Dagblaðið Vísir - DV - 04.10.1995, Síða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 4. OKTÓBER 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT114,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@ismennt.is - Auglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, simi: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverö 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
Sauðfé skipað til öndvegis
íslendingar hafa fengið það, sem þeir vildu og eiga
skilið, nýjan búvörusamning til næstu aldamóta, sem
kostar okkur 1,2 milljörðum meira en gamli samningur-
inn hefði gert, ef hann hefði verið framlengdur. Hvorki
sparast þetta fé né verður það notað í neitt annað.
Almenningur fær að borga tólf milljarða á næstu
árum fyrir að halda uppi offramleiðslu á dilkakjöti ofan
á þá tugi milljarða, sem hann hefur borgað á síðustu
áratugum. Almenningur heldur áfram að verja sem
svarar heilum orkuverum til að þjónusta þetta hug-
sjónamál.
Samt er öllum ljóst, að þeir peningar, sem brenna í
hugsjónaeldi sauðíjárræktar, verða ekki notaðir í annað,
sem almenningur gæti óskað sér, né heldur til að lækka
álögur á almenning. Lífskjörin í landinu rýma sem nem-
ur þeim fjárhæðum, sem brenndar eru í landbúnaði.
Þjóðin er ánægð með að fá að fórna verðmætum í
þetta. Hún kærir sig kollótta um, þótt skólakerfið sé að
laskast vegna fátæktar og hún kærir sig kollótta um,
þótt farið verði að skammta inn á spítala vegna fátækt-
ar. Aðalatriðið er, að sauðféð fái sitt og engar reíjar.
íslenzkir stjómmálamenn vita, að stjórnmálaílokkar
fá því meira fylgi, sem þeir ganga harðar fram í stuðn-
ingi við sérhagsmuni landbúnaðar. Það er því engin
furða, þótt hver búvörusamningurinn öðrum dýrari
leysi annan af hólmi. Það er þetta, sem fólkið vill.
Við höfum verið að fjarlægjast nágranna okkar í lífs-
kjömm. Hér hefur allt verið á niðurleið árum saman,
meðan efnahagsástandið er að batna í kringum okkur.
Þetta stafar af, að þjóðin hefur valið sér forgangsröð, þar
sem lífskjör fólks em nokkrum þrepum neðar en sauðfé.
Bilið milli íslands og umheimsins mun áfram aukast
á næstu árum. Vel menntað og hæfileikamikið fólk mun
flýja láglaunaland frumframleiðslu og skorts á tækifær-
um. Fleiri sjúkrahúsdeildum verður lokað og skólum
fækkað. Allt verður þetta samkvæmt þjóðarvilja.
íslendingar mega ekki til þess hugsa, að sauðfé fækki
hér á landi niður í þær 200.000 kindur, sem markaður
verður fyrir um aðvífandi aldamót. Þeir vilja fá að
halda uppi ofbeit og landeyðingu til að fá að velja miili
þess að reyna að gefa kjötið til útlanda eða urða það.
Þess vegna gerir nýi búvörusamningurinn aðeins ráð
fyrir fækkun um 30.000 kindur á samningstímanum.
Við munum því áfram fagna vori með því að senda
sauðfé beint á nálina á Mývatnsöræfum um leið og hún
stingur upp kollinum. Þetta er okkar eina og sanna
hugsjón.
Tólf milljarða framlagi til sauðíjárræktar verður
ekki varið til að fækka sauðfé á markvissan hátt, held-
ur til að halda sem allra mestum sauðíjárbúskap gang-
andi á kostnað allra annarra þarfa þjóðfélagsins. Þar
með verður tryggt, að þjóðin fær áfram að kosta hug-
sjón sína.
En þá þýðir ekki heldur að vera að kvarta og kveina
út af smámunum. Það þýðir ekki að væla út af lágum
launum, háu verði á matvælum, miklum sköttum,
skorti á opinberri þjónustu, minnkandi veiferð og lak-
ari lífskjörum á öðrum sviðum. Þetta á fólk bara skilið.
íslendingar geta ekki stutt fortíðina í verki með árleg-
um milljörðum og jafnframt heimtað að fá að lifa betra
lífi. Við getum ekki bæði étið kökuna og átt hana. Þjóð-
arsáttin um verndun sauðfjárræktar kostar þá peninga,
sem annars nýttust á öðrum sviðum eða spöruðust.
Fyrirhuguð forgangsröð að sjúkrahúsum er bara ein
af mörgum afleiðingum mikilvægari forgangsraðar, þar
sem dýrustu skepnu veraldar er skipað til öndvegis.
Jónas Kristjánsson
„Eg þekki ekki svo aumt land (utan eitt) í Evrópu þar sem ekki er gaman að versla í matvöru ýmiss konar,“ seg-
ir Oddur m.a. í greininni.
Umbúðir — um
ekki neitt?
Þá dettur manni fyrst í hug alls
konar sælgæti og ýmiss konar
álegg. Þar sem ég hef ekki áhuga á
sælgætinu sný ég mér að álegginu
— enda veit ég ekki meiri nautn
(fyrir utan að skoða alvöru bóka-
búðir) en að skoða alvörubúðir
sem versla með kjöt- og fiskvöru
og ýmiss konar álegg unnið úr
þeim „náttúrúvænu" ferfætlingum
sem við erum hvað stoltastir af.
(Og ekki skulum við gleyma
blessuðum ostunum!)
Illvígar umbúðir
Eins og allt á íslandi eru allar
framfariri beinar og augljósar,
heimskulegar og kúltúrlausar. Þar
á meðal þrifnaðaræðið, ekki síst
þegar það snýst gegn bakteríum og
gerlum.
Áþreifanleg sönnun þessa eru
samanpressaðar og illvígar um-
búðir alls áleggs sem okkur er gert
að kaupa á himinháu verði (á
ferðalagi duga ekki tennumar til).
Hangikjötsálegg kostar t.d. á 4.
þúsund kílóið og venjulega óætt.
Að vísu er hægt að fá lifrarkæfu,
(2.fl.) rúllupylsu og gersamlega
óæta (eða öllu heldur bragðlausa)
gúmmískinku á skaplegu verði.
Verð ég þó að játa að gúmmíbleðl-
arnir frá Ali eru alls ekki eins óæt-
ir og hinir sem verið er að bjóða
manni á kostakjörum — merktum
„ódýrt“.
Allt er þetta að þakka bakteríu-
hræðslu heilbrigðisráðuneytisins
gegnum tíðina, sem virðist hafa
látið stjórnast af landbúnaðarráðu-
neytinu (eins og allir hlutir á ís-
landi) — ef ekki SÍS og SS (South
Coast Killing Company — í enskri
þýðingi forstjóra Bónuss).
Af eintómri tilhlökkun
Erlendis er gaman að kaupa sér
kjötvöru, þ.á m. álegg (svo ég
minnist ekki á ostana — sem að
vísu geta verið ágætir hér, sumir
hverjir). Að vísu getur þú fengið
áleggið innpakkað í útlöndum í
mun aðgengilegri plastumbúðumr,
sem ætlaðar eru óvandlátum og
Kjallarinn
Oddur Björnsson
rithöfundur
stressuðum kúnnum, sem hafa
ekki tíma til neins — og allra síst
að njóta lífsins. Samt sem áður er
það yfirleitt ekki óætt þótt ódýrt sé
og stundum alveg ágætt. Og nú
verður að hafa í huga að ég er að
tala um vöru sem ætluð er venju-
legum launþega til daglegs brúks.
En rosalega er gaman að kaupa
sér niðursneidda skinku í stykkja-
tali á eðlilegu verði meðan maður
hefur varla við að kyngja munn-
vatninu af eintómri tilhlökkun að
gera henni þau skil sem hún verð-
skuldar. Ég þekki ekki svo aumt
land (utan eitt) í Evrópu þar sem
ekki er gaman að versla í matvöru
ýmiss konar.
Burtséð frá prísunum
Burtséð frá prísunum er ég hér
að tala um gæði — en þó fvrst og
fremst um umbúðir. Þú kaupir þér
rúllupylsu eða jafnvel salami (eða
hvað sem er) í pressuðum plastum-
búðum. Þegar þú hefur brotist
gegnum umbúðirnar með eggvopn-
um byrjar fyrst hinn raunverulegi
vandi — að ná sneiðunum heilum.
Þetta gildir svo sem líka um (ágæt)
brauð af rúgættinni frá Samsöl-
unni: Þegar þú ert búinn að losa
„teipið" með útsjónarsemi og rosa-
legri fyrirhöfn blasir við þér stór
vandi: að ná fyrstu brauðsneiðinni
óskaddaðri úr pakkanum. Venju-
lega tekst það ekki.
Út af fyrir sig eiga umbúðir til-
verurétt vegna þeirra sem vilja
grípa hlutina, en hafa hvorki tíma,
vOja og vit. En hvers vegna eru
þær svona óskaplega óaðgengileg-
ar? Maður gæti haldið að þær
væru hannaðar um dýrgripi, en
auðvitað veit maður að þær eru
sérhannaðar vegna bakteríanna
sem gætu fundið sér leið gegnum
auðveldari og aðgengilegri búnað.
Nú spyr ég bara: er ekki hægt að
treysta því að fólkið í framleiðslu-
geiranum sé með læknahanska og
grímur og skeint af sérþjálfuðu
liði, sem auðvitað notar hanska og
grímur? Ég verð að gera ráð fyrir
að svo sé.
Og með því að ég er orðinn leið-
ur á álegginu á íslandi (þó hægt sé
að fá það ágætt á „sky-high“ prís)
— og þó sérstaklega umbúðunum,
sem eru bæði óaðgengilegar (þó
þær líti ekki úr fyrir að vera það)
og umhverfisspillandi, læt ég
þessu lokið.
Oddur Bjömsson
„Út af fyrir sig eiga umbúðir tilverurétt
vegna þeirra sem vilja grípa hlutina, en
hafa hvorki tíma, vilja né vit. En hvers
vegna eru þær svona óskaplega óaðgengi-
legar?“
Skoðanir annarra
Forsetaákvörðun
„Ákvörðun Vigdísar Finnbogadóttur, forseta ís-
lands, um að gefa ekki kost á sér til endurkjörs við
forsetakosningar á næsta ári, kemur landsmönnum
áreiðanlega á óvart.... Á blaðamannafundi á Bessa-
stöðum ... lýsti forsetinn því, að gagnrýni á ummæl-
um hennar í opinberri heimsókn í Kína fyrir
skömmu, hefði valdið henni sársauka og jafnframt,
að henni hefði verið ókunnugt um þessa gagnrýni
þar til hún kom til Kaupmannahafnar. . . . Lands-
menn hljóta að treysta því, að ákvörðun forsetans sé
ekki afleiðing af þessum umræðum."
Úr forystugrein Mbl. 3. okt.
Kjarabaráttan
„Einfaldleikinn þykir í listum heilladrýgstur. Því
skyldu önnur lögmál gilda um atvinnulíf og verka-
lýðsbaráttu? Einhver hvíslaði því að mér að á þingi
Álþýðusambands íslands árið 1958 hefði verið sam-
þykkt ályktun í þá veru að vinna að því að taka
upp vinnustaðasamninga. Það var líka eitt af hug-
sjónamálum Vilmundar heitins Gylfasonar alþing-
ismanns. Er ekki orðið tímabært að skoða þessa
leið? Færa þannig kjarabaráttuna nær vettvangi?
Tengja betur saman afkomu fyrirtækja og afkomu
launþega?" Arnór Benónýsson í Alþbl. 3. okt.
Forsetatilkynning
„Ákvörðun frú Vigdísar . . . um að gefa ekki kost
á sér til endurkjörs mun að sjálfsögðu verða tilefni
mikilla vangaveltna og umræðna um eftirmann
hennar. Slíkar umræður hafa raunar farið af stað nú
þegar vegna þess að Vigdís hafði áður gefið til kynna
að hún myndi hætta að þessu kjörtímabili loknu.
Slíkar umræður munu nú magnast um allan helm-
ing. Fullkomlega ótímabært er að velta vöngum yflr
slíku, en þó er rétt að benda á að verðandi forseta-
frambjóðendur hljóta að fara fram á eigin forsendum
og með eigin hugmyndir.“
Úr forystugren Tímans 3. okt.