Þjóðviljinn - 15.11.1989, Blaðsíða 5

VIÐHORF
Oþarfur umbúðakostnaður un virðisaukaskatt
Hörður Bergmann skrifar
Hæpin heilsíðu-
auglýsing
Ósköp er leiðinlegt að sjá
hvernig fjármálaráðuneytið
fleygir peningum til einskis í þarf-
lausar, óskiljanlegar og villandi
auglýsingar um virðisaukaskatt.
Það birtir um þessar mundir dag
eftir dag heilsíðuauglýsingu í dag-
blöðum þar sem aðalfyrirsögnin
fræðir þjóðina um það að með
virðisaukaskatti verði sam-
keppnisaðstaða íslenskra at-
vinnugreina jafnari. Og í undir-
fyrirsögn er tekið fram: „Hann
eyðir uppsöfnunaráhrifum sölu-
skatts og jafnar þannig sam-
keppnisaðsstöðu atvinnu-
greinanna hér á landi.” Ef ein-
hver skilur þennan fagnaðar-
boðskap þá er hann vinsamlegast
beðinn að stíga fram og útleggja
textann.
Ekki vissi ég að söluskattur
hefði einhver voðaleg „upp-
söfnunaráhrif’ og ekki skýrir tex-
tinn, sem á eftir kemur, hvað við
er átt. Sama tuggan um þennan
góða skatt er endurtekin með
breyttu orðalagi en engin skýring
gefin. „Hann hefur ekki í för með
sér uppsöfnun skatts í vöruverði
eins og gerist í söluskatts-
kerfinu... Með því að eyða upp-
söfnunaráhrifunum jafnar virðis-
aukaskattur samkeppnisstöðu ís-
lenskra fyrirtækja og atvinnu-
greina innbyrðis og myndar
traustan grundvöll fyrir ný-
sköpun í atvinnulífinu. Virðis-
aukaskatturinn jafnar því stöðu
atvinnugreinanna og leiðir af sér
aukið réttlæti í íslensku atvinnu-
lífi.”
Ég vona að enginn reyni að lesa
þennan tyrfna texta upphátt því
honum gæfi vafist tunga um tönn.
sem á að fara að innleiða með
virðisaukaskatti, felst í því að
byrja að innheimta skatt af vinnu
bænda og verkamanna í
byggingariðnaði. Fréttir herma
að stefnt sé í 26% skatt. Frá sjón-
armiði jafnaðarstefnu hefði ég
haldið að svo hár neysluskattur,
því að hann leggst jafnt á alla,
hverjar sem tekjurnar eru.
Jafnaðarmannaflokkum þjóðar-
innar væri meiri sæmd að annars
konar skattlagningu. f þjóðfélagi
þar sem launamunur bæði hjá því
opinbera og í einkarekstri er orð-
inn meira en tífaldur er réttlátara
„Er œtlunin aðfá alþýðu manna til að
taka óréttlætifagnandi með
órökstuddum fullyrðingum sem hvíla á
óskiljanlegumforsendum? “
Eða farið úr kjálkaliðnum. Þar
sem þetta með uppsöfnunina er
óskiljanlegt, alla vega fyrir
venjulegt fólk eins og mig, þá
verður „aukið réttlæti” sömu-
leiðis óskiljanlegt í þessu sam-
bandi.
Vont er þeirra
réttlæti
Eitthvað af því nýja réttlæti,
sem leggst á svo til allar vörur og
hvers konar athafnir manna
innan hins formlega hagfkerfis,
þ.á m. vinnu verkamanna og
bænda, ætti fremur að flokka
með vaxandi óréttlæti í þjóðfé-
laginu heldur en réttlæti. Síhækk-
andi neysluskattur, sem leggst á
hvert viðvik og stóreykur skrif-
finnsku (14000 nýir skattheimtu-
menn bætast við um áramótin!),
eykur ekki jöfnuð í þjóðfélaginu
að bæta við nýju tekjuskattsþrepi
en að þyngja sífellt neysluskatt
sem leggst á hvers konar
nauðsynjar. Þar á meðal bóklest-
ur eins og frægt er orðið að end-
emum. Auglýsingin gefur eigin-
lega tilefni til að spurt sé: Er orð-
ið léttlæti notað þarna í
háðungarskyni? Er ætlunin að fá
alþýðu manna til að taka óréttlæti
fagnandi með því að slengja fram
órökstuddum fullyrðingum sem
hvíla á óskiljanlegum forsend-
um?
Athugaðu málið
Ólafur
Ég ætla hér með að skora á
Ólaf Ragnar að stöðva þetta spil-
verk þegar í stað. Umrædd aug-
lýsing þjónar engum tilgangi ef
að er gáð. Hún eykur einungis
umbúðakostnað um mannlíf og
rekstur í landinu, þyngir skatt-,
byrðar fólks að óþörfu. Það kost-
ar 211.200 kr. að birta svona heii-
síðu litaauglýsingu í Mogganum.
Það er eitthvað ódýrara að fá
hana birta í hinum blöðunum. En
augljóslega þarf ekki margar birt-
ingar svo búið sé að kosta
milljónum til. Og tugir milljóna
eru áreiðanlega roknir í auglýs-
ingagerð og birtingar sé
sjónvarpsbirting tekin með í
reikninginn. Við skulum ekki
gleyma því að það er verið að
japla sömu tugguna og hér hefur
verið gerð að umræðuefni í sjón-
varpsauglýsingum líka!
Því ætla ég að lokum að leyfa
mér að spyrja og vænta svars úr
fjármálaráðuneytinu: Hvað er
ætlunin að nota mikið fé til að
auglýsa virðisaukaskatt í fjöl-
miðlum? Hvaða tilgangi þjónar
birting auglýsingar af því tagi sem
ég hef gert hér að umræðuefni?
Hver ber ábyrgð á því sem stend-
ur í henni?
Hörður er kennari og rithöfundur
Hvað verður tekist á um
Ragnar Stefánsson skrifar
Hvað verður tekist
á um?
í dag, 9. nóvember, kynnti
Þjóðviljinn dagskrá landsfundar
Ab., undir fyrirsögninni „Birting
orðin næststærsta deild flokks-
ins”. Sé kynning Þjóðviljans rétt
er það tvennt sem einkennir
undirbúning flokksforystunnar
að þessum landsfundi. í fyrsta
lagi ótti flokksforystunnar við að
gagnrýni á störf hennar nái
eyrum landsmanna. í öðru lagi er
megin baráttumiðum flokksins
svo sem þeim að efla verkalýðs-
hreyfinguna, að efla baráttuna
gegn hernum o.fl. ýtt til hliðar.
Flokksforystan boðar mikla
sningu fyrir fjölmiðlana á stefnu
núverandi ríkisstjórnar í fram-
sögum í upphafi þingsins. Hún
raðar sér þannig á mælendask-
rána að sem minnst heyrist frá
annarri stefnu innan flokksins en
hennar. Þar er í fyrirrúmi að
verja stefnu ríkisstjórnarinnar.
Hvað varð um bar-
áttumál flokksins?
Þeir verða fyrir vonbrigðum,
sem héldu að hið mikla þingmál
verkalýðsflokksins yrði baráttu-
staða verkalýðshreyfingarinnar
frammi fyrir lækkandi kaup-
mætti, frammi fyrir vaxandi
atvinnuleysi, frammi fyrir innri
sundrungu. Þetta efni sem e.t.v.
hefði átt að vera fyrsta málið er
ekki þarna að finna.
Þeir sem héldu að barátta
flokksins gegn hernum og NATO
yrði hið mikla mál verða einnig
fyrir vonbrigðum. Hefði ekki
verið ástæða til að ræða það nú á
tíma vaxandi hernaðarupp-
byggingar á íslandi, nú á tímum
vaxandi andstöðu víða um heim
gegn hernaði og hernaðarbanda-
lögum? Nei, flokksforystan
stefnir greinilega ekki að því að
efla baráttu í þessu máli.
Og Evrópubandalagið sem er
að hvelfast yfir okkur undir for-
ystu Alþýðuflokksins og frjáls-
hyggjuaflanna meðal íslenskra
atvinnurekenda. Ætlar flokkur-
inn ekki alla vega að móta bar-
áttu til að efla andstöðu íslend-
inga gegn þessari þróun? Ekki
benda framsögur forystunnar til
þess. Nei, nei, en það verður hins
vegar haldin hliðarráðstefna,
með völdum þátttakendum uppi
á palli í einum matartímanum,
um Evrópu í breyttum heimi.
Og skyldi landsfundurinn ekki
eiga að skera upp herör gegn
þeirri aðför sem nú stendur yfir
að byggðinni í landinu? Ekki sér
þess merki í framsögum foryst-
unnar. Ekki virðist ætlunin að
fylgja eftir stefnu flokksins um
byggðakvótann, þ.e.a.s. að fisk-
veiðikvótinn verði eign hinna
dreifðu byggða í stað þess að vera
eign útgerðarfustanna, sem selja
hann eftir eigin geðþótta. Ekki
virðist okkar forysta heldur
stefna að því að fjárfestingum til
Miðvikudagur 15. nóvember 1989
sem mest virðist koma niður á
þeim sem helst þyrftu á aðstoð að
halda. Þessum málum sem áður
áttu veglegan sess í málflutningi
flokksins, virðist forystan nú
gleyma.
Mörgum finnst að misrétti
aukist í þióðfélaginu um þessar
mundir. Ymsar undanþágur til
þeirra sem illa standa að vígi eru
lagðar niður. Nú er stjórnin að
hækka vexti á húsnæðislánum,
sem fara fyrst og fremst til þeirra
sem eru að koma sér upp íbúð í
fyrsta sinn. Um leið virðist fólki
gert erfiðara fyrir að komast inn í
félagslega íbúðakerfið, verka-
mannabústaði o.fl.
stórframkvæmda verði beint í
einhverjum mæli út á lands-
byggðina á næsta áratug. Ekki
heldur almennt þeirri stefnu
flokksins að þjóðinni skuli gert
kleift fjárhagslega að búa f sinni
heimabyggð. Nei, ekki ef marka
má þessar framsögur.
Ekki er það heldur ætlunin að
landsfundurinn fjalli um stór-
felldan niðurskurð sem nú á sér
stað í heilbrigðis- og mennta-
málum. Niðurskurð í heilbrigðis-
geiranum, sem nú kemur hvað
harðast niður á þeim sem síst
sky ldi, gömlu fólki, eða fólki með
langvarandi sjúkdóma eða fötl-
un. Niðurskurð í menntakerfinu
Stefna ríkisstjórnar-
innar í stað stefnu
flokksins
Þessi landsfundur er haldinn
við aðstæður þar sem Alþýðu-
bandalagið hefur glatað tiltrú
þeirra sem fyrrum veittu því
gagnlegastan stuðning. Forysta
Ab. viðist vilja allt til vinna að
sitja áfram í ríkisstjórninni. Hún
telur sig vinna tvennt með því.
Hún festar kosningum sem hún
óttast eins og aðrir þeir flokkar
sem í ríkisstjórninni eru. En
henni tekst líka að halda helstu
foringjum sínum í sviðsljósinu,
sem virðist mjög mikið atriði á
þessum fjölmiðlatímum. Til þess
svo að treysta veru sína í ríkis-
stjórninni eins lengi og mögulegt
er hefur flokksforystan sett
stefnu ríkisstjórnarinnar í staðinn
fyrir stefnu flokksins. Þetta
endurspeglast svo skýrt í því pró-
grammi sem forystan hefur sett
upp fyrir landsfundinn.
En það er líka
önnur stefna
Aðrir félagar í Ab. munu að
sjálfsögðu taka upp þau mál á
landsfundinum sem að ofan eru
nefnd. Þeir munu gera kröfu um
að flokkurinn setji baráttu fyrir
stefnu sinni á oddinn hvarvetna í
þjóðfélaginu, jafnvel þótt það
kosti ófrið á ríkisstjórnar-
heimilinu.
Það verða átök á þessum lands-
fundi milli þeirra, sem vilja fram-
fylgja stefnu flokksins og hinna
sem vilja fórna henni fyrir ríkis-
stjórnarsetu.
9. nóvember, 1989
Ragnar Stefánsson
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5
„Ogskyldi landsfundurinn ekki eiga að
skera upp herörgegn þeirri aðförsem
nú stenduryfir að byggðinni ílandinu?
Ekki sér þess merki íframsögum
forystunnar. “
isnialJ^:u>nmále}^
rádstefrmum
Evrópi'-
FormannsV
0. siöasW
- onar (afln* vet6a þaf)
svarfa