Þjóðviljinn - 14.12.1989, Blaðsíða 7
ÞJOÐMAL
Menntamálráðuneyti
Seglin dregin saman
Um 40 sparnaðartillögur ífjárlagafrumvarpifrá menntamálaráðuneytinu.
Svavar Gestsson: Mest dregið samaní ráðuneytinu sjálfu. Þjóðarbókhlaða fœr 243 miljónir
•----: fyr;r „æsta
: eins og það lítur út eftir aðra
umræðu eru um 40 sparnaðar og
niðurskurðartillögur frá mennta-
málaráðuneytinu, samtals upp á
um 120 mi^ónir króna. Svavar
Gestsson menntamálaráðherra
segir allar þessar tillögur vera frá
sér komnar. í frumvarpinu hafi
verið gert ráð fyrir um 200 miy*
óna króna ótiigreindum niður-
skurði án þess að tekið væri fram
hvar hann ætti að koma.
Svavar sagði ráðuneytið síðan
hafa útfært þennan niðurskurð
sem gert var ráð fyrir. Auðvitað
væri engin þessara tillagna hon-
um að skapi, en ástandið í efna-
hagsmálum væri slíkt að grípa
yrði til aðgerða af þessum toga,
einfaldlega vegna þess að meiri
peningar væru ekki til. „Það sem
einkennir þessar tillögur er
sparnaður á ýmsum hefðbundn-
um liðum í menntamálaráðu-
neytinu og það er líka um veru-
legan spamað að ræða í ráðu-
neytinu sjálfu,“ sagði Svavar.
Sagðist Svavar halda að hans
ráðuneyti væri eina ráðuneytið
sem gerði tillögur um niðurskurð
á eigin rekstri.
Að sögn Svavars er þessum
niðurskurði náð með ýmsum hag-
ræðingaraðgerðum, skipulags-
breytingum og með beinum sam-
drætti. í heildina væri fyrst og
fremst um það að ræða að sparað
væri á hefðbundnum liðum, til
þess að tryggja fé í viðbætur og
nýjungar. Niðurskurðurinn á ein-
stökum liðum væri oftast upp á
mjög lágar upphæðir, ein miljón
hér og hálf milljón þar o.s.frv. en
í ráðuneytinu sjálfu væri áætlað
að spara 10 miljónir.
Þegar Svavar ritaði undir sam-
komulag við háskólarektor í
haust, sagðist hann ætla að
tryggja að Þjöðarbókhlaðan
fengi framlag samkvæmt fjár-
lagafrumvarpi. Hann sagði Þjóð-
arbókhlöðuna fá samkvæmt
frumvarpinu 120 miljónir og sam-
kvæmt samningi við Háskólann
fengi hún að minnsta kosti 113
miljónir, þar af 60 miljónir í
beinar byggingarframkvæmdir
og 53 milljónir í innri búnað.
Þriðja umræða fjárlaga væri eftir
og þar yrði málið endanlega af-
greitt. -hmp
Handboltahöll
Innistæðulaus tékki
Svavar Gestsson: Veigamikilforsenda að Reykjavíkurborg takiþáttí
byggingu íþróttahallarinnar. Ekki ráðist í verkefni afþessari stœrðar-
gráðu nema við sérlega hagstœðar aðstœður
M
enntamálaráðherra, Svavar
Gestsson, segist ekki vera að
segja íþróttahreyfingunni stríð á
hendur með yfirlýsingum sínum
vegna loforða fyrirrennara sinna
um byggingu handboltahallar
fyrir einn miljarð króna. Ráðher-
rann sagðist vita að íþróttahrey-
fingin hefði skilning á því að
handboltahöll væri ekki byggð úr
engu. Hús sem kostaði einn milj-
arð yrði ekki byggt af rflrinu einu,
það væru engar aðstæður til þess.
Svavar sagði að nú væri verið
að leita ódýrari leiða og á fyrri-
hluta næsta árs sæist fram úr því
dæmi. Með ummælum sínum
væri hann einfaldlega að undir-
búa menn að svo gæti farið að
húsið yrði alls ekki byggt.
Ráðherrann sagðist vera að láta
kanna hvort Reykjavíkurborg
væri reiðubúin að ganga til sam-
starfs um bygginguna, vegna þess
að borgin hefði verið aðili að lof-
orðinu um byggingu hússins.
Þegar ráðherrarnir hefðu haldið í
ferð til Kóreu á sínum tíma hefðu
þeir haft meðferðis bækling þar
sem ma. annars hefði verið ávarp
frá borgarstjóranum.
Ef borgin yrði ekki með í bygg-
ingu hússins sagði Svavar veiga-
mikila forsendu í málinu brostna.
Þá hefðu menntamálaráðherrar
Sjálfstæðisflokksins, Matthías A.
Mathiesen og Birgir ísleifur
Gunnarsson, ekki haft neina
fjármuni á bakvið sig þegar þeir
gáfu loforð um byggingu íþrótta-
hússins og það væri auðvitað ólíð-
andi að menn gæfu slík loforð
upp í ermina á sjálfum sér og öðr-
um.
Það er hins vegar ljóst að mati
Svavars að það gæti orðið áfall og
álitshnekkir fyrir íslendinga á al-
þjóðavettvangi ef hætta yrði við
að halda heimsmeistaramótið í
handknattleik hér á landi. En
menn gerðu einfaldlega ekki
meira en þeir gætu. Ekki yrði
ráðist í verkefni af þessari stærð-
argráðu nema við sérlega hag-
stæðar aðstæður og þær væru
ekki til fyrir hendi nú.
-hmp
Hið opinbera
Ekkert
brennivín
Á Alþingi hefur verið lagt fram
frumvarp um að afhending eða
veitingar áfengis á vegum ríkisins
eða rflrisstofnana verði óheimilar
hér á landi.
Fari veisla á vegum ríkisins
hins vegar fram á veitingastöðum
íeða í sölum þar sem leyft sé að
jselja áfengi, geti gestir keypt sitt
áfengi sjálfir. Þá segir í greinar-
gerðinni að ekki þurfi að rök-
styðja þá staðreynd að aukin á-
fengisneysla valdi sívaxandi tjóni
og þær hörmungar sem áfengisn-
eysla valdi séu augljósar í þjóðfé-
laginu. Alþjóða heilbrigðisstofn-
unin hafi einnig samþykkt
áskorun til aðildarríkja sinna um
að dregið verði úr áfengisneyslu
um 25% fram til ársins 2000.
-hmp
MINNING
Styrkár Sveinbjamarson
prentari
Ástæðan fyrir því að mig lang-
ar að minnast Styrkárs
Sveinbjamarsonar með örfáum
orðum er ekki sú að kynni okkar
væm sérstaklega mikil eða náin.
Mig langar einungjs að minnast
samferðamanns sem ég hitti oft
og varð stundum samferða og
kem til með að sakna.
Ekki veit ég hversu algengt það
er að fyrstu kynni verði eftir-
minnileg og búi með manni ævi-
langt. Þó er mér nær að halda að
svo sé um öll mikilsverð kynni.
Og þannig vom fyrstu kynni mín
af Styrká. Einhvem tíma á þeim
ámm sem nú em kennd við upp-
reisn æskufólks, róttækni og
hippa (en vom þroskatímabil
heillar kynslóðar) var ég
íhlaupamanneskja sumarlangt á
Þjóðviljanum. Þjóðviljinn var á
þeim tíma líflegur vinnustaður og
ekki til siðs að biðjast afsökunar á
skoðunum sínum eða setja ljós
sitt undir mæliker. Stjómmál
vora afl þeirra hluta sem gera
þurfti. Þau vom skemmtileg því
þar höfðu allir eitthvað mikils-
vcrt fram að færa. Og það
skaðaði ekki þótt tekist væri á um
ólík sjónarmið. Einhvem tíma á
stund milli stríða vanhagaði mig
um lausafé og gekk ég milli kunn-
ugra sem ég þóttist eiga hönk upp
í bakið á og falaði af þeim skyndi-
lán sem ég man ekki lengur til
hvers ég ætlaði. Annað hvort
vom menn blankir eða lánstraust
mitt lítið því mér varð ekkert á-
gengt. Allt í einu stendur fyrir
framan mig maður sem ég ekki
þekki og réttir að mér 200 kr.
með glettnisglampa í augum og
látleysi sem fáum var lagið. Þegar
ég spurði hann nafns hét hann
þessu dæmalausa nafni, Styrkár.
Síðan em liðnar margar
gengisfellingar. Það hefur farið
fram myntbreyting og það hafa
orðið gengissig á gengissig ofan.
Síðast en ekki síst hafa orðið
breytingar á gildismati, e.t.v.
ekki síst hjá svokölluðum rót-
tæklingum. Ekki meira um það
hér. Það væri því trúlega flókið
reikningsdæmi að framreikna
þetta lán til nútímaverðlags, sér-
staklega ef tekið væri mið af
breytilegri vaxtaprósentu, verð-
bótaþáttum og hvað þetta nú
heitir allt saman. Alla vega sáum
við Styrkár aldrei ástæðu til að
gera upp skuldina. Eftir þetta
lágu leiðir okkar oft saman enda
völdum við okkur líkar slóðir til
að ferðast um í eiginlegri og
óeiginlegri merkingu.
Síðustu og bestu kynni mín af
Styrká vom í ógleymanlegri ferð
sem við fómm norður Strandir
1984. Slíkri ferð er ekki hægt að
lýsa nema helst í ljóði eða tónum
og hef ég hvomgt á valdi mínu.
Þessi ferð var ævintýri frá upphafi
til enda. Og fyrir mér sannaði
hún að ferð ræðst af samferða-
mönnunum en ekki af veðri eða
ferðabúnaði. Við vomm 13 í för
og hafði Styrkár einn farið þessa
leið áður og var hann því óform-
legur leiðsögumaður í upphafi
ferðarinnar. Lagt var upp frá
Dröngum og gengið norður um
til Hlöðuvíkur. En eftir því sem á
ferðina leið komumst við að því
að e.t.v. hentaði honum ekki alls
kostar þetta hlutverk sökum
æðmleysis síns og yfirmáta lítil-
lætis. Hann sagði ævinlega ef
spurt var um lengd áfanga að
þetta væri smáspölur. Ár vom
smásprænur og fjöll og heiðar
nánast þúfur. Hentum við að
þessu gaman og þegar áfangamir
gerðust strangir höfðum við á
orði að smáspölimir hans Styrk-
árs gætu gerst langir í annan
endann. Ykjur Styrkárs vom
andstæðar ýkjur og undirstrik-
uðu þannig afstæði hlutanna.
Þannig var allt hans fas.
í bókum Halldórs Kiljans Lax-
ness rekst maður stundum á per-
sónur sem virðast vart af þessum
heimi. Mér finnst ég jafn vel hafa
heyrt þær útskýrðar með þeim
hætti að þær sýni áhrif austrænna
heimspekikenninga á höfundinn.
Þama á ég við persónur eins og
orgelleikarann í Atómstöðinni,
pressarann í Dúfnaveislunni og
skáldkonuna í Höll sumarlands-
ins og fleiri. Eftir kynni mín af
Styrká sýnist mér að ekki hafi
þurft að leita langt að slfku fólki.
Þetta fólk er rammíslenskt. Hvað
það svo var í okkar menningu
sem skapaði slíka menn veit ég
ekki eða hvort svona fólk sé af
okkar heimi. En mig langar til að
þakka Styrká fyrir samfylgdina
þótt seint sé. Þennan smáspöl.
Bergþóra Gísladóttir
Fimmtudagur 14. desember 1989 jÞJÖÐVIUINN - S(ÐA 7