Þjóðviljinn - 27.07.1990, Blaðsíða 13
Martha lítur yfir svæðið. Einsog sjá má er stutt niður í sjávarmál, en augljóst er að sjór hefur flætt um svæðið
sem verið er að grafa upp.
„Ég er með styrk frá Vísinda-
sjöði Bandaríkjanna, Paul Buck-
land er með styrk frá háskólanum
í Sheffield og Karen Marie
Christenssen er með styrk frá
háskólanum í Árósum. Þannig að
fjármagnið kemur frá mismun-
andi aðilum. Þegar sótt er um
styrki til svona rannsókna fæst yf-
irleitt ekki meira en helmingur af
því sem farið er fram á, en með
því að leggja saman, einsog við
höfum gert í þessu verki, er kleift
að framkvæma rannsóknina. Það
má eiginlega segja að gamla
Bítlalagið „With a little help from
my friend“ eigi við í þessu tilviki.
Enda er það svo með flestar forn-
leifarannsóknir í heiminum, að
við þær safnast saman fólk víða
að og leggur saman krafta sína.“
Eithvað að lokum?
„Ég vil bara þakka öllum þeim
sem hafa stutt okkur og ég er
mjög ánægður með það að við
fengum leyfið. Við munum
leggja okkur öll fram svo rann-
sóknin hér heppnist sem best,“
sagði Thomas MacGovern.
Grafiö í
gegnum plastöld
Við yfirgefum Thomas og lið
hans og höldum að Gjögri, en við
bæjarhólinn hafði verið hafist
handa við að grafa í ösku-
hauginn. Ofan í moldarholu voru
þeir Thomas Amorosi frá Banda-
ríkjunum og Jim Woolett frá
Kanada með rekur sínar. Þeir
voru ekki komnir niður fyrir nú-
tímann.
„Við erum á plastöldinni,“
segir Amorosi og bendir á leifar
af svörtum plastpoka, sem er í
botni grafarinnar. Uppi á grafar-
bakkanum eru riðgaðar báru-
járnsplötur og svo sýnir hann
okkur nokkra nagla, sem hann
segir að hægt sé að kaupa í næsta
kaupfélagi.
Amorosi segir okkur að það sé
augljóst að byggt hafi verið á
þessum hóli öld fram af öld og
hann býst við að undir þessum
nútímaruslahaug séu eldri
haugar, sem forvitnilegt verði að
rannsaka, því byggð hefur verið á
Ströndum frá því sögur hófust.
Þetta hefur ekki verið stórbýli,
enda hentar landið ekki vel til bú-
skapar. Hinsvegar hefur verið
gert út á hákarl frá Gjögri að sögn
Amorosis.
Hann segir að upphaflega hafi
þeir ætlað að grafa snið út úr
haugnum, en vegna tafarinnar
verði ekkert úr því.
íbúar á svæðinu hafa tekið vel á
móti aðkomumönnum og þegar
ljóst var að þeir fengju leyfi bauð
Regína Thorarensen þeim í kaffi
og púrtvín.
„Fólkið hér er mjög vinalegt.
Vissulega heldur það að við séum
kolruglaðir, að vilja róta í
gömlum öskuhaugum, en það er
samt mjög elskulegt í okkar
garð,“ sagði Thomas Amorosi.
-Sáf
„Við erum staddir á miðri plastöld" segir Thomas Amorosi og yppir óxlum, enda það eina sem þeir hafa fundið enn svartur plastpoki, ryðgað
báru járn og nokkrir naglar.
Sophia skefur sand af botni gryfjunnar. Hér duga ekki stón/irk tól þvi
ekki má blanda saman sandi úr ólíkum jarðlögum.
djúpt. Ég hef fengið bréf frá
fjölda fólks þar sem lýst var yfir
stuðningi við rannsóknir mínar.
Þar sem ég er útlendingur hefði
verið einfalt að afskrifa mig, en
það gerðist ekki. Ég mun því
leggja hart að mér og reyna að
vinna eins vel að þessum rann-
sóknum og mögulegt er til þess að
endurgjalda þetta traust.
Okkur hefur verið tekið mjög
vel hér undanfarin ár og eina
vandamálið sem við höfum þurft
að glíma við er þessi aðför að
okkur í vor. Ég hef það á tilfinn-
ingunni að Sveinbjörn Rafnson
og þeir sem hafa stutt hann, séu
að einangrast. Flestir íslenskir
fornleifafræðingar sem ég hef
rætt við eru mjög jákvæðir í garð
þessara rannsókna okkar.“
Þú hefur verið gagnrýndur
fyrir að flytja beinin úr landi.
„Það er nauðsynlegt til þess að
rannsaka þau nánar. Þeim verður
svo skilað til Þjóðminjasafns ís-
lands þegar rannsókninni er lok-
ið. Þjóðminjasafnið hefur alltaf
fengið afrit af öllum vettvangs-
rannsóknum okkar. Þeir fá einn-
ig eintak af öllum myndum sem
við tökum á vettvangi. Þá fá þeir
lista yfir öll bein og annað sem
flutt er út.
Við höfum einnig skráð og
mælt rústir á svæðinu með nýrri
tækni þar sem tölva vinnur úr
upplýsingum og teiknar rústim-
ar. Þjóðminjasafnið fær eintak af
þeim mælingum og einnig tölvu-
disk með öllum mælingunum.
Þjóðminjasafnið hefur verið
að tölvuvæðast að undanfömu og
við höfum notað forrit frá þeim
þannig að þeir geta notað okkar
mælingar beint. Það hafa ekki
verið gerðar neinar rannsóknir á
gömlum rústum hér á Ströndum í
áraraðir af starfsmönnum
Þjóðminjasafnins, þannig að
rannsóknir okkar ættu að koma
sér vel fyrir þá.
Á meðan við biðum eftir
leyfinu hefur hópurinn verið að
skrá rústir á svæðinu og við höf-
um fundið um 60 rústir sem ekki
var áður vitað um.“
Aukapersónur
í valdatafli
Hversvegna urðu ísland og
önnur lönd við Norður-
Atlantshafið fyrir valinu hjá þér?
„Bæði ég og Paul Buckland og
fleiri vísindamenn höfum haft
mikinn áhuga á landnámi á
Norðurslóðum og hvemig fólk
hefur bmgðist við breytingum á
loftslagi. Island er mjög áhuga-
vert í þessu sambandi. Hér lifði
fólk af þrátt fyrir versnandi tíð,
en á Grænlandi dó norræn byggð
út. Ein þeirra spuminga sem við
leitum svara við, er hvernig ís-
lendingum tókst að lifa af.“
Gunnnlaugur Haraldsson
sagði að þú hefðir verið rekinn
burt frá Grænlandi. Hvað er til í
því?
„Það á sér enga stoð í raun-
vemleikanum og við getum sann-
að það. Bara það að við erum enn
að vinna úr gögnum frá Græn-
landi ætti að vera næg sönnun, en
auk þess hef ég undir höndum
bréf frá Klaus Dresen, forstöðu-
manni Grænlandssafnsins, þar
sem okkur em þökkuð þau störf
sem við unnum þar. Gunnlaugur
hafði mörg tækifæri til þess að
spyrja mig um þetta en hann
gerði það ekki, heldur fór hann
með óstaðfestan orðróm í blöðin,
orðróm sem með einu símtali
hefði mátt kveða niður.
Þessi ásökun er bara eitt af því
sem við höfum þurft að sitja
undir. Við höfum einnig verið
ásakaðir um að ætla að stela flest-
um dýrgripum íslendinga. Slíkur
orðrómur hefur komist á kreik.
Þegar fjallað hefur verið um
þetta mál í sjónvarpsfréttum er
iðulega bragðið á skjáinn mynd-
um af beinagrindum á Þjóð-
minjasafninu. Mannabein em
alls ekki meðal þeirra beina sem
við höfum verið að rannsaka,
heldur eingöngu dýrabein. Ég
hef það á tilfinningunni að við
séum bara aukapersónur í ein-
hverju valdatafli, sem kemur
rannsókn okkar ekkert við. Það
eina sem við rannsökum er rasl
þeirra sem höfðust við hér fyrr á
öldum.“
Hver fjármagnar þessar rann-
sóknir?
Föstudagur 27. júli 1990 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 13