Dagblaðið Vísir - DV - 13.10.1995, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 13. OKTÓBRER 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskritt: 800 6270
Stafræn útgáta: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@ismennt.is - Auglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: (SAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
Ferðaglaðir tapa áttum
Ferðagleði og flottræfilsháttur opinberra kerfistoppa
hefur löngum vakið undrun og ógleði hins almenna borg-
ara. Skattpínd alþýða manna fréttir af fjölmennum sendi-
nefndum á fundum sem varla kalla á stífa fundarsetu og
trauðla að makar fylgi með. Frá því er greint í DV í dag
að á annan tug íslendinga hafi dvalið undanfarna daga í
höfuðborg Bandaríkjanna vegna ársfunda Alþjóðabank-
ans og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Dvergríkið ísland send-
ir til Washington ráðherra, embættismenn, bankastjóra
og nokkra maka fundarmanna.
Af þessum hópi eru aðeins fjórir raunverulegir fulltrú-
ar landsins, fjármálaráðherra og seðlabankastjóri sem
aðalfulltrúar og tveir ráðuneytisstjórar sem varafulltrú-
ar. Sú sendinefnd sýnist vel skipuð þótt ekki bættust við
fleiri silkihúfur. Alþjóðabankinn greiðir fargjöld þessara
manna en að öðru leyti kosta íslenskir skattborgarar fór
þeirra. Þeir sömu skattborgarar kosta einnig sveit emb-
ættismanna sem fylgdi með. Bankastjórar ríkisbankanna
sátu heldur ekki eftir.
Glæsiferðir sem þessar hafa áður orðið tilefni um-
ræðna. Það vakti hneykslun þegar frá því var greint í
fyrra að um þrjátíu manna sveit embættismanna, ráð-
herra og bankastjóra, auk maka, hefði farið til Madríd á
Spáni til þess að sitja fundi sömu stofnana og nú funda í
Washington. Ferðakostnaður vegna sólarlandaferðarinn-
ar nam milljónum króna. Nokkru færri eru nú í för en
engu að síður má ætla að ferðakostnaður nemi á fjórðu
milljón króna.
Eflaust má hafa gagn af fundum sem þessum og bent
hefur verið á að íslendingar hafi fengið hagstæð lán frá
ofangreindum stofnunum, t.d. til virkjana. En það er al-
ger ofrausn smáríkis að senda slíka skara manna. Fyrr-
verandi fjármálaráðherra hefur raunar líkt þessum sam-
kundum við stórar bílasýningar þar sem þúsundir komi
saman. Á sýningunni týnist einstaklingarnir í mannhaf-
inu. Aðeins sé tekið eftir fulltrúum frá öflugu efnahags-
ríkjunum. Þarna séu ákvarðanir ekki teknar. ísland
þurfi því aðeins sína tvo formlegu fulltrúa, fjármálaráð-
herra og seðlabankastjóra.
En flöldaferðin vestur um haf núna vekur enn meiri
undrun nú en oft áður. íslenska ríkið og stofnanir þess
eiga nóga peninga til þess að senda hálfan annan tug
manna í glasaglauminn í Washington. En þetta sama ríki
gat aðeins séð af einum fulltrúa til þess að gæta hags-
muna sinna i gríðarlegu hagsmunamáli þegar samið var
um fyrirkomulag úthafsveiða á Flæmska hattinum svo-
nefnda. Þegar tekin var ákvörðun um takmörkun afla á
svæðinu var einn lögfræðingur sjávarútvegsráðuneytis-
ins á staðnum. Þegar raunverulega þurfti á fullmektugri
íslenskri sendinefnd að halda sátu menn heima.
Þeir sem stundað hafa veiðar á Flæmska hattinum og
um leið aflað sér veiðireynslu á svæðinu sitja uppi með
sárt ennið. Aðrir sem hugðu gott til glóðarinnar og voru
nýbúnir að kaupa skip til veiðanna sitja uppi með fjár-
festingu sem ekki nýtist. Þegar milljarðaafli var í húfi
dugði einn sendiboði. Reglubundnar hátíðarsýningar, í
Madríd jafnt sem Washington, sækja hins vegar tugir.
Þegar um afkomu okkar og hagsmuni er að tefla er
sendur einn fulltrúi, sambandslítill við aðra. Ferðagleðin
er hins vegar næg þegar tilefnin eru minni. Það sýna nýj-
ar tölur ríkisreiknings fyrir síðasta ár. Þar kemur í ljós
að kostnaður ríkissjóðs vegna utanlandsferða ráðuneyta
hækkaði um 7 prósent frá árinu áður og nam nær 800
milljónum króna. Mikilvægisröðin er ekki í lagi.
Jónas Haraldsson
Djúpveiöi-
flotinn úr leik
Það er ekki aðeins, að nýkjörinn
forseti Alþingis finni til niðurlæg-
ingar þess, heldur kom einnig
fram í stefnuræðu forsætisráðherr-
ans, að þetta tekur einnig til ríkis-
stjórnarinnar. Þetta stafar af því,
að ráðamenn þjóðarinnar hafa
byggt um sig eins konar járntjald,
sem líkja má við Berlínarmúrinn
sæla, og skilur þá frá öllu sam-
bandi við þegnana.
Ofíjárfesting og röng stefna í
fiskveiðum er meginorsök þessa,
en allur almenningur reynir á
sjálfum sér, að lífskjör fara stöðugt
versnandi, og fólk tekur að flýja
land. Danir borga tvöfalt fyrir
vinnu við verkun á fiski, og tekur
það reyndar einnig til flestra
starfa, þar sem stjórnvöld hér
koma við sögu.
Dýrt spaug
Verst er þó, að hinn dýri, óhag-
kvæmi og áhættusami djúpveiði-
floti er fyrirsjáanlega að verða
gagnslaus. Norðmönnum hefir
haldist uppi að beita hvers konar
bellibrögðum gegn djúpveiðum á
öllu Norðurhafinu, án þess að
stjórnvöld hér hreýfi nokkrum
andmælum eða mæti yfirgangi
þeirra á nokkurn hátt. Það ríkir al-
gjör og æpandi þögn um veiðirétt-
indi íslenskra skipa í Norðurhaf-
inu öllu.
Á það að verða hlutskipti okkar
kynslóðar að fá þau eftirmæli, að
hún hafi glatað öllum rétti til fisk-
veiða utan 200 mílnanna í Norður-
hafinu til eilífðar? Síðari kynslóðir
munu ekki þakka okkur þetta, og
eiga þær þó að borga allt sukkið
nú.
Mönnum dettur helst í hug að
fara bónarveg að Norðmönnum,
m.ö.o. vera á klafa þeirra tO fram-
búðar. Það verður dýrt spaug. Það
verður að stöðva útfærsluna á
fiskilögu þeirra við útskerin, sem
ísland getur aldrei samþykkt.
Einsdæmi í
fiskveiöisögunni
Sumir eru að halda því fram, að
Island hafi samþykkt fiskilögsögu
við Jan Mayen í samningunum
1980. Þetta er ekki rétt. í þeim
samningi samþykktu Norðmenn
200 mílna fiskilögsögu íslands í átt
tii Jan Mayen, sem þýðir, að viður-
kennt var, að Jan Mayen hefir
ekki slíka 200 mílna fiskUögsögu.
Orðalag samningsins er þannig:
Ríkisstjórnir landanna „hafa í
huga að ísland hefir sett 200 mUna
efnahagslögsögu, og að Noregur
mun á næstunni ákveöa fiskveiði-
lögsögu við Jan Mayen.“ - Þetta
orðalag verður aðeins túlkað sem
viljayfirlýsing af hálfu Noregs.
Ekki endanlegt samþykki íslands.
Eftir var að athuga hvernig slík
fiskilögsaga skyldi vera.
Norðmenn treystu sér ekki til að
setja slíka fiskilögsögu í 13 ár, fyrr
en eftir að hinn vafasami og vé-
Kjallarinn
Önundur Ásgeirsson
fyrrv. forstjóri Olís
fengjanlegi úrskurður Alþjóðadóm-
stólsins í Haag, um skiptingu
loðnuveiða milli Danmerkur og
Noregs, lá fyrir í maí 1993. Sá úr-
skurður ákvarðaði þessum löndum
fiskveiðiréttindi í opnu hafi miUi
tveggja eyðilanda, víðs fjarri aðild-
arlöndunum. Hann mun því vera
einsdæmi í fiskveiðisögunni og í
engu samræmi við alþjóðalög, eins
og segir í sératkvæðinu.
Strax sama ár settu Norðmenn
síðan reglugerð um fiskilögsögu
við Svalbarða, sem þeir sjálfir
felldu úr gUdi með nýrri reglugerð
í ágúst 1994, eftir háðulega aðför
þeirra að togaranum Má frá Ólafs-
vík og eftirfarandi árangurslausa
málssókn.
Stjórnvöld aðhafast ekkert
Reglugerð Norðmanna byggir á
því að Alþjóðadómstóllinn hafi
samþykkt sjókort þeirra af Norður-
hafinu, þ.e. að þeir eigi aUt Norð-
urhafið og megi stjóma veiðum
þar að vUd. Þetta sjónarmið er að
baki fiskireglugerð þeirra, sem
byggir á sjókorti því, sem gefið var
út af Sjókortagerð Noregs í Stavan-
ger í október 1994 undir heitinu
Norske havet, sem tekur til aUs
Norðurhafsins og sviptir ísland og
Færeyjar öUum rétti til veiða þar.
Hvorki ísland hé Færeyjar geta
fallist á þetta. Skyldu Danir geta
faUist á þessa norsku niðurstöðu
fyrir hönd Færeyinga?
Þetta þýðir að íslenski djúp-
veiðiflotinn er úr leik því að Norð-
menn hafa lýst því yfir að ísland
eigi engan rétt á veiðum á svæð-
inu. Stjórnvöld hér aðhafast ekk-
ert. LÍÚ vísar málinu frá sér til
stríðshetjanna á Þórshöfn sem
guggnuðu við rækjuveiðarnar við
Svalbarða í sumar, guggnuðu við
veiðar utan Smugunnar og SUd-
arsmugunnar, guggnuðu við sUd-
veiðarnar fyrir austan þegar
„norska“ sUdin fór inn í „fiskilög-
sögu Jan Mayen," sem er hluti af
Rauða torginu, aðalveiðislóð ís-
lendinga á sUd á 7. áratugnum.
Ráðaleysið og gunguhátturinn
er alls staðar. — „Hver veitir hugg-
un þá holdið grætur,“ syngja þeir í
Hjálpræðishernum. Okkar hjálp-
ræði finnst hvergi.
Önundur Ásgeirsson
„Verst er þó að hinn dýri, óhagkvæmi og áhættusámi djúpveiðifloti er fyr-
irsjáanlega að verða gagnslaus," segir Ónundur m.a.
„Ráðaleysið og gunguhátturinn er alls
staðar. — „Hver veitir huggrni þá hold-
ið grætur,“ syngja þeir í Hjálpræðis-
hernum. Okkar hjálpræði finnst
hvergi.“
r
Skoðanir aimarra
Hagsmunir í Smugunni
„Æði erfitt mun reynast Norðmönnum að halda
því fram að íslendingar hafi ekki „raunverulega
hagsmuni" af fiskveiðum í Smugunni. Að neita ís-
lendingum um aðUd að fiskveiðinefndinni er því
gróft brot á Úthafsveiðisamningnum, fyrir utan að
vera lýsandi dæmi um sérstætt vinarþel norskra yf-
irvalda í garð norrænnar frændþjóðar. . . . Norð-
menn hafa þegar byrjað viðræður á laun við ESB
um aðild bandalagsins að veiðum í Síldarsmug-
unni.“
Gunnar G. Schram í Mbl. 11. okt.
Verkalýðshreyfing í öndunarvélinni
„Það var rifjað upp í Alþýðublaðinu um daginn,
að þing Alþýðusambandsins árið 1958 samþykkti
ályktun um að taka bæri upp vinnustaðasamninga.
Ég þykist vita að núverandi forystu ASÍ þyki þetta
hryllileg hugmynd. Samt er þetta óhjákvæmilega
það sem koma skal: tíminn líður kannski hægt en
hann líður alltaf að lokum eins og sagt er á Strönd-
um. Verkalýðshreyfingin í núverandi mynd getur
ekki lifað á fornri frægð. Auðvitað munu foringjarn-
ir strita við að sitja en þar kemur að öndunarvélinni
verður kippt úr sambandi.“
Hrafn Jökulsson í Alþbl. 11. okt.
Miðbæjarvandinn
„í fljótu bragði sýnist mér ... út í hött að ætla að
breyting á sjálfræðisaldri breyti einhverju um vand-
ann i miðbænum. Ég tel líka mjög vafasamt að hert-
ar reglur um veitingahús í miðbænum leysi ein-
hvern vanda. Ég vil mótmæla því að um sé að ræða
unglingavandamál. Þetta vandamál snýr miklu frek-
ar að okkur foreldrum og þeim reglum sem við eig-
um að geta framfylgt gagnvart uppeldi barna okk-
ar.“
Árni Sigfússon borgarfulltr. í Tímanum 12.