Dagblaðið Vísir - DV - 04.10.1995, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 4. OKTÓBER 1995
15
Fiskilögsaga við Jan Mayen
uppdráttur Alþj óöadómstólsins
Grein minni í DV 22.9. fylgdi
uppdráttur sá sem Alþjóöadóm-
stóllinn í Haag lét gera og lagði til
grundvallar úrskurði sínum í
deilumáli milli Danmerkur og
Noregs um veiðiréttindi á haf-
svæðinu milli NA-Grænlands og
Jan Mayen. Uppdrátturinn var vel
unninn og réttur, en heiti á nær-
liggjandi hafsvæðum var ekki í
samræmi við úrskurðinn. Bæði
uppdrátturinn og nafngiftirnar eru
byggð á erlendum sjókortum af
svæðinu, og með úrskurði Alþjóða-
dómstólsins fær þetta varanlegt
gildi, þar til annað verður sannað.
Augljósar villur
Nafngiftirnar eru ekki í sam-
ræmi við islenska málvenju, en af
íslands hálfu hefir ekki verið gerð
gangskör að því að leiðrétta rang-
Kjallarinn
lögsaga er orðin að alþjóðalögum,
er eðlilegt að Noregshaf nái aðeins
til fiskilögsögunnar. Það sem utan
er tilheyrir ekki fiskilögsögu Nor-
egs.
Sama regla ætti að gilda um
önnur lönd. Fiskilögsögur íslands,
Færeyja, Noregs og Rússlands um-
lykja allt Norðurhafið, og þessi
lönd eiga þannig að stjórna sam-
eiginlega fiskveiðiréttindum þar.
Hlutverk Alþjóðadómstólsins
var að skipta loðnuveiðum milli
Noregs og Danmerkur, sem er eina
veiðin á svæðinu, og finnst aðeins
innan reitsins BDLJ á uppdrættin-
um. Þessum reit var síðan skipt
með línunni MN í tvo áþekkt stóra
hluta milli landanna. Eg held að
loðna hafi fundist þarna tvisvar
sinnum, og aðeins í litlum mæli.
Nú er svo komið aö það er ekki
leitað þar lengur svo nokkru nemi.
Sérfræðilegur ad hoc dómari Al-
þjóðadómstólsins sagði í séráliti
sínu að úrskurður dómsins væri
„tilbúningur og án grundvöllpnar
í alþjóðalögum". Niðurstaða af at-
hugun á þessu máli er sú að Nor-
egur á engan rétt til að stjórna
veiðum í Norðurhafinu upp á sitt
eindæmi, og að reglugerð þeirra
þess efnis frá 1993 hefir ekkert
gildi.
Önundur Ásgeirsson
Onundur Asgeirsson
fyrrv. forstjóri Olís
„Versta villan er þó að Noregshaf nái
alla leið til Jan Mayen. Jan Mayen er
óbyggt sker, sem hefir enga fiskilögsögu,
því að fiskilögsaga er aðeins sett til að
vernda hagsmuni íbúa.“
20° V
‘ ' GREENLAND
SKETCH MAP
No. 2
hermi á erlendum sjókortum af
svæðinu, sem þó hefði átt að gera
fyrir löngu, því að þau eru mjög
villandi. T.d. er ekkert Islandshaf
til á uppdrætti Alþjóðadómstóls-
ins. Væri eflaust rétt að ísland
höfðaði mál fyrir Alþjóðadóm-
stólnum tfi leiðréttingar á þessu.
Uppdrátturinn birtist hér nú að-
eins með þeim nöfnum, sem Al-
þjóðadómstóllinn notaði og hefir
þannig viðurkennt. Þar koma fram
augljósar villur, svo sem að Græn-
landshaf er sagt vera norðan 75.
gr. N, þar sem við nefnum Norður-
íshaf eða Dumbshaf. Norska hafið
er talið ná frá Jan Mayen til Nor-
egs, ekkert íslandshaf ér til og
Grænlandssund er nefnt Denmark
Strait (Danmerkursund). Þetta
gengur í verulegum atriðum gegn
fiskveiðihagsmunum Islands, og
því verður að fá leiðréttingu á
þessum missögnum.
Róbert Jensson, forstöðumaður
Sjómælinga Islands, segir mér að
heitið Denmark Strait hafi verið
sett á sjókort fyrir síðustu aldamót
af dönskum mælingamanni á varð-
skipinu Danmark, þegar unnið var
að dýptarmælingum á sundinu.
Sundið er þannig kennt við þetta
varöskip, en ekki Danmörku sem
ríki, eins og flestir munu halda,
ekki síst ókunnugir erlendir
menn.
Versta villan er þó að Noregshaf
nái alla leið tO Jan Mayen. Jan
Mayen er óbyggt sker, sem hefir
enga fiskOögsögu, þvi að fiskilög-
saga er aðeins sett til að vernda
hagsmuni íbúa
Það er á grundveOi þessa upp-
dráttar að Norðmenn settu fljót-
lega með norskri reglugerð 200
mílna fiskilögsögu út frá Jan
Mayen. Þetta á sér enga stoð í nú-
verandi alþjóðarétti, og er byggt
aðeins á þessum ranga uppdrætti á
sjókortum.
Ailt frá landnámstið hefir hafið
umhverfis Island verið nefnt Is-
landshaf, en einkum A og SA af
landinu. Nú, þegar 200 mOna fiski-
NORWEGIAN
SEA
65°
N
10° V
Uppdrátturinn birtist hér nú aðeins með þeim nöfnun sem Alþjóðadóm-
stóllinn notaöi og hefur þannig viðurkennt, segir Önundur.
Af öryrkjanna mörgu erindum
Fjölmargir öryrkjar koma hing-
að eða hringja með hin ýmsu mál
til úrlausnar eða umkvartana.
Erfitt er um að dæma hvað upp úr
sténdur í þeim aragrúa einstakra
mála, sem hingað berast með ein-
um eða öðrum hætti.
Eins og konan sagði.. .
Nú um stundir eru það stað-
greiösluskOin af bensínpeningun-
um og húsaleigubótunum sem
hæst ber. En fyrst að samtali frá
Akureyri, sem ágæt og’glögg kona
átti við mig á dögunum. Hún
kvaðst búa ein með syni sínum í
skóla sem yOi því samkvæmt skýr-
um skilningi tryggingalaga, að
sakir þess að sonur hennar byggi
heima, hefði hún af því slíkt fjár-
hagslegt hagræði að hún fengi
hvorki notið heimOisuppbótar né
sérstakrar heimilisuppbótar, enda
þær bætur háðar því að hún byggi
alein.
Ekki kannaðist konan þó við
hið fjárhagslega hagræði af syni
sem rétt hefði fyrir klæðum og
bókum af tæpri sumarvinnu sinni,
en væri að sjálfsögðu með sitt fæði
og húsnæði hjá mömmu — hótel
mömmu — eins og hún sagði, sem
ætti að framfæra þau bæði þannig
af innan við 40 þús. á mánuði. Eða
eins og konan sagði: „Ég greiði
aOa mína reikninga, en ekki vildi
ég ráðherrunum svo Olt að hafa þá
í fæði hjá mér.“
Kjallarinn
Að þessu atriði þarf að hyggja,
ef unnt reyndist að koma hér ein-
hverri sanngirnisskipan á, en auð-
velt er það ekki.
Og svo eru það staðgreiðsluskO-
in áðurnefndu. Ekki skal út í rétt-
mætið farið hér, 'enda margt sem
athuga mætti og vissulega vafa-
samt fyrir alla að eiga von á skatt-
ustu mánuðum ársins.
Og það eru ærið margir snún-
ingarnir hjá öryrkja við útvegun
hins rétta skattkorts áður en yfir
lýkur og skyldu skattayfirvöld
ekki gera of lítið úr því. Ofan í
kaupið spyrja svo afar margir ör-
yrkjar hvað verði nú eiginlega eft-
ir af blessuðum „Jóhönnu“bótun-
Helgi Seljan
félagsmálafulltrúi ÖBÍ
Þversögn í tryggingakerfi
Hér er komið að ákveðinni brot-
alöm eða þversögn í okkar trygg-
ingakerfi, þvi þessar bætur —
heimOisuppbót og sérstök heimO-
isuppbót — sem eru raunar taídar
bætur félagslegrar aðstoðar laga-
lega, taka einungis gildi búi öryrk-
inn einn og skiptir þá engu um að-
stæður að öðru leyti. Og það mun-
ar um þessa upphæð svo sannar-
lega og von að konan segði það eitt
sýnast tO ráða að reka soninn af
höndum sér og geta þannig haft
betur til hnífs og skeiðar fyrir þau
bæði.
„Það sem kemur öryrkjum í hvað opn-
asta skjöldu er að þessi skattheimta
skuli ekki fylgja skattárinu og þegar
bréf berst frá félagsmálas'tofnun um
skil skattkorta, þá hrynur himinninn
yfir æði marga.“
arukkun á miðju ári í stað skatt-
skOa jafnharðan.
Það sem kemur öryrkjum í hvað
opnasta skjöldu er að þessi skatt-
taka skuli ekki fylgja skattárinu
og þegcir bréf berst frá félagsmála-
stofnun um skil skattkorta, þá
hrynur himinninn yfir æði marga
og ætti enginn undrandi að verða.
Inn í þetta spila blessaðar ein-
greiðslurnar, sem valda því t.d. að
í desember getur verið gott að eiga
uppsafnaðan persónuafslátt, þegar
desemberuppbótin birtist eins og
líknandi engill í útgjaldamánuði,
svo margt ber að skoða þegar ver-
ið er að hringla með þetta á síð-
um þeirra, þegar Friðrik hefur
komið í þær klónum og aftur kem-
ur upp samanburður við þá sér-
stöku uppbót trygginganna sem
áður var greidd vegna húsnæðis-
kostnaðar og er enn greidd þar
sem húsaleigubætur gilda ekki.
Ég tek undir heils hugar með ör-
yrkjunum sem segja hvers vegna
ekki megi gera aUa framkvæmd
skOjanlegri og einfaldari og ekki
síður varðandi hitt, hvers vegna
svona staðgreiðsluskil eru ekki
látin fylgja skattárinu. En það er
margt skrýtið í skatthausnum,
eins og konan sagði á dögunum.
Helgi Seljan
Meö og
á móti
Sameining sveitarfélaga á
Vestfjörðum
Einangrun
rofin
„Meö samein-
uðum kröftum
erum við betur í
stakk búin til að
takast á við
vandamálin. Á
næsta ári eru
sveitarfélögin að
taka við rekstri
grunnskólanna
og fleiri mála
Sigurður Haf-
flokkum. Það er bpr9< sve'ra/"
borðleggjandi að
minni sveitarfé-
stjórnarmaður
á Flateyri.
lög ráða ekki viö þann rekstur með
góðu móti.
Þegar á sér stað nokkur sam-
vinna meðal þessara sveitarfélaga
og öU ákvarðanataka verður meö
samruna mun skOvirkari og ekki
eins handahófskennd eins og nú á
sér stað þar sem hver reynir að
skara eld að sinni köku. Ég nefni
sem dæmi aö í þeim sex sveitarfé-
lögum sem hugmyndin er að sam-
eina eru jafn margar sveitarstjómir
og yfir 30 sveitarstjórnarmenn.
Þetta þýðir að rigur mOli hreppa er
viövarandi og svæðiö ber aUt merki
þess sundurlyndis sem af því leiðir.
Með þvi að fækka sveitarstjórnum
og færa undir einn hatt þá breytist
þetta væntanlega.
Með tilkomu jarðganga sem opna
í desember þá styttast vegalengdir
miUi staða og einangrun verður rof-
in. Þar með er þetta orðiö að einu
atvinnusvæði. Fólk á Flateyri, Þing-
eyri og Suðureyri sækir vinnu tO
ísafjarðar og öfugt. Þar með eru
hagsmunirnir orðnir þeir sömu á
öUum þessum stöðum.
Með samneingu má samnýta aUa
hluti og fólk getur sótt þjónustuna i
báðar áttir.“
Ekki sam-
einingarhæft
„Það er ekki —
hægt að sameina
. þessar byggðir á m
dvs grundvelU þeirr- r Jí
ar hugsunar sem
er aö baki hg-
myndinni, ein-
faldlega vegna
þess að eftiahags-
staða og félagsleg ...
staða svæðisins Ulfar Agustson,
er slík. Það er kaupmaður á
mitt álit að þess Isafifö'
vegna hafi legið svona mikiö á að
sameina fyrir nokkrum árum. Jó-
hanna Sigurðardóttir þáverandi fé-
lagsmálaráðherra gerði sér grein
fyrir því að litlu sveitarfélögin eru
flest að fara í gjaldþrot og þegar þau
fara í gjaldþrot þá lendir það á fé-
lagsmálaráðuneytinu. Hinsvegar ef
um sameiningu er að ræða þá lenda
þessi vandamál á nýju sameiginlegu
sveitarfélagi. Það þýðir í þessu tU-
viki að vandamálin lenda á ísafirði.
ísafjörður hefur ekki burði tU að
taka að sér þau miklu vandamál
sem þarna eru. Ég bendi á það að
það var frá því skýrt í DV fyrir
nokkrum dögum að skuldastaða
sveitarfélaganna er slík að þau eru
um það bU aö fara á framfæri félags-
málaráðuneytis. Undir þessum
kringumstæðum er ekki hægt að
sameinast á þeim grundvelli að ísa-
fiörður með 3500 ibúa af samanlegt
6500 íbúum fari með eitt atkvæði á
móti hveiju hinna sveitarfélaganna.
ísafiörður verður að hafa yfir 50
prósent vægi í samningaviðræðum
ef eitthvað vit á að vera í þeim. Ef
við raunverulega ætlum að tryggja
að byggð haldist hérna fyrir vestan
þá verðum við að tryggja bestu hag-
kvæmni í rekstri á einu sveitarfé-
lagi. Ég held aö erfitt verði að gera
það viö samningaborðiö þess vegna
finnst mér að þingmenn okkar, sem
hafa verið ótrúlega gjöfulir við þessi
litlu þorp, taki ábyrgð á gjörðum
sínum og taki við þessu og leysi
málin. Þá fyrst getum við tekið að
okkur þessi byggðarlög á okkar eig-
in forsendum“.
-rt