Dagblaðið Vísir - DV - 17.10.1995, Blaðsíða 16

i6 tilveran
ÞRIÐJUDAGUR 17. OKTÓBER 1995 DV
Mest breyting í meðferð matarins:
Pitsuæðifl
gengið of
langt
- segir Steinunn Ingimundardóttir hjá
Leiðbeiningarstöð heimilanna
„Það fyrsta sem mér dettur í hug
um breytingar sem hafa orðið i sam-
bandi við mat eru þær sem lúta að
meðferðinni. Hér áður hafði fólk
ekki önnur ráð til þess að geyma
matinn en að þurrka, súrsa, reykja
og salta. Rafmagnið var því mikil
bylting á þessu sviði. Annað er það
að fólk nýtti sér mun meira þau
hlunnindi sem gáfust og engum mat
var hent. Mér finnst slæmt hve
miklu er hent í sláturhúsunum í
dag, löppum, innyflum, blóði og
öðru slíku,“ segir Steinunn Ingi-
mundardóttir hjá Leiðbeiningarstöð
heimilanna.
Hafragrautsát minnkað
Steinunn hefur ásamt Hallgerði
Gísladóttur ferðast um landið og
safnað upplýsingum um matargerð
fyrri tíma og hún segir að sér þyki
einkennilegt að sjá mjólkurfernur
um allt land. Kýr sjáist ekki nema á
stöku stað.
„Breyting hefur orðið í þá átt að
hafragrautsát hefur lagst mikið til
af en hér áður fyrr var hann oft
borðaður þrisvar á dag. Grauturinn
er afskaplega hollur og með honum
höfðu menn oft súr, skyr, fjallagrös
og það, sem ég heyrði nú fyrst á
Ströndum fyrir skömmu, að menn
brytjuðu vel kæstan hákarl út á
grautinn."
Borðum of mikið ruslfæði
„Yfirleitt sýnist mér fólk borða of
mikið af þessu svokallaða ruslfæði.
Ástæðan kann að vera sú að fólk
vinni of langan vinnudag og nýti sér
skyndifæðið þess vegna í svona
miklum mæli. Að mínu mati hefur
t.d. pitsuæðið gengið allt of langt,“
segir Steinunn. Hún segir fólk þurfa
að borða mun meira af grænmeti og
kartöflum heldur en gert er. Soðnar
kartölfur séu mjög hollar.
„Pasta er einfalt, þægilegt, ódýrt
og mettandi en það er mjög hitaein-
ingaríkt. Það er því fitandi fyrir fólk
sem ekki hreyfir sig,“ segir Stein-
unn og bætir við að það hafi færst í
vöxt að fólk kaupi hálftilbúinn og
tilbúinn mat en heimatilbúinn mat-
ur verði yfirleitt hollari, betri og í
flestum tilfellum ódýrari. -sv
Eldhúsreglur frá 1916
Húsmæður ættu að hafa þessar
reglur eða þessu líkar skrifaðar og
festar upp í eldhúsinu til leiðbein-
ingar.
1. Verið hreinar og haldið öllu
hreinu kringum ykkur.
2. Hafið eldhúsið hreint áður en
byrjað er að elda og sjáið um að
alltaf sé þrifalegt á eldhúsborðinu.
3. Látið ekki vanta vatn í vatns-
potta eða katla.
4. Takið ekki á pottunum með
svuntum, klútum eða diskaþurrk-
um; notið pottaleppa.
5. Bragðið ekki á matnum með
sleifinni; notið bragðbolla. (Það er
bolli eða krukka með hreinu vatni í
og teskeið).
6. Sjáið um að lok sé á saltílátinu
og skeið í; takið ekki saltið með
höndunum.
7. Verið alltaf hreinar um hend-
urnar og sparið ekki að þvo ykkur
og þurrka í handklæði en ekki önn-
ur klæði.
8. Hengið handklæði og önnur
klæði í h'ankann.
9. Ef mjólk sýður út á eldavélina
þá stráið salti á og þurkið strax upp.
10. Fleygið ekki eldspýtnastúfum;
setjið þá á ákveðinn stað; þá má
nota til uppkveikju.
11. Hirðið alla seglgarnsspotta,
vefjið þá upp og geymið á hentugum
stað.
12. Verið hagsýnar og notið allt
eins vel og hægt er.
13. Verið verkhyggnar og farið
ekki marga snúninga fyrir einn.
14. Varist alvarlega að setja sjóð-
andi potta á gangveg eða annars
staðar þar sem þeir geta orðið börn-
um eða öðrum að voða.
15. Ákveðinn staður fyrir hvern
hlut og hver hlutur á sínum stað.
Tekið úr: Matreiðslubók. Leið-
beiningar handa almenningi. Fjóla
Stefáns, forstöðukona Húsmæðra-
skólans í ísafjaröarkaupstað, tók
saman árið 1916.
Kvennafræðarinn
í Kvennafræðaranum eftir
Elínu Jónsson, fædd Briem, frá
því 1911 eru mörg góð ráð til
kvenna, ráð sem eiga ekki síður
vel við í dag. Kvenlesendur DV
ættu að nýta sér þau.
Umgengni í búri og
eldhúsi
Daglega skal sópa eða þvo
gólfið og þurka ryk af með deig-
um klút, síðan skal þvo öll borð
og bekki. Einu sinni í viku skal
þurka ofan, svo skúm og pödd-
ur, ryk og sót hafi ekki tíma til
að safnast fyrir, þá skal þvo
glugga, hillur, skápa, þiljur í
kring, og seinast gólfið.
Lífstykkið þröngt
Fæst kvenfólk mun kannast
sannar
raunar
ekki mik-
ið, því að það er vart mögulegt
að hafa svo þröngt fat utanum
búkinn, að eigi sé hægt að
koma hendi á milli. Og þó líf-
stykkið sé eigi of þröngt, á með-
an kvenmaðurinn dregur hægt
andann, getur það samt þrengt
of mikið að, ef djúpur andar-
dráttur verður nauðsynlegur
svo sem við mikla hreyfmgu
eða vinnu.
við, að það
um sig, og
segir það
oft, að
hægt sé að
koma
hendi eða
jafnvel
báðum
höndum á
milli líf-
stykkisins
og líkam-
ans. Þetta
hafi of þröngt utan
Útgufur líkamans
Á margan hátt óhreinkast og
blandast loftið í húsum vorum,
í fyrsta lagi með andardrættin-
um og útgufum líkamans, enn
fremur af alls konar ryki, reyk,
lofttegundum og bakteríum,
sem framleiðast af ýmsu, er af
óhirðu kann að vera látið liggja,
ekki sízt ef það hefir tíma til að
rotna.
Ekki er hægt að ákveða
neinn vissan mælikvarða fyrir
hreinu og hollu lofti í híbýlum;
lyktin getur að vísu oft sagt til
þess.
Rátthverfu megin
Fyrst eru öll óhreininch þveg-
in rétthverfu megin úr fatnað-
inum og þar næst ranghverfu
megin. Þegar þvotturinn er nú-
inn, skal gæta þess að gjöra það
liðlega, svo að hann slitni sem
minst.
Ullin best
Af þeim efnum, sem höfð eru
til klæðnaðar, ætti vegna vors
kalda loftslags helzt að brúka
ullarföt, bæði inst og yzt, því
hiti og kuldi fer seinna gegnum
ull en viðarull og hör, og er hún
því heitari þegar kalt er, og eigi
eins heit, þegar heitt er; enn
fremur tekur hún betur en lé-
reft á móti útgufun líkamans,
og hlífir því betur en nokkurt
annað efni við snöggum um-
skiftum hita og kulda.
Opið til kl. 21 öll kvöld vikunnar
NÓATÚN117 - S. 561 7000 • ROFABÆ 39 - S. 567 1200 • HAMRABORG 14, KÓP. - S. 554 3888
• FURUGRUND 3, KÓP. - S. 554 2062 • ÞVERHOLTI 6, MOS. - S. 566 6656
JL-HUSINU VESTURBÆ - S. 552 8511 • KLEIFARSEL118 - S. 567 0900
• AUSTURVERI, HÁALEITISBRAUT 68 - S. 553 6700.