Þjóðviljinn - 01.12.1990, Blaðsíða 7
ERLENDAR FRETTIR
Tilboöi Bush fagnað
Abdul Razzak al-Hashimi, am-
bassador Iraks í París, fagnaði í gær
þeirri uppástungu Bush Banda-
ríkjaforseta að viðræður yrðu tekn-
ar upp milli stjóma Bandaríkjanna
og Iraks til lausnar Persaflóadeilu.
Kvaðst ambassadorinn vona að til-
boð Bush leiddi til „þess sem við
viljum allir, samninga í stað þess að
stríðsbumbur séu barðar.“
Óopinbert sendiráð
Eistland, Lettland og Litháen
opna 20. des. upplýsingaskrifstofu
í Kaupmannahöfii. Hefur danska
stjómin ákveðið að styrkja rekstur
skrifstofunnar, sem litið verður á
sem óopinbert sendiráð Eystra-
saltsríkjanna þriggja. Utanríkisráð-
herrar þeirra, sem og utanríkisráð-
herrar Norðurlandaríkjanna fimm,
verða viðstaddir opnunina og er
gert ráð íyrir að þeir ræði samskipti
Norðurlanda og Eystrasaltsríkja og
deilur þeirra síðamefndu við sov-
ésku stjómina.
Einangrun á enda
Qian Qichen, utanríkisráðherra
Kína, gekk á ftrnd Bush Banda-
rikjaforseta í Washington í gær. Er
það tekið sem merki þess að ein-
angmn þeirri á alþjóðavettvangi,
sem kínverska stjómin lenti í vegna
hrottaaðfara sinna gegn Iýðræðis-
sinnum þarlendis s.l. ár, sé nú að
ljúka.
Bush bvður Saddam viðrœður
Baker til Bagdad?
Hingað til hefur Bandaríkjastjórn hafnað viðrœðum að Irökum
óförnum frá Kúvœt
George Bush, Bandaríkjafor-
seti, sagðist í gær vera
reiðubúinn að senda James
Baker, utanríkisráðherra sinn,
til Bagdað að ræða við Saddam
Hussein, forseta íraks, í þeim
tilgangi að leysa Persaflóadeilu
á friðsamlegan hátt. Jafnframt
bauð Bush Tareq Aziz, utanrík-
isráðherra íraks, að koma til
Washington í annarri viku des-
embermánaðar til viðræðna við
Bandaríkjastjórn um sama
efni.
„Hann (Saddam) verður að
skilja, hvað hann á í vændum ef
hann fer ekki að ályktun (Örygg-
isráðs) Sameinuðu þjóðanna,"
sagði Bush. Kvaðst hann telja að
besta ráðið til að svo mætti verða
væri að þeir Baker og Saddam
ræddust við milliliðalaust.
Þetta tilboð Bandaríkjaforseta
þykir nokkrum tíðindum sæta,
þvi að fram að þessu hefúr hann
hafhað öllum milliliðalausum
samningaviðræðum við Irak fyrr
en her þess væri farinn frá Kúvæt.
En samþykkt Öryggisráðs í fýrra-
dag um heimild til beitingar
vopna gegn Irak var mikill sigur
fyrir Bandaríkin og i þeirri nýju
stöðu telur Bush sig sennilega
Uppreisnarmönnum spáð sigri
Uppreisnarmenn í Mið-Afr-
íkuríkinu Sjad (Chad) hafa
tekið Abéché, miklvæga borg
austanvert í landinu, að sögn
franska utanríkisráðuneytisins.
Náðu uppreisnarmenn borginni
á vald sitt bardagalaust og
sækja nú þaðan í áttina til
N’Djamena, höfuðborgar
landsins, sem er skammt frá
landamærum þess að Nígeríu.
Á milli Abéché og N’Djamena
eru um 800 km.
Á Frökkum kunnugum í Sjad
er svo að heyra að þeir telji upp-
reisnarmönnum sigur vísan, enda
sé stjómarherinn, sem í voru við
upphaf borgarastriðs þessa um
12.000 manns, illa leikinn eftir
bardaga sem staðið hafa þær þtjár
vikur, er liðnar em frá því að upp-
reisnarmenn réðust inn i landið
frá Súdan.
Frakkar, sem hafa um 1300
manna herlið í Sjad og studdu áð-
ur Hissene Habre, forseta þess, í
hemaði gegn Líbýumönnum og
uppreisnarmönnum í bandalagi
við þá, segjast ekkert ætla að
skipta sér af þessu nýja striði þar
eð í því sé ekki um erlenda íhlut-
un að ræða. Sjadstjóm segir upp-
reisnarmenn útsendara Gaddafis
Líbýuforingja, en hann segir það
ósatt. Hvað sem því líður er trú-
legt að uppreisnarmenn njóti ein-
hvers stuðnings frá Súdan, því að
þaðan gerðu þeir innrásina í foð-
urland sitt. Foringi þeirra heitir
Idriss Deby og var áður yfirfor-
ingi hers Habres.
Reuter/-dþ.
r
Persaflóadeila
Bush - Saddam verður að
skilja hvað hann á í vændum, ef
hafa efni á að gefa írak kost á við-
ræðum að her þess ófomum frá
Kúvæt, enda líklegt að það tilboð
mælist vel fyrir heima sem er-
lendis.
Saddam, sem lýst hefur sam-
þykkt Öryggisráðs brot á alþjóða-
lögum og sagt sig staðráðinn í að
hafa hana að engu, hefur marg-
sinnis mælst til viðræðna við
Bandaríkin og aðra andstæðinga
sína í Persaflóadeilu, með því
skilyrði að honum sé ekki gert að
kveðja her sinn ffá Kúvæt.
Bush tók fram að tilboðið
þýddi ekki að Bandaríkin væm að
linast í deilunni, og ef hann tæki
þá ákvörðun „að frelsa Kúvæt
með vopnum, yrði það ekki nýtt
Víetnamstríð.“ Mun þar með gef-
ið í skyn að Bandaríkin muni, ef
til stríðs komi, beita öllum tiltæk-
um ráðum til að gersigra Irak á
skömmum tima. Reuter/-dþ.
Onnur öldin en í Kóreustríði
Bandaríkin og Bretland í forustu sem þá, samstaða meiri en lausari í sér.
Kim II Sung hafði öfluga bakhjarla, Saddam stendur einn
■■
Oryggisráð Sameinuðu þjóð-
anna hefur heimilað aðild-
arríkjum þeirra að beita vopn-
um til að reka íraka frá Kúvæt
og endurreisa sjálfstæði emírs-
dæmis þessa ef írakar verði
ekki farnir þaðan fyrir miðjan
janúar. Þetta er í annað sinn,
sem ráðið hefur heimilað stríð í
nafni S.þ.
í fyrra skiptið gerðist það
1950, eftir innrás Norður-Kóreu-
manna i Suður-Kóreu. 27. júní,
tveimur dögum eftir að innrásin
hófst, samþykkti ráðið hvatningu
til aðildarrikja S.þ. um að verða
við beiðni Suður-Kóreustjómar
um hjálp til að hrinda innrásinni.
Sjö afþáverandi 11 aðildarríkjum
ráðsins greiddu atkvæði með,
Júgóslavía ein var á móti, fulltrú-
ar Egyptalands og Indlands tóku
ekki þátt í atkvæðagreiðslunni og
Sovétríkin sóttu þá ekki fundi
ráðsins.
Undirfána S.þ.
7. júlí samþykkti ráðið aðra
ályktun, þess efnis að öll aðildar-
ríki S.þ. skyldu veita Suður-Kór-
eu hemaðaraðstoð og aðra hjálp
og að allur sá her, sem sendur yrði
Suður-Kóreu til aðstoðar, yrði
undir bandarískri stjóm. Enn-
fremur var heimilað að aðgerðir
þess fjölþjóðlega hers, er til Kór-
eu yrði sendur, fæm ffam undir
fána S.þ.
Langmestur hluti þess hers,
sem mörg ríki lögðu fram til Kór-
eustríðsins, er stóð til 1953, var
bandarískur, en af öðmm ríkjum
sem þar vom með sendi Bretland
mest lið á vettvang. Sama er að
segja um fjölþjóðlega herinn á
Pérsaflóasvæði, og Bandaríkin
háfa íbrgöngu um liðssafnaðinn
v.V
þar eins og fyrrmeir i Kóreu. í
ályktuninni sem samþykkt var i
Öryggisráði í fyrradag er hinsveg-
ar ekki gert ráð fyrir herstjóm,
sem að formi til verði á vegum
S.þ., og ekki að fáni samtakanna
blakti yfir hemum.
Nú öld ersnúin
Aðstæður í heimsstjómmál-
um vom mjög á annan veg í Kór-
eustríði hjá því sem nú er. Norð-
urhluti hnattarins skiptist þá í
fjandsamlegar fylkingar Austurs
og Vesturs og önnur ríki urðu að
taka tillit til þeirrar skiptingar,
nauðug viljug.
Yfirburðir Bandaríkjanna
miðað við heiminn í heild vom þá
allmiklu meiri en nú er orðið. Þau
komu í veg fyrir að kínverskir
kommúnistar, sem þá nýverið
höfðu tekið völd í föðurlandi sínu,
fengju sæti þess hjá S.þ., svo að
stjóm kínverskra þjóðemissinna,
sem þá orðið hafði ekki annað af
landinu á valdi sínu en Taívan,
Saddam - enginn sterkur bak-
hjarl.
var áfram aðili að S.þ. og þar með
Öryggisráði fyrir hönd Kína. Sov-
étríkin mótmæltu þessu með því
að taka um skeið ekki þátt í fúnd-
um Öryggisráðs. Það var því til
þess að gera einfalt mál fyrir
Bandaríkin að knýja fram í Ör-
yggisráði þær samþykktir, sem
þau vildu fá þar fram.
Nú er kaldastríðstviskiptingu
heimsins lokið en ýmislegt á
huldu um hvað við tekur. Það
ástand, ásamt með hlutfallslega
minnkaðri valdahlutdeild Banda-
ríkjanna, hefúr sagt til sín í Persa-
flóadeilu. Bandaríkin vom lengur
að fá það ffarn hjá Sameinuðu
þjóðunum sem þau vildu en í
fýrra sinnið. Þeim hefúr nú að
vísu tekist það með fúlltingi ekki
aðeins Vestur-Evrópuríkja, held-
ur og Sovétríkjanna og raunar
Kína einnig (þótt það sæti hjá til
að reyna að halda i ímynd sína
sem forustuveldi i þriðja heimi).
En vægi þriðja heimsins í heims-
stjómmálum er meira nú en var
fýrir 40 árum og hann er hikandi
(og hvað arabaríki sérstaklega
varðar, beggja blands) í Persa-
flóadeilu.
Evrópsk
tregða
Vestur-Evrópuríkin em líka
stórum öflugri í hlutfalli við
Bandaríkin en var í Kóreustriði,
og af hálfu Þýskalands (sem hafði
lítið að segja í heimsstjómmálum
fýrir 40 ámm) og Frakklands gæt-
ir vissrar tregðu gegn því að lúta
fomstu Bandaríkjanna á móti ír-
ak. Sama er að segja um Japan,
sem nú er stórveldi, en var í Kór-
eustríði undir yfirráðum Banda-
rikjanna.
írak stendur hinsvegar miklu
veikar að vígi á alþjóðavettvangi
en Norður-Kórea fyrmrn. Kim II
Sung í Norður-Kóreu hafði með
sér alla austurblökkina sem þá
var, Sovétríkin vopnuðu her hans
og Kínveijar björguðu honum frá
annars vísum ósigri með þvi að
skerast í leikinn með ógrynni liðs.
Kim II Sung (hér á stalli (rlki s(nu)
Leiddi það um síðir til jafhteflis í
striðinu. Saddam íraksforingi er
aftur á móti því sem næst einangr-
aður á alþjóðavettvangi, en vera
kann að hann sé betur í stakkinn
búinn til að þola umsátur en Kim
hefði verið, hefði hann ekki notið
stuðnings þeirra Stalins og Maós
formanns. dþ.
- þá stóð hann ekki einn.
\
Laugardagur 1. desember 1990 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7