Dagblaðið Vísir - DV - 12.12.1995, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 12. DESEMBER 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS. HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@ismennt.is - Auglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftan/erð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
Kreppan skipti stéttum
Klofningurinn í Alþýðusambandinu endurspeglar vax-
andi mismun á hagsmunum fólks í stéttarfélögum lands-
ins, sem leiðir af vaxandi stéttaskiptingu í þjóðfélaginu
upp á síðkastið. Sumir eru með í þjóðfélagsbreytingun-
um, en aðrir eru í vaxandi mæli að verða útundan.
Að baki forustu Alþýðusambandsins eru einkum þrjú
sjónarmið. Eitt þeirra er tiltölulega einfalt og fámennt,
en áhrifamikið, af því að það varðar einkum forustufólk-
ið. Það eru hagsmunir yfirstéttarinnar í samtökunum,
sem sitja í stjómum lífeyrissjóða og hafa það gott.
Þetta fólk hefur mikla hagsmuni af því, að þjóðarsátt-
ir séu gerðar og haldizt. Þetta er atvinnufólk í félagsmál-
um, sem sómir sér eins vel i bankastjórastólum og í for-
setastóli Alþýðusambandsins. Það er vant að höndla pen-
inga í lífeyrissjóðum og er hluti yfirstéttar landsins.
Traustasta stuðningsfólk þessarar greinar yfirstéttar-
innar er það, sem á sínum tíma var uppnefnt sem upp-
mælingaraðall. Það er að vísu of þröng skilgreining á
hópnum, sem felur í sér alla þá, sem hafa nokkuð góð
lífskjör, þrátt fyrir tiltölulega lága kauptaxta.
Þetta fólk er hluti af velmegunarþjóðfélaginu. Það
ákveður að taka hluta af þeim 1.500 sætum, sem bjóðast
skyndilega í spánnýjum Bahamaferðum. Það spókar sig
á götum Dyflinnar og kemur heim með troðnar ferða-
töskur. Það tekur virkan þátt í lífsgæðakapphlaupinu.
Við vitum, að þetta er fjölmennur hópur, þótt kaup-
taxtar séu lágir hjá flestum stéttarfélögum. Við sjáum af
neyzluvenjum fólks, að meirihluti þjóðarinnar býr við
ljúfan kost, þótt kauptaxtar séu hér á landi að meðaltali
helmingi lægri en hliðstæðir taxtar í Danmörku.
Fólk nær velmegun á ýmsan hátt, sumt með uppmæl-
ingu og annað með aðgangi að mikilli aukavinnu. Enn
aðrir gera það með því að fara á námskeið eða læra eitt-
hvað, sem gerir vinnu þeirra verðmætari. Algengast er
að fólk geri það með því að hjón vinni bæði úti.
Þriðji hópurinn hefur sætt rýrnandi lífskjörum, en
styður samt forustu Alþýðusambandsins, af því að hann
vill ekki tapa jólauppbót og missa tekjur í verkfóllum eða
skæruhernaði. Þetta fólk vill ekki rugga bátnum og von-
ar, að samdráttartímabil undanfarinna ára sé á enda.
Sumt af þessu fólki hefur sætt minni tekjum vegna
samdráttar í greiðslum, sem eru umfram bera kauptaxta.
í kreppunni hafa fyrirtæki getað sparað sér útgjöld með
því að draga úr greiðslum af þessu tagi og raunar kom-
izt þannig hjá að segja upp fólki.
Fólk, sem lendir í þessum aðstæðum, bregzt við á
tvennan hátt. Sumir beygja sig og hugsa sem svo, að
betra sé að sæta minni tekjum en að missa vinnu, enda
þurfi fyrirtækin að lifa, svo að þjóðarhagur hrynji ekki.
Aðrir vilja aðgerðir til að endurheimta lífskjörin.
Þessi fjórði og síðasti hópur er sá, sem ræður því, að
nokkur stærstu verkamannafélög landsins hafa sagt eða
eru að segja upp kjarasamningum. í þessum félögum er
einmitt flest fólkið, sem er í þriðja og fjórða hópi og sér
stöðu sína versna, meðan aðrir gera það nokkuð gott.
Hér verður ekki gerð tilraun til að meta, hversu fjöl-
mennir séu hinir einstöku hópar. Erfitt er að spá í hug
þeirra, sem hafa sig lítið í frammi og taka ekki þátt í at-
kvæðagreiðslum. Hitt er ljóst, að klofningurinn veldur
því, að ófriðlegt er um sinn á vinnumarkaðinum.
Herkostnaður kreppunnar felst einkum í aukinni
stéttaskiptingu í þjóðfélaginu og aukinni hættu á skað-
legum átökum um stöðu þeirra, sem lakast eru settir.
Jónas Kristjánsson
Þau mótrök að Schengen-aðild hafi í för með sér aukinn kostnað í flughöfn á Keflavíkurflugvelli segir greinar-
höfundur léttvæg.
ísland í
Schengen!
Umræða um aðild íslands að
Schengen-svæðinu svokallaða hef-
ur verið nokkur undanfarið. Líkur
benda til að við getum verið með.
Og það er sannarlega tækifæri
sem við ættum ekki að láta hjá
okkur fara.
Liðleiki í samskiptum
Þau lönd, sem eru aðilar að
Schengen-svæðinu, eru helstu
samskiptalönd okkar á sviði við-
skipta, atvinnu og menningar -
þangað eigum við sókn frekar en
til flestra annarra landa. Núna
höfum við tækifæri til að bindast
þessum ríkjum böndum sem eru í
senn táknræn og hagkvæm og
hafa það réttlæti í för með sér að
þau munu nýtast þeim mest sem
eiga við þau mest skipti.
Ef við verðum ekki með nú þá
höfum við glatað þessu tækifæri
og hætt á það i ofanálag að missa
þann liðleika sem þegar er orðinn
í öllum samskiptum við hin Norð-
urlöndin.
Að spara tíma
Og það er einmitt liðleiki í sam-
skiptum við þau ríki, sem standa
mönnum næst, sem er kjarninn í
þessu samkomulagi: landamæra-
laus Evrópa, andstæðan við álfu
þar sem löndin eru réttir utan um
þjóðerni þegna sinna. Þeir sem
fara oft á milli landa, þeir þekkja
muninn á því að geta gengið beint
inn í viðkomandi land og sleppa
við langar biðraðir og tafir og
þurfa ekki leyfi eftirlitsaðila, hvað
þá að þurfa að afla sér áritana í
Kjallarinn
Einar Heimisson
sagnfræðingur og kvikmyndahöf-
undur
sendiráðum eða ræöismannsað-
setrum.
Þess er skemmst að minnast að
fyrir nokkrum árum var allt í einu
ákveðið að íslendingar þyrftu
vegabréfsáritun til að komast til
Frakklands, út af ástæðum sem
komu okkur í rauninni lítið við.
Allt slíkt kostar fyrirhöfn, peninga
og tíma - og tími er einmitt ekkert
mikill hjá flestum í okkar hrað-
fleyga nútímasamfélagi.
- Schengen er framtíðin í sam-
skiptum grannþjóða, hitt er fortíð-
in.
Léttvæg mótrök
Þau mótrök að aðild að Scheng-
en-svæðinu hafi í fór með sér auk-
inn kostnað í sambandi við flug-
höfnina á Keflavíkurflugvelli eru
harla léttvæg. Allir vita að kostn-
aður við hana er - og hefur verið -
mikill, og þau útgjöld, sem þessi
aðild hefði í för með sér, eru harla
léttvæg miðað við annað.
Við eigum að vera með í
Schengen. Við eigum ekki að láta
þetta tækifæri fram hjá okkur fara
og sjá svo eftir því síðar, af því að
við töldum okkur ekki hafa pen-
inga til breytinga á Keflavíkurflug-
velli. Við eigum að liðka fyrir sam-
skiptum við.þær þjóðir sem við
höfum mest skipti við.
- Og undirstrika í leiðinni
hversu gildur aðili við erum í sam-
félagi evrópskra þjóða.
Einar Heimisson
„Þau lönd, sem eru aðilar að Schengen-
svæðinu, eru helstu samskiptalönd okkar
á sviði viðskipta, atvinnu og menningar -
þangað eigum við sókn frekar en til
flestra annarra landa.“
Skoðanir annarra
Vélþrælatækni í fiskiðnaði
„Við erum í raun að tengja saman tvenns konar
tækni, annars vegar myndtæknina og hins vegar
vélþrælatæknina. . . . Enn er þetta þróunarverkefni
í okkar huga þótt árangur og mat dómnefndar sé
ótviræður og veki vonir. Þær jákvæðu niðurstöður
hljóta að vera mjög ánægjulegar fyrir þá starfsmenn
okkar sem unnið hafa að verkefninu, en um er að
ræða fjóra menn undir forystu Jóns Benediktssonar
rafmagnsverkfræðings. Mat dómnefndar gefur ótvír-
ætt til kynna að okkar starfsmenn eru að vinna
vinnu sem er á heimsmælikvarða."
Geir A. Gunnlaugsson í Mbl. 9. des.
Skaðinn er skeður
„Ef fjármálastjórn væri i sæmilegu lagi væru það
ekki aðeins þingmenn, ráðherrar og embættismenn
sem hefðu sambærilegar tekjur og gerist meðal
grannþjóðanna. . . . Það er alveg sama hve oft for-
sætisráðherra tyggur það upp að úrskurður Kjara-
dóms sé lög og aðhann og hans líkar hafi dregist aft-
ur úr í kaupi og því sé launahækkunin réttmæt. Al-
menningi er freklega misboðið og skaðinn er skeð-
ur. . . . Frakkar fara út á göturnar og lama þjóðlífið
þegar þeim er misboðið. Islendingar rústa launþega-
hreyfingarnar fyrir að líöa kjaraaðlinum að komast
upp með hvað sem er.“
Oddur Ólafsson í Tímanum 9. des.
Lögtign forsetaembættis
„Á Islandi eru hvorki aðalsmenn né konungborn-
ir, en til sanns vegar má færa, að lögtign felist í því
að vera forseti islands eins og áður hefur verið bent
á hér í blaðinu.... Hvort sem þjóðhöíðingi á í hlut,
eða aðrir embættismenn, er það skýlaus krafa al-
mennings, að þeir sem aðrir lúti sömu lögmálum
gagnvart öllum þeim gjöldum sem ríkið leggur á
þegna sína.... Þingheimur getur ekki horft framhjá
almennum viðhorfum samfélagsins í þessum málum
aftur.“
Úr forystugreinum Mbl. 9. des.