Þjóðviljinn - 07.12.1989, Blaðsíða 6

VIÐHORF
Framhald af bls. 5
dregnar til baka. Verkalýös-
hreyfíngin í Vestur-Evrópu hefur
í æ ríkara mæli látið málefni
blökkumanna til sín taka, og
sama má segja um ýmsar trúar-
legar stofnanir. Sífellt fleiri fyll-
ast óbeit í garð apartheid-
kerfisins.
Krafan um viðskiptabann hef-
ur átt vaxandi fylgi að fagna á
undanförnum árum. Því hafa
mörg ríki látið undan þrýstingi og
samþykkt viðskiptabann á
Suður-Afríku. Bannið hefur
valdið Suður-Afríkustjórn tölu-
verðum erfiðleikum, , þótt
stjórnvöld beri sig vel. Bretland
og Bandaríkin eiga mestra fjár-
hagslegra hagsmuna að gæta, en
eru ófáanleg til að samþykkja
viðskiptabann (þess má geta að
Bandaríkjastjórn er nýbúin að
framlengja viðskiptabannið á
Nicaragua). Aðalröksemd
Thatcher og Bush er að viðskipt-
abann á Suður-Afríku komi sér
verst fyrir blökkumenn sjálfa.
Ætla mætti að þau teldu að hinir
geysilegu fjárhagslegu hagsmunir
fyrirtækja þessara landa eigi hér
engan hlut að máli!
Það er hræsnisfullt að halda því
fram að viðskiptabannið komi sér
illa fyrir blökkumenn í Suður-
Afríku. Sú röksemd gengur held-
ur ekki að halda því fram að
Suður-Afríkustjórn sé ekkert
verri en ýmsar aðrar (af nógu er
að taka t.d. ísrael, E1 Salvador)
og því mæli engin rök fyrir því að
taka stjórnvöld í Suður-Afríku
fyrir sérstaklega.
Málið er að öll helstu samtök
blökkumanna í Suður-Afríku
hafa hvatt til viðskiptabanns og
fullyrt að ástandið geti ekki
versnað. Þá hefur alþjóðleg her-
ferð verið í gangi í mörg ár til
stuðnings þessari hvatningu og
hefur hún þegar borið nokkurn
árangur. Mér er ekki kunnugt um
að þetta sé tilfellið um nokkurt
annað land í heiminum. Hér á
landi ber okkur að taka þátt í
þessari herferð. Allir er láta sig
samstöðu með kúguðum ein-
hverju varða ættu að taka undir
þessa hvatningu. Það minnsta,
það langsamlega minnsta sem við
getum gert hér á landi er að koma
í veg fyrir öll viðskipti við Suður-
Afríku. Einangra apartheid al-
gerlega!
Á síðasta ári samþykkti Al-
þingi bann við innflutningi frá
Suður-Afríku og tóku lögin gildi
um síðustu áramót. Engu að
síður hafa velflestar búðir, bæði í
Reykjavík og úti á landi, verið
með dósaávexti frá Suður-Afríku
til sölu! Þessar vörur hafa að
öllum líkindum verið fluttar inn í
ár. (Á þetta benti Þjóðviljinn í
forsíðugrein síðastliðið sumar.)
Næstkomandi föstudag, 8. des-
ember klukkan 16:00 boða
Suður-Afríkusamtökin gegn ap-
artheid til mótmæla gegn inn-
flutningi á suður-afrískum vörum
fyrir utan Hagkaup við Lauga-
veg. Allir eru hvattir til að koma
og taka þátt. Eins er fólk hvatt til
að sniðganga vörur frá Suður-
Afríku.
Suður-afrískir dósaávextir eru
fluttir inn m.a. frá Del Monte
(ekki þó allir) og Gold Reef.
Ekki kemur alltaf fram að fram-
leiðslulandið sé Suður-Afríka.
Til dæmis er kominn nýr merki-
miði á Gold Reef dósimar þar
sem stendur: Innflytjandi: Daní-
el Ólafsson hf. Athugið vel og
vandlega hvort aftan á dósunum
standi „Product of the Republic
of South Africa“ eða einungis
nafn íslenska innflytjandans.
Hugsið svo til bræðra ykkar og
systra sunnar á hnettinum þegar
þið látið dósina aftur upp í hillu!
Gylfi Páll Hcrsir er í Suður-
Afríkusamtökunum gegn apartheid.
Hann hefur skrifað ýmsar greinar um
syðrihluta Afríku þ.á m. um þróun
mála í Namibíu, „Namihía. Aldarlöng
nýlendukúgun“, er birtist í nýút-
komnu hefti tímaritsins Réttar.
ERLENDAR FRETTIR
Pólland
Uggur út af
endursameiningartali
Víða í Evrópu ber nú á áhyggj-
um út af sameiningu þýsku
ríkjanna, sem margir telja líklegt
eða jafnvel víst að eiga muni sér
stað á næstu árum. Hvergi eru
þessar áhyggjur þó meiri en í Pól-
landi. í gær var haft eftir Wojci-
ech Jaruzelski Póllandsforseta að
endursameining Þýskalands ætti
því aðeins að koma til greina að
Þjóðverjar viðurkenndu afdrátt-
arlaust Oder-Neisselanda-mæri
sín við Pólland og Adam Michnik,
cinn forustumanna Samstöðu og
ritstjóri víðlesnasta blaðs lands-
ins, tók í sama streng.
Talsmaður Jaruzelskis hafði
eftir honum við PAP, hina opin-
beru fréttastofu landsins, að
vissulega virti Pólland rétt allra
þjóða til sjálfsákvörðunar, en um
Þjóðverja gegndi nokkuð sér-
stöku máli í þessu sambandi
vegna þess að áðurfyrr hefðu
útþenslutilhneigingar með
hörmulegum afleiðingum fylgt
sameiningarviðleitni þeirra. í
yfirlýsingu forsetans um þetta er
gefið í skyn að Þjóðverjar séu
ekki lausir við „hefndarhyggju“
vegna núverandi landamæra milli
sín og Pólverja.
í leiðara í Gazeta Wyborcza í
gær kvartaði Michnik yfír því að
„köst af Pólverjahatri" gerðu
vart við sig í Þýskalandi. Kvað
Michnik þetta alvarlegt mál, þar
eð samskipti Þjóðverja og Pól-
verja hefðu grundvallarþýðingu
með hliðsjón af framtíð Evrópu.
Þýskur fjandskapur gegn Pól-
verjum ógnaði stöðugleika lýð-
ræðis í álfunni, sagði Michnik
ennfremur. Þeir Jaruzelski lögðu
báðir áherslu á að Oder-Neisse-
landamærin væru óumbreytanleg
og hvöttu Þjóðverja til að viður-
kenna þau undanbragðalaust.
Afstaða vesturþýsku stjórnarinn-
ar í því máli er sú, að ekki sé hægt
að viðurkenna landamæri þessi
fyllilega fyrr en með friðarsamn-
ingi við Þýskaland. (Friðarsamn-
ingur milli Þýskalands og and-
stæðinga þess í heimsstyrjöldinni
síðari hefur sem kunnugt er ekki
verið gerður enn.) Eftir lok
heimsstyrjaldarinnar síðari var
allt þýskt land austan fljótanna
Oder og vestari Neisse lagt undir
Pólland og Sovétríkin og flestir
íbúanna, e.t.v. átta eða níu milj-
ónir, brottreknir vestur á bóginn.
Með vaxandi líkum á endursam-
einingu Þýskalands vex uggur
Pólverja um að Þjóðverjar krefj-
ist þessara héraða aftur. Er hér
að líkindum um að ræða við-
kvæmasta málið af öllum í sam-
bandi við margumtalaða líklega
endursameiningu.
Reuter/-dþ.
Filippseyjar
Aquino lýsir yfir
neyðarástandi
Corazon Aquino, forseti Fil-
ippseyja, lýsti í gær yfir neyðar-
ástandi um allar eyjar sökum þess
að enn hefur ekki tekist að buga
uppreisnarmenn þá úr hernum,
er risu gegn stjórnvöldum fyrir
viku. Halda þeir enn uppi vörn í
Makati, háhýsahverfi í miðborg
Manila, en tekist hefur að forða
útlendingum af bardagasvæðinu.
Þeir voru þar í þúsundatali, eink-
um ferðamenn á hótelum.
Málin virðast nú komin í tví-
sýnu nokkra fyrir Aquino. Hún
hefur sakað Þjóðernissinnaflokk-
inn, sem Salvador Laurel vara-
forseti stendur fyrir, um að vera í
vitorði með uppreisnarmönnum,
og Laurel skoraði í gær á forset-
ann, sem og allan þingheim, að
segj a af sér „til að koma í veg fyrir
borgarastríð“. Þjóðernissinnafl-
okkurinn krafðist þess einnig í
gær að herstöðvasamningur
Bandaríkjanna og Filippseyja
verði ekki endurnýjaður, er hann
rennur út 1991, sem og að örygg-
issáttmála ríkjanna verði sagt
upp. Segja forustumenn flokks-
ins, Laurel og Juan Ponce Enrile,
fyrrum varnarmálaráðherra,
ástæðuna vera íhlutun banda-
ríska flughersins í bardagana
stjórnarmegin. Segir í tilkynn-
ingu frá flokknum að herseta
Bandaríkjanna á eyjunum sé
Uppreisnarhermenn í Makati - vara-
forseti grunaður um að standa á bak-
við þá.
móðgun við stjórnarskrá þeirra.
Bandaríkin hafa tvær herstöðvar,
fyrir flota og flugher, á Luzon.
Reuter/-dþ.
Norðurlönd
Otti við hryðjuverk gegn flugvélum
Sérstakar varúðarráðstafanir
hafa verið gerðar á Arlandaflug-
velli norðan Stokkhólms vegna
gruns um að hryðjuverkamenn
hyggist næstu daga láta tii skarar
skríða gegn flugumferð í Svíþjóð
og Danmörku. Heldur banda-
ríska blaðið Washington Times
því fram að Freisissamtök Palest-
ínu (PLO) hafi látið bandarísk
stjórnvöld vita að reynt yrði að
fremja hryðjuverk gegn flugvél-
um í löndum þessum um jólin.
Þetta er talið standa í sambandi
við réttarhöld undanfarið í
Stokkhólmi yfír fjórum Palest-
ínumönnum, sem ákærðir eru
fyrir sprengjuárásir gegn Banda-
ríkjamönnum og gyðingum í Evr-
ópu 1985-86. Einn hinna ákærðu,
Mohamed Abu Talb, er auk þess
grunaður um hlutdeild að hryðju-
verkinu mikla 21. des. s.l. er Pan-
Amþota fórst yfir Skotlandi. Þá
létu lífíð 270 manns. Til stendur
að tilkynna dóminn yfír fjór-
menningunum 21. þ.m., en þá
verður nákvæmlega ár liðið frá
því að PanAmþotan fórst.
Reuter/-dþ.
Hryðjuverk
kókaínbaróna
500 kílóa dýnamitsprengja
eyðilagði að mestu í gær níu hæða
byggingu í Bogotá, höfuðborg
Kólombíu, þar sem til húsa var
stofnun, sem hefur með höndum
stjórn baráttu yfírvalda gegn
kókaínhringum. A.m.k. 35
manns fórust og um 350 særðust.
Talið er víst að kókaínhringamir
hafi valdið sprengingunni, sem
og flugslysinu skammt frá Bogotá
27. nóv. er 107 manns fórust. Eru
kókaínhringarnir með þessu að
reyna að hræða stjórnvöld til að
láta af herferðinni gegn þeim.
Kúbanir gefa upp
mannfallstölur
Kúbönsk stjórnvöld birtu í gær
í fyrsta sinn tölur um manntjón
Kúbana í stríðum erlendis s.l.
þrjá áratugi. Samkvæmt þeim
hafa tæplega 2300 Kúbanir, flest-
ir þeirra hermenn, látist af stríðs-
orsökum erlendis á þessum tíma,
langflestir þeirra í Ángólu. Vest-
rænir hernaðarsérfræðingar hafa
haldið því fram að Kúbanir hafi
talið um 10,000 menn fallna í
Angólustríði.
Hagvöxtur Japana
á hraðferð
Verg þjóðarframleiðsla Japans
jókst um 2,9 af hundraði mánuð-
ina júlí til sept. þ.á., að báðum
meðtöldum og er þetta mesti hag-
vöxtur þarlendis síðan á fyrsta
fjórðungi ársins 1973. „Japan
fjárfestir til að verða í vexti eins
og Mike Tyson (heimsfrægur
hnefaleikamaður),“ segir vest-
rænn hagfræðingur, sem starfar
þar í landi. Drjúg ástæða til þessa
mikla hagvaxtar nú er að japönsk
fyrirtæki fjárfesta hvert sem bet-
ur getur í nýjum útbúnaði til að
tryggja að þau dragist ekki aftur
úr neinum í samkeppni.
Kontrar sitja
sem fastast
í ágúst s.l. samþykktu Mið-
Ameríkuforsetar að kontraliðið í
Níkaragva skyldi verða leyst upp
fyrir 5. des., en eigi að síður sitja
kontrar enn sem fastast í Hond-
úras og herja þaðan inn í föður-
land sitt. Daniel Ortega Níkara-
gvaforseti sagði í fyrradag að
stjórn sín myndi ekki samþykkja
að gæslulið frá Sameinuðu þjóð-
unum yrði sett niður á landamæri
Níkaragva og Hondúras, nema
því aðeins að kontrar færu. Auk
þess sem gæsluliði þessu er ætlað
að koma í veg fýrir herhlaup
kontra inn í Níkaragva er gert ráð
fyrir að það hindri að uppreisnar-
mönnum í Salvador berist vopn
frá fyrrnefnda landinu.
Kjörgengi
Eistlands-Rússa skert
Samtök Rússa í Eistlandi hafa
hvatt landa sína búsetta þarlendis
til að hundsa byggðakosningar,
sem fara fram á sunnudag.
Ástæðan er að í gildi eru gengin í
Eistlandi ný lög, þess efnis að
frambjóðendur í byggðakosning-
um verði að hafa verið búsettir í
landinu í a.m.k. fimm ár. Hefur
Ný stjórn í
Prag á föstudag
Vaclav Havel, helsti forustu-
maður Borgaravettvangs, sagði á
blaðamannafundi í gær að sam-
komulag hefði náðst milli sam-
takanna og ríkisstjórnarinnar um
að Ladislav Adamec, forsætis-
ráðherra, myndaði nýja ríkis-
stjórn. Yrði nýi ráðherralistinn
gerður heyrinkunnur á föstudag.
Talið er að í nýju stjórninni verði
ráðherrar sem Borgaravettvang-
ur mælir sérstaklega með, þ.á m.
Petr Miller, fulltrúi verkamanna í
stjórnarandstöðunni, og Jan
Czarnogursky, kaþólskur Sló-
vaki. Núverandi stjórn tók við á
sunnudag, en óánægja Borgara-
vettvangs með hana hefur nú
knúið hana til að segja af sér.
Borgaravettvangur hafði lýst yfir
allsherjarverkfalli á mánudag, ef
ekki yrði gengið að kröfum hans
um breytingar á stjórninni.
þetta orðið til þess að framboð
nokkurra Rússa hefur verið lýst
ólöglegt.
Stjórnvöld í Moskvu hafa mót-
mælt lögum þessum og segja þau
brot á stjórnarskrá Sovétríkj-
anna. En eistneska æðstaráðið
heldur fast við umrædda laga-
grein og setti í s.l. mánuði lög um
að frambjóðendur í þingkosning-
um, sem fara eiga fram á vori
komanda, verði að hafa búið í
landinu í tíu ár.
Perestrojka í Jemen
Suður-Jemen, eina Arabaríkið
sem fréttamenn skilgreina sem
marxlenínskt, hefur ákveðið að
auka frjálsræði í efnahagslífi að
fyrirmyndum frá Sovétríkjunum
og Austur-Evrópu. Suður-
Jemen, sem er eitt fátækustu
ríkja heims, gerði og 1. des.
samning við Norður-Jemen um
að stefnt skuli að sameiningu
ríkjanna. Suður-Jemen hefur
verið sjálfstætt ríki í 22 ár.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 7. desember 1989