Dagblaðið Vísir - DV - 17.10.1995, Qupperneq 12
12
ÞRIÐJUDAGUR 17. OKTÓBRER 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVIK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasiða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@ismennt.is - Áuglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
Góð forsetaefni
Núna eins og jafnan áöur mun koma í ljós, að ekki er
skortur á hæfum forsetaefnum á íslandi. Fyrstu kann-
anir á fylgi þekktra einstaklinga benda til, að val á prýði-
lega hæfu fólki til framboðs í forsetakosningum verði að
þessu sinni ekki erfiðara en venjulega hefur verið.
Skoðanakönnun DV í gær bendir til, að fólk hafi þeg-
ar tekið fremur jákvæða afstöðu til ýmissa einstaklinga,
er nefndir hafa verið að undanfómu sem æskilegir fram-
bjóðendur. Samt er ekki liðinn nema hálfur mánuður
síðan ljóst varð, að forsetakosningar yrðu í vor.
Reikna má með, að hugmyndir um enn aðra einstakk
inga eigi eftir að koma í ljós á næstu vikum, því að næg-
ur tími er til stefnu og fólk er enn að átta sig á, að val á
nýjum forseta verður raunverulegt verkefni á næsta ári.
Tilnefningar verða því nægar, þegar framboð hefjast.
Hitt er fremur líklegra, að ástæða sé til að hvetja
stuðningsmenn hinna tilnefndu einstaklinga til að fara
varlega í sakirnar á þessu stigi málsins, svo að frambjóð-
endur verði ekki of margir. Tveir eða þrír frambjóðend-
ur eru af ýmsum ástæðum æskilegri en íjórir eða fleiri.
Því fleiri, sem frambjóðendur eru, þeim mun meira
dreifist fylgið og þeim mun minni möguleikar verða á
eindreginni kosningu næsta forseta. Það styður nýjan
forseta í fyrstu skrefum hans að hafa náð kjöri með
miklu fylgi, sem næst tæpast með mörgum framftjóðend-
um.
Fæstir þeirra, sem tilnefndir hafa verið, hafa tekið af-
stöðu til þess, hvort þeir geti hugsað sér að fara í fram-
boð. Líklegt er, að sumir þeirra, sem ofarlega eru í hug-
um fólks, eigi erfitt með að sætta sig við tilhugsunina um
að taka ábyrgð forsetaembættisins á herðar sínar.
Hinir eru svo enn fleiri, sem eiga erfitt með að sætta
sig við óþægindin af langri kosningabaráttu, er kallar á
íjölmennan hóp stuðningsfólks, sem er reiðubúið til að
leggja fram tíma eða fé til baráttunnar. Ýmsir hinna til-
nefndu munu því ekki fallast á að fara í framboð.
Bezt er, ef niðurstaðan verði sú, að einungis tveir eða
þrír fari raunverulega í framboð, þegar skýrt er orðið, að
þeir njóta víðtæks stuðnings í skoðanakönnunum og að
í kringum þá safnast nokkur fiöldi stuðningsfólks, sem
er tilbúið að standa undir framboðinu.
Málið er í ágætis farvegi. Núverandi forseti hefur
skýrt frá ákvörðun sinni með hæfilegum fyrirvara, svo
að val á nýjum forseta fær rúman meðgöngutíma. Fyrstu
tvær vikur þess tíma benda til, að hann nýtist vel og mál-
ið fái farsælan endi að þessu sinni sem jafnan áður.
Þess verður oft vart, þegar forseti hefur verið kosinn,
að fólk á erfitt með að hugsa sér annan forseta en þann
eina. Þetta leiðir til þess, að seta á erfiðum forsetastóli
verður lengri en æskilegt er. Það er ekki auðvelt að sitja
undir slíku álagi í þrjú eða fiögur kjörtímabil.
Hingað til hefur verið tilhneiging til að ætlast til þess
af forseta, að hann sitji sem lengst. Við sjáum hins veg-
ar af umræðu síðustu tveggja vikna, að of mikið er gert
úr erfiðleikum þjóðarinnar við að skipta um forseta. Það
kemur maður í manns stað á þessu sviði sem öðrum.
Reynslan sýnir líka, að of mikið hefur verið gert úr
sárindum og sundrungu, sem getur fylgt því, að margir
eru kallaðir og aðeins einn útvalinn. Komið hefur í ljós,
að vandamál af því tagi leysast fljótlega af sjálfu sér. Eft-
irleikur kosningabaráttu er timabundinn vandi.
íslendingár eiga við margvísleg vandamál að stríða.
Val á nýjum forseta er ekki i þeim hópi. Það getur þvert
á móti orðið þjóðinni ánægjulegt verkefni i vetur.
Jónas Kristjánsson
Glergúlpurinn framan á Iðnó er ekki endurbót, hann er aðför að stíl hússins, segir Birgir m.a. í grein sinni.
Afskræmis-
legur gúlpur
Fyrir tveimur árum var auglýst
húsnæði til sölu í nýju húsi að
Lækjargötu 4. Húsnæðinu til fram-
dráttar var sagt að þaðan væri út-
sýn til Bernhöftstorfú. Slík tilvís-
un til Bernhöftstorfu hefði verið
óhugsandi fyrir tuttugu og fimm
árum. í byrjun áttunda áratugar-
ins sögðu flestir Reykvíkingar:
Burt með þessa kumbalda. En
Bernhöftstorfunni var bjargað á
einni nóttu. í bókstaflegri merk-
ingu.
Sumarmorgun árið 1973 stóðu
þessir meintu fúahjallar allt í einu
nýmálaðir frammi fyrir nývöknuð-
um borgarbúum. Torfusamtökin
svonefndu höfðu málað húsin um
nóttina. Þau birtust í nýju ljósi.
Eftir þetta varð Bemhöftstorfan
ómissandi í ásýnd Reykjavíkur.
Tímamót
Þessi einfalda en stórsnjalla að-
gerð markar tímamót í sögu borg-
arinnar. Menn tóku að sækjast eft-
ir að gera upp gömul timburhús og
búa í þeim. Mörgum virtist þessi
áhugi lítið annað en fljótsprottin
og grunnstæð tíska en hann var í
raun upphaf viðhorfsbreytingar
sem hefur fest sig í sessi. Fyrir
tveimur áratugum eða svo þótti
sjálfgefið að bárujárnsklætt timb-
urhús viki fyrir nýju steinhúsi. Nú
er nærri því sjálfgefið að gamla
timburhúsið standi. Það er gert
upp, jafnvel skipt um hverja ein-
ustu fiöl ef þess gerist þörf. Gegn-
ryðguð og afdönkuð húshræ sem
voru götu sinni til skammar hafa
verið reist úr niðurlægingu og eru
orðin borgarprýði. Jafnframt má
sjá þess augljós merki að smekkur
manna og tilfinning fyrir stíl og
svipmóti gamalla húsa hefur orðið
næmari og sannari og virðing
þeirra fyrir upprunalegri gerð
þeirra þeim mun meiri. Og nú má
einnig merkja vaxandi áhuga al-
mennings á gömlum steinsteyptum
Kjallarinn
Birgir Sigurðsson
rithöfundur
húsum en þau hafa staðið í skugga
timburhúsanna í þessari endur-
reisn.
Aðför
Óhjákvæmilegar eða gagnlegar
viðbætur við gömul hús, svosem
verandir, sólstofur, tröppur og
bíslög, hafa á síðari árum orðið sí-
fellt smekklegri og augnayndi þeg-
ar best er. Bjarnaborg við Vitastíg
er gott dæmi um þetta. Þar falla
viðbætur svo vel að arkitektúr
hússins að augað fær vart skilið
milli þess gamla og nýja. Það á
hins vegar ekki við um glerhýsið
framan við Iðnó. Þessi glergúlpur
samræmist ekki arkitektúr húss-
ins. Hann gengur þvert á þær hug-
myndir og viðhorf sem gilt hafa á
undanfórnum árum um endurnýj-
un, viðgerð og varðveislu gamalla
Kúsa og miðast við að stíll þeirra
og svipmót fái nolið sín.
Ef menn ganga Tjarnarbakkann
í norðurátt sést glöggt að gúlpur-
inn nær yfir þriðjung af framhlið
hússins og afskræmir það svo að
nú líkist það ekki sjálfu sér lengur.
Samanburður við gamla Búnaðar-
félagshúsið (Lækjargata 14a og
14b), sem stendur við hliðina á
Iðnó, er nærtækur. Það hús nýtur
sín til fulls í sínu gamla og upp-
runalega horfi. I næsta nágrenni,
Kirkjustræti 10B og 8, eru nýupp-
gerð hús. Þar hefur engu verið
haggað, engu bætt við en ofurkapp
lagt á að kalla það fram sem býr í
húsunum og með réttu má kalla
sál þeirra.
Vinnubrögð við Bjarnaborg,
Búnaðarfélagshúsið og húsin I
Kirkjustræti eru aðdáunarverð.
Þau styrkja viðkvæmt samband
manns, húss og borgar. En gler-
gúlpurinn framan á Iðnó er ekki
endurbót. Hann er aðfor að stíl
hússins, gerir það að bastarði. Það
var því vel þegar borgaryfirvöld
samþykktu að stinga á gúlpinum
og fiarlægja hann. En kannski
heykjast þau á þvi. Það er í tísku
að heykjast á hlutunum.
Birgir Sigurðsson
„Fyrir tveimur áratugum eða svo þótti
sjálfgefið að bárujárnsklætt timburhús
viki fyrir nýju steinhúsi. Nú er nærri því
sjálfgefið að gamla timburhúsið standi.“
Skoðanir annarra
Kjör Margrétar
„Kjör Margrétar Frímannsdóttur nú er staðfesting
á því, að kosning Ólafs Ragnars var ekki tímabund-
in uppákoma heldur er ljóst, að Alþýðubandalagið
hefur skilið við fortíð sína. Formennska Ólafs Ragn-
ars hefur því leitt til þess, að grundvallarbreyting
hefur orðið á stöðu Alþýðubandalagsins í íslenzkum
stjórnmálum. Hefði Steingrimur J. Sigfússon náð
kjöri hefði það þýtt visst afturhvarf til fortíðar Al-
þýðbandalagsins . . . Búast má við að kjör Margrét-
ar Frímannsdóttur verði til að ýta undir sameining-
arviðleitni á vinstri vængnum."
Úr forystugrein Mbl. 14. okt.
Einstakt samstarf
„Norrænt samstarf er einstakt. Það teygir sig til
nær allra málaflokka íslensks samfélags . . . Þær
nýju aðstæður, sem nú hafa skapast þegar meiri-
hluti þjóðanna er kominn inn í Evrópusambandið,
eru til þess að ýmsir óttast að norrænt samstarf sé í
mikilli hættu á hinu pólitíska sviði. . . Mín skoðun
er sú að þær breytingar, sem nú eru gerðar, verði til
þess að hleypa nýju blóði í samstarfið og að það
verði jafnvel skilvirkara en verið hefur.“
Valgerður Sverrisdóttir alþm.
í Tímanum 14. okt.
Fjárframlög úr ríkissjóöi
„Smátt og smátt hefur orðið grundvallarbreyting
á viðhorfum manna til slíkra Qárframlaga. Vest-
fiarðaaöstoðin svonefnda er vonandi síðasta dæmið
um bein fiárframlög úr ríkissjóði til einstakra at-
vinnufyrirtækja ... Það er ekkert vit í því tO lengd-
ar að borga mönnum fé til að búa á ákveðnum stöð-
um á landinu. Það er til lengdar niðurdrepandi fyr-
ir þá sem slíkar greiðslur þiggja og stuðlar hvorki
að líflegu atvinnulífi né hamingjusömu lífi þeirra
einstaklinga sem hlut eiga að máli.“
Úr Reykjavíkurbréfi Mbl. 15. okt.