Þjóðviljinn - 09.08.1991, Blaðsíða 18

i 2 3— H Z— V % 7~ 7 Tö | V H 2
z n /2 7T~ w V )3 )S (, H y /0 17- 18 T~
10 i S? J? IO 1°) 10 5? / ('e 2] (f (o ¥ IV
IV l£ 7” 10 Zo y 22 20 10 ¥ 23 Xo T~
v )(? Zl i 2Ý >z )0 / W~ ) 3 y
W~ ii 10 IH Zl zsr (e S? 4 20 d Z ir
*% '1 zf 7 1 J3 12 10 h> R /3 52 20
20 & >0 18 18 10 1 11 )Ý S2 (ff 12 2V 1
10 V m z T~ 18 10 13 T~ (p 20 ú ) V <i
Zo 10 I8 iH (p y 13 18 1+ i3 (p 23
2^ w V V /l 2? 23 U V 7- (p )Ý 13 lo
)(c (? 4 /3 y Zo )U V 2? /3 )V 28 (, 3D
ír s 0 )Z W~ S? V V IV 32 )Ý 2( 1
Krossgáta nr. 159
Setjiö rétta stafi í reitina hér fyrir neðan. Þeir mynda þá kvenmanns-
nafn. Sendið þetta nafn sem lausn á krossgátunni til Þjóðviljans,
Síöumúla 37, 108 Reykjavík, merkt „Krossgáta nr. 159“. Skiiafrestur
er þrjár vikur. Verölaunin verða send til vinningshafa.
$ II 1 13 (d s 24 n 2S

Lausnarorð á krossgátu nr. 155 var Hánípufit. Dregið var úr réttum
lausnum og upp kom nafn Bryndísar Jónsdóttur, til heimilis að Ægi-
síðu 92, Reykjavík. Hún fær senda bókina Duldir heimar - leyndar-
dómar hins óþekkta. Almenna bókafélagið gaf út árið 1991.
ÁRNI BERGMANN
BLAÐIÐ
OKKAR
Þæítirum söguÞjóðviljans
m
W
Verðlaun fyrir krossgátu nr.
159 er Blaðið okkar, þættir úr
sögu Þjóðviljans í samantekt
Árna Bergmanns. Þjóðviljinn
gaf út árið 1986.
mOÐVIUINN
wFLUGU
IHOFÐINU
Sigurður
Pálsson
Mér áskotnaðist bók í fyrra.
Hún er um sjóbirtingsflugur og
heitir samkvæmt þvi Sea trout
flies og er eftir James Waltham.
Hann hefur viðað að sér mjög
miklu af sjóbirtingsflugum sem
misvel eru pekktar. Nú er það svo
að sjóbirtingur er urriði sem hefur
valið sér þetta lífsform að skreppa
til sjávar á vorin til að éta og
bragða svo lítið eða ekkert bess
utan. Þetta gerir honum klein að
búa bar sem ekkert er að hafa t.d.
handa seiðum nema örlítið fyrsta
árið eftir að þau koma upp úr möl-
inni. A öðrum vænlegri svæðum
ar sem meira er um æti getur
irtingurinn leyft sér meira. Þar
getur dálítill hluti af stofhinum
verið heima og haft það sæmilegt
meðan hinir eru úti! sjó að rífa í
sig góðgætið. Þið sáuð í sjónvaip-
inu um daginn að ljósáta safnaðist
inn í höftiina í Njarðvík. Hún er
góðmeti fyrir sjóbirting og lax.
Hún er trúlega aðalástæðan fyrir
því að menn halda margir hveijir
að lax éti mikið af rækju. Það er
nú svo að Iax og rækja eru ekki
mikið að flækjast á sama dýpinu,
hann við yfirborðið, en hún nærri
botni.
Hún getur því ekki verið fæða
fyrir laxinn svo neinu nemi. Þau
hittast sjaldan. Það er afturámóti
ljósátan sem hann kemst í tæri
við. Þeir sem samt sem áður halda
að laxinn éti mikið af rækju spyija
hvemig standi þá á því að hann
tekur bæði rækju og eftirlíkingu
af henni í fersku vatni. Svarið
hlýtur að vera önnur spuming.
Hver fóðrar lax á ánamaðki eða þá
Jock Scott úti í hafi?
Sjóbirtingur er veikur fyrir að
bragoa á sílum ef kostur er, og
flugan sem ég sýni ykkur í dag er
einmitt svona bullufluga.
Hún heitir Storm Fry. Hún er
hnýtt á straumfluguöngul númer
6-8-10.
Uppskriftin er svona dálítið
laus í reipunum.
1. Búkur: Hann er gerður
þannig að fyrst er vafið silfri á
legginn framantil eða einhveiju
litsterku efni. Þetta á að sjást í
gegnum hvítt flos úr gerviefni
sem sett er yfir.
Þetta hvíta flos þarf að verða
næstum glært þegar það blotnar.
Þið getið lakkað þetta í kaf.Lakk-
ið vætir. Það genr vatnið líka, en
þá verður aílt viðkvæmara og
endist síðui.
Vængur: Hann er hafður úr
urtandarfjöðrum (Teal) eða brún-
um andarfjöðrum (Brown Mall-
ard). Þetta á að vera ffemur nett.
Haus er svartur með máluðu
auga.
Þetta gefur ykkur tilefhi til að
prófa ýmislegt varðandi undirlit-
mn. Þó ég noti hér nafhið Storm
Fry er ég að hvetja til meiri laus-
ungar í utfærslu en bókin reiknar
með. Svo þarf að hugsa svolítið
um það hvemig síli myndu skjót-
ast, og stjóma flugunni sam-
kvæmt því í vatninu.
S.P.
Karlinn með kúluhattinn
Sonny Boy Williamson
- 1. þáttur
Þegar Sonny Boy Williamson
kom heim til að deyja, trúðu gömlu
kunningjamir tæpast ffásögum hans
um ffægð og upphefð sem hann hlaut
í Evrópuferðum sínum 1963 og fjög-
ur. Þeir tóku þessu eins og hverju
öðm gamalkunnu grobbi í kallinum,
sem nú var kominn heim með bresk-
an kúluhatt og regnhlíf í skjóttum
jakka. Sonny Boy Williamson kunni
svo vel við sig í Evrópu að hann gat
hugsað sér að setjast þar að. Hann
viidi þó deyja hcima.
Þetta var á ámnum sem The
Beatles slóu í gegn. Þá spiluðu líka
Yardbirds, Animals og Rolling
Stones takt og svolítinn trega fyrir
hoppandi æskulýð Lundúna. Ætli
unga fólkið hafi gert sér grein fyrir
því, að þessi gamli, svarti og klunna-
legi karl hafi sungið og spilað þessa
músik í meira en 40 ár, þessa músik
sem tryllti kroppana þeirra og snerti
einhvem viðkvæman streng í sálinni?
Allar bresku hetjumar spiluðu og
sungu á hljómleikum og plötum blúsa
ffá Sonny Boy Williamson: Stones,
Yardbirds, Animals, John Mayall’s
Bluesbreakers, Fleetwood Mac, Van
Morrison og fleiri.
Tæpum tíu ámm eftir að Sonny
Boy söng í Lundúnum söng Robert
Plant með Led Zeppelin „Bring It On
Home“ með kraftarokki hnýttu I róf-
una. Þetta var blús sem þessi gamli
karl með kúluhattinn söng af mikilli
innlifun fyrstur, enda hafði söngurinn
djúpa persónulega merkingu í hans
huga. Samt skrifuðu Plant og Jimmy
Page sig fyrir stykkinu, kannski
vegna gargandans sem á eftir kemur
sem á ekkert skylt við blúsinn, þótt
hann sé listasmíð útaf fyrir sig!
Skyldu tónleikagestimir í Laugar-
dalshöllinni hafa vitað hver söng
fyrst „Bring It On Home“?
A „Blue Ice“ - blúsdisknum ís-
lenska sem kom út nýlega - syngur
vinur okkar Chicago Beau „Help
Me“ við góðar undirtektir gesta á
Púlsinum. Sá sem kvað þann blús
fyrst var Sonny Boy Williamson.
Sonny Boy Williamson var einn
af höfuðmeisturum blústónlistarinn-
ar. Að mínu viti er hann mesta skáld-
ið af þeim öllum. Enginn efast um að
Sonny Boy Williamson hafi ásamt
Little Walter Jacobs verið einn áhrifa-
mesti stílisti í munnhörpuleik fyrr og
síðar. Fjölmargir blúsar þessa meist-
ara eru löngu orðnir „slagarar", þ.e.
mjög algengir á lagalistum blúslista-
manna beggja vegna Atlantshafsins.
Sonny Boy Williamson bar það
utan á sér og lætur á sér skiljast í
kveðskap sínum að hann hafi séð
margt og reynt um ævina. Að sama
skapi hefur hann ekki sagt margt um
sjálfan sig. Aldur hans, ævihlaup og
jafnvel hans rétta nafn hafa alltaf ver-
ið á reiki. Kannski vildi hann hafa
það svona. Kannski var það partur af
þjóðsögunni. Blússagan er einhvers
konar sambland af sögu, þjóðsögu og
óleystum gátum. Sonny Boy Willi-
amson naut þess að segja sögur, bæði
tröllasögur, lygasögur, frægðarsögur
og sannar sögur. Kannski skiptir sag-
an hans engu máli, heldur músikin
hans. Sonny Boy Williamson gaf
okkur yndislega músik. Eg verð þó að
trúa ykkur fyrir því, að ég nýt tónlist-
ar betur því meir sem ég veit um lista-
manninn sem skapaði hana. Einhvem
veginn fæ ég betri tilfmningu fyrir
henni. Eg vona að einhverjum öðmm
Iíði eins, því nú ætla ég að segja sögu.
Það er ekki mikið vitað um upp-
rana og uppvöxt Sonny Boys Willi-
amsons. Samkvæmt vegabréfinu sem
hann hafði í vasanum þegar hann fór
til EvTÓpu er hann fæddur 7. april
1909. Hann var öragglega fæddur
fyrr. Sjálfur hélt hann því alltaf fram
að hann væri „nítjándu aldar maður".
Því er almennt trúað að hann hafi
fæðst 5. desember 1897 eða 1899 ná-
lægt bænum Glendora 1 Tallahatchie
sýslu 1 Mississippi-fylki. Glendora er
smábær nokkra tugi kílómetra ffá
Clarksdale. Sonny Boy fæddist í
blúslandi. Hann var óskilgetinn sonur
Millie Ford og skírður Aleck eða Al-
ex. Síðar tók hann sér eftimafn stjúp-
foður síns, Jims Millers. Fjölskyldan
gaf honum gælunafnið „Rice“. Rétt
nafn blúsmeistarans er jafnan skrifað
Alex Rice Miller (stundum er öðra
fyrri nafnanna sleppt).
Við vitum lítið um uppvaxtarár
Rice Millers. Þó vitum við að hann
yfirgaf ekki foreldrahús fyrr en á þri-
tugsaldri (kringum 1920). Af því
draga sumir þá ályktun að hann hafi
átt tiltölulega bjarta bemsku. Það er
óvíst. Við vitum að Sonny Boy fór að
heiman eftir harða rimmu við stjúp-
föður sinn og kom aldrei aftur heim.
Paul Oliver, hinn enski blússagnffæð-
ingur, segist hafa þjarmað að Miller
og spurt hann út í æsku hans. Sá
gamli sagði honum að hann vildi ekki
tala um það: „Eg átti erfitt í þá daga
skilurðu, og mig langar bara ekkert til
að rifja þá upp.“ Við fáum ekki einu
sinni sögu um ffænda eða afa sem
söng eða spilaði á hljóðfæri, sem
kveikti lítinn neista í drengnum ung-
um.
Bamungur reyndi Rice litli að
spila á munnhörpu og náði með tím-
anum mikilli leikni í þeirri list. Á
unglingsárum gat hann spilað og
sungið í samkvæmum fyrir skotsilffi.
Það var ekki blús. Sagan segir að
Rice Miller hafi neitað að spila
„syndsamlega tónlist" og aðeins leik-
ið trúarsöngva og kristnisálma.
Þegar Alex Rice Miller yfirgaf
foreldrahús fór hann á flæking. Hann
lagðist í ferðalög, eins gamalt vamm-
laust fólk á íslandi hefði sagt á þeim
tíma. Á þriðja og fjórða áratugnum
fór hann víða um Mississippi, Ark-
ansas, Missouri og Tennessee og
ffamfleytti sér með því að syngja og
spila. Úr honum varð blúsmaður, fjár-
hættuspilari og drykkjumaður, sem
var alltaf á faralds fæti. í óljósri
minningu annarra blúsmanna sem
hittu hann á þessum fyrstu flækings-
áram var hann með stórt og mikið
belti um sig miðjan þar sem hann
haföi munnhörpumar sínar. Þeir
þekktu hann undir nafninu „Little
Boy Blue“. Hann söng alls staðar þar
sem fólk var: útá götum eða lestar-
stöðvum, í heimasamkvæmum, inná
búllum, í grillveislum og við annan
útisnæðing.
Þangað til næst... (ffamhald).
Pótur
Tyrfingsson
skrifar um blús
jr
Eg vaknaði mæddur í morgun...
18,S(ÐA — NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 9. ágúst 1991