Þjóðviljinn - 12.07.1991, Blaðsíða 18
Drulluþol og krásir
Upp á síðkastið hef ég verið
að blaða í gömlu mánaðarriti sem
heitir Eldhúsbókin, en húsmæður
voru gjama áskrifendur að henni
á árunum 1960-70.
Rit þetta inniheldur ýmsan
fróðleik, í þvi er t.a.m. fastur þátt-
ur um sálarfræði og innhverfa
íhugun fyrir húsmæður. Einnig
rakst ég á forvitnilega grein um
það hvemig lengja á líf eigin-
mannsins með því að gefa honum
hollan mat og með því að ergja
hann ekki með eyðslusemi. Aðal-
lega em þetta þó matar- og
prjónauppskriftir. Góð húsráð em
gefín og konum er sýnt hvemig
þær eiga að hreyfa sig:
Matamppskriftimar em lík-
lega það eina sem staðist hefur
tímans tönn í Eldhúsbókinni.
Sumar em þó skondnar eins og
þessi héma: „Com flakes með
bananabitum, sykri og rjóma-
blandi er ágætt að hafa í eftirrétt
þá daga sem húsmóðirin hefur átt
sérlega annríkt.“
Fyrir þá sem áhuga hafa á
matseld er gaman að glugga í
Eldhúsbókina. Hér er fjöldi Iit-
mynda af allskyns kræsingum og
sem áskrifandi að þessu riti virð-
ist hafa verið auðvelt að gerast
matreiðslumeistari á heimsmæli-
kvarða. Uppskriftimar em fjöl-
breyttar, allt frá austurlenskum
svínakjötsréttum til „ekta“
franskrar lauksúpu.
Við lestur Éldhúsbókarinnar
fer þó hálfgerður hrollur um
mann. Það lítur út fyrir að hafa
verið vonlaust að gera eitthvað
annað en að elda, baka, strauja,
pressa, pijóna, hugsa um bömin
og framlengja líf eiginmannsins.
En hver hefur fundið upp á
öllum þessum húsverkum? Kon-
umar sjálfar? Karlmenn virðast
oft vera afslappaðri gagnvart
drasli og óhreinindum, en þó er
ég ekki að alhæfa neitt, ég tala að-
eins út firá eigin reynslu. Mér
finnst karlar upp til hópa hafa
meira „dmlluþol" en konur. Þær
em þá fyrri til að þrífa eldhús-
gólfið sé það orðið óhreint. Sum-
ir karlmenn fara þá kannski að
velta því fyrir sér hvað þetta sé
eiginlega með eldhúsdúkinn þeg-
ar þeir em byrjaðir að límast við
hann á morgnana. Svo þar er þá
komin ein skýringin á því hvers
vegna húshald lendir yfirleitt
meira á kvenmanninum.
Hafa konumar ekki vanalega
lent í því að ala upp alla þessa
stráka? Þær hafa hirt skítuga
sokka upp af gólfinu, skammast í
þeim, gefist upp á þeim og að
endingu tekið herbergið þeirra í
gegn. Mér er spum: Af hveiju
máttu herbergin þeirra ekki bara
drabbast niður? Vom þeir kannski
þakklátir þegar búið var að taka
til fyrir þá og þrífa? Ætli þeir hafi
nokkuð tekið eftir því eða að
þeim hafi hreinlega staðið á sama
svo ffemi sem þeir fundu aftur
hlutina sína.
Flest viljum við hafa heimil-
islegt í kringum okkur. Ef það er
allt á öðmm endanum sést ekkert
annað en það, tiltekt er hinsvegar
ósýnilegt fyrirbæri.
A sólríkum dögum getur ver-
ið gaman að hafa blóm í vasa og
jafnvel tandurhreinan dúk á
borði. Smáatriði geta skipt sköp-
um.
Kvikmyndin „Nútíminn“ eftir
meistara Chaplin var sýnd í sjón-
varpinu á dögunum. Flækings-
stúlkan í myndinni hafði fundið
heimili handa sér og söguhetjunni
okkar. Húsið var yfirgefið kofa-
ræksni sem hmndi við minnstu
snertingu. En stúlkan hafði látið
blóm i vasa á borðið sem gerir
það að verkum að áhorfandinn
skynjar stolt hennar og þrá eftir
raunvemlegu heimili.
Húsmóðurstarfið er áreiðan-
lega ágætt. Vinnutíminn er nokk-
uð fijáls og það er þægilegt að
geta verið heima hjá sér. Mér hef-
ur alltaf þótt gott að fá að vera í
friði. Einvemnni fylgir kyrrð og
ró og tíminn líður öðmvísi þegar
maður er einn.
Tilvist Eldhúsbókarinnar ger-
ir það þó að verkum að ég mun
aldrei helga mig alfarið heimilis-
störfum. Sumar klausur ritsins
minna nefnilega mest á áróður
Hitlers í seinni heimsstyijöldinni,
þegar konur áttu að halda sig inni
á heimilunum og hvergi annars-
staðar. Þessar línur sendi kona að
nafni Sólveig til Eldhúsbókarinn-
ar: „Ég stend hér við eldhúsborð-
ið með hendumar niðri í dásam-
legu uppþvottavatninu, að hugsa
sér að nokkrum skuli þykja leið-
inlegt að vaska upp. Fyrir mér er
uppþvotturinn dásamleg afslöpp-
un...“
Heilmikið er rætt um „rétta"
ffamkomu kvenna í Eldhúsbók-
inni. Ef þær halda kvöldverðar-
boð fer þeim best að vera hóg-
værar og í smekklegum fötum
(þær mega þó aldrei skyggja á
gestina, húsbóndann eða borð-
búnaðinn). - En konur eiga ekki
að vera klunnalegar, þær eiga að
vera eins og englar.
Þó svo heimilishald og þrifii-
aður geti gengið út í öfgar, þá er
ætíð virðingarvert þegar fólk
rækir störf sín af alúð. Hægt er að
gefa hluta af sjálfum sér i hvaða
verk sem er.
Ég er komin austur á Eyrar-
bakka. Kona á tíræðisaldri hellir
úr katli og kafflð rennur hægt
gegnum síuna. Hún er vel í hold-
um með bólgna fætur. Litla húsið
hennar er á tveimur hæðum og
við drekkum uppi í risinu. A boð-
stólum er allt sem hugur sælker-
ans gimist. Heitt súkkulaði með
ijóma, smákökur og döðlubrauð.
Að ógleymdri jólaköku og heit-
um lummum. Ég raða í mig kræs-
ingum, veit að á meðan svona
húsffeyjur fyrirfinnast mun mér
aldrei takast að gæta hófs.
Gamla konan masar um löngu
liðna tíð. Allt í kringum okkur eru
útsaumaðir púðar og hvítir dúkar
sem hún hefur saumað og heklað.
Þennan heim hefur hún verið að
móta ffá því hún var ung kona.
Hér hefur hún unað sér í sextíu
eða sjötíu ár við hannyrðir og
húshald. Allir fallegu hlutimir
hennar síðan þessi 150 ára gamla
klukka sem tifar hægar en allar
aðrar klukkur. Þannig að ég verð
ávallt litla sælkerastelpan í þessu
húsi og konan á tíræðisaldrinum
mun aldrei deyja.
Hún stendur í hlaðinu og veif-
ar til okkar. Þetta yfirvegaða
bros! Og ég byija ósjálffátt að
telja blómin sem hún hefur saum-
að í svuntuna sína.
Erfitt starf framundan
í kjölfarið á hinum ffækna ár-
angri landsliðsins á Evrópumót-
inu þegar liðið tiyggði sér þátt-
tökurétt á næsta heimsmeistara-
móti i bridge (Bermuda Bowl),
sem spilað verður í Yokohama í
Japan í enda september, hafa
menn velt vöngum yfir fjármögn-
unardæminu. Er möguleiki að
nýta sér þessa uppákomu á ein-
hvem hátt annan en að vera þátt-
takendur i sjálfu heimsmeistara-
mótinu?
Nærtækast er að líta á útfiutn-
ingshliðina. Til Japans fiytjum
við ógrynni af vömm: fisk og
kjöt. Aðallega er um að ræða
óunna vöm sem Japanar vinna
síðan sjálfir, eflir eigin óskum og
venjum.
En kynningarhliðin á þeim
verðmætum, sem við Islendingar
emm að flytja til Japans, er einnig
á svipuðu stigi og varan sjálf.
Ounnin. Má ekki gera átak í þess-
um málum, einmitt á sama tíma
og mótið fer fram? Senda til að
mynda Jón Pál og Lindu (eða
Hófí) sem Iifandi auglýsingu um
ágæti þeirrar vöm sem við ffam-
leiðum. Þar gæti komið til vörur
einsog lýsið okkar, feita lamba-
kjötið, krossfiskar, ígulker, grá-
sleppuhrogn, geilur, kinnar, svart-
fugl, svið, slátur, hákarl og ís-
lenskt brennivín. Að auki þessar
100-200 tegundir sem bæta má
við í þjóðlegu deildinni og úr
sjávardeildinni sem fiskimenn
okkar gjaman fiokka sem „msl“.
Af eigin reynslu þekki ég áhuga
Japana á þorski, unnum í harð-
fisk. Svo og sjaldgæfari tegund-
um af fiski, sem finnst á land-
grunninu okkar.
Væri ekki lag, að hagsmuna-
samtök útflytjenda á Japansmark-
að svo og ferðamálaráð (Japanir
em mikið á ferðinni) taki höndum
saman i enda september og nýttu
sér heimsmeistaramótið og Japan,
og styrktu þannig Bridgesam-
bandið um leið og hag þjóðarinn-
ar, með átaki í auglýsingamálum?
I einstaka tilfellum verður að
hugsa stórt en ekki smátt, og að
mínu mati er Japansmarkaður
stórt dæmi fyrir Island framtíðar-
innar; þegar stefnan hefur verið
sett á fullnýtingu afurða. Að nafn-
ið ísland verði samheiti fyrir
vandaðar vömr.
Hugsum málið. En ekki of
lengi, því tíminn er að renna frá
okkur. Aðeins em rúmir 3 mánuð-
ir til stefnu og jafnvel við þurfum
að gefa okkur tíma til undirbún-
ings. Hugsanlega má fylkja
Svíum í hópinn, en þeir eiga einn-
ig fulltrúa á HM. Og eflaust sinn
Jón Pál og Lindu (eða Hófi).
íslenska landsliðið í yngri
flokki hafnaði í 6. sæti á Norður-
landamótinu, sem spilaði var í
Finnlandi í síðustu viku. Frammi-
staða liðsins olli talsverðum von-
brigðum, því fyrirfram var búist
við betri árangri. Að sögn liðs-
manns (fyrir mót) mátti þó eiga
von á slöku gengi, því undirbún-
ingur liðsins væri lítill og að auki
væri annað parið að taka upp nýtt
sagnkerfi, sem myndi reyna á í
mótinu. Greinilega hitt naglann á
höfuðið, spilarinn sá.
Sveit Samtex Reykjavík sigr-
aði sveit Ragnars Haraldssonar
Gmndarfirði í Bikarkeppni BSÍ.
Lokatölur leiksins urðu 182 stig
gegn 92. Leikurinn var spilaður
fyrir vestan, í góðu yfirlæti
heimamanna.
Og enn úr Bikarkeppninni.
Sveit Erlu Siguijónsdóttur gaf
leik sinn gegn sveit Landsbréfa.
Á laugardaginn (morgun) eigast
svo við sveitir Jakobs Kristins-
sonar Akureyri gegn Ferðaþjón-
ustu Suðumesja og Eyþórs Jóns-
sonar Sandgerði gegn Guðlaugi
Sveinssyni Reykjavík. Olokið er
þá tveimur leikjum úr 1. umferð,
en þættinum er ekki kunnugt um
spiladaga (eða úrslit, sé leikjun-
um lokið). Þar eiga m.a. í hlut
sveitir Tryggingamiðstöðvarinnar
og Guðmundar Páls Amarsonar.
I lokin má svo geta þess, að
ætlunin var að birta „dráttinn" í 2.
umferð hér á eftir, en því miður
verður ekkert af því. Mátanefnd
var ekki tilbúin í verkið í vikunni.
Kemur það svo sem ekkert á
óvart, því seinagangurinn á þeim
bænum (utan góðra verka Magn-
úsar Ólafssonar) hefur verið með
ólíkindum í allan vetur. Raunar
mesta furða að einhverjar ákvarð-
anir séu yfir höfuð teknar í nefnd-
inni.
í úrslitum síðasta íslandsmóts
í tvímenning spiluðu 64 spilarar,
eða 32 pör. Samtala meistarastiga
þeirra para var 21.235 stig eða
332 stig að meðaltali pr. spilara.
Aðeins 11 pör af þessum 32 náðu
þessu meðaltali (664 stig eða
meir). Stigefsta parið var með
2347 stig á sama tíma og sti-
glægsta parið var með aðeins 12
stig. Og hvemig komu svo sterk-
ari pörin út? Jú, 8 af þessum 11
pömm náðu í hóp 10 efstu para og
sjálfl 11. parið varð Islandsmeist-
ari 1991. Em þá stigin að nálgast
það markmið sitt, að verða raun-
hæf? Með því að stíga það skref,
sem undirritaður telur nauðsyn-
legt, að stig verði skráð á tvennan
hátt; samtala stiga og „lifandi“
stig síðustu 4-5 ára. Síðari reglan
verði látin gilda, þegar miðað er
við stig í röðun getuflokka eða til
umsóknar um keppnisaðild að
lokuðum mótum.
Stærsta sveifluspilið I bikar-
leik Samtex gegn sveit Ragnars
Haraldssonar Gmndarfirði var
þetta:
♦ D3
¥97542
♦ ÁKD4
4-K3
♦ ÁK862
¥3
4-7
4* ÁG10872
Á öðm borðinu fetuðu Ólafur
Lárasson og Sigmar Jónsson sig í
6 lauf, sem unnust eftir laufaíferð
hjá sagnhafa. 1370 til Samtex. Á
hinu borðinu lentu heimamenn í
sagnmisskilning og enduðu í 5
hjörtum dobluðum. Sem vinnast
seint á þessi spil og 500 til viðbót-
ar. Eða samtals 1870 og 18 stig í
húsi.
Mikið fjör var í leiknum, en
lokatölur urðu 182 stig gegn 92
stigum. Samtals 274 impar í 40
spilum eða að meðaltali 7 imp
stijg í spili. Hér er dæmi um annað
spil:
4ÁG2
¥G4
•4 ÁG1054
4*943
♦ KD104
¥ KD3
-4 7
4* ÁKD52
Samtex-menn fetuðu sig í 6
spaða á þessi spil. Heimamaður-
inn, sem hefur ekki treyst sögnum
hjá sunnanmönnum, lagði niður
ásinn í hjarta. Þarmeð vom 12
slagir í húsi. Með tígli út tapast
slemman, því trompið lá 4-2 og sá
sem á lengdina í trompi, á 2 lauf.
1430 til Samtex og 12 imp-stig í
húsi.
Ein 9 slemmuspil buðust í
þessum 40 spilum, sem er óvenju
hátt hlutfall í einum leik, hand-
gefnum.
BRIDGE
Olafur
Lárusson
18.SÍÐA — NYTT HELGARBLAÐ Föstudagur 12. júlí 1991