Þjóðviljinn - 16.11.1990, Qupperneq 8

níii
Þióoviljinn
Úigefandl: Úigáfufélag Þjóðviljans Framkvœmdastjóri: Hallur PáJl Jónsson Rltstjórar Ámi Bergmann, Óiafur H. Torfason Helgi Guðmundsson Umsjónarmenn Holgarblaðs: ólafur Gfslason og Sævar Auglýsingastjóri: Stein Afgrelðala:« 68 13 33 Auglýslngadetld:« $8 Slmfax: 68 19 35 Verð: 150 krónur I lausa ar Harðarson 1310-6813 s«u 31 .
Guðbjðmsson. Fréttasfjóri: Siguröur Á. Friðjjjófsson Setnlng og umbrot: Pn Prentun: Oddi hf. mismiðja Þjóf Sviljans hf.
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis
Herlaust land
Sumum kann að finnast að nú sé komið að leið-
arlokum hjá þeim samtökum sem andæft hafa
gegn herstöðvum og hernaðarhyggju hér á landi í
áratugi, heimurinn sé nú svo breyttur að upphaf-
legu hlutverki herstöðvarinnar á Keflavíkurflugvelli
sé lokið, húsráðendur á vellinum muni innan tíðar
taka sitt hafurtask og fara, samtökin séu því verk-
efnalaus og réttast að leggja þau niður.
Því miður bendir flest til að þessu sé ekki svo
varið. Utanríkisráðherra hefur lýst þeim skilningi
sínum að samningur við Bandaríkin skipti meira
máli nú en áður, og haft ereftir heimildum í Banda-
ríkjunum að engin breyting sé fyrirhuguð af þeirra
hálfu, af öllum herstöðvum Bandaríkjamanna er-
lendis muni þeir síðast fara frá íslandi. Þar á ofan
tala NATOsinnar um nýtt hlutverk bandalagsins í
breyttum heimi, samkvæmt því á það að gegna
veigameira pólitísku hlutverki en áður.
Vissulega er nauðsynlegt fyrir friðarsinna og
herstöðvaandstæðinga að velta fyrir sér nýjum
leiðum í Ijósi gjörbreyttra aðstæðna. Enda þótt her-
stöðvaandstæðingar hafi aldrei fallist á þau rök að
herstöðin á Keflavíkurflugvelli eða vera Islands í
Atlantshafsbandalaginu væri framlag til friðar, þá
blasir hitt þó við, óvinurinn sem berjast átti gegn er
úr sögunni og um alla Evrópu verður nú tekið upp
blandað hagkerfi með fjöiflokka lýðræði. Það er því
ekkert annað en forstokkuð íhaldssemi af Islend-
ingum að halda dauðahaldi í hugmyndir um áfram-
haldandi dvöl Bandaríkjahers á (slandi.
I Ijósi þess að valdamiklir aðilar hér á landi,
með Sjálfstæðisflokkinn í broddi fylkingar, virðast
ekki átta sig á að breytingarnar umhverfis okkur
hljóti að hafa áhrif hér á landi er nauðsynlegt að
friðarsinnar og herstöðvaandstæðingar haldi sinni
vöku.
Enn steðjar gríðarleg hætta að íslenskum auð-
lindum með ferðum kjarnorkuknúinna kafbáta um-
hverfis landið, við þurfum ekki einu sinni að hugsa
þá hugsun til enda hvaða áhrif það hefði á markaði
fyrir íslenskan fisk ef svo mikið sem fréttist af kjarn-
orkuslysi á því hafsvæði sem við viljum enn halda
fram að sé hið hreinasta í veröldinni. Hreinn sjór
stendur því beinlínis undir íslensku þjóðlífi. Það er
auðvitað fagnaðarefni að afvopnun á höfunum
verður til umræðu fyrir forgöngu íslenskra stjórn-
valda, en almenningur í landinu má ekki láta eins
og honum komi málið ekki við, það þarf samtök og
samstöðu til að halda því vakandi, skapa umræður
og skilning jafnt þjóðarinnar allrar sem stjórnmála-
manna á nauðsyn þess að höfin verði friðuð. (s-
lendingar eru í mörgum skilningi gæslumenn auð-
lindarinnar sem í hafinu felst, þeir ákveða sjálfir
hvernig hún verður nýtt þannig að hún eyðileggist
ekki, og þeir verða að hafa forgöngu um að verja
hana slysum.
Friðarsinnar hljóta að beita sér fyrir því að frið-
ur sé tryggður eins og kostur er með alþjóðlegum
samningum. Eftirlit með ferðum hertóla umhverfis
landið ætti því að verða á grundvelli alþjóðlegra
samninga, en ekki á vegum NATO eða samkvæmt
samningi við Bandaríkjamenn.
Andóf gegn veru Islands í NATO og dvöl
Bandaríkjahers á íslandi hefur staðið í áratugi með
mismunandi miklum krafti. Allan þennan tíma hef-
ur þjóðin skipst í tvær fylkingar, þar sem vinstri
sinnar hafa í aðalatriðum verið í annarri, en hægri
menn í hinni. Nú ætti að vera skilyrði til mikilla
breytinga, og af því tilefni er vert að minna á þá
staðreynd að þúsundir íslendinga sættu sig á sín-
um tíma við það að herinn yrði hér svo lengi sem
ekki gætu talist friðartímar. Frá stríðslokum hefur
ekki verið betra útlit fyrir varanlegan frið í okkar
heimshluta en nú. Allsstaðar er stefnt að minnkun
vígvæðingar, rússneskir herir eru á förum frá Aust-
ur- Evrópu, Varsjárbandalagið er að liðast í sundur
og NATO ætti að fara sömu leið, hvarvetna er af-
vopnun til umræðu. Öllum þessum breytingum
hljóta hérlendir friðarsinnar að fagna og halda
áfram baráttunni fýrir herlausu landi.
hágé.
0-ALIT
8 SÍÐA — NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 16. nóvember 1990