn - 11.11.1989, Blaðsíða 11

I VIKULOK
I DAG
Ólafur Þ. Jónsson vitavörður
Samanburðurinn er
austrinu hagstæður
Miklar hræringar hafa og eiga
sér stað í Austur-Evrópu síðustu
mánuði og vikur og nú er svo
komið að austur-þýsk stjórnvöld
hafa gefið þegnum sínum fullt
ferðafrelsi sem fáa hafði kannski
órað fyrir. Af fréttum gærdagsins
má ráða að hlutverki Berlínarm-
úrsins sé lokið að sinni og þess
skammt að bíða að hann verði
jafnvel rifinn niður nema kannski
á einstökum stöðum svona til að
minna á tilgang hans og markmið
á sínum tíma fyrir komandi kyn-
slóðir.
Norður á Hornbjargi nánar til.
tekið í Látravík fjarri öllum
mannabyggðum rekur ríkið vita
og veðurathugunarstöð sjófar-
endum til halds og trausts sem
leið eiga fyrir Horn. Þar vinnur
Ólafur Þ. Jónsson vitavörður sem
gengur undir nafninu Óli kommi
meðal vina og pólitískra andstæð-
inga. Hann er þekktur fyrir allt
annað en að liggja á skoðunum
sínum og lítur hlutina oft öðrum
augum en margur maðurinn gerir
í dag. Til Austur-Þýskalands hef-
ur hann margsinnis komið og því
þótti það alveg tilvalið að heyra í
honum hljóðið á þessum miklu
breytingartímum sem nú eiga sér
þar stað.
Þeir koma
flestir til baka
„Ég vil nú meina það að þetta
fólk sem er að fara frá Austur-
Þýskalandi að það skili sér að
mestu leyti aftur til baka, alla-
vega það sem einhver slægur er í
þegar glýjan er farin úr augunum.
Austur-Þjóðverjar fara brátt að
átta sig á því að þetta frelsi sem
allir eru að kjafta um er minna
þarna vestur frá en heima hjá því.
Jú, jú menn hafa frelsi til að vera
atvinnulausir í Vestur-Þýska-
landi sem þeir hafa ekki í Austur-
Þýskalandi. En það getur vel ver-
ið að einhverju fólki þyki það
ákjósanlegt. Ég er þó sannfærður
um það að þegar þetta fólk fer að
sjá og fær samanburð við vestrið
miðað við það sem er fyrir austan
og sem því stendur þar til boða,
Ólafur Þ. Jónsson
þá er hætt við að ansi margir
Austur-Þjóðverjar snúi aftur til
baka til síns heima. Enda hafa
þeir gert það undanfarin ár því
landið væri fyrir löngu orðið
íbúalaust ef eitthvað væri að
marka þessar tölur um þá sem
þaðan hafa farið.
Það er nú til marks um fréttafl-
utningin sem við erum mataðir á
hér á landi að á þessa staðreynd
hefur ekkert verið minnst, eins
og þetta hafi aldrei átt sér stað.
Svona hindranir eins og þarna
hafa verið, þá lá það nú alltaf ein-
hverntíma fyrir að þær yrðu
Iagðar niður, en ég er ekki frá því
að það hefði mátt gera svolítið
fyrr og þá að stjórnvöld hefðu
betur haft frumkvæðið sjálf.
Enginn
Kommúnistaflokkur
„Þá er það auðvitað víðsfjarri
eins og klifað er sífellt á í fréttum
að skipulagið þarna eystra sé
kommúnískt og svo er einnig
alltaf verið að tala um Kommún-
istaflokkinn þarna sem aldrei
hefur verið til þar í landi, heldur
er þarna um að ræða sameining-
arflokk krata og kommúnista
sem meira að segja Jón Baldvin
utanríkisráðherra og formaður
íslenska krataflokksins virðist
ekkert vita af. En þessu ríki hafa
flokksbræður hans stjórnað að
vissu leyti þó það skipti ekki öllu
máli. Svo virðist sem aðalmálið
sé þetta svokallaða ferðafrelsi
sem er jú slæmt þegar það er ekki
fyrir hendi. Gallinn er líka sá og
það sem haldið hefur aftur af
þeim er að þeir hafa ekki haft
gjaldeyri til að láta menn hafa.
Það er jú náttúrlega alveg gagns-
laust að láta menn fá ferðaleyfi
alveg peningalausa. Það segir sig
sjálft.
Að moka skít
Hvort Þýska alþýðulýðveldið
sé í þann veginn að líða undir lok
finnst mér alveg fáránlegt og hef
enga trú á að það verði að veru-
leika. Eins og ég sagði áðan tel ég
að margt af þessu fólki sem hefur
verið að fara komi flest aftur til
baka. Austur-Þjóðverjarnir sem
koma yfir til Vestur-Þýskalands
eiga vel flestir aðeins kost á þeirri
vinnu sem Vestur-Þjóðverjar
vilja ekki líta við. Þeir hafa á und-
anförnum árum rekið þjóðfé-
lagið sitt á útlendum farand-
verkamönnum og nú verður
þjarmað að þeim þegar þeir fá
vinnusama Austur-Þjóðverja.
Því þessar fornu dyggðir Þjóð-
verja eru nefnilega löngu týndar
þarna fyrir vestan. Flest af þessu
fólki sem fer vestur er vel
menntað og ég er ansi hræddur
um að mesti frelsisglansinn fari af
því þegar það þarf að fara að
moka skítinn undan þeim hinum.
Varðandi Berlínarmúrinn að
þá hefur hann ekki þurft að vera
svona lengi. Menn verða að átta
sig á því að fólkið á heima þarna í
Austur- Þýskalandi og fer ekki
svo glatt í burtu. Hitt er svo ann-
að mál að það hefði þurft fyrir
löngu að fá samanburðinn á þess-
um tveimur þjóðfélögum, því
það er enginn spurning að sá sam-
anburður er austrinu afar hag-
stæður. Sjálfur hef ég komið
þangað austur yfir í ein átta skipti
og mér hefur alltaf fundist það
betra og betra. Með sjálfum mér
er ég fyrir löngu búin að slá því
föstu að ég mundi flytja þangað
ef ég nennti." _grh
Ef kariar yrðu óléttir
Af undarlegum draumförum mínum í vikunni er sá
draumur áreiðanlega merkilegastur þegar mig dreymdi að
maðurinn minn væri óléttur.
Þarna stóð hann á baðgófinu, léttklæddur að bursta
tennurnar og það var ekki um að villast: hann var áreiðan-
lega kominn meira en 5 mánuði á leið. - Skelfing ber hann
óléttuna illa, var það fyrsta sem mér datt í hug þegar ég
horfði á hann frá hlið, hokinn í herðum, fölurog með
bauga og húðin á maganum rauðsprengd og þrútin, virtist
ekki ætla að þola þetta aukna álag. Ég tek það fram að ég
er nýlega búin að taka slátur og átti í mesta basli með rifnar
vambir. Það hefur líklega haft einhver áhrif á þennan hluta
draumsins.
Sem ég stend og horfi á manninn hellist yfir mig sektark-
enndin; Guð minn góður, þetta er auðvitað mér að kenna,
ég hlýt að hafa gleymt að taka inn pilluna. Við sem höfðum
ekki gert ráð fyrir barneignum fyrr en eftir prófskírteinið,
snotruíbúðina, fjölskyldubílinn og fallegu húsgögnin. Að
ógleymdu tveggja ára tímabili frjálsræðis, ferðalaga og
lífsins lystisemda. Og hann sem treysti mér fyrir því að sjá
alfarið um þessi mál. Nú lítur maðurinn minn á mig rauðh-
laupnum augum og ég les bæði ásökun og vonbrigði úr
augnaráðinu. Ég hef gersamlega brugðist honum. Það er
óbærilega kvalafullur hnútur í maganum á mér. Af hverju í
andskotanum lét ég ekki verða af því að líma pilluspjaldið
við tannburstann minn? Ég mátti vita að það er eina leiðin
til að ég muni eftir að taka þessa fjandans pillu inn daglega.
Ég reyni að finna einhverja afsökun fyrir gleymsku
minni, leita að einhverju uppörvandi til að segja, eitthvað
sem mildað getur þá ægilegu staðreynd sem við horfumst í
augu við; framtíðaráformin eru hruninn, þó einkum og sér
ílagi hans. Honum tekst áreiðanlega ekki að Ijúka náminu
í vor eins og til stóð og gullnu atvinnutilboðin standa varla
óléttum manni til boða. Hann verður meira og minna frá
vinnu næstu árin vegna ungans og hver vill ráða mann í
vinnu sem þannig er ástatt um? Eins og alltaf þegar mikið
liggur við finn ég aldrei réttu orðin til að segja og það eina
sem kemur upp úr mér er þctta: Já, en elskan, Þú færð nú
sex mánaða fæðingarorlof. •
Fyrst virtist honum brugðið en svo sauð í honum reiðin.
Hann gekk að mér og hrópaði framan í mig: Ég tek sko alls
ekkert fæðingarorlof. Hverslags karlmaður heldur þú að
égsé. Það verður hlegið að mér. Auminginn, áekki bara
ábyrgðarlausa konu, heldur er hún líka eigingjörn og æt-
last til að hann beri einn ábyrgðina á barninu og fórni
sínum starfsframa. Þú ætlar auðvitað að halda þínu striki,
skokka upp metorðastiga atvinnulífsins á meðan ég sit
heima og syng fyrir barnið? Þú getur sko sjálf tekið fæðin-
garorlofið, góða mín enda er það þínum gíeymna haus að
kenna hvernig komið er.
Hér er kominn upp djúpstæður ágreiningur milli hjóna
um verkaskiptingu og ábyrgð. Á meðan ég stend fyrir
framan manninn minn og reyni að upphugsa einhverja
málamiðlunartillögu vakna ég upp af draumnum og í þetta
skiptið var veruleikinn þægilegra ástand en draumurinn,
enda ólíklegt að ég eigi nokkurn tíma eftir að lenda í
þessum aðstæðum. Mér vitanlega er Þórbergur Þórðarson
eini maðurinn sem hefur orðið óléttur. Auk þess á ég
engan mann í raunveruleikanum.
Engu að síður vakti þessi draumur mig til umhugsunar
um það hvernig umhorfs væri í samfélaginu ef náttúran
hagaði því þannig til að karlar yrðu óléttir jafnt og konur.
Að náttúran sæi bara um að deila þessari ábyrgð jafnt á
konur sem karla, líkt oghún sér um að það fæðist nokkurn
veginn jafnt hlutfall af drengjum ogstúlkum. Þá hefði
líklega engum dottið í hug að líta svo á að barneignir og
uppeldisstörf rýri hlutverk fólks sem virkra þátttakenda í
atvinnulífinu. Þvert á móti yrði litið á fjarveru frá vinnu
vegna barneigna sem sjálfsagðan og eðlilega hlut, svona
svipað eins og nú þykir sjálfsagt að menn í mikilvægum
stöðum þurfi stundum að fara á ráðstefnur og time manan-
ger námskeið. Fólk fengi jafnvel launahækkun fyrir að
hafa lagt sitt af mörkum til að endurnýja mannkynið og
öðlast um leið merkilega reynslu. jþ
þlÓÐVIUINN
FYRIR50ÁRUM
Þýsk áras á Holland talin yfirvof-
andi á næstunni. Tíðindalítiö á
fransk-þýzku vígstöðvunum. Sill-
anpaa fær bókmenntaverðlaun
Nóbels. Sprengingin í Munchen
gerð í sama tilgangi og Ríkisþing-
húsbruninn. Stofnfundur Fags-
ambandsins hefst í kvöld.
11. nóvember
laugardagur. 315. dagurársins.
Marteinsmessa. Sólarupprás í
Reykjavík kl. 9.43-sólarlagkl.
16.40.
Viðburðir
Þjóðhátíðardagur Angóla. Matt-
hías Jochumsson skáld fæddur
áriö 1835. Guðrún Oddsdóttir
andast árið 1838 en hún var
jarðsettt fyrst manna í Hólavalla-
kirkjugarði. Vopnahléssamning-
urinn 1918. Pöntunarfélag verka-
manna í Reykjavík stofnað árið
1934. Sparisjóðurvélstjóra
stofnaðurárið 1938.
DAGBÓK
APÓTEK
Reykjavík. Helgar- og kvöldvarsla lyfj-
abúða vlkuna
10.-16. nóv. er í Reykjavíkur Apóteki
ogBorgarApóteki.
Fyrrnefnda apótekiö er opiö um helgar
og annast næturvörslu alia daga 22-9 (til
10 fridaga). Síðarnefnda apótekiö er
opiö á kvöldin 18-22 virka daga og á
laugardögum 9-22 samhliöa hinu fyrr-
nefnda.
LOGGAN
Reykjavík sími 1 11 66
Kópavogur sími 4 12 00
Seltj.nes 1 84 55
Hafnarfj 5 11 66
Garöabær sími 5 11 66
Slökkvilið og sjúkrabflar:
Reykjavík sími 1 11 00
Kópavogur sími 1 11 00
Seltj.nes 1 11 00
Hafnarfj 5 11 00
Garðabær sími 5 11 00
LÆKNAR
Læknavakt fyrir Reykjavík, Sel-
tjarnarnes og Kópavog er I Heilsu-
verndarstöö Reykjavíkur alla virka daga
frá kl. 17 til 08, á laugardögum og helgi-
dögum allan sólarhringinn. Vitj-
anabeiönir, símaráðleggingar og tima-
pantanir I síma 21230. Upplýsingar um
lækna og lyfjaþjónustu eru gefnar I sím-
svara 18888.
Borgarspitalinn: Vakt virka daga kl. 8-
17 og fyrir þá sem ekki hafa heimilis-
lækni eða ná ekki til hans. Landspit-
alinn: Göngudeildin er opin 20-21.
Slysadeild Borgarspitalans: opin allan
sólahringinn simi 696600.
Hafnarfjörður: Dagvakt, Heilsugæslan
sími 53722. Næturvakt lækna sími
51100.
Garðabær: Heilsugæslan Garðaflöts.
656066, upplýsingar um vaktlækna s.
51100.
Akureyri: Dagvakt 8-17 á Læknamið-
stöðinni s. 23222, hjá slökkviliðinu s.
22222, hjá Akureyrarapóteki s. 22445.
Farsími vaktlæknis 985-23221.
Keflavík: Dagvakt. Upplýsingars. 3360.
Vestmannaeyjar: Neyðarvakt lækna s.
1966.
SJÚKRAHÚS
Heimsóknartímar: Landspítalinn: alla
daga 15-16,19-20. Borgarspítalinn:
virkadaga 18.30-19.30, helgar15-18,
og eftir samkomulagi. Fæðingardeild
Landspítalans: 15-16. Feðratími 19.30-
20.30. Öldrunarlækningadeild Land-
spítalans Hátúni 10B. Alladaga 14-20
og eftir samkomulagi. Grensásdeild
Borgarspítala: virka daga 16-19, helgar
14-19.30. Heilsuverndarstöðin við
Barónsstig opin alla daga 15-16 og
18.30-19.30. Landakotsspítall: alla
daga 15-16 og 18.30-19. Barnadeild:
heimsóknir annarra en foreldra kl. 16-17
daglega. St. Jósefsspitali Hafnarfirði:
alla daga 15-16 og 19-19.30. Klepps-
spitalinn: alladaga 15-16og 18.30-19.
Vestmannaoyjum: alla virkadaga 15-
16og 19-19.30. SjúkrahúsAkraness:
alla daga 15.30-16 og 19-19.30. Sjúkra-
húsið Húsavik: alla daga 15-16 og
19.30-20.
YMISLEGT
Hjálparstöð RKÍ. Neyðarathvarl fyrir ung-
lingaTjarnargötu 35. Sími: 622266, opið
allansólarhringinn.
Sálfræðistöðin. Ráðgjöf í sálfræðilegum
efnum. Sími 687075.
MS-félagiðÁlandi 13. Opiðvirkadagafrá
kl. 8-17. Síminn er 688620.
Kvennaráðgjöfin Hlaðvarpanum Vestur-
götu 3. Opið þriðjudaga kl.20-22,
fimmtudaga 13.30-15.30 og kl. 20-22,
sími 21500, símsvari.
Sjálf shjálparhópar þeirra sem orðiö hafa
fyrir sifjaspellum, s. 21500, símsvari.
Upplýsingar um eyðni. Sími 622280,
beint samband við lækni/hjúkrunarfræðing
á miðvikudögum kl. 18-19, annarssím-
svari.
Samtök um kvennaathvarf, simi 21205.
Húsaskjól og aðstoð fyrir konur sem beittar
hafa verið ofbeldi eða orðið fyrir nauðgun.
Samtökin ’78. Svarað er I upplýsinga- og
ráðgjafarsíma félags lesbía og homma á
mánudags- og fimmtudagskvöldum kl. 21—
23. Símsvari á öðrum timum. Síminn er
91-28539.
Bilanavakt rafmagns-oghitaveitu:s.
27311. Raf magnsveita bilanavakt s.
686230.
Vinnuhópur um sifjaspellamál. Simi
21260 allavirkadaga kl. 1-5.
Lögfræðiaðstoð Orators, félags laga-
nema, er veitt I síma 11012 milli kl. 19.30
og 22.00 áfimmtudagskvöldum.
„Opið hús“ krabbameinssjúklinga
Skógarhlíð 8 er „Opið hús“ fyrir alla krabb-
ameinssjúklinga og aðstandendur þeirra á
fimmtudögumkl. 17.00-19.00.
Samtök áhugafólks um alnæmisvand-
ann sem vilja styðja viö smitaða og sjúka
og aðstandendur þeirra. Hringið í síma 91 -
22400 alla virka daga.
GENGIÐ
8. nóv, 1989
kl. 9.15.
Sala
Bandaríkjadollar........... 62.39000
Sterlingspund.............. 99.07800
Kanadadollar............... 53.36400
Dönskkróna.................. 8.74730
Norskkróna.................. 9.05120
Sænskkróna.................. 9.75150
Finnsktmark................ 14.66620
Franskurfranki............. 10.00960
Belgískurfranki............. 1.61810
Svissneskurfranki.......... 38.65550
Hollenskt gyllini.......... 30.05230
Vesturþýskt mark........... 33.91960
Itölsklíra.................. 0.04640
Austurrlskur sch............ 4.81740
Portúg. Escudo.............. 0.39650
Spánskurpeseti.............. 0.53780
Japansktyen................. 0.43697
írsktpund.................. 90.07600
SDR-Serst DDR.............. 79.72820
ECU-Evrópumynt............. 69.68650
BelgískurFr.Fin............. 1.61460
KROSSGÁTA
7
=P
fT " ■
zUdzfirM:
Lárétt: 1 hræðsla4
heimsk 6 aftur 7 grind 9
vaða12frjálst14
hreyfast 15 rödd 16 tré
19missis 20 spil 21
muldra
Lóðrétt:2vafi3
jbrún 5
hátið 7 lækkaði 8 lint 10
erfiða 11 vorkennir13
hár17hæðir18mælir
Lausn á sfðustu
krossgátu
Lárétt: 1 stfa4safn6
fót7basl9ófín12tafla
14nýr15rós16ábóti
19auka20æska21
skart
Lóðrétt: 2 tía 3 afla 4
stói5frí7borgar8
stráks10farist11 nísk-
ar13fró17bak18tær
Laugardagur 11. nóvember 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 11