Dagblaðið Vísir - DV - 17.10.1995, Blaðsíða 15

30 \ ÞRIÐJUDAGUR 17. OKTÓBER 1995
tilveran
Útfararsiðir víða um heim:
Sorgarbúningur úr leir og kistur í fiskalíki
Á hverju menningarsvæði heims-
ins eru mismunandi greftrunarsið-
ir. Trú íbúanna ræður yfirleitt þess-
um siðum og venjum en inn í spilar
veðurfar og náttúrulegar aðstæður.
Siðirnir geta verið mjög ólíkir þó
um skyldar þjóðir sé að ræða og
dæmi eru um tuttugu mismunandi
greftrunarsiði á eyju í Kyrrahafi.
Náttúrufar ræður miklu og múm-
íugerð er óhugsandi nema í heitu og
þurru loftslagi, svo sem í Egypta-
landi. íbúar á freðmýrum norður-
hjarans hafa leyst sin greftrunarmál
öðruvísi en þar er sífreri í jörð.
Hindúar brenna látna ástvini sína
en strangtrúaðir gyðingar og mú-
slímar banna líkbrennslu. Róm-
versk-kaþólska kirkjan bannaði bál-
farir til ársins 1963 en þá var bann-
inu aflétt. Þrátt fyrir það eru marg-
ir kaþólikkar mjög andsnúnir
brennslu. í hinum vestræna heimi
fer líkbrennslum fjölgandi og ræður
þar mestu að kirkjugarðar eru
meira og minna yfirfullir og land-
rýmið minnkar. Líkbrennsla hefur
verið tíðkuð um aldir í Japan og er
þar viðtekin venja. í Kína eru lík
aftur á móti sjaldan brennd enda
leggja Kínverjar mikla áherslu á að
hvíla að eilífu í fósturjörðinni og
jafnvel þó þeir endi ævi sína annars
staðar í veröldinni.
Byggt á grein í Cosmopolitan
Papúa Nyja-Gínea
Frumbyggfar í Papúa'Nýju-Gíneu syrgja látna
með því að maka sig með ljósum leir. Þetta á við
um konurnar í fjölskyldunni, það er ekkjuna,
dætur hins látna, systur og mágkonur hins látna.
Ekkjan ber marga þræði með fræjum, sem tákna
tár, meðan sorgartíminn stendur yfir. Dag hvern
er einn strengur fjarlægður og þegar ekkjan
hendir síðasta strengnum má hún þvo af sér leir-
lagið. Þetta ferli tekur um níu mánuði og að því
loknu er ekkjunni heimilt að ganga að nýju í
hjónaband.
Mexíkó
Dagur hinn dauðu er haldinn hátiðlegur 2. nóvember ár hvert í Mexíkó. Það
er trú manna að þennan dag snúi sálir til baka til fyrri heimkynna sinna. Mik-
il hátíðahöld eru um land allt til þess að taka sem best á móti látnum vinum og
ættingjum. Þennan dag, sem á spænsku kallas Día de los Muertos, er brauð og
sælgæti framleitt sem eftirlíkingar af mannabeinum og alls staðar sjást pappírs-
hauskúpur og beinagrindur. Gleði er ríkjandi á degi hinna dauðu í Mexíkó.
Taíland
Þjónusta búddamunka er stór hluti af útfor í Taílandi enda nær allir landsmenn
búddatrúar. Megininntakið í búddískum sið er að jarðneskt líf sé þjáning og mark-
miðið er nirvána, að losna af hjóli endurfæðinga (samsara). Því er dauðinn ekki enda-
lokin heldur fyrirheit um betri tíð.
Indland
Indverjar lauga þá látnu úr
helgu vatni og vefja þá síðan
blautum kiæðum svo þeir fari
ekki naktir á vit feðra sinna.
Bálfarir eru hefðbundin útför
hindúa í Indlandi. Við bálförin
myndast sá hiti sem eitt sinn ein-
kenndi lifið og auðveldar það hin-
um látna að skilja við sálu sína
svo hún geti sameinast sálum for-
feðranna. Eldurinn hreinsar líka
hinn látna á líkama og sál.
Ghana
Útfarir í Ghana eru merkilegar uppá- .
komur sem einkennast af söng, dansi
og mikilli drykkju. í fiskiþorpinu
Teshie, nálægt Accra, er algengt að ætt-
ingjar velji sérsmíðaðar kistiur utan um
látna ástvini en kisturnar hafa þá
skírskotun í ævistarf hins látna. Vin-
sældir slíkra kistna má rekja aftur til
ársins 1951 þegar trésmiður þorpsins,
Kane Kwei, smíðaði forláta flugvéla-
módel utan um látna ömmu sina. Amm-
an þessi hafði lengi átt þann draum
heitastan að fljúga og vonandi varð
henni að ósk sinni að lokum. Á mynd-
inn bera þorpsbúar til grafar frækinn
fiskimann.
New Orleans
Rætur djassins liggja í
New Orleans og þar ræður
djassmúsík ríkjum þegar
djassgeggjari er borinn til
grafar. Djasshljómsveitin
fylgir kistunni frá kirkju og
að kirkjugarði. Leikin eru
hæg og ákaflega tregabland-
in lög. Þegar athöfn er lokið
breytist taktur hljómsveitar-
innar yfir í fjörleika og
gleði. Gleðin á að fylgja hin-
um látna til himna.