Þjóðviljinn - 02.12.1989, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 02.12.1989, Blaðsíða 7
löng og erfið. Það hjálpaði hon- um þó mikið að Steinvör sat hjá honum langdvölum og hjúkraði sem best hún gat og stytti honum stundir. Þar kom best í ljós hversu samrýnd þau voru og sam- stillt og í raun og veru háð hvort öðru. Þau höfðu gengið æviveg- inn saman og höfðu stutt hvort annað í gegnum súrt og sætt. Steinvör hafði fylgt bónda sínum eftir nánast til allra verka og ég er raunar ekki í vafa um að ef henn- ar hefði ekki notið við á spítalan- um, þá hefði frændi minn ekki komið lifandi þaðan út. En seiglan var mikil og þótt þrekið hefði næstum þorrrið var haldið í vonina og smám saman kom bat- inn. Ég leit nokkrum sinnum við hjá Ásgrími þegar hann lá á spít- alanum. Oft var þar margt um manninn. Eitt skiptið er mér minnisstæðara en önnur. Nokkrir voru í heimsókn og var Ásgrímur hinn hressasti. Allt í einu segir hann við Steinvöru: „Er ekki eitthvað til að bjóða gestunum. Er ekki hægt að sýna gestrisni?" Þetta var í raun dæmigert fyrir hann, alltaf boðinn og búinn að taka vel á móti öllum enda höfð- ingi heim að sækja og þau hjónin bæði. Jafnvel á sjúkrahúsi var hugsunin um gestrisni efst. Þegar heilsan skánaði kom hann stundum í heimsókn og var nú ýmislegt skrafað. Ég átti harmóníku sem ég hafði keypt fyrir um það bil 10 árum, náði svona rétt lagi á, en hafði endan- lega lokað gripinn í tösku og sett niður í kjallara. Hófst nú smá þref hvort ég ætti að ná í hljóð- færið og reyna, sem varð úr. Ás- grímur hafði mjög gaman af harmóníkumúsík og hvatti mig mjög til að æfa. Ég gaf lítið út á það en mér er minnisstætt að þeg- ar við kvöddumst sagði hann: „Heldurðu nú að þú æfir ekki svolítið, það er miklu betra en að hafa hljóðfærið niðri í kjallara!" Þetta sat í mér og varð raunar til að ég fór í tíma. Ásgrímur kom nú oft við er hann var hér syðra í eftirliti hjá læknum. Þá þurfti að sjálfsögðu að taka lagið enda taldi frændi sig eiga nokkurn þátt í framförum þótt litlar væru. Þótt Ásgrímur hefði hætt vinnu hóf hann að byggja sér sumarhús þegar heilsan leyfði. Er það hið snotr- asta hús sem hann reisti í ásnum fyrir neðan beitarhúsin í landi Lindarhóls. Jörðina Lindarhól seldi hann í fyrra en hélt eftir smá skika fyrir sumarhúsið. Það er, eins og allt annað sem Ásgrímur smíðaði, vandað og traust, og ekki kastað til höndunum til neins. í Lindarbæ, en svo heitir húsið er ákaflega gestkvæmt. Síðla sumars kom ég þar og var slegið upp veislu. Þá höfðu hátt á annað hundrað manns skrifað þar í gestabók bara sumarið 1989. Allir þökkuðu móttökurnar og hver einasti talaði um gestrisni. En nú er komið að leiðarlok- um. Við sem eftir stöndum geymum minningar um góðan samferðamann. Steinvöru votta ég samúð og bið guð að styrkja hana í þeim erfiðleikum sem hún má nú ganga í gegnum. Sigurður Guðmundsson ERLENT A ustur-Þýskaland Valdaeinokun úr stjórnarskrá Volkskammer, austurþýska þingið, samþykkti í gær með miklum meirihluta atkvæða að fella úr stjórnarskrá ákvæði um forustuhlutverk kommúnista- flokksins í stjórnmálum, eins og þing Tékkóslóvakíu gerði fyrir þremur dögum. Einnig samþyk- kti þingið að biðja Tékkóslóvaka afsökunar á hlutdeild Austur- Þjóðverja í innrás Varsjárbanda- lagsins 1968, eins og Pólverjar og Ungverjar hafa þegar gert. Samþykkt var að fella úr 1. grein stjórnarskrárinnar setningu er svo hljóðar, að þýska alþýðu- lýðveldinu sé stjórnað af verka- lýðsstéttinni og marxlenínskum fíokki hennar. Eftir breytinguna hljóðar greinin svo: Þýska alþýð- ulýðveldið er sósíalískt ríki verkamanna og bænda. Það er pólitísk stofnun vinnandi fólks í borg og sveit. Reuter/-dþ. Uppreisn gegn Aquino Nokkrar einingar í Filippseyja- her hófu uppreisn í fyrrakvöld með það fyrir augum að steypa af stóli Corazon Aquino, forseta landsins. Varð uppreisnar- mönnum nokkuð ágengt fram að hádegi í gær, en fóru eftir það halloka og mun nú ósigur þeim vís. Þetta er sjötta uppreisnin, sem hermenn miður hollir Aqu- ino gera gegn henni. Orrustuflug- vélar frá flugstöð Bandaríkjanna skammt frá Manila veita stjórn- arhernum aðstoð. 24 menn eru sagðir fallnir eftir bardagana. Singh myndar Indlandsstjórn Vishwanath Pratap Singh var í gær kjörinn leiðtogi Þjóðfylking- arinnar, flokkabandalags sem var höfuðandstæðingur Þjóðþings- flokksins í kosningunum í Ind- landi nýverið. Skömmu síðar kvaddi Ramaswamy Venkatar- aman forseti Singh á sinn fund og fól honum að mynda nýja ríkis- stjórn. Þjóðfylkingin hefur þó ekki nema 144 þingsæti af 545 alls í neðri deild þingsins og verður því upp á aðra flokka komin um stuðning, einkum Bharatiya Jan- ata, flokk heittrúarhindúa, sem fékk 88 þingsæti í kosmngunum. Armenaþing samþykkir sam- einingu við Fjalla-Karabakh Æðstaráð Armeníu samþykkti í gær að Armenía og héraðið Fjalla-Karabakh skyldu samein- uð. Gengur armenska æðstaráðið þar með í berhögg við það sov- éska, sem nýverið samþykkti að héraðið yrði aftur lagt undir stjórn Sovét-Aserbædsjans. Fjalla-Karabakh hefur undanfar- ið verið undir beinni stjórn sov- ésku miðstjórnarinnar, en hefur annars heyrt undir Aserbædsjan frá því snemma á 3. áratug, enda þótt flestir íbúa þar séu armensk- ir. Danir sleppa við kosningar Danska ríkisstjórnin undir for- ustu Pouls Schlúter, leiðtoga íhaldsflokksins, hefur náð samkomulagi við Framfaraflokk- inn um afgreiðslu fjárlaga gegn- um þingið. Hefði ekki þing- meirihluti fengist við fjárlög, hefði orðið að kjósa til þings þar- lendis í þriðja sinn á 30 mánuð- um. Miljón Úganda- manna smitaðir af eyðni Nærri miljón manns í Úganda er smituð af eyðni og af þeim eru a.m.k. um 10.000 veikir, að sögn ríkisútvarpsins þar í landi. Ef hér er rétt með farið eru sex af hundr- aði landsmanna smitaðir af eyðni. Alþjóðlega heilbrigðis- málastofnunin (WHO) helgaði gærdaginn baráttunni gegn sjúk- dómi þessum. Að sögn tals- manna WHO eru nú yfir 198.000 manns veikir af eyðni í 152 löndum, sem stofnunin hefur skýrslur frá, eða um 11.000 fleiri en fyrir mánuði. WHO telur þó líklegt að raunveruleg tala eyðnisjúklinga sé komin upp í um 600.000 þar eð mörg þriðja- heimsríki gefi ófullnægjandi skýrslur um útbreiðslu sjúkdóms- ins. Heilagur Georg og Mikjáll erkiengill Miklar vœntingar fyrir Möltufund Gorbatsjov í heimsókn hjá Thatcher - sækist eftir vestrænum við- skiptum og tækniaðstoð. Athygli heimsins er vissulega stöougt bundin við þá tvo á- hrifamestu af mennskum íbúum hans, æðstu menn Bandaríkj- anna og Sovétríkjanna. En nú, þegar þeir hittast í fyrsta sinn eftir að báðir komust til æðstu valda hvor í sínu landi, er athygl- in sem að þeim beinist og vonirn- ar er við þá eru tengdar slíkar, að engu er líkara en að þarna væru að ráða ráðum sínum um framtíð heimsins þeir heilagur Georg og Mikjáll erkiengill, helgisagna- kempur þær sem þeir George Bush og Míkhafl Gorbatsjov og óteljandi menn aðrir heita eftir, þegar öllu er á botninn hvolft. Einhverjum þykir efalaust táknrænt að Malta skuli vera val- in sem fundarstaður. Talsvert hetju- og heilagleikaorð hefur farið af þeirri eyju að fornu og nýju. Hún var Iengi virki Jóhann- esarriddara, sem vörðu kristnina fyrir íslam, og í heimsstyrjöldinni síðari varnarvirki gegn öxulríkj- um nasisma og fasisma. Endurmat samskipta Að vísu er gert ráð fyrir að fundur þeirra forsetanna á her- skipum við þessu sögufrægu eyju verði fyrst og fremst óformlegt rabb. Sagt er að þeir muni lengst af ræðast við tveir einir, að eng- um öðrum viðstöddum nema túlkum. En það liggur í loftinu að á fundinum muni forsetarnir leitast við að samræma sjónarmið sín um afvopnun, gang mála í Austur-Evrópu og fleira og fleira. Þar verði lagður grund- völlui að víðtækri samningsgerð. Látið hefur verið að því liggja að fundurinn muni marka tímamót í samskiptum stórveldanna tveggja. Þau muni á fundinum hefja gagngert endurmat sam- skipta sinna í ljósi atburða síð- ustu ára og einkum mánaða, at- burða sem eru að leysa kalda- stríðsheimsmyndina upp. í ljósi þeirrar þróunar er andhverfan austur-vestur þegar orðin tíma- skekkja. Mennirnir tveir sem mætast við Möltu í dag eru ólíkir um margt. George Bush er af bandarísku austurríkjahástéttinni, fæddur með silfurskeið í munninum eins og það er orðað og kom sér inn í stjórnmál á grundvelli þess og texanskra olíumiljarða. Viðmæl- andi hans í dag og á morgun er af smábændaættum í Stavropol- umdæmi, miðhluta Norður- Kákasíu, og slapp á fyrstu mán- uðum ævinnar lífs af úr hung- ursneyð samyrkjubyltingarár- anna, sem varð að bana fjölda ungabarna á þeim slóðum, jafn- aldra hans. Báðireru leiðtogarnir gáfumenn en fleira stuðlaði að frama beggja. Bush naut í því ætt- ernis og auðs, Gorbatsjov holl- ustu við ríkisflokk. Bush þykir heldur daufgerður sem persónuleiki og ekki laus við klaufaskap. En hann hefur tamið sér blátt áfram framkomu Tex- ana, sem stingur nokkuð í stúf við hefðina frá frændum hans í austurstrandarríkjum. Frá því á s.l. áratug, er hann var ambassa- dor Bandaríkjanna hjá Samein- uðu þjóðunum, hefur hann tamið sér að kynnast persónulega er- lendum íeiðtogum í stjórnmál- um. Bush er gætinn og hefur sætt ámæli fyrir hik og hægagang PRÓFÍLL gagnvart atburðum í Austur- Evrópu og Sovétríkjunum. En margt bendir til að á því sé að verða gagnger breyting. Nýtil- komnir ráðamenn í Póllandi og Ungverjalandi, sem Bandaríkin telja sér skyldugt að hjálpa, hafa sagt við Bush: Allt okkar ráð er undir því komið að Gorba mis- heppnist ekki. Og nú benda frétt- ir til að Bandaríkin hyggist á næstu árum takast á hendur stór- fellda afvopnun, sem slaga mundi hátt upp í afvopnun þeirra eftir heimsstyrjöldina síðari. Það bendir til þess að Bandaríkin séu í þann veginn að gefa heimsskipan kalda stríðsins upp á bátinn. Gorbatsjov er bráðsnjall, hug- rakkur atorkumaður sem frá því að hann kom til æðstu valda fyrir aðeins fjórum árum hefur breytt Sovétríkjunum svo mjög, að flestum þykir undrum sæta. Völd hafa þar færst að nokkru frá ríkis- flokki til ríkisstofnana, frjálsar þingkosningar hafa verið haldn- ar, þingræði og tjáningarfrelsi hefur verið komið á og Eystra- saltslýðveldin hafa fengið sjálf- stjórn í efnahagsmálum. í efnahags- og þjóðernismálum Sovétríkjanna hefur gengið verr, lífskjör hafa að margra áliti versnað frá því á Brezhnevstím- anum og þjóðernishreyfingar og hatur milli þjóðerna ógna einingu ríkisins. í þessu felst meiriháttar ógnun við nýskipan stjórnar Gor- batsjovs. Meðal þess, sem hann hefur á prjónunum til að bæta úr efnahagsástandinu eru aukin við- skipti við Vesturlönd og öflun tækniaðstoðar þaðan. Honum er því kappsmál að ryðja úr vegi öllum hindrunum forns fjand- skapar og tortryggni á milli Sov- étríkjanna og Vesturlanda. Sögulegar sættir Moskvu og Rómar Sem persónuleiki er Gorbat- sjov andstæða viðmælanda síns, geislandi og hrífandi og fjölda- sjarmör slíkur að með fádæmum er miðað við það sem gerist um stjórnmálamenn. Sagt er að hann verki á fjöldann ekki ósvipað vinsælustu poppstjörnum. Hrifn- ingin á honum er allmjög farin að dvína heimafyrir, vegna illa heppnaðrar perestrojku, en ítalir urðu við heimsókn hans til þeirra fyrir Möltufund gripnir Gorba- æði, ekki síður en Vestur- Þjóðverjar og Bandaríkjamenn áður. Þriggja daga dvöl hans á Ítalíu verður kannski sögulegri en Möltufundur sem slíkur. f Róm gekk Gorbatsjov á fund páfa, fyrstur leiðtoga Sovétríkj- anna, og bauð Jóhannesi Páli öðrum í opinbera heimsókn til Sovétríkjanna. Allt bendir til þess að sögulegar sættir milli ka- þólsku kirkjunnar og Sovétríkj- anna, er verið hafa hatrammir andstæðingar allt frá byltingunni í Petrograd, séu að komast í kring. Gorbatsjov er enn sem fyrr í hópi þeirra stjórnmálamanna, sem eiga frumkvæði að atburðum í sögunni. Bush er öllu fremur einn þeirra, sem bíða atburðanna og bregðast við þeim er ekki verður hjá því komist. -dþ. Kór sovéska hersins heilsar upp á Bush í Hvíta húsinu - hindrunum forns fjandskapar rutt úr vegi. Laugardagur 2. desember 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.