Dagblaðið Vísir - DV - 17.10.1995, Blaðsíða 13

ÞRIÐJUDAGUR 17. OKTÓBER 1995
13
Breytum i Buseta
Með og
á móti
Hið svokallaða félagslega hús-
næðiskerfi sætir nú verulegri
gagnrýni. Það er ekki lengur hag-
kvæmasti húsnæðiskosturinn og
íbúðir standa víða auðar. Stjórn-
völd ætla svo að skera niður lán-
veitingar til Byggingarsjóðs verka-
manna um nærri helming og verða
þá lánveitingar aðeins um 1/4 af
því sem var fyrir 5 árum.
Fullyrða má hins vegar að geta
fólks til að „eignast" húsnæði nú
sé síst meiri en var í byrjun þessa
áratugs.
Sveitarfélög á rangri braut
Því miður hafa mál þróast
þannig á undanfórnum árum að
sveitarfélögin í landinu hafa sjálf
tekið ábyrgð á hinu svokallaða fé-
lagslega húsnæðiskerfi. Þau hafa
sótt um lánin og ráðstafað þeim til
byggingaraðila i sveitarfélögunum
en síðan tekið ábyrgð á íbúðunum
vegna kaupskyldu og stand nú
uppi með gríðarlegar ábyrgðir,
fjárútlát og þrotlausa vinnu.
Á sama tíma bjóðast betri kjör á
fasteignamarkaðnum og er búseta-
kerfið orðið allt að 50% hagstæð-
ara fyrir fólk en félagslegu eignar-
íbúðirnar.
Sveitarfélögin eru því sjálf að
grafa félagslega húsnæðiskerfinu
þá gröf sem nú blasir við.
Kostir búsetaformsins fyrir
sveitarfélög
Með flutningi verkefna frá ríki
til sveitarfélaga og stöðugt aukinni
þjónustu við íbúana eru verkefni
og skyldur sveitarfélaga víða að
vaxa þeim yfir höfuð. Það ætti því
að líta á það sem lán i óláni að til
skuli vera húsnæðiskostur eins og
búsetaformið sem getur sparað
bæði íbúum og sveitarfélögum
stórfé. Lítum á nokkra kosti.
- Sveitarfélög eru ekki bundin af
kaupskyldu.
- Vinna við „kerfið“ ekki lengur
inni á skrifstofum sveitarfélag-
Kjallarinn
Reynir Ingibjartsson
starfsmaður Búseta -
landsam bands
anna.
- Lán hagkvæmari, bæði almenn
lán og félagsleg lán, og íbúar hafa
rétt á vaxtabótum eða húsaleigu-
bótum.
- Lánað aðeins einu sinni til
hverrar íbúðar og því engin endur-
fjármögnun.
- Viðhald íbúða í föstum skorð-
um með viðhaldssjóðum og reglu-
bundnu eftirliti.
- Sveitarfélögin geta sjálf átt bú-
seturétt í ákveðnum fjölda íbúða
eða haft ráðstöfunarrétt yfir þeim.
- Þá geta sveitarfélög átt beina
aðild að búsetafélögum og átt full-
trúa í stjórnum þeirra.
Búseti getur tekið við
„kerfinu“ strax
Ekkert ætti að vera _því til fyrir-
stöðu að Búseti taki við fyrsta
tækifæri við umsýslu og rekstri
bæði eignaríbúða og leiguíbúða á
vegum sveitarfélaga. Nú þegar hef-
ur Búseti í Reykjavík gert þjón-
ustusamning við Reykjavíkurborg
um viðhald og rekstur 100 íbúða í
eigu borgarinnar.
Þar sem búsetafélög eru ekki
starfandi er einfalt að stofna félag,
a.m.k. í stærri sveitarfélögum. Fé-
lagssvæði þarf aö vera hæfilega
stórt svo hagkvæmnin verði meiri.
Ef íbúar og Húsnæðisstofnun
ríkisins samþykkja á að vera hægt
að breyta öllum íbúðum í búsetu-
réttaríbúðir og nokkur fordæmi
eru fyrir því að sveitarfélög hafa
framvísað lánsloforðum og fram-
kvæmdalánum til búsetafélaga.
Reynir Ingibjartsson
Tafarlaus uppsögn kjara-
samninga
Rökin
margvísleg
„Rökin fyrir
uppsögn kjara-
samninga í lok
næsta mánaðar
eru margvísleg.
Það sem gerir
útslagið er
ákvörðun Kjara-
dóms og það
upphlaup sem
varð vegna
sjálftöku þing-
manna okkar á
40 þúsund króna
skattfrjálsri greiðslu. Það lítur
ekki út fyrir annað en að við höf-
um verið plataðir illilega við gerð
síðasta kjarasamnings. Þá var
ekkert svigrúm til launahækkana
til þeirra lægst launuðu i þjóðfé-
laginu en síðan hafa aðrir komið
og fengið meiri hækkanir. Það
sést í þeim frumvörpum sem nú
eru fyrir Alþingi að launakostn-
aður vegna samninga opinberra
starfsmanna hefur farið 800 millj-
ónir fram úr áætlun sem segir
manni ekkert annað en aö ríkið
rak ekki sömu launastefnu við sitt
samningaborð og rekin var þegar
samið var við okkur. Og það var
ekki að gerast í fyrsta skipti að
við komum fram fyrir okkar fólk,
sem er með 50-70 þúsund króna
mánaðarlaun, og sögðum því að
ekkert svigrúm væri til verulegra
kjarabóta, stöðugleikinn ætti að
bæta þeirra kjör, Síðan kom ríkis-
valdið á eftir með allt aðra launa-
stefnu. Þá bætist nú við sú ásýnd
sem nýframkomið fjárlagafrum-
varp hefur og hinum venjulega
launþega finnst allar forsendur til
þess að segja samningum upp
strax og það er heimilf."
„Stjórnvöld ætla svo að skera nlður lánveltingar til Byggingarsjóðs verkamanna ...,“ segir Reynir m.a. í grein-
inni. — Verkamannabústaðir í Grafarvogi.
Textavarp Sjónvarpsins
„Ekkert ætti aö vera því til fyrirstöðu að
Búseti taki við fyrsta tækifæri við um-
sýslu og rekstri bæði eignaríbúða og
leiguíbúða á vegum sveitarfélaga."
Valdimar Guð-
mannsson, forseti
Aiþýðusambands
Norðurlands.
Skoða út
athugasemd við leiðara
I leiðara Dagblaðsins 6. október
síðastliðinn undir fyrirsögninni
„ísland tekið í bólinu” er því m.a.
haldið fram að íslendingar hafi
sýnt dapurlega frammistöðu þegar
evrópskur staðall um textavarp
sjónvarps var í smíðum. Þessi full-
yrðing er röng. Þar sem í henni
felst ásökun um að starfsmenn
Ríkisútvarpsins, sem um þessi
mál fjalla, hafi ekki staðið sig sem
skyldi vill undirritaður gera les-
endum DV grein fyrir aðdraganda
málsins og stöðu þess í dag.
„World System Teletext"
Textavarp Sjónvarpsins er
byggt á kerfi sem kallast World Sy-
stem Teletext eða CCIR Teletext
System B. Tæknilýsing kerfisins
var fyrst gefin formlega út árið
1990. Nú er kerfið til umfjöllunar
hjá sameiginlegri tækninefnd EBU
(Evrópusambandi útvarps- og sjón-
varpsstöðva) og ETSI (Fjarskipta-
staðlastofnun Evrópu) og verður
tæknilýsing þess fljótlega gefin út
sem evrópskur tæknistaðall.
EBU hóf þátttöku í stöðlun í
Evrópu á þessu sviði í lok áttunda
áratugarins. Verkefnið fjallaði um
almennan gagnaflutning um sjón-
varpsdreiflkerfi og var textavarp,
sem einn notkunarmöguleikinn,
meðhöndlað sérstaklega. EBU
safnaði upplýsingum frá öllum að-
ildarstöðvum sínum um stafróf
viðkomandi landa. Síðan var gefið
út rit sem sýnir þarfir landanna
fyrir nauðsynleg stafasett og fjall-
ar um grunnþarfir og sérþarfir
einstakra tungumála. Ritið, sem
hefur verið fáanlegt síðan í upp-
Kjallarinn
Eyjólfur Valdimarsson
framkvæmdastjóri
Tæknisviðs Sjónvarpsins
hafi níunda áratugarins og var síð-
ast gefið út árið 1982, er sá grunn-
ur sem framleiðendur sjónvarps-
tækja fara eftir við smíði þeirra
ásamt tæknilýsingu textavarps-
kerflsins (World System Teletext).
Enginn staðall til
Til að stuðla að útbreiðslu sjón-
varpstækja með textavarpsmóttö-
kurum var í upphafi við það mið-
að að verðmunur á milli tækja
með og án textavarpsmóttakara
væri ekki meiri en 5—10%. Með
því yrði tryggt að fljótlega yrðu öll
sjónvarpstæki á markaðnum með
þessum búnaði. Þessi krafa gerði
það að verkum að framleiðendur
þurftu að vega og meta hve flókn-
ir og fullkomnir textavarpsmóttak-
ararnir ættu að vera. Verð þeirra
var (og er) háð sérhönnuðum ör-
rásum og vinnsluminni móttakar-
anna.
Þar sem hörð verðsamkeppni
hefur ætíð ríkt á markaði sjón-
varpstækja leiddi þetta til að .texta-
varpsmóttakararnir voru sniðnir
að sérstökum markaðssvæðum eft-
ir stærð og tungumálum.
Þegar textavarp Sjónvarpsins
hóf útsendingu í ágúst 1991 voru
erfiðleikarnir í upphafi með ís-
lenska stafi bundnir textavarpg-
móttökurum sjónvarpstækja í eigu
notenda en ekki útsendingu texta-
varps Sjónvarpsins. Erfiðleikarnir
voru óhjákvæmilegir. Um árabil
höfðu sjónvarpstæki með texta-
varpsmóttökurum verið seld hér á
landi án þess að sérstakt tillit væri
tekið til íslenska stafrófsins.
Við upphaf textavarpsins var sú
ákvörðun tekin að gefa eigendum
þessara tækja möguleika á að nýta
sér þau til gagns út líftíma tækj-
anna. Sú ákvörðun var í samræmi
við .hönnun textavarpskerfisins
þar sem tryggt er að eldri tæki
nýtist áfram þrátt fyrir frekari
þróun kerfisins. Um það má enda-
laust deila hvort koma skuli á
undan fullkomnir móttakarar á
markaðinn eða útsending á vegum
Sjónvarpsins.
Það flækir málið að enginn stað-
all er til sem leggur þær skyldur á
framleiðendur sjónvarpstækja að
textavarpstæki þeirra skuli upp-
fylla kröfur um íslenskt stafróf.
Hið stýrandi afl er samkeppni selj-
enda á markaðnum og þar með
kröfur kaupenda. í öllu falli varð
framleiðendum sjónvarpstækja
ljóst strax og útsendingar texta-
varps hófust hér á landi að hér
væri markaður sem vert væri að
keppa á og kom þar til öflugur
þrýstingur seljenda og umboðs-
manna þeirra hér. Sjónvarpstæki
með textavarpi, sem voru seld hér
á landi árið 1991, voru mismun-
andi hæf til að ráða við íslenska
stafl. Fullkomnustu tækin á mark-
aðnum þá gátu sýnt alla islenska
stafi nema “ý” og “Ý”. Nú eru fá-
anleg tæki sem sýna alla íslenska
stafi. Þannig hefur vinna EBU,
með þátttöku Ríkisútvarpsins,
skilað sér, gagnstætt því sem hald-
ið er fram í leiðara DV 6. október
1995.
Eyjólfur Valdimarsson.
í hörgul
„Ég vil ekki
slá því fóstu að
forsendur til taf-
arlausrar upp-
sagnar kjara-
samninga séu
fyrir hendi
tæknilega séð.
Mér sýnist hins
vegar að hinar
siðferðislegu
forsendur samn-
inganna séu
löngu brostnar.
í samningnum er vitnað til yfir-
lýsingar ríkisstjórnarinnar um
forsendur samningsins. Það fylgdi
yfirlýsing frá ríkisstjórninni í 15-
16 liðum og það þarf auðvitað að
skoða hvort þau mál hafa gengið
eftir. Við höfum ákveðna aðferða-
fræði sem fara á eftir í þessu sam-
bandi og ég veit að félagar mínir í
hreyfingunni þekkja það vel. Ég
vil skoða þetta mál út í hörgul.
Eins og ég hef sagt opinberlega
frnnst mér mjög margt benda til
þess að forsendur fyrir samnings-
uppsögn muni ekki hindra aðgerð-
ir af hálfu hreyfingarinnar. VSÍ
hefur höfðað til talnalegra for-
sendna í samningnum en það eru
líka fleiri forsendur í samningn-
um eins og hinar pólitísku yfirlýs-
ingar ríkisstjórnarinnar sem eru
ekki síður mikilyægar en hin
talnalega leikfimi. í „prinsippinu"
held ég því að það sé ekki langt á
milli mín og félaga minna. Það
hefur verið reynt að búa til
ágreining innan verkalýðshreyf-
ingarinnar um þetta mál en ég
held að hann sé ekki fyrir hendi.“
„Þar sem hörð verðsamkeppni hefur ætíð
ríkt á markaði sjónvarpstækja leiddi þetta
til að textavarpsmóttakararnir voru
sniðnir að sérstökum markaðssvæðum
eftir stærð og tungumálum.“
Benedlkt Davi'ðs-
son, forsetl Al-