Dagblaðið Vísir - DV - 10.10.1995, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 10. OKTÓBRER 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjóm, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT114,105 RVIK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjóm: dvritst@ismennt.is - Auglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
Kerfi svindls og svika
Þeir sem höfðu vonað að fjárlagafrumvarp ríkisstjóm-
arinnar fyrir næsta ár myndi boða verulegar breytingar
á meingölluðu tekjuskattskerfi landsmanna hafa orðið
fyrir miklum vonbrigðum.
í stað þess að taka af krafti á skattkerfi sem er óska-
barn svindlaranna í þjóðfélaginu stefnir ríkisstjómin að
því í fjárlagafrumvarpi sínu að ná inn enn meiri pening-
um með álagningu tekjuskatts á einstaklinga. Ætlunin er
að knýja um eitt þúsund milljónir til viðbótar út úr þeim
tiltölulega fámenna hópi þjóðfélagsþegnanna sem borgar
skatt af raunverulegum tekjum sínum.
Sú var tíð að sjálfstæðismenn sáu ranglæti tekjuskatts-
kerfis og boðuðu afnám þess skatts af almennum launa-
tekjum. Þá var líka helsta kjörorð þeirra: „Báknið burt!“
En fjárlagafrumvarpið ber það enn einu sinni með sér
að ríkisbáknið heldur áfram að þenjast út og tekjuskatt-
ur einstaklinga hefur sjaldan eða aldrei verið þyngrí
byrði á heiðvirðu laxmafólki en einmitt nú.
Það er með ólíkindum hversu lengi tekjuskattsgreiðend-
ur hafa tekið óréttlátum álögum og víðtækum skattsvik-
um með þögninni. Ýmislegt bendir þó til þess að abnenn-
ingi sé loksins að verða nóg boðið. Þannig streymdu þús-
undir manna á útifund í miðborg Reykjavíkur vegna
ákvörðunar alþingismanna um sérstök skattfríðindi sér
til handa. Og nú nýverið hafa sveitarstjórnarmenn á Suð-
umesjum samþykkt aðgerðir til að reyna að afhjúpa
skattsvikara og fá yfirvöld til að gera eitthvað í málinu.
Stjórnvöld halda því fram að skattaeftirlit hafi verið
hert verulega. Vafalaust er það rétt að fleiri menn vinna
nú að þeim málum en áður. En það dugar harla skammt
til að uppræta skattsvikin. Enda virðast hver ný skatta-
lög opna nýjar leiðir fyrir skattsvikarana, þrátt fyrir yfir-
lýsingar um annað fyrirfram. Það á til dæmis við um
virðisaukaskattskerfið sem var knúið í gegn á sínum
tíma í stað söluskattsins gamla á þeirri forsendu að með
nýja kerfinu væri lokað fyrir skattsvik. Reyndin hefur
orðið allt önnur. Um það vitna þau stórfellu vask-svika-
mál sem uplýst hafa verið að undanfomu.
Eiríkur E. Viggósson, borgari í Kópavogi, hefur að
undanfömu reynt að vekja athygli ráðamanna og al-
mennings á skattsvikunum. Hann talaði tvímælalaust
fyrir hönd margra þegar hann sagði í viðtali í DV:
„Skattayfirvöld eru búin að gefast upp í baráttunni og
ég er ósáttur við það. Ég er búinn að fá nóg af því að sí-
fellt sé verið að hækka skattana á venjulegum launþeg-
um meðan aðrir komast upp með að greiða ekki sinn
hlut til samfélagsins. Skattakerfið er í rúst og enginn ger-
ir neitt í því.“
Fram kom í viðtalinu að Eiríkur hefur rætt þessi mál
að undanförnu við marga þingmenn, ráðherra, forystu-
menn í verkalýðshreyfingunni og opinbera embættis-
menn á borð við ríkisskattstjóra og skattrannsóknar-
stjóra. Niðurstaða hans af þessum samtölum er dapurleg:
„Ég hef talað við fjölda fólks um þetta ög svörin eru
alltaf þau sömu: Það er ekki vilji fyrir hendi. En það er
ekki heilbrigt að aðeins þriðjungur þjóðarinnar greiði
tekjuskatt.“
Með hliðsjón af margra ára reynslu ætti öllum að vera
ljóst að núverandi tekjuskattskerfi verður ekki stokkað
upp nema til komi sterkur þrýstingur frá skattgreiðend-
um. Á meðan þjóðin sættir sig við svindlið og svikin, og
tekjuskattsgreiðendur bera þungu byrðarnar að mestu
leyti í hljóði, þarf enginn að vænta aðgerða af hálfu
stjórnmálamanna.
Elías Snæland Jónsson
„Moguleikarmr til aö vinna frekari rannsoknir a þessum gifurlega efniviö eru því miklir,“ segir Karl í grein sinni.
Samband sykurþols og hækkaðs blóðþrýstings:
Niðurstöður úr rann-
sókn Hjartaverndar
Of hár blóðþrýstingur er al-
gengt vandamál i hinum vestræna
heimi og miklum tíma og fjár-
munum er varið í leit að sjúk-
dómnum og meðferð hans sem að-
allega er fólginn í langtíma lyfja-
meðferð. Ómeðhöndlaður háþrýst-
ingur eykur hættu á blóðrásar-
truflunum til heila og hjarta og
æðasjúkdómum. Orsakir háþrýst-
ings eru ekki þekktar nema að
litlu leyti en trúlega er um marg-
ar og stundum samverkandi
ástæður að ræða. M.a. er vel
þekkt fylgni milli offitu og há-
þrýstings og tengsl offitu og syk-
ursýki hafa einnig lengi verið
þekkt. Á seinni árum hefur at-
hyglin beinst að hlut efnaskipta í
myndun háþrýstings, s.s. skerts
sykurþols, sem yfirleitt byggist á
minnkuðu næmi líkamans fyrir
insúlíni.
Marktæk fylgni
Hóprannsókn Hjartaverndar
hefur verið í gangi frá 1967 og m.a.
hefur verið fylgst með blóðþrýst-
ingi, þyngd, blóðfitu og kólesteróli
og blóðsykur hefur verið mældur,
bæði fastandi og 90 mínútum eftir
inntöku á 50 g af þrúgusykri, sk.
sykurþolspróf. Alls lágu fyrir upp-
lýsingar frá 8.285 körlum og 9.183
konum sem hvorki höfðu sykur-
sýki, skerta nýrnastarfsemi né
fengið kransæðastíflu.
Úr þessum geysilega stóra hópi
fólks á ýmsum aldri var hægt að
kanna fylgni milli útkomu á syk-
urþolsprófi og háþrýstings í mis-
munandi aldurs- og þyngdarhóp-
um fyrir karla og konur. Sterkt
samband reyndist milli sykurgild-
anna og háþrýstings í öllum þess-
um hópum. Jafnvel eftir að tekið
hafði verið tillit til annarra þátta,
sem geta haft áhrif á blóðþrýsting,
s.s. blóðfitu, reykinga og hjarta-
stærð, reyndist fylgnin vel mark-
tæk.
Til að reyna að kanna orsaka-
Kjallarinn
Karl Kristjánsson
heilsugæslulæknir
Hvammstanga
samhengið, þ.e. hvort skert sykur-
þol sé undanfari háþrýstings,
voru þeir sem komið höfðu a.m.k.
tvisvar sinnum skoðaðir sérstak-
lega. Það reyndust vera 2.639 karl-
ar og 2.346 konur. Niðurstaða syk-
urþolsprófsins reyndist hafa
marktækt forspárgildi fyrir mynd-
un háþrýstings á næstu árum eft-
ir að tillit hafði verið tekið til
allra annarra þátta sem tengdust
blóðþrýstingnum.
Miklir möguleikar
Ályktunin reyndist því sú að
skert sykurþol tengist háþrýstingi
hjá báðum kynjum og i öllum ald-
urshópum og við mismunandi lík-
amsþungastuðul (þyngd eftir að
tillit hefur verið tekið til hæðar).
Skert sykurþol, sem getur verið
undanfari sykursýki, virðist því
einnig geta átt sinn þátt í myndun
háþrýstings þótt verkunarmátinn
sé ekki að fullu skýrður. Þessar
niðurstöður hafa verið kynntar i
fyrirlestri á alþjóðlegu þingi
lækna um áhættuþætti fyrir
hjcirta- og æðasjúkdóma í Flórens
á Ítalíu 1994 og nýlega einnig í
tímaritinu „Journal of Hyper-
tension".
Styrkur rannsókna, sem byggð-
ar eru á gögnum Hjartaverndar,
er sá góði grunnur sem þær byggj-
ast á. Rannsóknarhópurinn, sem
boðaður var til skoðunar, var alls
24.993 einstaklingar og mæting í
hina mismunandi áfanga hefur
verið 64-75%.
Úrtakið var tekið á skipulegan
hátt frá byrjun og hluti hópsins
hefur verið skoðaður reglulega frá
því að rannsóknin hófst 1967.
Möguleikarnir til að vinna frekari
rannsóknir á þessum gífurlega
efnivið eru því miklir, m.a. þar
sem hinn mikli fjöldi þátttakenda
gefur möguleika á að skýra og
greina fylgni mifli ýmissa þátta
með mikinn líffræðilegan breyti-
leika.
Karl Kristjánsson
„Styrkur rannsókna, sem byggðar eru á
gögnun Hjartaverndar, er sá góði grunnur
sem þær byggjast á. Rannsóknarhópur-
inn, sem boðaður var til skoðunar, var
alls 24.993 einstaklingar.“
Skoðanir annarra
Velferðarútgjöld
„Hin sjáfvirka útþensla ríkisútgjaldanna á sér
einkum stað í velferðarkerfinu. Meðalaldur vest-
rænna þjóða fer hækkandi og árið 2030 er áætlað að
fjöldi eflilífeyrisþega hér á landi, þ.e. fólks 67 ára og
eldra, verði þriðjungur af fjölda fólks á vinnualdri,
20-67 ára ... Vöxturinn í velferðarútgjöldunum er
mun hraðari en sá vöxtur þjóðarframleiðslunnar
sem spáð er ... Ef við höldum áfram á sömu braut
mun koma að því að skattgreiðendur framtíðarinn-
ar neita að borga brúsann. Að lokum yrði þá að
koma til harkalegs niðurskurðar, sem yröi enn sárs-
aukafyllri en þær nauðsynlegu aðgerðir sem nú eiga
sér stað.“
Úr forystugrein Mbl. 7. okt.
Búsetubreytingar
„Þjóðháttabreytingar, atvinnulíf og margs kyns
ný tækni og aðstæður og ekki síst hugsunarháttur
hlýtur að valda búsetubreytingum, hvernig svo sem
hamast er við að ríghalda í horfið samfélag. Þetta er
viðurkennt á óbeinan hátt þótt fæstir þori að ræða
málin upphátt eða í hljóði. Tvískinnungurinn í bú-
vörusamningnum ... er glöggt dæmi um hvað viður-
kennt er í verki þótt ekki megi viðurkenna stað-
reyndir sem brjóta í bága við trú og hollustu við úr-
elt sjónarmið."
Oddur Ólafsson í Tímanum 7. okt.
Lífeyrissjóður alþingismanna
„Á þriðja milljarð vantar í Lífeyrissjóð alþingis-
manna svo að hann eigi fyrir skuldbindingum sín-
um og fer sú upphæð ört vaxandi þar sem greiðslur
þingmanna og aðrar tekjur sjóðsins standa ekki
nema undir helmingi skuldbindinganna. Mismunur-
inn er greiddur af skattgreiðendum sem fjölmargir
fá ekki meira í lífeyri eftir áratuga starf en það sem
ekkja varaþingmanns fær eftir örstutta þingsetu
hans.“ Úr forystugrein Mbl. 6. okt.