Þjóðviljinn - 25.11.1989, Blaðsíða 7

y Landsfundur Alþýðubandalagsins
Alyktun um utanríkismál
Með þeirri frelsisþróun sem nú
á sér stað í Sovétríkjunum og A-
Evrópu er komin fram algerlega
ný staða í Evrópu. Forsendur
fyrir tvískiptingu álfunnar í sov-
éskt og bandarískt áhrifasvæði
eru brostnar.
Um leið og alþýða þessara
landa varpar af sér oki ófrelsis og
kúgunar á mörgum sviðum, gefst
henni færi á að hagnýta sér sósíal-
isma. íslenskum sósíalistum ber
að stuðla að þeirri endurnýjun
sem nú á sér stað og draga af
henni lærdóma fyrir verkalýðs-
og þjóðfrelsisbaráttu á íslandi.
Alþýðubandalagið fagnar
þessari þróun en bendir jafn-
framt á að hún er mjög misjafn-
lega á veg komin. Síðustu atburð-
ir í Tékkóslóvakíu, þegar óeirða-
lögreglu var sigað á friðsamlega
mótmælagöngu, minna á að enn
hefur forysta Sovétríkjanna ekki
fordæmt innrásina í Tékkó-
slóvakíu 1968.
Alþýðubandalagið ítrekar enn
kröfuna um að Sovétríkin kalli
her sinn heim frá Tékkóslóvakíu
og öðrum löndum A-Evrópu.
Frelsisþróunin í A-Evrópu hef-
ur orðið til þess að efla vonir um
samvinnu allra Evrópuríkja án
hernaðarbandalaga og erlendra
herstöðva.
íslendingar eru Evrópuþjóð af
sögulegum og menningarlegum
ástæðum. Þeir hljóta því að taka
mið af þeirri framvindu sem á sér
stað í Evrópu. íslendingar verða
þar að standa vörð um sjálfs-
ákvörðunarrétt þjóða, þjóðar-
brota og einstaklinga svo og að
stuðla að gagnkvæmri virðingu
fyrir sérkennum og sjálfstæðri
menningu hverrar þjóðar.
Alþýðubandalagið fagnar því
að Eystrasaltslöndin, Eistland,
Lettland og Litháen skuli leita
eftir nánari samvinnu við Norð-
urlönd og telur að Norðurlanda-
ráð eigi að bjóða þessi lönd vel-
komin til samstarfs.
Landsfundur Alþýðubanda-
lagsins fordæmir harðlega
ákvörðun breskra stjórnvalda um
byggingu hreinsistöðvar fyrir
kjarnorkuúrgang í Dounreay á
Skotlandi. Þessi ákvörðun gæti
reynst alvarleg ógnun við lífs-
hagsmuni íslendinga og annarra
þjóða við N-Atlantshaf.
Þriðji heimurinn
Alþýðubandalagið ítrekar
stuðning sinn við baráttu þjóða
þriðja heimsins fyrir frelsi og
framförum.
íslendingum ber í alþjóðamál-
um að leggja áherslu á rétt smá-
þjóða andspænis stórveldum, svo
og á rétt kúgaðra þjóða og þjóð-
arbrota til að fá að ráða málum
sínum sjálfar. Við erum miklu
betur í stakk búin til þess sem
hlutlaus þjóð heldur en sem aðili
að hernaðarbandalagi er lýtur
forystu stórveldis.
Víða ríkir hungur og mörg
ríkja þriðja heimsins eyða
ómældu fé í vopnakaup og styrj-
aldir. Alþýðubandalagið hvetur
til þess að samhliða afvopnun í
iðnríkjunum verði því fé sem
áður var eytt í vígbúnað varið til
þróunarsamvinnu og til að efla
stofnanir á vegum Sameinuðu
þjóðanna sem vinna að framför-
um og friði.
Alþýðubandalagið áréttar þá
stefnu sína að íslendingar greiði
framlag til þróunarhjálpar í sam-
ræmi við það sem Sameinuðu
þjóðirnar hafa lagt til, einn hund-
raðshluta af þjóðartekjum.
, Landsfundur Alþýðubanda-
lagsins fagnar því að bundin hef-
ur verið endir á hið illvíga stríð
írana og íraka og að Sovétríkin
hafa dregið herlið sitt út úr Af-
ganistan.
Með brottflutningi víetnam-
skra herja frá Kambódíu hófst
nýr kafli í sögu þessa stríðshrjáða
heimshluta. Ömurlegt er til þess
að vita að ríkisstjóm Islands skuli
veita Pol Pot og Rauðu khmemn-
um pólitískan stuðning með
viðurkenningu á vettvangi Sam-
einuðu þjóðanna. Alþýðubanda-
lagið krefst þess að ríkisstjórn ís-
lands afmái þá smán sem stuðn-
ingur við Pol Pot og Rauðu
khmeranna er, og viðurkenni rík-
isstjórn Kambódíu. Æskilegt er
að samskipti íslendinga við þjóð-
ir Laos, Víetnam og Kambódíu
verði aukin með það fyrir augum
að leggja lóð á vogarskál friðar í
SA-Asíu.
Bandaríkin halda enn verndar
hendi yfir afturhaldsseggjum og
morðingjum á borð við Pinochet í
Chile og apartheidstjórnina í
Suður-Afríku. Þau leggja enn
blessun sína yfir morð á palestín-
skum börnum, konum og
körlum, þau ástundaenn íhlutun-
arstefnu í löndum þriðja
heimsins.
Alþýðubandalagið lýsir yfir
fullum stuðningi við friðaráætlun
ríkisstjórna Mið-Ameríkuríkja
og fordæmir afskipti Bandaríkj-
anna af innri málefnum Nicarag-
ua, hvort heldur þau birtast í fjár-
austri í kosningabaráttu hægri
flokka eða í rekstri málaliðahers
Kontrasveitanna.
Alþýðubandalagið styður hina
alþjóðlegu baráttu gegn minnih-
lutastjóm hvítu aðskilnaðarsinn-
anna í Suður-Afríku og lýsir yfir
stuðningi við baráttu ANC fyrir
því að sem fyrst verði komið á
nýju stjómarfari í Suður-
Afríku,þar sem allir þegnar
landsins njóti fullra réttinda óháð
litarhætti.
Landsfundurinn fagnar sigri
þjóðfrelsishreyfingarinnar
SWAPO í nýafstöðnum kosning-
um í Namibíu.
Alþýðubandalagið fordæmir
grimmdarleg morð ísraelshers á
saklausum almenningi hemumdu
svæðanna í Palestínu. Alþýðu-
bandalagið fagnar þeirri sam-
stöðu sem náðist á Alþingi síð-
astliðið vor er samþykkt var sam-
hljóða ályktun um deilur ísraels
og Palestínumanna. Landsfund-
urinn hvetur til þess að íslenska
estínu undir stjórn PLO og beiti
sér fyrir því að hraðað verði al-
þjóðlegri friðarráðstefnu um
deilurnar fyrir botni Miðjarðar-
hafs.
Afvopnunarmál
Fyrir þremur ámm hittust leið-
togar Bandaríkjanna og Sovétr-
íkjanna á fundi í Reykjavík. Pessi
fundur leiddi til umræðna um
stórtækari afvopnunarsamninga
en heimurinn hafði áður orðið
vitni að. Samningar tókust hins
vegar ekki á Reykjavíkurfundin-
um vegna óraunhæfra drauma
Bandaríkjaforseta um geimvarn-
ir og urðu margir til að lýsa yfir
vonbrigðum með að ekki náðist
samkomulag á þeim fundi.
Engu að síður gengu umræð-
urnar svo langt að ekki varð aftur
snúið frá þeim hugmyndum um
fækkun kjarnavopna sem
leiðtogarnir vom nánast búnir að
semja um. Með Reykjavíkurf-
undinum 1986 hófst þróun sem
ekki sér fyrir endann á. Búið er
að semja um útrýmingu meðal-
drægra kjarnavopna og samning-
ar um 50% fækkun langdrægra
kjarnorkueldflauga og stórfelld-
an samdrátt herafla í Evrópu em
vel á veg komnir.
Þessa þróun má ekki hvað síst
þakka öflugri baráttu friðar- og
mannréttindahreyfinga í V-og A-
Evrópu.
Krafa Alþýðubandalagsins er
tafarlaus stöðvun vígbúnaðar-
kapphlaupsins. Ekki er nóg að
samið sé um fækkun kjarnorku-
vopna. Hindra verður með öllum
ráðum þá þróun sem í gangi er að
tortímingarvopn verða sífellt
tæknilega fullkomnari og hættu-
legri. Af þessum ástæðum er fry-
sting kjama-, efna- og sýkla-
vopna enn sem fyrr mikilvægt
skref í átt til allsherjarafvopnun-
ar eins og Sameinuðu þjóðimar
hafa samþykkt að stefna að.
Hættan á frekari útbreiðslu
kjarnavopna er meiri nú en
nokkm sinni áður. Náin sam-
vinna ísraels og Suður-Afríku við
framleiðslu kjarnavopna er
staðreynd. Pakistan og Indland
hafa bæði sprengt kjarnaspreng-
jur og geta bæst í hóp kjamorku-
veldanna með litlum fyrirvara.
Fleiri ríki hafa alla burði til að
framleiða kjamavopn. Nauðsyn-
legt er því að treysta gmndvöll
samningsins um bann við út-
breiðslu kjarnavopna.
Núverandi kjamorkuveldi
verða að sýna það sjálf í verki að
þau vilji stuðla að útrýmingu allra
kjarnavopna. Krefjast verður að
kjarnorkuveldin semji þegar um
allsherjarabann við tilraunum
með kjamavopn. Þau rök að ekki
sé hægt að tryggja nægilegt eftirlit
með því að bannið sé virt em ekki
lengur haldbær. Vísa má í sam-
bandi á tillögur sex þjóðarleið-
toga í fimm heimsálfum.
Alþýðubandalagið hvetur til
þess að þegar í stað verði samið
um að eyða öllum efna- og sýkla-
vopnum og samið verði um að
eyða öllum kjamavopnum fyrir
árið 2001.
Afvopnun í höfum
Alþýðubandalagið mun beita
sér fyrir því af öllum mætti að
ríkisstjórn íslands eigi frumkvæði
að því að hafnar verði fyrir alvöru
viðræður um afvopnun í höfu-
num.
Alþýðubandlagið fagnar því að
utanríkisráðherra hefur borið
fram tillögur í þessa vem á al-
þjóðavettvangi.
Landsfundur Alþýðubanda-
lagsins bendir jafnframt á að
innan NATO var hann ekki virt-
ur viðlits með þessar hugmyndir
enda varla við öðru að búast af
hemaðarabandalagi sem hefur
kjarnorkuvígbúnað í höfunum að
lykilatriði í stefnu sinni. NATO
ríkin undir forystu Bandaríkj-
anna hafa stöðugt dregið fæturna
og torveldað þá þróun til slöku-
nar og afvopnunar sem í gangi er.
Landsfundur Alþýðubanda-
lagsins hvetur til eftirfarandi að-
gerða:
1) íslendingar beiti sér fyrir al-
þjóðlegri ráðstefnu þjóða sem
byggja afkomu sína á sjófangi
og siglingum, helst með þátt-
töku kjarnorkuveldanna um
leiðir til að útrýma kjarna-
vopnum úr höfunum. Hér
skal minnt á hugmyndir for-
sætisráðherra um að ísland
geti orðið miðstöð slíkra
funda.
2) Bandaríkin og fleiri ríki verði
beitt auknum þrýstingi til að
þau staðfesti Alþjóðahafrétt-
arsáttmálann.
Unnið verði að umbótum á
Alþj óðahafréttarsáttmálan-
um, m.a. til að takmarka um-
ferð kjarnorkuknúinna skipa
og skipa með kjamavopn, svo
að dregið verði úr hættu á al-
varlegum mengunarslysum í
höfunum; sett verði ákvæði
um skaðabótaskyldu ríkja
sem völd verða að kjarnork-
uslysi og sett verði ákvæði er
tryggja betur friðsamlega nýt-
ingu hafanna og frjálsar sigl-
ingar venjulegra skipa gegn
ágangi herskipa og kafbáta.
4) Skammdræg kjarnavopn og
langdrægar kjamaflaugar um
borð í herskipum og kafbátum
verði þegar í stað bönnuð.
5) Frekari uppsetningu nýrra
langdrægra kafbátaeldflauga
s.s. bandarískra og breskra
Trident flauga, sovéskra SS-
N-23 flauga og franskra M5
flauga verði þegar í stað hætt.
6) Umferð kjarnorkuknúinna
skipa á höfunum verði
bönnuð.
7) Alþingi banni með lögum um-
ferð með kjamavopn og um-
ferð kjarnorkuknúinna skipa í
lögsögu íslands. íslensk
stjórnvöld hvetji önnur ríki til
hins sama.
8) Norðurlönd verði lýst kjarn-
orkuvopnalaust svæði.
9) Unnið verðiað friðlýsingu
Norðurheimskautslandins og
aðliggjandi hafsvæða. Stjórn-
viðvöranar- og eftirlitskerfi
stórveldanna á norðurslóð-
um, þar á meðal á íslandi,
verði sett undir alþjóðlega yf-
irstjórn Sameinuðu þjóðanna
og nýtt til þess að fylgjast með
því að friðlýsing svæðisins sé
virt.
ísland
án herstööva
Vígbúnaðamppbyggingin á Is-
landi er enn í fullum gangi og er í
algerri þversögn við þróunina í
Evrópu:
I Helguvík er stöðugt unnið að
stækkun eldsneytisbirgðastöðva
hersins.
Á öllum landshornum er unnið
að smíði hemaðarratsjáa.
Á herstöðvasvæðinu er kjarn-
orkuheld stjómstöð í byggingu.
í Grindavík er varastjómstöð í
hönnun.
Við Keflavíkurflugvöll er unn-
ið að hliðarflugbrautum á vegum
NATO.
Orsakir allra þessara umsvifa
eru framar öðm hagsmunir ís-
lenskra verktaka og annarra
hermangara.
Samhliða þessu hafa óþolandi
umsvif og afskipti hermanna úr
setuliðinu færst í vöxt. í því sam-
bandi má minnast er foringi liðs-
ins tók að gefa út pólitískar yfir-
lýsingar varðandi íslensk innan-
ríkismál.
Alþýðubandalagið mun ekki
sitja undir því í ríkisstjóm að
neinn undirbúningur að hemað-
arframkvæmdum fari fram, s.s.
forkönnun, að nýjum herflugvelli
á íslandi, hvaða nafni sem hann
nefnist.
Krafan um brottför hersins er
kall nútímans. Erlendar her-
stöðvar, hvar sem þær fyrirfinn-
ast í heiminum, á að leggja niður
nema um sé að ræða eftirlits-
sveitir á vegum Sameinuðu þjóð-
anna.
íslensk stjómvöld verða að
skilja kall tímans og taka undir
það. í stað þess að þjónusta víg-
búnaðaröflin með því að láta land
undir herstöðvar verða þau að
setja fram raunhæfar friðar- og
afvopnunarkröfur.
ÍSLAND ÚR NATÓ - HERINN
BURT
Laugardagur 25. nóvember 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7