Þjóðviljinn - 09.11.1991, Blaðsíða 2
(
yerkfall farmanna
Igær skall á verkfall á kaupskipaflotanum. Þótt
hér sé ekki um mjög stóran hóp að ræða mun
verkfall þetta hafa mikil áhrif í þjóðfélaginu, því
flutningar til og frá landinu munu lamast. Slíkt getur
haft afar alvarleg áhrif á útflutning okkar íslendinga;
einkum er Bandaríkjamarkaður viðkvæmur fyrir óll-
um sveiflum, en birgðir þar munu af skornum
skammti.
Það hefði því mátt ætla að Vinnuveitendasam-
bandið legði sig í líma við að leysa þann hnút sem
þessi deila var komjn í og VSÍ ber ábyrgð á. Ef
samninganefnd VSÍ hefði strax komið tíí móts við þá
sanngjörnu kröfu farmanna að kauphækkun, sem
numín var úr gildi með bráðabirgðalögunum 1990,
tæki aftur gildi, hefði aldrei komið til þessara að-
gerða. Farmenn voru ekki að krefjast nýrra kjara-
samninga, þeir voru að fara fram á það að eldri
samningar stæöu. VSÍ neitaði að hlusta á farmenn
fyrr en Ijóst var að í óefni stefndi. Slíkt hleypti illu
blóði í menn og gerði alla samninga erfiðari.
Kröfur farmanna voru sam^nlagt metnar sem 3
prósent launahækkun, en VSÍ bauð 2 prósent hækk-
un gegn lengingu vinnutíma. Það er mjög í anda
þeirrar sáttar sem virðist ríkja milli VSÍ og ríkisstjórn-
arinnar, að ekki verði orðið við neinum körfum um
launahækkanir núna.
Stærsti samningsaðilinn í þessari deilu er Eim-
skipafélagið. Það fyrirtæki hefur undanfarin ár verið
rekið með rífandi hagnaði og verður svo áfram þótt
gengið hefði verið strax að óllum kröfum farmanna.
Verkfallið verður mun dýrara fyrir fyrirtækið en ef
starfsmönnum fyrirtækisins hefði verið rétt sáttahönd
strax. Það verður líka mun dýrara fyrir þjóðfélagið í
heild.
Atvinnurekendur skýla sér á bak við slæma stöðu
útflutningsatvinnuveganna þegar talið berst að
samningum. Með framkomu sinni við farmenn stefna
þeir hinsvegar útflutningnum í voða. Þeir leika sér
því að fjöreggi landsmanna líkt og skessurnar forð-
um daga.
Það sem rekur VSÍ til þessa hráskinnsleiks með
fjöregg þjóðarinnar er ekki að þeir telji skipafélögin
ekki bera þessar hækkanir, heldur óttast þeir að út-
koman úr þessum viðræðum kunni að hafa áhrif á
aðra kjarasamninga sem framundan eru.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, þingmaóur Kvenna-
listans, lýsti stefnu ríkisstjórnarinnar og VSÍ í launa-
málum ágætlega þegar hún sagði að launafólki væri
í raun sagt að éta þaö sem úti frýs. Það á að frysta
launin á sama tíma oa auknar álögur eru boðaðar
og verðlagið heldur áfram að hækka. Um þetta vilja
herrarnir í Garðastræti og Stjórnarráðinu að þjóðar-
sátt takist.
Það þarf ekki að koma á óvart þótt launafólk sé
ekki til viðtals um þetta og sjái foiysta atvinnurek-
enda og ríkisvalds sig ekki um hönd bendir því allt til
þess að verkfall farmanna sé bara forleikur að því
sem koma skal.
Ófaglært starfsfólk í mjólkuriðnaði á Akureyri og
Húsavík hefur boðað þriggja daga verkfall um næstu
helgi og ótímabundið verkfall seinna í mánuðinum.
Starfsfolk við Mjólkurbú Flóamanna hefur aflað sér
verkfallsheimildar og viðbúið er að fleiri félög fari að
hugsa sinn gang þvi kaupmátturinn rýrnar nú dag frá
degi og hefur gert það síðan í júní.
Launafólk grípur ekki til verKfallsvopnsins nema í
algjörri nauðvórn, það hefur sagan sýnt. Vitaskuld
mun VSÍ reyna að magna upp umræðu um endur-
skoðun á verkfallsheimildinni í kjölfar verkfalls far-
manna. Það verður bent á hvernig tiltölulega fámenn
stétt stefnir útflutningsatvinnuvegunum í voða. En
það eru ekki farmenn sem hafa gert það, heldur
samninganefnd VSÍ. Farmenn hafa einsog annað
launafóík sýnt ótrúlegt langlundargeð í viðskiptum
við atvinnurekendur. En þar kemur að það þrytur.
-Sáf
Þióðviliinn
Málgagn sósíalisma þjóöfrelsis og verkalyöshreyfingar
Siðumúla 37 — 108 Reykjavík
Sími: 681333
Símfax: 681935
Útgefandi: Útgáfufélagið Bjarki h.f..
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Ritstjórar: Árni Bergmann. Helgi Guðmundsson.
Rítstjórnarfulltrúar: Árni Þór Sigurösson. Sigurður Á. Friðþjófsson.
Ritstjóm, skrifstofa, afgreiðsla, auglýsingar: Síðumúla 37, Rvík.
Auglýsingar: 681310, 681331
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Oddi hf.
Verð í lausasölu: 110 kr. Nýtt Helgarblað: 170 kr.
Áskriftarverð á mánuöi: 1200 kr.
Aðskilnaðarstefna
Ihaldsins
Meirihluti Sjálfstæöisflokksins
hefur ákveöiö að innleiða aðskilnaðar-
slel'nu í málefnum fatlaðra. Á fundi
borgarstjórnar á fimmtudagskvöld var
samþykkt að lcita þyrfti álits bygging-
arncfndar þegar fatlaöir einstaklingar
ætluöu að flytja inn í íbúðarhverfi.
bannig á nú byggingarnefnd að ákveða
hvcrjir gcti gerst íbúar í hvaða hverft
borgarinnar. Væntanlega verður þess
ekki langt að bíða að eftir þinglýsingar
verði allir kaupsamningar um íbúðar-
húsnæöi að fá blessun byggingar-
nefndar. Meö þeim hætti getur Ihaldið
í Rcykjavík gcngið enn lcngra og
ráðskast með það hverjir verða ná-
grannar hverra og ennfrcmur passað
upp á að t.d. örvhcntír flytji ckki inn í
Laugarásinn, astmasjúklingar ekki í
Skerjaljörðinn og mongólitar ekki á
Vesturgötuna, svo þeir þvælist ekki
fyrir borgarstjóranum og öðru fyrir-
mcnni!
baö er sorglegt að sæmilega vel
meinandi l'ólk, eins og við á um marga
borgarfulltrúa Sjálfstæðisflokksins,
skuli láta lialá sig út í jafn ógcðfellda
ráöstöfun og þá sem að ofan grcinir.
Markús Örn Antonsson borgarstjóri cr
i lárarbroddi aðskilnaöarsinna. Líkt og
núverandi landsstjórn hefur af ýmsum
framámönnum í SjálfstæöisllokknuiTi
verið lýst við haröstjóm Rúmeníu,
mætti hugsa sér samiíkingu borgar-
stjórnarmeirihlutans við tiltckna
stjórnarhætti í Suður- Afriku. bað er
óskemmtilcgur samjölhuður en vissu-
lega áunninn. illiðstæður tilskipana-
stjónimálallokkur hefur verið bannað-
ur í Sovctríkjunum. (.litli Staksteinar
Morgunblaðsins hafi tekiö eltir þvi?)
Ekki cg, ckki cg
Njörður I’. Njarðvik rithöfundur
skril'ar grein í Morgunblaðið 6. nóv-
ember sl. undir lieitmu „Minn minnsti
bróðir", (Ireinin er skrifuð áður en aö-
skilnaðarllokkurinn i borgarstjóm op-
inberaði fordoma sina, en er al'ar at-
hvglisverö. bar segir Njöröur i upp-
liall: „bær fregnir bárust j síðustu viku.
að borgarfógetaembæltiö í Reykjavik
hel'ði halnað krölu um lögbann á starl-
semi sambýlis i bverárseli. þar sem
fyrirhugað er ;ið biii fimm geðlatlaðir
einstaklingar. Kralan kom frá íbúum í
nágrenni sambvlisins. sem virðast hala
litiö svo á að heimili geölatlaðra sam-
ræmdist ekki skipulagi þessarar
byggöar. alltént liel'ði átt að bera slíka
starfsemi undir byggingarnelnd.
Fylgdi kröfunni eins konar vottorð Ira
fastcignasala þess efnis. að fasteignir
krölugerðarmanna myndu lækka í
verði með tilkomu sambýlisins. ög
verður nú að segjast eins og er að það
er margt bréftð og ýmsir famir að telja
sig geta gefið út vottorð. Eitthvað rám-
ar mig í að ekki hafi þótt til fyrirmynd-
ar þegar hvítir menn í Vesturheimi öm-
uðust við húsakaupum svartra af því
að þá myndu þeirra eigin hús falla í
verði. Ég var sannast sagna feginn að
sjá þessari kröfu hafnað. bctta cr
ncfnilega ekki eina málið af þessum
toga, sem hefur skotið upp kollinum
nýlega í fámennu samfélagi okkar. Við
höfum oftar en ckki stært okkur af því
að vera skjót til hjálpar þegar eitthvað
bjátar á itjá samlöndum okkar. Og
stundum verið haft á orði að innbyrðis
tengsl íslendinga bæru svip af fjöl-
skyldu þar sem allir þekkjast og öllum
rcnnur blóðið til skyldunnar. En svo er
að sjá sem sú blóðskylda ósjálfráðra
viðbragða til hjálpar nái ekki til allra,
þegar geðsjúkdómar konia við sögu.
bá virðist því miður stutt í að sumir
hugsi: Ekki ég. Ekki hjá mér. Annars
staðar.“
„Eins og fólk er flest“
Njörður riljar í grcin sinni upp
fjaðrafokið scm varð í umræðunni um
vistun geðsjúkra afbrotamanna á Sogni
í Ölf'usi. Ennfrentur minnist hann á
heimili einhverfra viö Sæbraut á Sel-
tjarnamesi og óblið viðbrögð ná-
granna. Svo segir Njörður: „Nú vill
svo til að ég bý í um 200 metra fjar-
lægð frá þcssu heimili, og aldrei hafa
þessir einhverfu unglingar angrað mig
eöa fjölskyldu mína á nokkum hátt. Ég
sé þá stundum út um gluggann, þar
scm ég sit við ritstörf, þcgar þeir eru á
göngu cinhvcrra crinda ásamt umsjón-
arfólki sinu, og ég sé að þeir eru ckki i
hátt alveg „eins og fólk er flest" eins
og sagt er. En angur hef ég ekkert af
þessu unga fólki, og sörnu sögu segja
fleiri nágrannar. bað cra þvi ekki allir
hér í hverfinu á Seltjarnamesi sem am-
ast viö þcssum unglingum. Ég tcl þátt
bæjarstjómar okkar í þessu máli ekki
til eftirbreymi. og það hryggir mig ef
þetta unga fólk verður hrakið héðan af
nesinu. Slikt yrði okkur Seltirningum
til minnkunar."
Skyldi nú cinhvcm undra að bæj-
arstjórnin sem Njörður vitnar til er
meirihluti hins sama aðskilnaöarllokks
og ræður ríkjum í henni Reykjavík.
Á að útskúfa
fötluðum?
Hvaða rétt eiga sjúklingar? Við
upplifum það reyndar undir lands-
stjórn aðskilnaöarllokksins og alþjóða-
llokksins aö sjúklingar eiga erfiöara
uppdráttar en áður og mottó rikis-
stjómarinnar. „kemur-mér-ekki-við", á
ekki síst við um þá hópa þjóölélagsins
sem hclst þyrl'tu á aöhlynningu að
halda. bað virðist eiga við um sjúk-
linga, einnig þá sem haldnir eru geð-
rænum sjúkdómum. „Ekki er ýkja
langt síðan til var voldugt ríki sem
brást svo við „afbrigðilegu“ fólki að
vana það, kasta því í einangranarbúðir
eða taka það af lífi. Ekki er það gert
hér. En sú krafa að geðsjúkt fólk sé
hrakið burt, er jafnframt óbein krafa
um útskúfun. Krafan er í raun þessi:
Ég vil þetta fólk ekki í nábýli við mig,
ég vil ekkert af því vita, burt með það“
segir ennfremur í grein Njarðar.
Minn minnsti bróðir
í lok greinar sinnar, þar sem fjall-
að er um kærleikann, segir Njörður:
„bað er auðvelt að unna þeim sem
óaðfinnanlegir eru og fyrirhafnarlítið
að lynda við þá sem era hnökralausir í
allri breytni. En flest eram við brey-
skar og ófullkomnar manneskjur. Og
þanþol kærieika okkar, umburðarlynd-
is og langlundargeðs er jafnan prófað i
samskiptum við þá sem okkur finnst
ekki til fyrirmyndar. Sjúkt fóik og fatl-
að, fólk sem fellur illa fyrir freisting-
um eða brýtur af sér. Að okkur heldur
auglýsingaveröldin ímynd fólks sem er
siungt, fallegt og ríkt. En sú sýnir okk-
ur ekki innri gerð þessara ímynda.
Einu sinni var sagt um þá sem þykjast
öðrum meiri og predika lífemi sem
þeir geta ekki sjá'fir ástundað, að þeir
ynnu verk sín til að sýnast fyrir mönn-
um, sæktust eftir hefðarsætum í veisl-
um og vildu láta heilsa sér á torgum,
en kynnu ckki að þjóna öðram. beim
var líkt við kalkaðar grafir sem væra
fagrar að utan, en að innan fullar af
dauðra manna beinum og alls kyns
óþvcrra. Á nútimamáli héti það líklcga
að vera eins og fallega rnáluð sorp-
tunna. í sama guðspjalli (Matteus
25:31-44) segir Mannssonurinn frá
endurkomu sinni, þegar spurt verður
um breytni manna: „Sannlega segi ég
yður. það allt sem þér gjörðuð mínum
minnsta bróður. það hafið þér gjört
mér.“ Og þetta er síðan ítrekað með
breyttum fonnerkjum: „bað allt sem
þér gjörðuð ekki einum hinna minnstu
bræðra niinna, það hafiö þér ekki hcld-
ur gjört mér." Ekki veitir meiri rcisn
en mannkærlcikur."
bctta \ ora sannarlega þörf orð I
tíma töluð hjá Nirði P. Njarðvík og víst
er að enn eru margir í okkar samfélagi
sem hugsa likt og rithölundurinn. En
aðskilnaðarstefnan. sem nú er verið að
innleiða. er hættuleg. hún stjómast
ekki af skynsemi heldur fordómum,
múgæsingu. auglýsingamennsku og
mannfyrirlitningu. Hvcmig væri að sú
rikisstofnun sem sérstaklega boöar
mannkærleika taki nú á sig rögg, gæti
samræmis til orðs og æðis. og hefji
heilaat stríð gegn aðskilnaðarstefnu
Sjálfstæðisflokksins áður en það verð-
ur um seinan?
AÞS
ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 9. nóvember 1991
Síða 2